ο άγιος γέροντας Δανιήλ Γούβαλης
Μέγας Παρακλητικός Κανόνας μετάφραση ερμηνεία
Με εντολή του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στον άγιο γέροντα Δανιήλ
δημοσιοποιείται για πρώτη φορά στην Ιστορία
η ερμηνεία της Μεγάλης Παράκλησης
Απαγορεύεται αυστηρότατα η αντιγραφή, η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική περιληπτική κατά παράφραση ή διασκευή. Απαγορεύεται η απόδοση ή η αναπαραγωγή του περιεχομένου με οποιονδήποτε τρόπο, φωνητικό, έντυπο, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό ή άλλο.
Αγαπητοί στην σημερινή ανάρτηση θα δούμε τον Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα διότι οι διάφοροι αιρετικοί κατά την γνωστή τους τακτική συκοφαντούν την Εκκλησία για αυτόν.
Η Μεγάλη παράκληση είναι γνωστή σαν ποίημα του Θεόδωρου Β' Δούκα Λάσκαρη ο οποίος είχε σοβαρή ασθένεια, βαριάς μορφής επιληψία, πέθανε 36 ετών. Η Θεοτόκος κράτησε από τις συχνές επιληπτικές κρίσεις τον Θεόδωρο μα και τον βοήθησε στην συγγραφή. Ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά τα της διδαχής "ξέροντας" ότι παρηγοριά θα λάβουμε πάντοτε αλλά "γιγνώσκοντας" ότι οι θεραπείες δεν επιτελούνται πάντα. Παράκλησιν, εν ταις θλίψεσιν οίδα, και των νόσων ιατρόν σε γινώσκω, δείτε σχετικά την ερμηνεία του τροπαρίου. Σαν άνθρωπος βέβαια επειδή ήταν πολύ σοβαρά άρρωστος παρακάλεσε για ίαση όμως η παράκληση του δεν εισακούστηκε, έλαβε και αυτός σαν άλλος Παύλος ίδια απάντηση, "σου αρκεί ο κανόνας μου". Οι Χαιρετισμοί είναι ανώνυμοι (δίδεται στον άγιο γέροντα εντολή δημοσιοποίησης του ονόματος, δείτε εδώ) ενώ ο συγγραφέας του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα "Θεοφάνης ή Θεοστήρικτος" είναι άγνωστος, Θεοφάνης Γραπτός, Θεοστήρικτος Ομολογητής είναι υπόθεση. Τουτέστιν δεν ξέρουμε τίποτα για την ζωή αυτών που έγραψαν Μικρό Κανόνα και Χαιρετισμούς, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τον Λάσκαρη. Η διδαχή του Κανόνα προς εμάς ξεκινάει από αυτήν την συγγραφή του, η Θεοτόκος μας διδάσκει ότι αν και εμείς βρισκόμαστε σε μεγάλη δυσκολία ή αν έχουμε σοβαρή ασθένεια ή κατάσταση και αιτούμαστε αλλά δεν εισακουόμαστε τότε η Θεοτόκος μας διδάσκει ότι ο Υιός της θα μας παρέχει κάτι άλλο πάρα πολύ μεγαλύτερο, αυτό το μεγαλύτερο είναι η αιώνια ζωή.
Η Μεγάλη παράκληση είναι γνωστή σαν ποίημα του Θεόδωρου Β' Δούκα Λάσκαρη ο οποίος είχε σοβαρή ασθένεια, βαριάς μορφής επιληψία, πέθανε 36 ετών. Η Θεοτόκος κράτησε από τις συχνές επιληπτικές κρίσεις τον Θεόδωρο μα και τον βοήθησε στην συγγραφή. Ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά τα της διδαχής "ξέροντας" ότι παρηγοριά θα λάβουμε πάντοτε αλλά "γιγνώσκοντας" ότι οι θεραπείες δεν επιτελούνται πάντα. Παράκλησιν, εν ταις θλίψεσιν οίδα, και των νόσων ιατρόν σε γινώσκω, δείτε σχετικά την ερμηνεία του τροπαρίου. Σαν άνθρωπος βέβαια επειδή ήταν πολύ σοβαρά άρρωστος παρακάλεσε για ίαση όμως η παράκληση του δεν εισακούστηκε, έλαβε και αυτός σαν άλλος Παύλος ίδια απάντηση, "σου αρκεί ο κανόνας μου". Οι Χαιρετισμοί είναι ανώνυμοι (δίδεται στον άγιο γέροντα εντολή δημοσιοποίησης του ονόματος, δείτε εδώ) ενώ ο συγγραφέας του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα "Θεοφάνης ή Θεοστήρικτος" είναι άγνωστος, Θεοφάνης Γραπτός, Θεοστήρικτος Ομολογητής είναι υπόθεση. Τουτέστιν δεν ξέρουμε τίποτα για την ζωή αυτών που έγραψαν Μικρό Κανόνα και Χαιρετισμούς, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τον Λάσκαρη. Η διδαχή του Κανόνα προς εμάς ξεκινάει από αυτήν την συγγραφή του, η Θεοτόκος μας διδάσκει ότι αν και εμείς βρισκόμαστε σε μεγάλη δυσκολία ή αν έχουμε σοβαρή ασθένεια ή κατάσταση και αιτούμαστε αλλά δεν εισακουόμαστε τότε η Θεοτόκος μας διδάσκει ότι ο Υιός της θα μας παρέχει κάτι άλλο πάρα πολύ μεγαλύτερο, αυτό το μεγαλύτερο είναι η αιώνια ζωή.
Δυστυχώς ο Μέγας Κανόνας παρουσιάζεται λίγο πολύ σαν μια κλάψα του Λάσκαρη.
Σε κάποιον μάλλον φάνηκε ότι είναι προσωπική αίτηση, ότι είναι αποτέλεσμα δεινών της ζωής του και τα λοιπά όμοια και δυστυχώς κάποιοι παρασύρθηκαν. Ήταν και βασιλιάς έπιασε τον Πατριάρχη και προφανώς έτσι ήταν που ο κανόνας του μπήκε στον ψαλτήρι γιατί ο Χριστός δεν κάνει κουμάντο ούτε στους 4 τοίχους του ναού. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι ο Μέγας Κανών δεν είναι μια αναφορά σε δυσμενείς περιστάσεις της ζωής του πολυπαθούς βασιλιά που έπασχε από ανίατο νόσημα όπως λέγεται διαδίδεται και νομίζεται. Δεν είναι μια κραυγή έντονου πόνου και αγωνίας, ούτε είναι αναφορά στα παθήματα και τις δυσμενείς περιστάσεις της ζωής. Δεν είναι μια κραυγή ενός βαριά άρρωστου, δεν είναι δημιούργημα ενός που στενάζει, ενός που κλαίει, που οδύρεται. Δεν μια δακρύβρεχτη ιστορία κάποιου που χιλιοπαρακαλάει. Ούτε φυσικά κάποιος έγραψε έναν κανόνα, κάποιος τον έβαλε στην Εκκλησία, κάποιος έκανε το ένα και το άλλο, γιατί ο Χριστός όταν συντέθηκε ο ύμνος που θα λεγόταν εις τους αιώνες για την μητέρα του "φλυαρούσε κάπου, δεν αποκλείεται και να κοιμόταν" Γ' Βασ. 18,27. Ο κανόνας δεν είναι ύμνος προσωπικός τον οποίο έγραψε ο Θεόδωρος εκφράζοντας και τους υπόλοιπους Χριστιανούς, δεν έγινε ο Θεόδωρος η πένα όλων των Χριστιανών. Ο κανόνας είναι ακριβώς το αντίθετο, είναι τα λόγια όλων των Χριστιανών που η Θεοτόκος υπέδειξε στον Θεόδωρο, είναι η παράκληση που έχουν αλλά και αυτή που θα πρέπει να έχουν όλοι οι Χριστιανοί στα χείλη. Είναι η πορεία του Χριστιανού, είναι ένα καταπληκτικό αριστούργημα. Αν θέλουμε να γνωρίσουμε το σκεπτικό του Λάσκαρη μπορούμε να πάμε στο Θεοτοκάριο Παρασκευή εσπέρας ήχος δ' και εκεί θα διαπιστώσουμε το πως σκεπτόταν βλέποντας τα συνεχή χαίρε και την αίτηση αποκλειστικά για πνευματικά θέματα. Ήλιον κυήσασα, δικαιοσύνης πανάμωμε, το ζοφώδες διάλυσον, παθών των θλιβόντων με, και τον απατώντα, την ψυχήν μου όφιν, και καταθέλγοντά με νυν, φιληδονίαις και ματαιότησι, πόρρωθεν αποδίωξον, της ταλαιπώρου καρδίας μου, εν γαλήνη φυλάττουσα, απαθείας τον δούλον σου.
Εάν υποθέσουμε ότι ο Θεόδωρος συνέγραψε μόνος και για τον πόνο του, πράγμα αναληθές, τότε ο ύμνος και το περιεχόμενο θα ήταν παράγωγο του αίτιου της λύπης και θλίψης του. Ο ύμνος θα αντικατόπτριζε το αίτιο, την κατά Θεόν λύπη ή κατά κόσμον λύπη. Αν η λύπη ήταν η κατά Θεόν, αν ο παρακαλών είχε σωστή θεώρηση των πάντων, αν τον κόσμο του κυβερνούσε το πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς συ και όχι το φάγωμεν πίωμεν, αν ο καταλληλότερος ύμνος για την Θεοτόκο θα ήταν αυτός που εμφορείται από το Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου, τότε θα είχαμε μεν έναν διαφορετικό κανόνα που όμως και αυτός θα ήταν Θεάρεστος και αριστούργημα όχι όμως μεμψιμοιρία ενώ η σωστή αυτή θεώρηση πάντων των πραγμάτων θα γινόταν φανερή μέσα σε αυτόν. Όταν η λύπη είναι κατά Θεόν δεν αναλώνεται σε ανούσια πράγματα ή σε απλά παρακάλια, ούτε λυπάται επειδή διακόπηκε η ευδαιμονία, αλλά δημιουργεί. Και όπως η διαβολική λύπη φέρνει την απελπισία και την διαβολική κυριαρχία έτσι και η κατά Θεόν λύπη φέρνει την ελπίδα στον Θεό και το Άγιο Πνεύμα, φέρνει την Θεϊκή εγκατοίκηση.
Αν και κοντά 800 ετών θα έλεγε κάποιος ότι ο κανόνας είναι εντελώς άγνωστος. Η Θεοτόκος βοήθησε τον Θεόδωρο να συνθέσει, για αυτό και ο ύμνος σαν σύνολο είναι η πορεία του Χριστιανού, πως είναι και πως πρέπει να είναι. Όλες οι προσευχές, καλλιεπείς ή απλές, έχουν ακριβώς την ίδια αξία, σαν κείμενο όμως ο Μεγάλος Παρακλητικός Κανόνας είναι ο κορυφαίος ύμνος προς την Υπεραγία Θεοτόκο, το βάθος νοημάτων και ο τρόπος που αποδίδονται δεν έχουν προηγούμενο. Όσο αφορά το αναπάντητο μέχρι τώρα ερώτημα για τις ονομασίες Μέγας και Μικρός η απάντηση δεν βρίσκεται στα τροπάρια, δηλαδή δεν έχει ονομαστεί Μεγάλος Κανόνας επειδή έχει περισσότερα τροπάρια. Η απάντηση γιατί Μικρός και Μέγας είναι η εξής, έχει ονομαστεί Μέγας διότι είναι η κύρια ιστορία, ο Μικρός Κανών ονομάστηκε έτσι γιατί είναι μια μικρότερη ιστορία μέσα στην μεγάλη. Ο Μικρός είναι ένα κομμάτι του μεγάλου Κανόνα, ουσιαστικά δεν υπάρχουν δυο παρακλήσεις προς την Θεοτόκο αλλά μια.Όπως θα παρατηρήσετε στην εδώ ερμηνεία Χαιρετισμοί και Μέγας Κανών συνδέονται, το ίδιο συμβαίνει και με τον Μικρό Κανόνα. Ο Μικρός Κανόνας στην 9η Ωδή του ενώνεται με την 8η του Μέγα και μοιράζονται 9η και μεγαλυνάρια. Ο Μέγας Κανών είναι η κεφαλή πάντων των παρακλήσεων προς την Θεοτόκο. Όσο αφορά τον ενικό στον Μέγα Κανόνα δεν πρέπει να εννοηθεί ότι είναι εξ αιτίας προσωπικής ικεσίας αλλά βρίσκεται εκεί επειδή ο ύμνος παρουσιάζει τον κάθε Χριστιανό, είναι εκεί επιπλέον ώστε να μας διδάξει ότι ο κάθε ένας πρέπει προσωπικά να επικαλείται μα και το ότι ποιητής του ύμνου είναι αυτός που θα απευθύνει με πίστη τον κανόνα προς την Θεοτόκο. Χριστούγεννα αλλά ουδείς ουδέποτε θα ακούσει από τον Χριστό ή την Θεοτόκο "μας τα 'παν άλλοι". Τι ύμνο μας παραδίδει προσωπικά η Θεοτόκος ώστε να βρει ευκαιρία να μας βοηθήσει! Οι αιρετικοί Διαμαρτυρόμενοι, στην πραγματικότητα διαμαρτυρόμενοι κατά του Θεού, δεν βλέπουν και με τα λόγια τους επιτίθενται στον κανόνα συκοφαντώντας. Συνεχώς ψάχνουν οι ταλαίπωροι μήπως μπορέσουν και βρουν κάποια λέξη ή κάποια φράση ώστε μετά να την κάνουν όπλο της ανοησίας τους. Ερευνούν αντίθεα τον Κανόνα βγάζοντας βιαστικά συμπεράσματα. Στον ύμνο αυτό ο σημερινός ασεβής βλέπει ότι έβλεπαν οι πολέμιοι στην εποχή του Χριστού, αυτοί αντί να δουν την θεραπεία ενός συνανθρώπου τους και την τήρηση του Σαββάτου έβλεπαν την καταπάτηση του Νόμου. Αντί να δουν τον Μέγα Φιλάνθρωπο έβλεπαν έναν ἄνθρωπο φάγο καὶ οἰνοπότη, αντί να δουν την Αγάπη έβλεπαν τελωνῶν φίλο καὶ ἁμαρτωλῶν.
Αν κοιτάζεις τον κανόνα με την αιρετική ματιά τότε σου φαίνεται ότι αρπάζει την δόξα από τον Θεό, σου φαίνεται ότι είναι Μαριολατρεία, σου φαίνεται ότι είναι εκζήτηση εξυπηρέτησης. Όμως δεν είναι στραβός ο γιαλός αλλά ο οφθαλμός σου που δεν βλέπει τον Κανόνα. Ο οφθαλμός που μαζί με το υπόλοιπο σώμα αρμενίζει στραβά στον μανιασμένο ωκεανό ενώ ο βύθιος δράκων περιμένει να σε κατασπαράξει.
Οι αιρετικοί δεν μπορούν να δουν τον κανόνα διότι αυτός βλέπεται καθώς εστί αποκλειστικά και μόνο μέσα από τα μάτια του Χριστιανού.
Πρόκειται για την ερμηνεία του Κανόνα 800 χρόνια μετά την συγγραφή του.
Αν συγκρίνετε πριν και μετά που θα διαβάσετε θα παρατηρήσετε ότι ο Κανόνας μέχρι σήμερα παρέμενε σχεδόν άγνωστος, τώρα όλα "τακτοποιούνται".
Ο Κανόνας παρουσιάζει τον Χριστιανό ο οποίος προχωράει από την συμφιλίωση με τον Θεό, από την έχθρα που έχει ο αμαρτωλός προς τον Θεό, στην θέα Θεού. Πρόκειται για την Ορθόδοξο διδαχή μπροστά στα μάτια μας, ο άνθρωπος έχει έχθρα με τον Θεό όχι το αντίθετο, συμφιλιώνεται και καθώς προχωράει έχουμε κάθαρση καρδίας, φυλακή καρδίας, αδιάλειπτη μνήμη Θεού, αδιάλειπτη προσευχή, εν τέλει έχουμε την θέωση.
Η ακροστιχίδα του Κανόνα είναι Δ.Θ.Ξ.Ω. -- Β.Μ.Σ.Υ. Δου. Θεο. Ξ. Ωδ. Βα. Μη. Σ. Υμ.
Η Παράκληση είναι δημιούργημα του Πνεύματος, κατ' επέκταση ο λόγος για τον Κανόνα είναι πολύς και δυσερμήνευτος. Ας ανοίξουμε την πόρτα του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος. Ας κάνουμε για πρώτη φορά έναν περίπατο στο γλυκό τοπίο του, στο τέλος της διαδρομής έχοντας δει τα αξιοθέατα η Παράκληση δεν θα είναι ποτέ πια ίδια στα μάτια μας.
Εάν υποθέσουμε ότι ο Θεόδωρος συνέγραψε μόνος και για τον πόνο του, πράγμα αναληθές, τότε ο ύμνος και το περιεχόμενο θα ήταν παράγωγο του αίτιου της λύπης και θλίψης του. Ο ύμνος θα αντικατόπτριζε το αίτιο, την κατά Θεόν λύπη ή κατά κόσμον λύπη. Αν η λύπη ήταν η κατά Θεόν, αν ο παρακαλών είχε σωστή θεώρηση των πάντων, αν τον κόσμο του κυβερνούσε το πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς συ και όχι το φάγωμεν πίωμεν, αν ο καταλληλότερος ύμνος για την Θεοτόκο θα ήταν αυτός που εμφορείται από το Ἰδοὺ ἡ δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατὰ τὸ ῥῆμά σου, τότε θα είχαμε μεν έναν διαφορετικό κανόνα που όμως και αυτός θα ήταν Θεάρεστος και αριστούργημα όχι όμως μεμψιμοιρία ενώ η σωστή αυτή θεώρηση πάντων των πραγμάτων θα γινόταν φανερή μέσα σε αυτόν. Όταν η λύπη είναι κατά Θεόν δεν αναλώνεται σε ανούσια πράγματα ή σε απλά παρακάλια, ούτε λυπάται επειδή διακόπηκε η ευδαιμονία, αλλά δημιουργεί. Και όπως η διαβολική λύπη φέρνει την απελπισία και την διαβολική κυριαρχία έτσι και η κατά Θεόν λύπη φέρνει την ελπίδα στον Θεό και το Άγιο Πνεύμα, φέρνει την Θεϊκή εγκατοίκηση.
Αν και κοντά 800 ετών θα έλεγε κάποιος ότι ο κανόνας είναι εντελώς άγνωστος. Η Θεοτόκος βοήθησε τον Θεόδωρο να συνθέσει, για αυτό και ο ύμνος σαν σύνολο είναι η πορεία του Χριστιανού, πως είναι και πως πρέπει να είναι. Όλες οι προσευχές, καλλιεπείς ή απλές, έχουν ακριβώς την ίδια αξία, σαν κείμενο όμως ο Μεγάλος Παρακλητικός Κανόνας είναι ο κορυφαίος ύμνος προς την Υπεραγία Θεοτόκο, το βάθος νοημάτων και ο τρόπος που αποδίδονται δεν έχουν προηγούμενο. Όσο αφορά το αναπάντητο μέχρι τώρα ερώτημα για τις ονομασίες Μέγας και Μικρός η απάντηση δεν βρίσκεται στα τροπάρια, δηλαδή δεν έχει ονομαστεί Μεγάλος Κανόνας επειδή έχει περισσότερα τροπάρια. Η απάντηση γιατί Μικρός και Μέγας είναι η εξής, έχει ονομαστεί Μέγας διότι είναι η κύρια ιστορία, ο Μικρός Κανών ονομάστηκε έτσι γιατί είναι μια μικρότερη ιστορία μέσα στην μεγάλη. Ο Μικρός είναι ένα κομμάτι του μεγάλου Κανόνα, ουσιαστικά δεν υπάρχουν δυο παρακλήσεις προς την Θεοτόκο αλλά μια.Όπως θα παρατηρήσετε στην εδώ ερμηνεία Χαιρετισμοί και Μέγας Κανών συνδέονται, το ίδιο συμβαίνει και με τον Μικρό Κανόνα. Ο Μικρός Κανόνας στην 9η Ωδή του ενώνεται με την 8η του Μέγα και μοιράζονται 9η και μεγαλυνάρια. Ο Μέγας Κανών είναι η κεφαλή πάντων των παρακλήσεων προς την Θεοτόκο. Όσο αφορά τον ενικό στον Μέγα Κανόνα δεν πρέπει να εννοηθεί ότι είναι εξ αιτίας προσωπικής ικεσίας αλλά βρίσκεται εκεί επειδή ο ύμνος παρουσιάζει τον κάθε Χριστιανό, είναι εκεί επιπλέον ώστε να μας διδάξει ότι ο κάθε ένας πρέπει προσωπικά να επικαλείται μα και το ότι ποιητής του ύμνου είναι αυτός που θα απευθύνει με πίστη τον κανόνα προς την Θεοτόκο. Χριστούγεννα αλλά ουδείς ουδέποτε θα ακούσει από τον Χριστό ή την Θεοτόκο "μας τα 'παν άλλοι". Τι ύμνο μας παραδίδει προσωπικά η Θεοτόκος ώστε να βρει ευκαιρία να μας βοηθήσει! Οι αιρετικοί Διαμαρτυρόμενοι, στην πραγματικότητα διαμαρτυρόμενοι κατά του Θεού, δεν βλέπουν και με τα λόγια τους επιτίθενται στον κανόνα συκοφαντώντας. Συνεχώς ψάχνουν οι ταλαίπωροι μήπως μπορέσουν και βρουν κάποια λέξη ή κάποια φράση ώστε μετά να την κάνουν όπλο της ανοησίας τους. Ερευνούν αντίθεα τον Κανόνα βγάζοντας βιαστικά συμπεράσματα. Στον ύμνο αυτό ο σημερινός ασεβής βλέπει ότι έβλεπαν οι πολέμιοι στην εποχή του Χριστού, αυτοί αντί να δουν την θεραπεία ενός συνανθρώπου τους και την τήρηση του Σαββάτου έβλεπαν την καταπάτηση του Νόμου. Αντί να δουν τον Μέγα Φιλάνθρωπο έβλεπαν έναν ἄνθρωπο φάγο καὶ οἰνοπότη, αντί να δουν την Αγάπη έβλεπαν τελωνῶν φίλο καὶ ἁμαρτωλῶν.
Αν κοιτάζεις τον κανόνα με την αιρετική ματιά τότε σου φαίνεται ότι αρπάζει την δόξα από τον Θεό, σου φαίνεται ότι είναι Μαριολατρεία, σου φαίνεται ότι είναι εκζήτηση εξυπηρέτησης. Όμως δεν είναι στραβός ο γιαλός αλλά ο οφθαλμός σου που δεν βλέπει τον Κανόνα. Ο οφθαλμός που μαζί με το υπόλοιπο σώμα αρμενίζει στραβά στον μανιασμένο ωκεανό ενώ ο βύθιος δράκων περιμένει να σε κατασπαράξει.
Οι αιρετικοί δεν μπορούν να δουν τον κανόνα διότι αυτός βλέπεται καθώς εστί αποκλειστικά και μόνο μέσα από τα μάτια του Χριστιανού.
Πρόκειται για την ερμηνεία του Κανόνα 800 χρόνια μετά την συγγραφή του.
Αν συγκρίνετε πριν και μετά που θα διαβάσετε θα παρατηρήσετε ότι ο Κανόνας μέχρι σήμερα παρέμενε σχεδόν άγνωστος, τώρα όλα "τακτοποιούνται".
Ο Κανόνας παρουσιάζει τον Χριστιανό ο οποίος προχωράει από την συμφιλίωση με τον Θεό, από την έχθρα που έχει ο αμαρτωλός προς τον Θεό, στην θέα Θεού. Πρόκειται για την Ορθόδοξο διδαχή μπροστά στα μάτια μας, ο άνθρωπος έχει έχθρα με τον Θεό όχι το αντίθετο, συμφιλιώνεται και καθώς προχωράει έχουμε κάθαρση καρδίας, φυλακή καρδίας, αδιάλειπτη μνήμη Θεού, αδιάλειπτη προσευχή, εν τέλει έχουμε την θέωση.
Η ακροστιχίδα του Κανόνα είναι Δ.Θ.Ξ.Ω. -- Β.Μ.Σ.Υ. Δου. Θεο. Ξ. Ωδ. Βα. Μη. Σ. Υμ.
Η Παράκληση είναι δημιούργημα του Πνεύματος, κατ' επέκταση ο λόγος για τον Κανόνα είναι πολύς και δυσερμήνευτος. Ας ανοίξουμε την πόρτα του Μεγάλου Παρακλητικού Κανόνος. Ας κάνουμε για πρώτη φορά έναν περίπατο στο γλυκό τοπίο του, στο τέλος της διαδρομής έχοντας δει τα αξιοθέατα η Παράκληση δεν θα είναι ποτέ πια ίδια στα μάτια μας.
Τηλεγραφική ερμηνεία
Τα του κανόνος δημοσιοποιούνται παγκοσμίως με εντολή Χριστού. Ομοίως με εντολή Θεού στον Θεόδωρο Β' Δούκα Λάσκαρη δημιουργήθηκε ο Μέγας Παρακλητικός Κανών και εισήχθη στην Εκκλησία. Ο Κανών παρουσιάζει έναν Χριστιανό ο οποίος υποδειγματικά προχωρά από την μετάνοια, 1η Ωδή, στην θέωση 9η Ωδή. Μακράν απέχει από το να είναι μεμψιμοιρία για την σοβαρή ασθένεια του Λάσκαρη. Ο γνήσιος γιος δεν είναι αυτός που ανέχεται τον σταυρό αλλά αυτός που με χαρά φέρει τον σταυρό. Περί αυτού δείτε την απάντηση του αγίου γέροντος Παισΐου όταν του ανακοίνωσαν την διάγνωση καρκίνου ή δείτε το τροπάριο 6,2 του Κανόνος αλλά και Θεοτοκάριο ήχος Παρασκευή εσπέρας ήχος δ' περί γνώμης του Λάσκαρη όπου θα διαπιστώσετε τα συνεχή Χαίρε. Παράκλησιν εν ταις θλίψεσιν οίδα και των νόσων ιατρόν σε γινώσκω. Ήλιον κυήσασα δικαιοσύνης πανάμωμε. Ο ειδικός, τουτέστιν ο Φιλόλογος, Βυζαντινολόγος, ο Αρχαιολόγος, ο παπικού στυλ Θεολόγος (δηλαδή ο γνώστης πληροφοριών), είναι ο εντελώς αναρμόδιος ώστε να ερμηνεύσει τα της Εκκλησίας και την Γραφή. Ο Κανών είναι πρωτότυπα λόγια Πνεύματος, ισόκυρα και ισοστάσια με την Βίβλο. Είναι θεόπνευστο κείμενο γραμμένο με Θεϊκή σοφία και γεμάτο κρυμμένα μυστήρια. Η ανθρώπινη σοφία κινείται σε κατώτερο επίπεδο και δεν μπορεί να εξετάσει και να κατανοήσει κείμενα γραμμένα με ειδική επενέργεια της Θεϊκής σοφίας, κείμενα που τοποθετούνται σε ανώτερη σφαίρα την οποία δεν φτάνει το βεληνεκές του ανθρώπινου μυαλού. Επειδή το Πνεύμα επαναλαμβάνει συνεχώς τα ίδια, όλα τα λόγια του Κανόνος είναι ταυτόχρονα πρωτότυπα αλλά και ειπωμένα ξανά. Επειδή είναι με διαφορετική φρασεολογία ρίχνουν φως σε λόγια του Πνεύματος στην Βίβλο και το αντίθετο, παράδειγμα ο πλούσιος νέος. Όπως όλα τα λεχθέντα Αγίου Πνεύματος τα οποία παραδόθηκαν ώστε να προσευχόμαστε ο Κανών είναι εκτός από προσευχή και διδαχή ακριβώς όπως οι Ψαλμοί. Οι Θεομητορικοί ύμνοι είναι συνδεδεμένοι ώστε να δούμε ξανά όπως με την δημοσιοποίηση της ερμηνείας ότι δεν δρα άνθρωπος αλλά το Πνεύμα. Η σύνδεση είναι η εξής: η Μεγάλη Παράκληση περιέχει τους Χαιρετισμούς και η Μικρή Παράκληση είναι κομμάτι της Μεγάλης, εξ ου και τα ονόματα τα οποία δεν δικαιολογούνται εμφανώς από κάπου. Οπότε κατανοούμε ότι η εντολή είναι δημοσιοποίησης και όχι αποκάλυψης και δίδεται ώστε να γραφτεί το όνομα του αγίου γέροντος δίπλα στους τρεις Θεομητορικούς ύμνους. Η τιμή είναι τεράστια. Ως εκ τούτου ο άγιος γέροντας Ρωμανός Μελωδός περίμενε 1500 χρόνια ώστε να αποκαλυφθεί ότι είναι ο ποιητής των Χαιρετισμών. Λήγει η υπερμακροχρόνια έρευνα περί των Χαιρετισμών και ποιος ο ποιητής τους, δείτε εδώ. Έως της συντελείας θα ανατρέχουν όλοι οι Χριστιανοί στον άγιο γέροντα Δανιήλ ώστε να μάθουν περί των Θεόπνευστων και υπεραγαπητών Θεομητορικών ύμνων.
Ο Θεοστήρικτος έλαβε εντολή συνθέσεως της παράκλησης του πίπτοντος. Είναι μια μικρότερη ιστορία μέσα στην μεγαλύτερη, παρουσιάζει έναν Χριστιανό ο οποίος έπεσε ξανά. Ο Μέγας Κανών παρουσιάζει έναν Χριστιανό υπόδειγμα.
Δείγμα από την Παγκόσμια Αποκάλυψη Των Χαιρετισμών.
Η ασύλληπτη τιμή από τον Κύριο προς τον άγιο Δανιήλ.
Οι Χαιρετισμοί μέχρι σήμερα ήταν παντελώς άγνωστοι, ουδείς μπορούσε να πει κάτι για αυτούς με σιγουριά. Είναι σιγής δεομένων ή σιγή δεομένων; Έγκαρπον ή εύκαρπον ταύτης νηδύν; Γιατί η Υπαπαντή είναι μετά την φυγή στην Αίγυπτο (ο οίκος Μ είναι μετά τον Οίκο Λ); Γιατί στον Οίκο Ω έχουμε εφύμνιο Αλληλούια το οποίο σημαίνει αινείται τον Γιάχ και απευθύνεται μόνο στον Θεό; Ποιος είναι ο έχων εντολή συνθέσεως; το μεγαλύτερο Φιλολογικό μυστήριο. Όλα τα μυστήρια των Χαιρετισμών αποκαλύπτονται για πρώτη φορά στην Ιστορία. Παρέμεναν όλα άγνωστα διότι ο Κύριος ήθελε να γραφτεί το όνομα του αγίου γέροντος στους Χαιρετισμούς. Δεν έχουμε σύνθεση και ερμηνεία αλλά ολοκλήρωση των Χαιρετισμών αλλά και των Παρακλήσεων. Τώρα είναι γνωστά όλα.
Πόσο άγιος πρέπει να είσαι για να γίνει αυτό;
Απαγορεύεται αυστηρότατα η αντιγραφή, η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική μερική περιληπτική κατά παράφραση ή διασκευή. Απαγορεύεται η απόδοση ή η αναπαραγωγή του περιεχομένου με οποιονδήποτε τρόπο, φωνητικό, έντυπο, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό ή άλλο.
Ωδή α'. Ο Χριστιανός που παρουσιάζει ο ύμνος να ομιλεί επιτιμά τον Σατανά και ζητεί φώτιση, κατανοεί ότι βρισκόταν σε θανάσιμο κίνδυνο, δηλαδή απώλειας ψυχής.
1,1 Των λυπηρών επαγωγαί χειμάζουσι την ταπεινήν μου ψυχήν και συμφορών νέφη, την εμήν καλύπτουσι, καρδίαν Θεονύμφευτε, αλλ' η φως τετοκυία, το θείον και προαιώνιον, λάμψον μοι το φως το χαρμόσυνον.
Είναι χειμώνας βαρύς, πυκνά μαύρα σύννεφα στον ουρανό δεν αφήνουν ούτε μια ακτίνα φωτός να λάμψει στον δρόμο όπου περπατάει ένας δυστυχισμένος άνθρωπος. Ο ύμνος μας συστήνεται για το ποιος είναι όχι από το πρώτο τροπάριο αλλά από αυτήν ακόμη την πρώτη πρόταση, μας ανεβάζει στους ουρανούς ουρανών, λογικό γιατί από εκεί ξεκινάει το Άγιο Πνεύμα το οποίο εντός του ανθρώπου ενεργεί. Το τροπάριο μας παρουσιάζει έναν Χριστιανό ο οποίος μόλις έχει δώσει προσοχή στην φωνή του Αγίου Πνεύματος που φωνάζει μυστικά στον αμαρτωλό να μετανοήσει. Έχοντας ακούσει την φωνή του Παρακλήτου διακατέχεται από την κατά Θεόν λύπη, έτσι αιτία του πόνου και του θρήνου που εκφράζει είναι το χάσιμο του χαρμόσυνου φωτός, αυτό ζητεί, λάμψον μοι το φως το χαρμόσυνον.
Ο χειμώνας των λυπών ακουμπάει την ψυχή του χειμάζοντας την και τα μαύρα σύννεφα των συμφορών καλύπτουν την καρδιά του όχι διότι του στερούν τις διάφορες απολαύσεις του ἀναπαύου, φάγε, πίε, εὐφραίνου βίου αλλά διότι έχει στερηθεί την θεοκοινωνία.
Κάποιος ενάντιος, κάποιος πολέμιος, κάποια άσχημη κατάσταση ή ασθένεια είναι αδιάφορα, μια δυναμική αντιμετώπιση, μια τυχόν αντίδραση προς αυτά δεν θα έχει κανένα αποτέλεσμα. Όμως αν το χαρμόσυνο φως λάμψει, τότε τα λυπηρά από οπουδήποτε και αν προέρχονται δεν θα έχουν καμία επίδραση ώστε να καλύπτουν την καρδία. Δηλαδή εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί θεωρεί ότι υπεύθυνος για το ότι επιδρούν επάνω του οι άσχημες καταστάσεις είναι ο ίδιος, υπεύθυνος είναι ο αποστάς άνθρωπος και όχι ο εγωιστής κενόδοξος άνθρωπος του οποίου ο εγωισμός θα υπαγόρευε ενέργειες προς τις νομιζόμενες ως αιτίες της θλίψης, δηλαδή ανθρώπους ή καταστάσεις - συμβάντα, που όμως θα ήταν ατελεύτητες αφού πάντοτε θα υπάρχουν ενάντιοι, πολέμιοι, παραβάτες και πάντοτε θα υπάρχουν δυσάρεστες καταστάσεις, μάλιστα πολλές από αυτές δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστούν. Ο άνθρωπος που ομιλεί έχει μόλις ανακαλύψει την ρίζα όλων των κακών και κάθε λύπης, την απομάκρυνση από τον Θεό.
Το τροπάριο με την φράση ταπεινήν μου ψυχήν μας μιλάει μυστικώς για την τηκομένην ψυχήν και την ταπεινωμένη εικόνα Θεού που με την αυτοεξορία έχει χάσει την δόξα της, ενώ με την λέξη καρδίαν κάνει μυστικά λόγο για την καρδίαν ἀθυμοῦσαν παρουσιάζοντας έναν Χριστιανό ο οποίος αναπέμπει αυτές τις φράσεις κατανοώντας ότι βρίσκεται σε κατάσταση αυτοεξορίας.
Αλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐκείνοις οὐκ ἀναπαύσει σε, οὐδ᾿ οὐ μὴ γένηται στάσις τῷ ἴχνει τοῦ ποδός σου, καὶ δώσει σοι Κύριος ἐκεῖ καρδίαν ἀθυμοῦσαν καὶ ἐκλείποντας ὀφθαλμοὺς καὶ τηκομένην ψυχήν καὶ ἔσται ἡ ζωή σου κρεμαμένη ἀπέναντι τῶν ὀφθαλμῶν σου, καὶ φοβηθήσῃ ἡμέρας καὶ νυκτὸς καὶ οὐ πιστεύσεις τῇ ζωῇ σου· τὸ πρωΐ ἐρεῖς· πῶς ἂν γένοιτο ἑσπέρα; καὶ τὸ ἑσπέρας ἐρεῖς· πῶς ἂν γένοιτο πρωΐ; ἀπὸ τοῦ φόβου τῆς καρδίας σου, ἃ φοβηθήση, καὶ ἀπὸ τῶν ὁραμάτων τῶν ὀφθαλμῶν σου, ὧν ὄψῃ. Δευτ. 28,65-67
Αλλά και μεταξύ των εθνών δεν θα έχεις ανάπαυση και ησυχία, ούτε και θα σταματήσουν κάπου τα πόδια σου σε μόνιμη κατοικία. Ο Κύριος θα δώσει σε εσένα καρδία άθυμη και οφθαλμούς μισοσβημένους, ψυχή που θα λιώνει και η ζωή σου θα είναι αβέβαιη και ασταθής. Θα φοβάσαι μέρα και νύχτα και δεν θα έχεις πεποίθηση ότι θα ζήσεις. Το πρωί θα λες "Πότε θα έρθει το βράδυ;" Και το βράδυ θα λες, "Πότε θα ξημερώσει;" Και αυτά εξ αιτίας του φόβου που θα πλημμυρίζει την καρδιά σου και αυτών που θα βλέπουν τα μάτια σου.
Δηλαδή ξεκινώντας ο ύμνος μας πηγαίνει στο Δευτερονόμιο περιγράφοντας έναν άνθρωπο ο οποίος με την απομάκρυνσή του από τον Θεό είχε απορρίψει αυτόν και την χάρη του.
Εὰν μὴ εἰσακούσῃς ποιεῖν πάντα τὰ ῥήματα τοῦ νόμου τούτου τὰ γεγραμμένα ἐν τῷ βιβλίῳ τούτῳ φοβεῖσθαι τὸ ὄνομα τὸ ἔντιμον τὸ θαυμαστὸν τοῦτο, Κύριον τὸν Θεόν σου Δευτ. 28,58 Εάν δεν υπακούσεις, ώστε να τηρήσεις όλες τις εντολές του Θεού και δεν ευλαβηθείς το πανέντιμον και θαυμαστόν όνομα του Θεού. Αλλὰ καὶ ἐν τοῖς ἔθνεσιν ἐκείνοις οὐκ ἀναπαύσει σε, οὐδ᾿ οὐ μὴ γένηται στάσις τῷ ἴχνει τοῦ ποδός σου, καὶ δώσει σοι Κύριος ἐκεῖ καρδίαν ἀθυμοῦσαν καὶ ἐκλείποντας ὀφθαλμοὺς καὶ τηκομένην ψυχήν. Δευτ. 28,65 Αλλά και μεταξύ των εθνών εκείνων δεν θα έχεις ανάπαυση και ησυχία, ούτε και θα σταματήσουν κάπου τα πόδια σου σε μόνιμη κατοικία. Ο Κύριος θα δώσει σε εσένα καρδία άθυμη, οφθαλμούς χωρίς λάμψη, ζωή η οποία θα λιώνει μέρα με την μέρα.
Ο άνθρωπος που δεν ζει κατά Θεό, που έχει εγκαταλείψει τον Θεό, δεν έχει "εισακούσει τα ρήματα του νόμου" δεν "ευλαβείται το πανέντιμο και θαυμαστό όνομα του Θεού", με αυτήν του την πράξη έχει αυτοπαραδοθεί σε καρδία αθυμούσα και τηκομένη ψυχή.
Όπως έγινε με τον Χριστό, του οποίου όλες οι απαντήσεις προς τον Σατανά ήταν από το Δευτερονόμιο, ο ύμνος τοποθετεί τον Χριστιανό να ακολουθεί τώρα τις εντολές του Θεού επιτιμώντας τον άρχοντα του κόσμου τούτου να "υπάγει πίσω" λέγοντας σε αυτόν Κύριον τὸν Θεόν σου φοβηθήσῃ καὶ αὐτῷ μόνῳ λατρεύσεις απορρίπτοντας τις προτάσεις του στις οποίες μέχρι πρότινος έδινε την συγκατάθεση του.
Τώρα ο άσωτος με τα λόγια του δοξολογεί τον Θεό μετανοημένος, βρίσκεται με θολωμένους από τα δάκρυα οφθαλμούς και με συντετριμμένη από την λύπη ψυχή η οποία από το βάρος των αμαρτιών βαδίζει σκυφτή και αδύναμη, ἀλλὰ ἡ ψυχὴ ἡ λυπουμένη ἐπὶ τὸ μέγεθος, ὃ βαδίζει κύπτον καὶ ἀσθενοῦν καὶ οἱ ὀφθαλμοὶ οἱ ἐκλείποντες καὶ ἡ ψυχὴ ἡ πεινῶσα δώσουσί σοι δόξαν καὶ δικαιοσύνην, Κύριε. Βαρ. 2,18 Αλλά η συντετριμμένη από την λύπη ψυχή, η οποία από το βάρος των αμαρτιών και των τιμωριών βαδίζει σκυφτή και αδύναμη με θολωμένα από τα δάκρυα οφθαλμούς και ο πεινασμένος άνθρωπος, αυτοί θα σε δοξολογήσουν Κύριε και θα διαλαλήσουν την δικαιοσύνη σου.
Η εγκατάλειψη του Θεού όχι μόνο κάνει τις διάφορες θλίψεις να επηρεάζουν τον Χριστιανό που μιλάει στον ύμνο αλλά δεν αφήνει να λάμψει το ουράνιο φως μέσα στην καρδιά του συμφορών νέφη, την εμήν καλύπτουσι, καρδίαν.
Όμως με την γνήσια μετάνοια αφήνει τον Ήλιο Χριστό να φωτίσει την καρδιά του.
Η καρδιά μας δεν έχει μόνο φυσική λειτουργία αλλά και υπερφυσική, είναι ο χώρος κοινωνίας μας με τον Θεό, λέει ο απόστολος Παύλος ἐν οἷς ὁ θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ, ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ οὐ γὰρ ἑαυτοὺς κηρύσσομεν, ἀλλὰ Χριστὸν Ἰησοῦν Κύριον, ἑαυτοὺς δὲ δούλους ὑμῶν διὰ Ἰησοῦν ὅτι ὁ Θεὸς ὁ εἰπὼν ἐκ σκότους φῶς λάμψαι, ὃς ἔλαμψεν ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν πρὸς φωτισμὸν τῆς γνώσεως τῆς δόξης τοῦ Θεοῦ ἐν προσώπῳ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Β' Κορ. 4,4-6
Ο Θεός του αμαρτωλού τούτου αιώνος, δηλαδή ο σατανάς, έχει σκοτίσει και τυφλώσει την διάνοια και την σκέψη των απίστων, ώστε να μη λάμψει σε αυτούς το φως του Ευαγγελίου της δόξας του Χριστού ο οποίος είναι εικόνα του Θεού. Γιατί εμείς δεν κηρύττουμε και δεν διαφημίζουμε τον εαυτό μας, αλλά κηρύττουμε τον Ιησού Χριστό, τον Κύριο. Τους εαυτούς μας τους παρουσιάζουμε ως δούλους και υπηρέτες δικούς σας για την δόξα του Ιησού και το κάνουμε διότι ο Θεός, ο οποίος κατά τους χρόνους της δημιουργίας διέταξε να λάμψει φως αντί του σκότους που υπήρχε τότε, έλαμψε στις καρδιές μας και τις φώτισε, όχι μόνο για να γνωρίσουμε εμείς και να το κρατήσουμε για τον εαυτό μας, αλλά και για να μεταδώσουμε και στους άλλους φωτεινή και καθαρή την γνώση της δόξας του Θεού, η οποία δόξα φανερώθηκε δια του Ιησού Χριστού.
Παρατηρούμε ότι το Θεϊκό φως λάμπει μέσα στις καρδιές μας ώστε να γνωρίσουμε τον Θεό ενώ όπως ο Διάβολος και τα όργανά του εμποδίζουν ἐτύφλωσε να λάμψει το φως του Χριστού έτσι και οι άνθρωποι του Θεού στην αντίθετη πλευρά είναι φωτοδότες, υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου, μεταδίδουν και διαδίδουν το φως ανοίγοντας την καρδία προς τον Θεό. Οι Άγιοι ακτινοβολούν το Άκτιστο Φως το οποίο έρχεται από μέσα τους διότι κατοικεί σε αυτούς το Φως, εάν τις ἀγαπᾷ με, τόν λόγον μου τηρήσει, καί ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καί πρός αὐτόν ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ' αὐτῷ ποιήσομεν. Όποιος φυλάξει τον λόγο μου ο Πατήρ μου θα τον αγαπήσει και θα έλθουμε και θα κατοικήσουμε σε αυτόν.
Το ακτινοβολούν όχι μόνο αόρατα αλλά και ορατά όπως έγινε με τον Μωυσή.
Το φως που λάμπει μέσα στις καρδιές μας ώστε να μας φωτίσει είναι το ίδιο που εκλύθηκε στον Όρος Θαβώρ και είδαν οι απόστολοι, είναι το θείον και προαιώνιον φως, είναι το άκτιστο φως και έτσι διαφέρει απείρως από το φυσικό φως. Το φυσικό φως είναι ένας τύπος του ακτίστου φωτός, ο πλανήτης ήλιος είναι ένας τύπος του Πατρός και το φως του ηλίου είναι τύπος του Υιού ο οποίος πάντοτε υπήρχε όπως πάντοτε υπήρχε ο Ήλιος Πατήρ και δεν υπήρχε Ήλιος χωρίς Φως. Και όπως το φως του ηλίου φωτίζει όλη την γη και χωρίς αυτόν ο άνθρωπος δεν μπορεί να δει τον δρόμο και να περπατήσει εξ αιτίας του σκότους κατά όμοιο τρόπο το Άκτιστο Φως φωτίζει την πνευματική γη ώστε ο άνθρωπος να μπορέσει να δει την Οδό, δηλαδή τον Χριστό, λέγει αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή·, και να περπατήσει προς αυτήν.
Το φως του Χριστού φωτίζει πνευματικά τον άνθρωπο ο οποίος τώρα θεωρεί τα πάντα διαφορετικά, αυτό το φως του δίνει την αληθινή χαρά το χαρμόσυνον η οποία είναι έργο του Αγίου Πνεύματος. Οι υπόλοιπες χαρές που προέρχονται από τα υλικά στην πραγματικότητα δεν είναι χαρές αλλά μια ψεύτικη ευχαρίστηση, μια "χαρά" απομίμηση της γνήσιας. Εφόσον αυτή η ευχαρίστηση έχει αιτία υλική τότε αφενός δεν είναι γνήσια αφετέρου έχει οριστεί από κτιστό τι είναι αυτό που θα την προσφέρει, οπότε είναι έως και αμαρτωλή.
Στο τροπάριο αιτούμαστε από την Θεοτόκο λάμψον μοι γιατί ως θεωμένα μέλη της Εκκλησίας Θεονύμφευτε οι Άγιοι και η Θεοτόκος είναι φωτοδότες αφού έχουν τον Νυμφίο Χριστό μέσα τους οπότε είναι οι μόνοι αρμόδιοι ώστε να μας μεταδώσουν το φως, υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Οι διάφοροι γκουρού, οι διάφοροι "διδάσκαλοι" με το "φως" τους οδηγούν στην απώλεια. Εκτός αυτών ο Διάβολος προσπαθεί και προσωπικά να πλανήσει τον άνθρωπο ώστε να νομίσει ότι λαμβάνει το Θεϊκό φως, και σε αυτήν την περίπτωση πάλι σε άνθρωπο του Θεού απευθύνεται ο Χριστιανός, στον πνευματικό του. Οι Άγιοι και εξαιρετικά η Θεοτόκος, είναι αυτοί που περπάτησαν τον δρόμο προς την Οδό γνωρίζοντας όλες τις παγίδες και το πως πρέπει ο άνθρωπος να πορευθεί προς τον Χριστό. Δεν φτάνει να διαβάζει την Γραφή κάποιος, δεν φτάνει απλά να πάει στο Ποτήριο, πρέπει να συναντήσει τον Χριστό προτού πάει στον Χριστό που είναι στην Ευχαριστία. Το πως θα συναντήσει τον Χριστό του το διδάσκουν και δια της μεσιτείας τους και της φωτίσεως τους οι Άγιοι. Στην πορεία στην έρημο προς την Γη της Επαγγελίας, δηλαδή της πορεία της ζωής του Χριστιανού προς τον Παράδεισο, υπάρχει η νεφέλη και ο Μωυσής, η νεφέλη είναι ο Κύριος ενώ οι Άγιοι και ο πνευματικός μας αναλαμβάνουν τον ρόλο του Μωυσή.
1,2 Εξ αμέτρητων αναγκών και θλίψεων, και εξ εχθρών δυσμενών, και συμφορών βίου, λυτρωθείς Πανάχραντε, τη κραταιά δυνάμει σου, ανυμνώ μεγαλύνω, την άμετρον σου συμπάθειαν, και την εις εμέ σου παράκλησιν.
Την άμετρον σου συμπάθειαν, άμετρη συμπάθεια, μια διπλά παράδοξη φράση.
Την άμετρον σου συμπάθειαν, άμετρη συμπάθεια, μια διπλά παράδοξη φράση.
Παράδοξη πρώτον διότι η συμπάθεια είναι ένα συναίσθημα το οποίο δείχνει μεν κάποια ευμενή ματιά αλλά όμως είναι θετική αντιμετώπιση με μέτρο και δεύτερον διότι όλοι οι άγιοι αγαπούν τους ανθρώπους, δεν τους συμπαθούν απλά. Παρουσιάζουν αγάπη και μάλιστα την γνήσια αγάπη, αυτήν που έχει ανυμνήσει ο Παύλος στον πασίγνωστο "ύμνο της αγάπης". Η Θεοτόκος δεν μας συμπαθεί, μας αγαπάει και μάλιστα με την γνήσια αγάπη την κορυφαία των αρετών, γιατί δεν λέει της αγάπης σου; Γιατί ανυμνεί την άμετρη συμπάθεια αφού μια άμετρη συμπάθεια δεν μπορεί να συγκριθεί ούτε με ελάχιστη απλή αγάπη; Αυτό γίνεται διότι ο πιστός που μετανοεί κατανοεί ότι η μητέρα του Χριστού βοηθάει σε όλες τις περιστάσεις, βρέχει βοήθεια, ενώ στον άνθρωπο που ζει μακριά από τις εντολές έχει συμπάθεια, είναι δηλαδή συμμέτοχη στην θλίψη του που ο ίδιος δεν έχει ακόμη εννοήσει και τον βοηθάει ώστε να έχει χρόνο ζωής προς μετάνοια.
Συμβουλεύει ο απόστολος Πέτρος, τὸ δὲ τέλος πάντες ὁμόφρονες, συμπαθεῖς, φιλάδελφοι, εὔσπλαγχνοι, φιλόφρονες Α' Πετρ. 3,8 Δηλαδή: εν τέλει σας συμβουλεύω να έχετε όλοι το ίδιο φρόνημα του Θεού, να είσθε συμπαθείς προς τους άλλους, δηλαδή συμμέτοχοι στην θλίψη και την χαρά των αδελφών σας. Να αγαπάτε με αδελφική αγάπη τους Χριστιανούς, να είσαστε εύσπλαχνοι, να είσαστε ευγενείς μεταξύ σας.
Αυτή η συμπάθεια δεν είναι αδρανής αλλά ενεργεί, γεννάει βοήθεια, δεν είναι λόγια αλλά έργα ώστε να μην καταποθεί από τον Διάβολο ο αδελφός. Η Θεοτόκος και βέβαια όλοι οι πραγματικοί Χριστιανοί όπως είδαμε είναι εντεταλμένοι από τον Παράκλητο ως μικροί παράκλητοι προς τους ανθρώπους, συν-παθούν συν-πάσχουν και εξ αυτού βοηθούν και παρηγορούν ενώ το μέγεθος της παρακλήσεως είναι αναλόγως με την χάρη που έχει αφήσει ο κάθε Χριστιανός να έρθει στην καρδιά του. Έτσι μπορεί κατάλληλα η Θεοτόκος να ονομαστεί παράκλητος μετά τον Παράκλητο.
Μας λέει ο απόστολος Παύλος: Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῶν οἰκτιρμῶν καὶ Θεὸς πάσης παρακλήσεως, ὁ παρακαλῶν ἡμᾶς ἐν πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν, εἰς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς παρακαλεῖν τοὺς ἐν πάσῃ θλίψει διὰ τῆς παρακλήσεως ἧς παρακαλούμεθα αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ· ὅτι καθὼς περισσσεύει τὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ εἰς ἡμᾶς, οὕτω διὰ Χριστοῦ περισσεύει καὶ ἡ παράκλησις ἡμῶν εἴτε δὲ θλιβόμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως καὶ σωτηρίας τῆς ἐνεργουμένης ἐν ὑπομονῇ τῶν αὐτῶν παθημάτων ὧν καὶ ἡμεῖς πάσχομεν, καὶ ἡ ἐλπὶς ἡμῶν βεβαία ὑπὲρ ὑμῶν· εἴτε παρακαλούμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως καὶ σωτηρίας, εἰδότες ὅτι ὥσπερ κοινωνοί ἐστε τῶν παθημάτων, οὕτω καὶ τῆς παρακλήσεως. Β Κορ. 1,3-7.
Δηλαδή: ας είναι ευλογημένος και δοξασμένος ο Θεός και Πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο Πατήρ και ο χορηγός της ευσπλαχνίας, του ελέους και της συγκαταβάσεως, ο Θεός κάθε παρηγοριάς για τους θλιβομένους. Αυτός είναι που μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη, ώστε να μπορούμε και εμείς να παρηγορούμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κάθε θλίψη με την παρηγοριά με την οποία εμείς οι ίδιοι παρηγορούμαστε από τον Θεό.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατί παρά το ότι η Θεοτόκος παρέχει σε όλους, ο Χριστιανός που μιλάει δεν κάνει καμία αναφορά σε κάποια δωρεά, "μου έδωσες το τάδε", αλλά όλα όσα λέει είναι για λύτρωση από δεινά, λυτρωθείς εξ αναγκών, θλίψεων, εχθρών, συμφορών.
Το λέει διότι αυτά θα τον οδηγούσαν στον αιώνιο θάνατο αν δεν ήταν η βοήθεια της Θεοτόκου. Όπως όταν κάποιος ανακαλύψει έναν μεγάλο θησαυρό αλλά μετά του αποκαλυφθεί ότι κινδύνευσε να σκοτωθεί όταν τον έβρισκε και εξ αιτίας της βοήθειας κάποιου σώθηκε για αυτό τώρα απολαμβάνει την ύπαρξη και τον πλούτο δεν θα λέγει πια "τι πλούσιος που έγινα" αλλά "πως δεν σκοτώθηκα" και θα ευχαριστεί τον ευεργέτη του που τον έσωσε από βέβαιο θάνατο, έτσι και ο Χριστιανός εδώ κάνει.
Οπότε λοιπόν το αναγκών κάνει λόγο για τις ανάγκες του βίου, είτε υλικές είτε πνευματικές, που θα τον οδηγούσαν σε πράξεις άρνησης. Το θλίψεων κάνει λόγο για τις διάφορες κακές περιστάσεις οι οποίες θα τον οδηγούσαν σε αποφάσεις αμαρτωλές. Το εχθρών δυσμενών κάνει λόγο για τους δαίμονες και τους ανθρώπους υπηκόους τους που τον πολεμούσαν, δείτε ανάρτηση Ο Πόλεμος Του Διαβόλου ώστε να διαπιστώσετε ότι ο Σατάν έχει υπηκόους αλλά και πιστούς. Το συμφορών βίου κάνει λόγο για τις διάφορες περιστάσεις έκτακτες στις οποίες θα καταδίκαζε τον Χριστό. Το ανυμνώ μεγαλύνω, έχει την σημασία του και εδώ κάνει αναφορά στην προσωπική λύτρωση, αυτή θα ανυμνήσει αλλά και θα μεγαλύνει, φαίνονται ίδιες λέξεις αλλά δεν είναι. Δεν έχει λέξεις συνώνυμες για να γεμίζει το τροπάριο, στον ύμνο δεν υπάρχει "ρήμα αργόν". Δεν θα ήταν ποτέ μα ποτέ δυνατόν να είχαμε έναν ύμνο προς την Θεοτόκο που θα ήταν αποτέλεσμα τύχης ή ύμνο πολυλογίας.
Όταν ο Χριστός δρούσε στην Γη οτιδήποτε έκανε ήταν διδασκαλία, επί παραδείγματι ένα θαύμα ήταν πρώτα διδαχή και έπειτα θεραπεία για το σώμα, κατά όμοιο τρόπο το κάθε τι που έχει ουράνια έμπνευση είναι πρώτα διδαχή και μετά κάτι άλλο, το ίδιο και ο ύμνος.
Εδώ μας διδάσκει ότι το ίδιο ακριβώς πρέπει να λέει και να κάνει ο κάθε Χριστιανός, δηλαδή αφενός να ευχαριστεί διότι όταν ήταν στην αμαρτία κινδύνευε θανάσιμα, είχε τον κίνδυνο αιωνίου θανάτου, και αφετέρου διδάσκει να βοηθάμε τον αδελφό που δεν είναι ακόμη μέλος ή ζωντανό μέλος της Εκκλησίας ώστε να μην απολεστεί διότι ο Σατάν επιτίθεται συνεχώς στον άνθρωπο που είναι απομακρυσμένος από τον Θεό με σκοπό να τον αρπάξει στην κόλαση. Του φέρνει καταστάσεις, περιστάσεις, άλλους ανθρώπους, του υποβάλει άσχημες ιδέες προς αποδοχή. Μας διδάσκει ότι αν ο Θεός μας αποκάλυπτε το πόσο μας βοήθησε σε μια μόνο περίπτωση ενόσω εμείς είμαστε πολέμιοι ή άπιστοι ή ολιγόπιστοι θα κάναμε να μιλήσουμε αρκετό καιρό. Αν μας έλεγε το πόσο μας βοήθησε σε διάστημα ενός δύο πέντε ετών δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι δεν θα το αντέχαμε. Στον γνήσιο υιό του Θεού, στον πραγματικό Χριστιανό, ο Κύριος θεωρείται ως πατέρας έτσι δικαιώνεται την ίδια στιγμή, είτε του συμβάντος, είτε της ασθένειας, είτε σε οτιδήποτε, δεν δικαιώνεται στο τέλος της Ιστορίας. Μας διδάσκει ότι η Θεοτόκος αμέσως με το που ζητούμε την επέμβασή της για πνευματικό σκοπό είναι εκεί και βοηθάει, εξ ου και το μοτίβο ικεσία 1,1 - 1,3 και έπειτα εκ της λήψης ευχαριστία 1,2 - 1,4. Ο άνθρωπος φωτίστηκε ακαριαία διότι διέτρεχε θανάσιμο κίνδυνο, τώρα με την φώτιση λάμψον μοι το φως βλέπει με ανοιχτούς τους οφθαλμούς αναγνωρίζοντας την Θεοτόκο και την σωτήρια επέμβαση της στην ζωή του.
1,3 Νυν πεποιθώς επί την σην κατέφυγον, αντίληψιν κραταιάν, και προς την σην σκέπην, ολοψύχως έδραμον, και γόνυ κλίνω Δέσποινα και θρηνώ και στενάζω, μη με παρίδης τον άθλιον, των χριστιανών καταφύγιον.
Ο Χριστιανός που ομιλεί στον ύμνο κατανοώντας από τι γλύτωσε και βλέποντας τώρα την αμαρτωλότητα του καταφεύγει στην Θεοτόκο σαν σκέπη και προστασία από όλα, τρέχει προς αυτήν ολόψυχα, με όλη του την καρδιά όπως τρέχει κάποιος σε αγαπητά του πρόσωπα για βοήθεια, διότι τώρα είδε ότι αυτοί είναι εἰς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς παρακαλεῖν τοὺς ἐν πάσῃ θλίψει διὰ τῆς παρακλήσεως ἧς παρακαλούμεθα αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ· Β' Κορ.1,3-4. Ο Κύριος είναι που μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη, ώστε να μπορούμε και εμείς να παρηγορούμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κάθε θλίψη με την παρηγοριά με την οποία εμείς οι ίδιοι παρηγορούμαστε από τον Θεό. Όπως ο Χριστός δεν είναι τιμωρός αλλά ο κάθε ένας τον βλέπει ως φως που τυφλώνει ή φωτίζει, όμοια και ο κάθε άνθρωπος του Θεού και εξαιρετικά η Θεοτόκος είναι υπεραγαπητή και καταφυγή για τον Χριστιανό. Ως αγαπητή είναι αυτή στην οποία απευθύνεται για προστασία σε κάθε περίσταση, είτε από ασθένειες, αντίληψιν, είτε από κινδύνους, υλικούς ή πνευματικούς, σκέπην, αφού είναι για αυτόν καταφύγιον. Ο ύμνος μας παρουσιάζει την εικόνα που βλέπουμε στον δαιμονισμένο, βέβαια με μια μεγάλη διαφορά. Και εκείνος δράμει, κλίνοντας γόνυ, βγάζοντας φωνή με αίτημα που λέει "μην με". Ιδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ μακρόθεν ἔδραμε καὶ προσεκύνησεν αὐτὸν, καὶ κράξας φωνῇ μεγάλῃ λέγει· Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ, υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; ὁρκίζω σε τὸν Θεόν, μή με βασανίσῃς.
έδραμον--ἔδραμε, γόνυ κλίνω--προσεκύνησεν,
θρηνώ και στενάζω--κράξας φωνῇ μεγάλῃ, μη με παρίδης--μή με βασανίσῃς.
Ο Χριστιανός σκέφτεται το αντίθετο από τον δαιμονισμένο και τον αμετανόητο αμαρτωλό, βλέπει τον πραγματικό ελευθερωτή και τον πραγματικό βασανιστή που είναι ο δαίμονας και ο παλαιός άνθρωπος ο οποίος είναι υπό την επήρεια του Διαβόλου, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾽ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, για αυτό τον λόγο αποκαλεί τον εαυτό του άθλιο, άθλιον, κατανοεί ότι είναι κακώς έχων. Ο ᾿Ιησοῦς λέγει αὐτοῖς· οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες· οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν. Μαρκ. 2,17. Απάντησε ο Χριστός στους Φαρισαίους, δεν έχουν ανάγκη γιατρού οι υγιείς αλλά οι κακώς έχοντες, δεν ήρθα να καλέσω σε μετάνοια τους δίκαιους αλλά τους αμαρτωλούς.
Στην αντίθετη πλευρά ο αμετανόητος αμαρτωλός και ο διαβολοποιημένος άνθρωπος θεωρεί εαυτόν ελκυστικό και υγιή οπότε η φωνή μεγάλη που βγάζει είναι αντίθετη. Έτσι ζητεί την απομάκρυνση και όχι την παραμονή της μητέρας του Θεού διότι βλέπει ως βασανιστή τον ελευθερωτή. Με αυτά τα δυο κατανοούμε και την έννοια της κολάσεως, ο κάθε ένας αντιλαμβάνεται τον Χριστό σαν φωτιά ή φως. Καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν ἅπαν τὸ πλῆθος τῆς περιχώρου τῶν Γαδαρηνῶν ἀπελθεῖν ἀπ᾿ αὐτῶν, ὅτι φόβῳ μεγάλῳ συνείχοντο· αὐτὸς δὲ ἐμβὰς εἰς τὸ πλοῖον ὑπέστρεψεν. Λουκ. 8,37. Μόλις είδαν την θεραπεία του δαιμονισμένου όλος ο πληθυσμός της περιοχής τον παρακάλεσε να φύγει από αυτούς, έτσι ο Χριστός μπήκε στο πλοιάριο και έφυγε. Λέγει δὲ Κυρίῳ· ἀπόστα ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὁδούς σου εἰδέναι οὐ βούλομαι· Ιωβ. 21,14 Ασεβείς καθώς είναι λέγει ο καθένας από αυτούς προς τον Θεό, φύγε μακρά από εμένα, δεν θέλω να γνωρίσω τα θελήματά σου και τις εντολές σου.
Το θρηνώ είναι για αυτά που νόμιζε ότι είναι σωτήρια και αξίας, έτσι τώρα βλέποντας τον ταλαίπωρο άνθρωπο που έχει οδηγηθεί από αυτά στενάζει, στενάζω. Ο ύμνος παρουσιάζει ουρανόθεν θεολογία, έχει αξιοθαύμαστη τελειότητα, απαράμιλλη δεξιοτεχνία, απόλυτη ακρίβεια. Με το γόνυ κλίνω το τροπάριο αποδίδει περιφραστικά την λέξη γονυπετής.
Αυτή η λέξη διαφέρει από το προσκυνώ το οποίο όταν χρησιμοποιεί η Παράκληση το κάνει λέγοντας ως αληθή Θεού λοχεύτριαν, δηλαδή υπάρχει άμεσα η ερμηνεία ότι αυτή η προσκύνηση είναι τιμητική και προς άνθρωπο. Θα ήταν και το προσκυνώ κατάλληλο διότι είναι τα εσωτερικά κίνητρα εκείνα που θα μετατρέψουν σε αποδεκτή ή απαράδεκτη την προσκύνηση εφόσον η εξωτερική κίνηση είναι πανομοιότυπη όσο αφορά την τιμητική υπόκλιση και την λατρευτική. Το τι θεωρεί εσωτερικά ο άνθρωπος θα κάνει την διαφορά. Αν θεωρώ τον άλλον άνθρωπο του Θεού η προσκύνηση θα είναι τιμητική. Βλέπουμε δηλαδή με αυτήν την σοφή διατύπωση όχι μόνο το βάθος νοημάτων αλλά ταυτόχρονα παρατηρούμε και την Διαβολική πονηρία των αιρετικών οι οποίοι συκοφαντούν συνεχώς. Ο Εωσφόρος αυτοπροσώπως αλλά και τα ισχυρότερα δαιμόνια, ανώτερα και από τα επτά ηγετικά, έχουν διοριστεί ώστε να εφευρίσκουν διδασκαλίες απωλείας και να τις υποβάλλουν προς αποδοχή. Προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων Α' Τιμ. 4,1, θα πιστέψουν πνεύματα πλάνης και σε διδασκαλίες δαιμονίων. Ο θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ. Β' Κορινθ. 4,4. Ο θεός του αμαρτωλού τούτου αιώνος, δηλαδή ο Σατανάς, έχει σκοτίσει και τυφλώσει την διάνοια και την σκέψη των απίστων ώστε να μη λάμψει σε αυτούς το φως του Ευαγγελίου της δόξας του Χριστού.
Οι αιρετικοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν θεωρούμε τον Άγιο ως Θεό, αυτό είναι πασίγνωστο, οπότε ούτε οι ίδιοι δεν πιστεύουν αυτά που λένε αλλά δεν το καταλαβαίνουν. Ιδού η απόδειξη των διδασκαλίαις δαιμονίων και της τυφλώσεως από τον θεό του αιώνος τούτου, ο θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων.
Εδώ ο ύμνος ομιλεί για την βοήθεια όχι στα υλικά αλλά στα πνευματικά και μας διδάσκει ότι αυτήν πρέπει ο Χριστιανός να εκζητεί με αγωνία. Προσφεύγει και πρέπει να προσφεύγει στην Θεοτόκο, την μητέρα του, με ταπείνωση, γόνυ κλίνω, η οποία με την μεσιτική της δύναμη βοηθάει ώστε να προχωρήσουμε στον δρόμο της σωτηρίας.
Συμβουλεύει ο απόστολος Πέτρος, τὸ δὲ τέλος πάντες ὁμόφρονες, συμπαθεῖς, φιλάδελφοι, εὔσπλαγχνοι, φιλόφρονες Α' Πετρ. 3,8 Δηλαδή: εν τέλει σας συμβουλεύω να έχετε όλοι το ίδιο φρόνημα του Θεού, να είσθε συμπαθείς προς τους άλλους, δηλαδή συμμέτοχοι στην θλίψη και την χαρά των αδελφών σας. Να αγαπάτε με αδελφική αγάπη τους Χριστιανούς, να είσαστε εύσπλαχνοι, να είσαστε ευγενείς μεταξύ σας.
Αυτή η συμπάθεια δεν είναι αδρανής αλλά ενεργεί, γεννάει βοήθεια, δεν είναι λόγια αλλά έργα ώστε να μην καταποθεί από τον Διάβολο ο αδελφός. Η Θεοτόκος και βέβαια όλοι οι πραγματικοί Χριστιανοί όπως είδαμε είναι εντεταλμένοι από τον Παράκλητο ως μικροί παράκλητοι προς τους ανθρώπους, συν-παθούν συν-πάσχουν και εξ αυτού βοηθούν και παρηγορούν ενώ το μέγεθος της παρακλήσεως είναι αναλόγως με την χάρη που έχει αφήσει ο κάθε Χριστιανός να έρθει στην καρδιά του. Έτσι μπορεί κατάλληλα η Θεοτόκος να ονομαστεί παράκλητος μετά τον Παράκλητο.
Μας λέει ο απόστολος Παύλος: Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς καὶ πατὴρ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῶν οἰκτιρμῶν καὶ Θεὸς πάσης παρακλήσεως, ὁ παρακαλῶν ἡμᾶς ἐν πάσῃ τῇ θλίψει ἡμῶν, εἰς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς παρακαλεῖν τοὺς ἐν πάσῃ θλίψει διὰ τῆς παρακλήσεως ἧς παρακαλούμεθα αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ· ὅτι καθὼς περισσσεύει τὰ παθήματα τοῦ Χριστοῦ εἰς ἡμᾶς, οὕτω διὰ Χριστοῦ περισσεύει καὶ ἡ παράκλησις ἡμῶν εἴτε δὲ θλιβόμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως καὶ σωτηρίας τῆς ἐνεργουμένης ἐν ὑπομονῇ τῶν αὐτῶν παθημάτων ὧν καὶ ἡμεῖς πάσχομεν, καὶ ἡ ἐλπὶς ἡμῶν βεβαία ὑπὲρ ὑμῶν· εἴτε παρακαλούμεθα, ὑπὲρ τῆς ὑμῶν παρακλήσεως καὶ σωτηρίας, εἰδότες ὅτι ὥσπερ κοινωνοί ἐστε τῶν παθημάτων, οὕτω καὶ τῆς παρακλήσεως. Β Κορ. 1,3-7.
Δηλαδή: ας είναι ευλογημένος και δοξασμένος ο Θεός και Πατήρ του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, ο Πατήρ και ο χορηγός της ευσπλαχνίας, του ελέους και της συγκαταβάσεως, ο Θεός κάθε παρηγοριάς για τους θλιβομένους. Αυτός είναι που μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη, ώστε να μπορούμε και εμείς να παρηγορούμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κάθε θλίψη με την παρηγοριά με την οποία εμείς οι ίδιοι παρηγορούμαστε από τον Θεό.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατί παρά το ότι η Θεοτόκος παρέχει σε όλους, ο Χριστιανός που μιλάει δεν κάνει καμία αναφορά σε κάποια δωρεά, "μου έδωσες το τάδε", αλλά όλα όσα λέει είναι για λύτρωση από δεινά, λυτρωθείς εξ αναγκών, θλίψεων, εχθρών, συμφορών.
Το λέει διότι αυτά θα τον οδηγούσαν στον αιώνιο θάνατο αν δεν ήταν η βοήθεια της Θεοτόκου. Όπως όταν κάποιος ανακαλύψει έναν μεγάλο θησαυρό αλλά μετά του αποκαλυφθεί ότι κινδύνευσε να σκοτωθεί όταν τον έβρισκε και εξ αιτίας της βοήθειας κάποιου σώθηκε για αυτό τώρα απολαμβάνει την ύπαρξη και τον πλούτο δεν θα λέγει πια "τι πλούσιος που έγινα" αλλά "πως δεν σκοτώθηκα" και θα ευχαριστεί τον ευεργέτη του που τον έσωσε από βέβαιο θάνατο, έτσι και ο Χριστιανός εδώ κάνει.
Οπότε λοιπόν το αναγκών κάνει λόγο για τις ανάγκες του βίου, είτε υλικές είτε πνευματικές, που θα τον οδηγούσαν σε πράξεις άρνησης. Το θλίψεων κάνει λόγο για τις διάφορες κακές περιστάσεις οι οποίες θα τον οδηγούσαν σε αποφάσεις αμαρτωλές. Το εχθρών δυσμενών κάνει λόγο για τους δαίμονες και τους ανθρώπους υπηκόους τους που τον πολεμούσαν, δείτε ανάρτηση Ο Πόλεμος Του Διαβόλου ώστε να διαπιστώσετε ότι ο Σατάν έχει υπηκόους αλλά και πιστούς. Το συμφορών βίου κάνει λόγο για τις διάφορες περιστάσεις έκτακτες στις οποίες θα καταδίκαζε τον Χριστό. Το ανυμνώ μεγαλύνω, έχει την σημασία του και εδώ κάνει αναφορά στην προσωπική λύτρωση, αυτή θα ανυμνήσει αλλά και θα μεγαλύνει, φαίνονται ίδιες λέξεις αλλά δεν είναι. Δεν έχει λέξεις συνώνυμες για να γεμίζει το τροπάριο, στον ύμνο δεν υπάρχει "ρήμα αργόν". Δεν θα ήταν ποτέ μα ποτέ δυνατόν να είχαμε έναν ύμνο προς την Θεοτόκο που θα ήταν αποτέλεσμα τύχης ή ύμνο πολυλογίας.
Όταν ο Χριστός δρούσε στην Γη οτιδήποτε έκανε ήταν διδασκαλία, επί παραδείγματι ένα θαύμα ήταν πρώτα διδαχή και έπειτα θεραπεία για το σώμα, κατά όμοιο τρόπο το κάθε τι που έχει ουράνια έμπνευση είναι πρώτα διδαχή και μετά κάτι άλλο, το ίδιο και ο ύμνος.
Εδώ μας διδάσκει ότι το ίδιο ακριβώς πρέπει να λέει και να κάνει ο κάθε Χριστιανός, δηλαδή αφενός να ευχαριστεί διότι όταν ήταν στην αμαρτία κινδύνευε θανάσιμα, είχε τον κίνδυνο αιωνίου θανάτου, και αφετέρου διδάσκει να βοηθάμε τον αδελφό που δεν είναι ακόμη μέλος ή ζωντανό μέλος της Εκκλησίας ώστε να μην απολεστεί διότι ο Σατάν επιτίθεται συνεχώς στον άνθρωπο που είναι απομακρυσμένος από τον Θεό με σκοπό να τον αρπάξει στην κόλαση. Του φέρνει καταστάσεις, περιστάσεις, άλλους ανθρώπους, του υποβάλει άσχημες ιδέες προς αποδοχή. Μας διδάσκει ότι αν ο Θεός μας αποκάλυπτε το πόσο μας βοήθησε σε μια μόνο περίπτωση ενόσω εμείς είμαστε πολέμιοι ή άπιστοι ή ολιγόπιστοι θα κάναμε να μιλήσουμε αρκετό καιρό. Αν μας έλεγε το πόσο μας βοήθησε σε διάστημα ενός δύο πέντε ετών δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε ότι δεν θα το αντέχαμε. Στον γνήσιο υιό του Θεού, στον πραγματικό Χριστιανό, ο Κύριος θεωρείται ως πατέρας έτσι δικαιώνεται την ίδια στιγμή, είτε του συμβάντος, είτε της ασθένειας, είτε σε οτιδήποτε, δεν δικαιώνεται στο τέλος της Ιστορίας. Μας διδάσκει ότι η Θεοτόκος αμέσως με το που ζητούμε την επέμβασή της για πνευματικό σκοπό είναι εκεί και βοηθάει, εξ ου και το μοτίβο ικεσία 1,1 - 1,3 και έπειτα εκ της λήψης ευχαριστία 1,2 - 1,4. Ο άνθρωπος φωτίστηκε ακαριαία διότι διέτρεχε θανάσιμο κίνδυνο, τώρα με την φώτιση λάμψον μοι το φως βλέπει με ανοιχτούς τους οφθαλμούς αναγνωρίζοντας την Θεοτόκο και την σωτήρια επέμβαση της στην ζωή του.
1,3 Νυν πεποιθώς επί την σην κατέφυγον, αντίληψιν κραταιάν, και προς την σην σκέπην, ολοψύχως έδραμον, και γόνυ κλίνω Δέσποινα και θρηνώ και στενάζω, μη με παρίδης τον άθλιον, των χριστιανών καταφύγιον.
Ο Χριστιανός που ομιλεί στον ύμνο κατανοώντας από τι γλύτωσε και βλέποντας τώρα την αμαρτωλότητα του καταφεύγει στην Θεοτόκο σαν σκέπη και προστασία από όλα, τρέχει προς αυτήν ολόψυχα, με όλη του την καρδιά όπως τρέχει κάποιος σε αγαπητά του πρόσωπα για βοήθεια, διότι τώρα είδε ότι αυτοί είναι εἰς τὸ δύνασθαι ἡμᾶς παρακαλεῖν τοὺς ἐν πάσῃ θλίψει διὰ τῆς παρακλήσεως ἧς παρακαλούμεθα αὐτοὶ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ· Β' Κορ.1,3-4. Ο Κύριος είναι που μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη, ώστε να μπορούμε και εμείς να παρηγορούμε τους ανθρώπους που βρίσκονται σε κάθε θλίψη με την παρηγοριά με την οποία εμείς οι ίδιοι παρηγορούμαστε από τον Θεό. Όπως ο Χριστός δεν είναι τιμωρός αλλά ο κάθε ένας τον βλέπει ως φως που τυφλώνει ή φωτίζει, όμοια και ο κάθε άνθρωπος του Θεού και εξαιρετικά η Θεοτόκος είναι υπεραγαπητή και καταφυγή για τον Χριστιανό. Ως αγαπητή είναι αυτή στην οποία απευθύνεται για προστασία σε κάθε περίσταση, είτε από ασθένειες, αντίληψιν, είτε από κινδύνους, υλικούς ή πνευματικούς, σκέπην, αφού είναι για αυτόν καταφύγιον. Ο ύμνος μας παρουσιάζει την εικόνα που βλέπουμε στον δαιμονισμένο, βέβαια με μια μεγάλη διαφορά. Και εκείνος δράμει, κλίνοντας γόνυ, βγάζοντας φωνή με αίτημα που λέει "μην με". Ιδὼν δὲ τὸν Ἰησοῦν ἀπὸ μακρόθεν ἔδραμε καὶ προσεκύνησεν αὐτὸν, καὶ κράξας φωνῇ μεγάλῃ λέγει· Τί ἐμοὶ καὶ σοί, Ἰησοῦ, υἱὲ τοῦ Θεοῦ τοῦ ὑψίστου; ὁρκίζω σε τὸν Θεόν, μή με βασανίσῃς.
έδραμον--ἔδραμε, γόνυ κλίνω--προσεκύνησεν,
θρηνώ και στενάζω--κράξας φωνῇ μεγάλῃ, μη με παρίδης--μή με βασανίσῃς.
Ο Χριστιανός σκέφτεται το αντίθετο από τον δαιμονισμένο και τον αμετανόητο αμαρτωλό, βλέπει τον πραγματικό ελευθερωτή και τον πραγματικό βασανιστή που είναι ο δαίμονας και ο παλαιός άνθρωπος ο οποίος είναι υπό την επήρεια του Διαβόλου, ἀπεκδυσάμενοι τὸν παλαιὸν ἄνθρωπον σὺν ταῖς πράξεσιν αὐτοῦ, καὶ ἐνδυσάμενοι τὸν νέον τὸν ἀνακαινούμενον εἰς ἐπίγνωσιν κατ᾽ εἰκόνα τοῦ κτίσαντος αὐτόν, για αυτό τον λόγο αποκαλεί τον εαυτό του άθλιο, άθλιον, κατανοεί ότι είναι κακώς έχων. Ο ᾿Ιησοῦς λέγει αὐτοῖς· οὐ χρείαν ἔχουσιν οἱ ἰσχύοντες ἰατροῦ, ἀλλ᾿ οἱ κακῶς ἔχοντες· οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν. Μαρκ. 2,17. Απάντησε ο Χριστός στους Φαρισαίους, δεν έχουν ανάγκη γιατρού οι υγιείς αλλά οι κακώς έχοντες, δεν ήρθα να καλέσω σε μετάνοια τους δίκαιους αλλά τους αμαρτωλούς.
Στην αντίθετη πλευρά ο αμετανόητος αμαρτωλός και ο διαβολοποιημένος άνθρωπος θεωρεί εαυτόν ελκυστικό και υγιή οπότε η φωνή μεγάλη που βγάζει είναι αντίθετη. Έτσι ζητεί την απομάκρυνση και όχι την παραμονή της μητέρας του Θεού διότι βλέπει ως βασανιστή τον ελευθερωτή. Με αυτά τα δυο κατανοούμε και την έννοια της κολάσεως, ο κάθε ένας αντιλαμβάνεται τον Χριστό σαν φωτιά ή φως. Καὶ ἠρώτησαν αὐτὸν ἅπαν τὸ πλῆθος τῆς περιχώρου τῶν Γαδαρηνῶν ἀπελθεῖν ἀπ᾿ αὐτῶν, ὅτι φόβῳ μεγάλῳ συνείχοντο· αὐτὸς δὲ ἐμβὰς εἰς τὸ πλοῖον ὑπέστρεψεν. Λουκ. 8,37. Μόλις είδαν την θεραπεία του δαιμονισμένου όλος ο πληθυσμός της περιοχής τον παρακάλεσε να φύγει από αυτούς, έτσι ο Χριστός μπήκε στο πλοιάριο και έφυγε. Λέγει δὲ Κυρίῳ· ἀπόστα ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὁδούς σου εἰδέναι οὐ βούλομαι· Ιωβ. 21,14 Ασεβείς καθώς είναι λέγει ο καθένας από αυτούς προς τον Θεό, φύγε μακρά από εμένα, δεν θέλω να γνωρίσω τα θελήματά σου και τις εντολές σου.
Το θρηνώ είναι για αυτά που νόμιζε ότι είναι σωτήρια και αξίας, έτσι τώρα βλέποντας τον ταλαίπωρο άνθρωπο που έχει οδηγηθεί από αυτά στενάζει, στενάζω. Ο ύμνος παρουσιάζει ουρανόθεν θεολογία, έχει αξιοθαύμαστη τελειότητα, απαράμιλλη δεξιοτεχνία, απόλυτη ακρίβεια. Με το γόνυ κλίνω το τροπάριο αποδίδει περιφραστικά την λέξη γονυπετής.
Αυτή η λέξη διαφέρει από το προσκυνώ το οποίο όταν χρησιμοποιεί η Παράκληση το κάνει λέγοντας ως αληθή Θεού λοχεύτριαν, δηλαδή υπάρχει άμεσα η ερμηνεία ότι αυτή η προσκύνηση είναι τιμητική και προς άνθρωπο. Θα ήταν και το προσκυνώ κατάλληλο διότι είναι τα εσωτερικά κίνητρα εκείνα που θα μετατρέψουν σε αποδεκτή ή απαράδεκτη την προσκύνηση εφόσον η εξωτερική κίνηση είναι πανομοιότυπη όσο αφορά την τιμητική υπόκλιση και την λατρευτική. Το τι θεωρεί εσωτερικά ο άνθρωπος θα κάνει την διαφορά. Αν θεωρώ τον άλλον άνθρωπο του Θεού η προσκύνηση θα είναι τιμητική. Βλέπουμε δηλαδή με αυτήν την σοφή διατύπωση όχι μόνο το βάθος νοημάτων αλλά ταυτόχρονα παρατηρούμε και την Διαβολική πονηρία των αιρετικών οι οποίοι συκοφαντούν συνεχώς. Ο Εωσφόρος αυτοπροσώπως αλλά και τα ισχυρότερα δαιμόνια, ανώτερα και από τα επτά ηγετικά, έχουν διοριστεί ώστε να εφευρίσκουν διδασκαλίες απωλείας και να τις υποβάλλουν προς αποδοχή. Προσέχοντες πνεύμασι πλάνοις καὶ διδασκαλίαις δαιμονίων Α' Τιμ. 4,1, θα πιστέψουν πνεύματα πλάνης και σε διδασκαλίες δαιμονίων. Ο θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων εἰς τὸ μὴ αὐγάσαι αὐτοῖς τὸν φωτισμὸν τοῦ εὐαγγελίου τῆς δόξης τοῦ Χριστοῦ. Β' Κορινθ. 4,4. Ο θεός του αμαρτωλού τούτου αιώνος, δηλαδή ο Σατανάς, έχει σκοτίσει και τυφλώσει την διάνοια και την σκέψη των απίστων ώστε να μη λάμψει σε αυτούς το φως του Ευαγγελίου της δόξας του Χριστού.
Οι αιρετικοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν θεωρούμε τον Άγιο ως Θεό, αυτό είναι πασίγνωστο, οπότε ούτε οι ίδιοι δεν πιστεύουν αυτά που λένε αλλά δεν το καταλαβαίνουν. Ιδού η απόδειξη των διδασκαλίαις δαιμονίων και της τυφλώσεως από τον θεό του αιώνος τούτου, ο θεὸς τοῦ αἰῶνος τούτου ἐτύφλωσε τὰ νοήματα τῶν ἀπίστων.
Εδώ ο ύμνος ομιλεί για την βοήθεια όχι στα υλικά αλλά στα πνευματικά και μας διδάσκει ότι αυτήν πρέπει ο Χριστιανός να εκζητεί με αγωνία. Προσφεύγει και πρέπει να προσφεύγει στην Θεοτόκο, την μητέρα του, με ταπείνωση, γόνυ κλίνω, η οποία με την μεσιτική της δύναμη βοηθάει ώστε να προχωρήσουμε στον δρόμο της σωτηρίας.
Επιπλέον με την προσφυγή στους ανθρώπους του Θεού για βοήθεια, ο πιστός δίνει ταυτόχρονα και ομολογία πίστεως. Οι αιρετικοί δεν μπορούν να δουν τον ύμνο αὐτὸν καθώς ἐστι, όπως είναι, αλλά βλέπουν προσκύνηση σαν Θεό προς την Θεοτόκο και ότι άλλο ανόητο διότι ο ὀφθαλμός τους πονηρὸς ᾖ. Το γόνυ κλίνω είναι η μετάνοια η οποία αποδίδεται ως τιμή στους ανθρώπους, δεν έχει πάντα την σημασία του πέφτω και προσκυνώ κάποιον ως Θεό, δηλώνει και τιμή προς άνθρωπο ο οποίος κατέχει εξουσία, είναι πνευματικός διδάσκαλος και γενικώς κατέχει κάποια ανώτερη θέση. Βλέπουμε ότι ο πλούσιος νέος κλίνει γόνυ στον Ιησού καὶ ἐκπορευομένου αὐτοῦ εἰς ὁδὸν προσδραμὼν εἷς καὶ γονυπετήσας αὐτὸν ἐπηρώτα αὐτόν· Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσω ἵνα ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός. Μαρκ. 10,17 Η απάντηση του Χριστού κάνει φανερό ότι ο πλούσιος νέος δεν τον θεωρούσε Θεό αλλά έναν προφήτη ή κάποιον φωτισμένο διδάσκαλο των Γραφών. Στην απάντηση ο Χριστός δεν κάνει καμία παρατήρηση ως προς την προσκύνηση αλλά μόνο για την λέξη αγαθός, άρα η μετάνοια είναι αποδεκτή σε άνθρωπο οπότε ορθώς λέμε και γόνυ κλίνω. Όχι μόνο η μετάνοια αλλά και η λέξη αγαθός αποδίδεται σε άνθρωπο, καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ὀνόματι Ἰωσὴφ, βουλευτὴς ὑπάρχων καὶ ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ δίκαιος Λουκ 23,50, και να κάποιος με το όνομα Ιωσήφ από Αριμαθαίας, άνδρας αγαθός και δίκαιος. Αγαθός είναι μόνο ο Θεός αλλά και δίκαιος είναι μόνο ο Θεός, για αυτό εξάλλου σε εκείνον μόνον ανήκει η κρίση, διότι είναι ο μόνος που μπορεί να εκφέρει δικαία κρίση. Μήπως ο μαθητής πηγαίνει αντίθετα με τον Διδάσκαλο; Όχι διότι ο Ιωσήφ ήταν με την σχετική έννοια ἀγαθὸς και δίκαιος. Οπότε ο Χριστός με αυτά που λέει στον πλούσιο νέο και με αυτά που λέει δια Ευαγγελιστού αποδέχεται όχι μόνο την προσκύνηση γονυπετήσας αλλά και το ἀγαθός όταν απευθύνονται σε άνθρωπο. Και τότε γιατί αναφέρει κάτι μόνο για το δεύτερο; Διότι η απάντηση του Χριστού είναι προς διδαχή μας και με τέτοιο τρόπο ώστε να διδάξει εμάς και τον νέο να πλησιάζει μεν με σεβασμό τους διδασκάλους και πατέρες αλλά έχοντας όμως τον νου στον Θεό και απαλλαγμένο από τον κόσμο, εδώ την κολακεία. Αυτός είναι ο λόγος που δεν σχολιάζει ο Χριστός την μετάνοια αλλά μόνο την λέξη αγαθός παρά το ότι και τα δυο μπορούν να απευθυνθούν σε άνθρωπο. Διότι το πρώτο, η μετάνοια, ήταν από σεβασμό, ενώ το δεύτερο, το αγαθέ, από κολακεία. Επίσης με αυτήν την απάντηση διδάσκει όσους είναι πνευματικοί διδάσκαλοι ή έχουν κάποια θέση ή αξίωμα μέσα στην εκκλησία να είναι ταπεινοί και χωρίς ίχνος υπερηφάνειας ώστε να μην πέσουν στην καταδίκη του Διαβόλου. Άρα γίνεται φανερό ότι οι αιρετικοί αφενός δεν κατανοούν το νόημα του οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός το οποίο παραλλάσσουν και σε ουδείς πατήρ κατηγορώντας "γιατί λέτε τον ιερέα πάτερ;" και αφετέρου πάνε κόντρα στην Γραφή εφόσον ρητώς και η μετάνοια και όλοι οι τίτλοι που έχει ο Θεός αποδίδονται με την σχετική έννοια σε ανθρώπους. Δέσποινα, κυρία, είναι το θηλυκό του Δεσπότης, κύριος, είναι σύμφωνο με την Χριστιανική διδαχή να αποδίδουμε με την σχετική έννοια όρους που κατέχει με την απόλυτη έννοια ο Θεός. Ἀπολυθέντες δὲ ἦλθον πρὸς τοὺς ἰδίους καὶ ἀπήγγειλαν ὅσα πρὸς αὐτοὺς οἱ ἀρχιερεῖς καὶ οἱ πρεσβύτεροι εἶπον οἱ δὲ ἀκούσαντες ὁμοθυμαδὸν ἦραν φωνὴν πρὸς τὸν Θεὸν καὶ εἶπον· Δέσποτα, σὺ ὁ ποιήσας τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς Πραξ. 4,23-24 Όταν δε οι Απόστολοι απολύθηκαν ελεύθεροι και δεν τους έκαναν κακό οι Φαρισαίοι πήγαν στους άλλους πιστούς και τους ανήγγειλαν όσα οι αρχιερείς και οι πρεσβύτεροι είχαν πει σε αυτούς. Εκείνοι όταν άκουσαν με μια ψυχή και με μια καρδιά ύψωσαν φωνή προς τον Θεό και είπαν, Δέσποτα εσύ ο οποίος έκανες τον ουρανό την γη και την θάλασσα και όλα όσα υπάρχουν σε αυτά.
Αλλού έχουμε το δεσπότης να αποδίδεται με την σχετική έννοια σε ανθρώπους οἱ δὲ πιστοὺς ἔχοντες δεσπότας μὴ καταφρονείτωσαν, ὅτι ἀδελφοί εἰσιν. Βλέπουμε τους αποστόλους να αποκαλούν τον Θεό δεσπότη ενώ παρατηρούμε τον Παύλο να αποκαλεί δεσπότες ανθρώπους, βεβαίως το δεύτερο γίνεται με την σχετική έννοια.
Αλλού έχουμε το δεσπότης να αποδίδεται με την σχετική έννοια σε ανθρώπους οἱ δὲ πιστοὺς ἔχοντες δεσπότας μὴ καταφρονείτωσαν, ὅτι ἀδελφοί εἰσιν. Βλέπουμε τους αποστόλους να αποκαλούν τον Θεό δεσπότη ενώ παρατηρούμε τον Παύλο να αποκαλεί δεσπότες ανθρώπους, βεβαίως το δεύτερο γίνεται με την σχετική έννοια.
1,4 Ου σιωπήσω του βοάν τρανώτατα, τα μεγαλεία τα σα, ειμή γαρ συ Κόρη, πάντοτε προΐστασο, υπέρ εμού πρεσβεύουσα, τω Υιώ και Θεώ σου, τις εκ τοσούτου με κλύδωνος, και δεινών κινδύνων ερρύσατο.
Η Θεοτόκος είναι ο επικεφαλής των πρεσβειών των Αγίων προς τον Υιό της λόγω της μέγιστης πνευματικής της συγγένειας η οποία αυτή ήταν που οδήγησε στην σωματική, για αυτό έχουμε την λέξη προΐστασο. Οι Άγιοι είναι ένα σώμα, τα μέλη της Εκκλησίας είναι ένα, οι Άγιοι πάντοτε βρίσκονται το πλευρό μας, πάντοτε πρεσβεύουν στον Θεό για εμάς.
Λέγει ο φυλακισμένος απόστολος Παύλος, Ἀλέξανδρος ὁ χαλκεὺς πολλά μοι κακὰ ἐνεδείξατο· ἀποδῴη αὐτῷ ὁ Κύριος κατὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ· ὃν καὶ σὺ φυλάσσου· λίαν γὰρ ἀνθέστηκε τοῖς ἡμετέροις λόγοις. Ἐν τῇ πρώτῃ μου ἀπολογίᾳ οὐδείς μοι συμπαρεγένετο, ἀλλὰ πάντες με ἐγκατέλιπον· μὴ αὐτοῖς λογισθείη· ὁ δὲ Κύριός μοι παρέστη καὶ ἐνεδυνάμωσέ με, ἵνα δι᾿ ἐμοῦ τὸ κήρυγμα πληροφορηθῇ καὶ ἀκούσῃ πάντα τὰ ἔθνη· καὶ ἐῤῥύσθην ἐκ στόματος λέοντος καὶ ῥύσεταί με ὁ Κύριος ἀπὸ παντὸς ἔργου πονηροῦ καὶ σώσει εἰς τὴν βασιλείαν αὐτοῦ τὴν ἐπουράνιον· ᾧ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων· ἀμήν. Β' Τιμ. 4,14-18. Ο Αλέξανδρος ο χαλκουργός μου προξένησε πολλά κακά. Ας του αποδώσει ο Κύριος σύμφωνα με τα έργα του. Από αυτόν να φυλάγεσαι και συ Τιμόθεε, διότι πάρα πολύ αντέδρασε και πολέμησε τα λόγια του Θεού που κηρύττουμε. Μάθε ότι κατά την πρώτη μου απολογία στον Νέρωνα κανείς δεν μου συμπαραστάθηκε καταθέτοντας υπέρ μου αλλά όλοι με εγκατέλειψαν, είθε να μη τους το καταλογίσει ο Κύριος. Όμως ο Κύριος στάθηκε στο πλευρό μου και με δυνάμωσε ώστε δι' εμού και εκεί ενώπιον του δικαστηρίου να εκτεθεί σε όλη του την πληρότητα το κήρυγμα του Ευαγγελίου και να το ακούσουν όλοι οι ειδωλολάτρες. Και γλύτωσα από το στόμα του λέοντος αλλά και στο μέλλον θα με γλυτώσει ο Κύριος από κάθε πονηρό έργο και θα με σώσει στην επουράνια βασιλεία του.
Βλέπουμε ότι ο Παύλος λέγει ας πούμε το παράπονό του ότι τον εγκατέλειψαν στην απολογία του, αυτό το κάνει ώστε να διδαχθούμε.
Αν για το υλικό μέρος και την σωματική κακουχία πρέπει να συμπαραστεκόμαστε στους αδελφούς μας τότε πόσο περισσότερο αυτό γίνεται από τους ανθρώπους του Θεού για την ψυχή η οποία είναι σημαντικότερη από το σώμα; Οι αιρετικοί λοιπόν που αρνούνται τις πρεσβείες των αγίων είναι παράλογοι και αντίθεοι διότι στον ουρανό οι Άγιοι μπορούν να είναι συνεχώς δίπλα μας χωρίς να εμποδίζονται από φυσικά εμπόδια ή από τους πολεμίους οι οποίοι δεν τους επιτρέπουν να βρίσκονται στο πλευρό των αδελφών τους. Και στον ουρανό μιας και ο πόλεμος στην Γη μαίνεται έχουν ενδιαφέρον και δεν ζητούν "τα του εαυτού". Για εκτενέστερη ανάλυση της μεσιτείας των αγίων που είναι στον ουρανό δείτε ανάρτηση: Οι Μεσιτείες Των Αγίων.
Ο μετανοημένος εννόησε ότι η Θεοτόκος ποτέ δεν τον άφησε ούτε τον αφήνει χωρίς βοήθεια, έτσι έχει την επιθυμία τώρα και αυτός να συμμετέχει στο σώμα των Αγίων, αυτό που μπορεί να κάνει είναι να κηρύττει συνεχώς και μεγαλοφώνως. Δηλαδή σε κάθε περίσταση τα λόγια του να φωνάζουν τα μεγαλεία της Κόρης, αυτά είναι η ενσάρκωση από εκείνη του Θεού και την διδαχή του Υιού της.
Ωδή γ'. Διαπιστώνει ότι ο άνθρωπος που δεν ακολουθεί τις εντολές είναι άπορος και μέσα στον ωκεανό της αμαρτίας ενώ όταν ο άνθρωπος ζητάει βοήθεια για πνευματική ανάταση αμέσως την λαμβάνει.
3,1 Απορήσας εκ πάντων, οδυνηρώς κράζω σοι, πρόφθασον θερμή προστασία, και σην βοήθειαν, δος μοι τω δούλω σου, τω ταπεινώ και αθλίω, τω την σην αντίληψιν, επιζητούντι θερμώς
Η εικόνα Θεού εμπιστευόμενη τα υλικά και τις ανθρώπινες επινοήσεις ταπεινώνεται, μετατρέπεται σε άθλια ύπαρξη τω ταπεινώ και αθλίω ενώ εναποθέτοντας την ελπίδα του στα υλικά ο άνθρωπος είναι στην ουσία άπορος απορήσας και ορφανός αφού είναι χωρίς την οικογένεια του, δηλαδή τον ουράνιο Πατέρα την Θεοτόκο τους Αγίους και Αγγέλους, χωρίς αυτούς είναι μόνος και έρημος αλλά και χωρίς πυξίδα. Όταν το καταλαβαίνει είναι οδυνηρό οδυνηρώς για αυτόν, νιώθει να χάνεται, πρόφθασον, ενώ από την οδύνη της απορίας και της εγκατάλειψης φωνάζει κράζω σοι, προς την Θεοτόκο για βοήθεια. Η φράση εκ πάντων κάνει αναφορά στην ύλη και στις γήινες θεωρίες όχι σε πρόσωπα. Η ταπεινωμένη και άθλια εικόνα Θεού έχει μείνει ορφανή και άπορη χωρίς καμία πυξίδα για αυτό επιζητάει επιζητούντι την αντίληψη αντίληψιν, με θέρμη.
Λέει ο απόστολος Παύλος καὶ οὓς μὲν ἔθετο ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν. Α Κορ. 12,28 . Και άλλους μεν έθεσε ο Θεός στην Εκκλησία πρώτον μεν αποστόλους, δεύτερον προφήτες, τρίτον διδασκάλους, έπειτα άλλους τους έθεσε σε ανάλογες θέσεις και τους έδωσε την δύναμη είτε να κάνουν θαύματα, είτε να θεραπεύουν ασθένειες, σε άλλους έδωσε χάρισμα φροντίδας και επιμέλειας για τους αναξιοπαθούντες και ασθενείς.
Οι άνθρωποι του Θεού έχουν το χάρισμα της αντίληψης, ἀντιλήψεις, αυτό δεν νοείται ότι τους φροντίζουν απλώς υλικά, ανθρωπιστικά, επί παραδείγματι αν θέλει ασθενής να ετοιμάσει τροφή αλλά είναι στο κρεβάτι του την προσφέρουν, είναι κυρίως πνευματική η βοήθεια διότι όλα τα χαρίσματα έχουν σκοπό την σωτηρία. Αν παρατηρήσουμε όλα όσα αναφέρει ο απόστολος είναι πνευματικά. Οπότε τους προσφέρουν κυρίως πνευματική τροφή, δηλαδή τους παρέχουν παρηγοριά στις θλίψεις του βίου και οδηγία.
Αυτό είναι χάρισμα του Αγίου
Πνεύματος διότι ο πιστός Χριστιανός γίνεται συγγενής και οδηγός προς τον
Χριστό, γίνεται δρόμος προς την Οδό, όχι μόνο
παρηγορεί ή προσφέρει αλλά κυρίως οδηγεί στην σωστή θεώρηση κάθε
πράγματος
και καταστάσεως καλής ή άσχημης, επί παραδείγματι μια καλή
κατάσταση να θεωρείται όχι κατόρθωμα αλλά ευλογία Θεού ή μια ασθένεια
να μην θεωρείται σαν διακοπή της ευδαιμονίας του φάγωμεν πίωμεν αύριο
πεθαίνουμε αλλά ένα στάδιο αθλήσεως.
Οι άνθρωποι του Θεού έχουν το χάρισμα της αντίληψης, ένα χάρισμα του Αγίου Πνεύματος, ο πιστός Χριστιανός γίνεται συγγενής και όχι μόνο παρηγορεί αλλά κυρίως οδηγεί τον άπορο στην σωστή θεώρηση κάθε πράγματος και καταστάσεως. Τώρα ζητεί την αντίληψη της Θεοτόκου, την οδηγία της για σωστή θεώρηση, τω την σην αντίληψιν αυτός ο οποίος από όλους απογοητεύτηκε και βλέπει που έφεραν την εικόνα του Θεού οι γήινες θεωρίες και τα υλικά.
Όταν παρακαλούμε άνθρωπο ο οποίος είναι "φίλος Θεού" είναι σαν να παρακαλούμε τον ίδιο τον Χριστό. Μας λέει ο απόστολος Παύλος καὶ ὅραμα διὰ τῆς νυκτὸς ὤφθη τῷ Παύλῳ· ἀνήρ τις ἦν Μακεδὼν ἑστώς, παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων· διαβὰς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν ὡς δὲ τὸ ὅραμα εἶδεν, εὐθέως ἐζητήσαμεν ἐξελθεῖν εἰς τὴν Μακεδονίαν, συμβιβάζοντες ὅτι προσκέκληται ἡμᾶς ὁ Κύριος εὐαγγελίσασθαι αὐτούς. Πραξ. 16,9-10.
Δηλαδή: Κατά το διάστημα της νύχτας παρουσιάστηκε στον Παύλο ένα όραμα, κάποιος Μακεδόνας στεκόταν όρθιος μπροστά του και τον παρακαλούσε λέγοντας, "πέρασε από την Ασία στην Μακεδονία και βοήθησέ μας". Αμέσως μόλις είδε αυτό το όραμα ο Παύλος ξεκινήσαμε για να ταξιδέψουμε στην Μακεδονία διότι ο Κύριος μας είχε διατάξει να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο στους κατοίκους της Μακεδονίας.
Βλέπουμε ότι κάποιος Μακεδόνας παρακαλούσε τον Χριστό ώστε να τον βοηθήσει και αυτός δείχνει στον Παύλο σε όραμα την σκηνή με τον άνδρα που ικέτευε για βοήθεια ώστε έτσι να μας διδάξει την μεγάλη αξία της μεσιτείας των Αγίων. Δεν είχε μέσα στο Θεϊκό του σχέδιο ο Χριστός να εξαπλωθεί η πίστη σε όλη την Ελλάδα; Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου η πίστη άνθησε και παραμένει έκτοτε σε άνθηση χωρίς να μαραθεί όπως έγινε σε άλλα μέρη της Γης. Μήπως ο Θεός θα έδινε εντολή να πάνε στην Κόρινθο αλλά όχι στην Μακεδονία; Μήπως την ξέχασε; Μήπως έπρεπε να παρακαλέσει κάποιος ώστε να γίνει Εκκλησία εκεί; Φυσικά και όχι, μπορούσε να στείλει τον Παύλο πριν καν το ζητήσει ο Μακεδόνας, όμως για να μας δείξει το πόσο ισχύουν οι δεήσεις και το πως ο Θεός πληροφορεί τους Αγίους ώστε να επιτελεστεί ψυχωφελής σκοπός δείχνει αυτό το όραμα στον απόστολο. Δηλαδή ο Χριστός δεν δίνει ένα απλό παράδειγμα ότι κάποιος ικέτευσε και εισακούστηκε αλλά εμφανίζει την δημιουργία ολόκληρης Εκκλησίας σε ένα μέρος της Ελλάδος ως αποτέλεσμα της ικεσίας κάποιου.
3,2 Εθαυμάστωσας όντως, νυν επ' εμοί Δέσποινα, τας ευεργεσίας σου Κόρη, και τα ελέη σου, όθεν δοξάζω σε, και ανυμνώ και γεραίρω, την πολλήν και άμετρον, κηδεμονίαν σου.
Ο άνθρωπος που δεν πιστεύει στον Θεό νομίζει ότι έχει αγαθά και ότι είναι χειραφετημένος αλλά στην πραγματικότητα είναι άπορος και δούλος δούλων διότι ακολουθεί τις εντολές του εαυτού και του κόσμου τούτου. Δεν έχει καμία ελπίδα και πυξίδα, όλες του οι ταλαιπωρίες και οι δυσκολίες είναι εξ αιτίας του ότι δεν ακολουθεί τον Θεό ο οποίος είναι ο πραγματικός ελευθερωτής και οδηγός. Πολλοὶ λέγουσι· τίς δείξει ἡμῖν τὰ ἀγαθά; Ἐσημειώθη ἐφ᾿ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε. Ψαλ. 4,7 Πολλοί από εσάς λένε, ποιος θα δείξει σε εμάς και θα δώσει τα αγαθά; Στους πιστούς όμως Κύριε έλαμψε το φως του προσώπου σου και δοκιμάσαμε χαρά.
Όταν όμως αποθέτει την ελπίδα του στους ανθρώπους του Θεού οι οποίοι είναι οι ορισμένοι από αυτόν ώστε να μας οδηγούν στην Οδό, τότε ενώ είναι υπό την κηδεμονία τους διαπιστώνει ποια είναι η γνήσια και πραγματική χαρά και πληρότητα κατανοώντας ότι πριν ήταν ένας άπορος και δούλος χωρίς χαρά. Όταν γεύεται την ουράνια χαρά κατανοεί ότι αυτή δεν προσφέρει απλά κάποια ανώτερη ευχαρίστηση από όλα τα υλικά αλλά χαρά, πριν δεν ήξερε πως είναι η χαρά, ἔδωκας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν μου· ἀπὸ καρποῦ σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν. Ψαλ. 4,8 Γέμισες την δική μου καρδιά μου από χαρά και αγαλλίαση την οποία δεν δοκιμάζουν ποτέ οι αμαρτωλοί μολονότι είναι γεμάτοι από τους καρπούς της γης, από σιτάρι από κρασί και από λάδι.
Το τροπάριο επαναλαμβάνει την αλήθεια του Ψαλμού 4. Διαπιστώνει εξ ιδίων ότι ο Θεός εθαυμάστωσε και θαυμαστώνει-εισακούει τον όσιον αυτού καὶ γνῶτε ὅτι ἐθαυμάστωσε Κύριος τὸν ὅσιον αὐτοῦ· Κύριος εἰσακούσεταί μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτόν -- εθαυμάστωσας όντως και ότι για πνευματικό σκοπό άμεσα με το που επικαλείται οδυνηρώς κράζω σοι εισακούγεται ενώ ακόμη προσεύχεται εν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου -- νυν επ' εμοί. Εξ αιτίας αυτού όθεν διαλαλεί τις ευεργεσίες που του έγιναν και συμβουλεύει δοξάζω -- ἐπὶ ταῖς κοίταις ὑμῶν κατανύγητε και αμυνεί και γεραίρει -- ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν/θύσατε θυσίαν δικαιοσύνης καὶ ἐλπίσατε ἐπὶ Κύριον.
Στην φράση όθεν δοξάζω σε και ανυμνώ και γεραίρω, το δοξάζω κάνει λόγο για την ομολογία του προς τους άλλους των συγκεκριμένων δωρεών και τις συμβουλές, το ανυμνώ κάνει λόγο για την προσωπική υμνολογία και το γεραίρω για την τιμή που δίδει. Αργότερα θα συναντήσουμε την πρόταση, τοιγαρούν δοξάζω, υμνολογώ και μεγαλύνω σε αυτή την φράση είναι διαφορετική η έννοια και θα δούμε τι εννοεί.
Ψαλμός 4. Εἰς τὸ τέλος, ἐν ψαλμοῖς· ᾠδὴ τῷ Δαυΐδ. Ἐν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου, ὁ Θεὸς τῆς δικαιοσύνης μου· ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με οἰκτείρησόν με καὶ εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου υἱοὶ ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι; ἱνατί ἀγαπᾶτε ματαιότητα καὶ ζητεῖτε ψεῦδος; καὶ γνῶτε ὅτι ἐθαυμάστωσε Κύριος τὸν ὅσιον αὐτοῦ· Κύριος εἰσακούσεταί μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτόν ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐπὶ ταῖς κοίταις ὑμῶν κατανύγητε θύσατε θυσίαν δικαιοσύνης καὶ ἐλπίσατε ἐπὶ Κύριον πολλοὶ λέγουσι· τίς δείξει ἡμῖν τὰ ἀγαθά; Ἐσημειώθη ἐφ᾿ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε ἔδωκας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν μου· ἀπὸ καρποῦ σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ αὐτὸ κοιμηθήσομαι καὶ ὑπνώσω, ὅτι σύ, Κύριε, κατὰ μόνας ἐπ᾿ ἐλπίδι κατῴκισάς με.
Κύριε εσύ με προστατεύεις και αποδίδεις το δίκιο μου. Όσες φορές προηγουμένως σε είχα επικαλεστεί με άκουσες ενώ ακόμη προσευχόμουν. Διέλυσες την ψυχική μου στενοχώρια και τώρα σπλαγχνίσου με Κύριε άκουσε και δέξου την προσευχή μου. Ω εσείς οι άνθρωποι που με εχθρεύεστε έως πότε θα έχετε σκληρή την καρδιά σας; Γιατί αγαπάτε την ματαιότητα και αναζητείτε το ψέμα; Μάθετε όμως ότι ο Κύριος κατά θαυμαστό τρόπο με προστάτευσε μα και τώρα θα εισακούσει ο Κύριος την προσευχή μου, καθώς με όλη μου την ψυχή φωνάζω προς αυτόν. Οργίζεστε εναντίον μου, μην αμαρτάνετε όμως και εναντίον του Θεού. Όσα πονηρά σχέδια μελετάτε στις καρδιές σας, το βράδυ όταν κοιμάστε επανεξετάστε τα, συντριβείτε για αυτά και μετανοήστε. Προσφέρετε θυσίες προς τον Θεό οι οποίες να συνοδεύονται από έργα δικαιοσύνης και στηρίξτε και εσείς την ελπίδα σας στον Θεό. Πολλοί από σας λένε, ποιος θα μας δείξει και θα μας δώσει τα αγαθά; Σε εμάς όμως Κύριε που πιστεύουμε έλαμψε το φως του προσώπου σου και δοκιμάσαμε χαρά. Γέμισες την καρδιά μου από χαρά και αγαλλίαση την οποία δεν δοκιμάζουν ποτέ οι αμαρτωλοί, μολονότι είναι γεμάτοι από καρπούς και από σιτάρι κρασί και λάδι. Εγώ όμως με την ελπίδα μου στερεά προς εσένα θα κοιμηθώ ήσυχος διότι εσύ αν και εγώ είμαι τώρα εγκαταλελειμμένος μου παρέχεις την προστασία σου και με την σκέπη της κατοικώ γεμάτος ελπίδα προς εσένα.
3,3 Καταιγίς με χειμάζει των συμφορών Δέσποινα, και των λυπηρών τρικυμίαι καταποντίζουσιν· αλλά προφθάσασα, χείρα μοι δος βοηθείας, η θερμή αντίληψις και προστασία μου.
Ο Χριστός επιτέλεσε πάρα πολλά σε αριθμό και μεγάλα θαύματα, καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἀπαγγείλατε Ἰωάννῃ ἃ ἀκούετε καὶ βλέπετε· τυφλοὶ ἀναβλέπουσι καὶ χωλοὶ περιπατοῦσι, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ ἀκούουσι, νεκροὶ ἐγείρονται καὶ πτωχοὶ εὐαγγελίζονται·. Ματθ. 11,4-5 Απάντησε ο Ιησούς στους μαθητές του Ιωάννη Πρόδρομου, πηγαίνετε και πείτε στον Ιωάννη αυτά που ακούτε και βλέπετε, δηλαδή ότι τυφλοί αποκτούν το φως τους, κουτσοί θεραπεύονται και περπατούν, λεπροί καθαρίζονται, κωφοί αποκτούν την ακοή τους, νεκροί ανασταίνονται, περιφρονημένοι πτωχοί και άσημοι δέχονται ολοπρόθυμα την αγγελία της βασιλείας των ουρανών. Για αυτά τα θαύματα, ο Χριστός είπε ότι οι δικοί του θα τα επιτελέσουν αλλά και μεγαλύτερα θα κάνουν πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀκεῖνος ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει, ὅτι ἐγὼ πρὸς τὸν πατέρα μου πορεύομαι. Ιω. 14,11-12 Δηλαδή: Παραδεχθείτε ότι ο Πατέρας μένει σε εμένα και εγώ στον Πατέρα, ειδάλλως και έχετε αμφιβολία πιστέψτε τουλάχιστον από τα θαύματα που επιτελώ, σας διαβεβαιώνω ότι εκείνος που πιστεύει σε εμένα θα κάνει τα μεγάλα και θαυμαστά έργα τα οποία εγώ κάνω αλλά και ακόμη μεγαλύτερα από αυτά θα κάνει, διότι εγώ πηγαίνω τώρα προς τον Πατέρα μου.
Η εικόνα του τροπαρίου είναι από τον Πέτρο στην θάλασσα της Γαλιλαίας. Ο Χριστός έπιασε από το χέρι τον Πέτρο ώστε να μην πεθάνει στα κύματα, αλλά κυρίως τον έπιασε από το χέρι με την ματιά του, ἐνέβλεψε, όταν τον αρνήθηκε ώστε να μην πεθάνει πνευματικά, καὶ στραφεὶς ὁ Κύριος ἐνέβλεψε τῷ Πέτρῳ, καὶ ὑπεμνήσθη ὁ Πέτρος τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου, ὡς εἶπεν αὐτῷ ὅτι πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι ἀπαρνήσῃ με τρίς·. Λουκ. 22,61 Και την στιγμή ακριβώς εκείνη που αρνήθηκε τρίτη φορά ο Πέτρος έστρεψε ο Κύριος το βλέμμα του και τον κοίταξε βαθύτατα. Και θυμήθηκε ο Πέτρος τον λόγο που του είπε ο Κύριος ότι πριν λαλήσει ο πετεινός θα με απαρνηθείς τρεις φορές. Ο Πέτρος είχε πτώση αλλά όμως ήταν στιγμή διότι και στον πλούσιο έπεσε ο Θεϊκός Ήλιος ἐμβλέψας αλλά δεν θέλησε ο νέος αυτός να φωτίσει την καρδιά του διότι η πτώση του ήταν θεληματική, ὁ δὲ Ἰησοῦς ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἕν σε ὑστερεῖ· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι, ἄρας τὸν σταυρόν σου. Μαρκ. 10,21
Όταν παρακαλούμε άνθρωπο ο οποίος είναι "φίλος Θεού" είναι σαν να παρακαλούμε τον ίδιο τον Χριστό. Μας λέει ο απόστολος Παύλος καὶ ὅραμα διὰ τῆς νυκτὸς ὤφθη τῷ Παύλῳ· ἀνήρ τις ἦν Μακεδὼν ἑστώς, παρακαλῶν αὐτὸν καὶ λέγων· διαβὰς εἰς Μακεδονίαν βοήθησον ἡμῖν ὡς δὲ τὸ ὅραμα εἶδεν, εὐθέως ἐζητήσαμεν ἐξελθεῖν εἰς τὴν Μακεδονίαν, συμβιβάζοντες ὅτι προσκέκληται ἡμᾶς ὁ Κύριος εὐαγγελίσασθαι αὐτούς. Πραξ. 16,9-10.
Δηλαδή: Κατά το διάστημα της νύχτας παρουσιάστηκε στον Παύλο ένα όραμα, κάποιος Μακεδόνας στεκόταν όρθιος μπροστά του και τον παρακαλούσε λέγοντας, "πέρασε από την Ασία στην Μακεδονία και βοήθησέ μας". Αμέσως μόλις είδε αυτό το όραμα ο Παύλος ξεκινήσαμε για να ταξιδέψουμε στην Μακεδονία διότι ο Κύριος μας είχε διατάξει να κηρύξουμε το Ευαγγέλιο στους κατοίκους της Μακεδονίας.
Βλέπουμε ότι κάποιος Μακεδόνας παρακαλούσε τον Χριστό ώστε να τον βοηθήσει και αυτός δείχνει στον Παύλο σε όραμα την σκηνή με τον άνδρα που ικέτευε για βοήθεια ώστε έτσι να μας διδάξει την μεγάλη αξία της μεσιτείας των Αγίων. Δεν είχε μέσα στο Θεϊκό του σχέδιο ο Χριστός να εξαπλωθεί η πίστη σε όλη την Ελλάδα; Η Ελλάδα είναι η χώρα όπου η πίστη άνθησε και παραμένει έκτοτε σε άνθηση χωρίς να μαραθεί όπως έγινε σε άλλα μέρη της Γης. Μήπως ο Θεός θα έδινε εντολή να πάνε στην Κόρινθο αλλά όχι στην Μακεδονία; Μήπως την ξέχασε; Μήπως έπρεπε να παρακαλέσει κάποιος ώστε να γίνει Εκκλησία εκεί; Φυσικά και όχι, μπορούσε να στείλει τον Παύλο πριν καν το ζητήσει ο Μακεδόνας, όμως για να μας δείξει το πόσο ισχύουν οι δεήσεις και το πως ο Θεός πληροφορεί τους Αγίους ώστε να επιτελεστεί ψυχωφελής σκοπός δείχνει αυτό το όραμα στον απόστολο. Δηλαδή ο Χριστός δεν δίνει ένα απλό παράδειγμα ότι κάποιος ικέτευσε και εισακούστηκε αλλά εμφανίζει την δημιουργία ολόκληρης Εκκλησίας σε ένα μέρος της Ελλάδος ως αποτέλεσμα της ικεσίας κάποιου.
3,2 Εθαυμάστωσας όντως, νυν επ' εμοί Δέσποινα, τας ευεργεσίας σου Κόρη, και τα ελέη σου, όθεν δοξάζω σε, και ανυμνώ και γεραίρω, την πολλήν και άμετρον, κηδεμονίαν σου.
Ο άνθρωπος που δεν πιστεύει στον Θεό νομίζει ότι έχει αγαθά και ότι είναι χειραφετημένος αλλά στην πραγματικότητα είναι άπορος και δούλος δούλων διότι ακολουθεί τις εντολές του εαυτού και του κόσμου τούτου. Δεν έχει καμία ελπίδα και πυξίδα, όλες του οι ταλαιπωρίες και οι δυσκολίες είναι εξ αιτίας του ότι δεν ακολουθεί τον Θεό ο οποίος είναι ο πραγματικός ελευθερωτής και οδηγός. Πολλοὶ λέγουσι· τίς δείξει ἡμῖν τὰ ἀγαθά; Ἐσημειώθη ἐφ᾿ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε. Ψαλ. 4,7 Πολλοί από εσάς λένε, ποιος θα δείξει σε εμάς και θα δώσει τα αγαθά; Στους πιστούς όμως Κύριε έλαμψε το φως του προσώπου σου και δοκιμάσαμε χαρά.
Όταν όμως αποθέτει την ελπίδα του στους ανθρώπους του Θεού οι οποίοι είναι οι ορισμένοι από αυτόν ώστε να μας οδηγούν στην Οδό, τότε ενώ είναι υπό την κηδεμονία τους διαπιστώνει ποια είναι η γνήσια και πραγματική χαρά και πληρότητα κατανοώντας ότι πριν ήταν ένας άπορος και δούλος χωρίς χαρά. Όταν γεύεται την ουράνια χαρά κατανοεί ότι αυτή δεν προσφέρει απλά κάποια ανώτερη ευχαρίστηση από όλα τα υλικά αλλά χαρά, πριν δεν ήξερε πως είναι η χαρά, ἔδωκας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν μου· ἀπὸ καρποῦ σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν. Ψαλ. 4,8 Γέμισες την δική μου καρδιά μου από χαρά και αγαλλίαση την οποία δεν δοκιμάζουν ποτέ οι αμαρτωλοί μολονότι είναι γεμάτοι από τους καρπούς της γης, από σιτάρι από κρασί και από λάδι.
Το τροπάριο επαναλαμβάνει την αλήθεια του Ψαλμού 4. Διαπιστώνει εξ ιδίων ότι ο Θεός εθαυμάστωσε και θαυμαστώνει-εισακούει τον όσιον αυτού καὶ γνῶτε ὅτι ἐθαυμάστωσε Κύριος τὸν ὅσιον αὐτοῦ· Κύριος εἰσακούσεταί μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτόν -- εθαυμάστωσας όντως και ότι για πνευματικό σκοπό άμεσα με το που επικαλείται οδυνηρώς κράζω σοι εισακούγεται ενώ ακόμη προσεύχεται εν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου -- νυν επ' εμοί. Εξ αιτίας αυτού όθεν διαλαλεί τις ευεργεσίες που του έγιναν και συμβουλεύει δοξάζω -- ἐπὶ ταῖς κοίταις ὑμῶν κατανύγητε και αμυνεί και γεραίρει -- ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν/θύσατε θυσίαν δικαιοσύνης καὶ ἐλπίσατε ἐπὶ Κύριον.
Στην φράση όθεν δοξάζω σε και ανυμνώ και γεραίρω, το δοξάζω κάνει λόγο για την ομολογία του προς τους άλλους των συγκεκριμένων δωρεών και τις συμβουλές, το ανυμνώ κάνει λόγο για την προσωπική υμνολογία και το γεραίρω για την τιμή που δίδει. Αργότερα θα συναντήσουμε την πρόταση, τοιγαρούν δοξάζω, υμνολογώ και μεγαλύνω σε αυτή την φράση είναι διαφορετική η έννοια και θα δούμε τι εννοεί.
Ψαλμός 4. Εἰς τὸ τέλος, ἐν ψαλμοῖς· ᾠδὴ τῷ Δαυΐδ. Ἐν τῷ ἐπικαλεῖσθαί με εἰσήκουσάς μου, ὁ Θεὸς τῆς δικαιοσύνης μου· ἐν θλίψει ἐπλάτυνάς με οἰκτείρησόν με καὶ εἰσάκουσον τῆς προσευχῆς μου υἱοὶ ἀνθρώπων, ἕως πότε βαρυκάρδιοι; ἱνατί ἀγαπᾶτε ματαιότητα καὶ ζητεῖτε ψεῦδος; καὶ γνῶτε ὅτι ἐθαυμάστωσε Κύριος τὸν ὅσιον αὐτοῦ· Κύριος εἰσακούσεταί μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς αὐτόν ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε· ἃ λέγετε ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν, ἐπὶ ταῖς κοίταις ὑμῶν κατανύγητε θύσατε θυσίαν δικαιοσύνης καὶ ἐλπίσατε ἐπὶ Κύριον πολλοὶ λέγουσι· τίς δείξει ἡμῖν τὰ ἀγαθά; Ἐσημειώθη ἐφ᾿ ἡμᾶς τὸ φῶς τοῦ προσώπου σου, Κύριε ἔδωκας εὐφροσύνην εἰς τὴν καρδίαν μου· ἀπὸ καρποῦ σίτου, οἴνου καὶ ἐλαίου αὐτῶν ἐπληθύνθησαν ἐν εἰρήνῃ ἐπὶ τὸ αὐτὸ κοιμηθήσομαι καὶ ὑπνώσω, ὅτι σύ, Κύριε, κατὰ μόνας ἐπ᾿ ἐλπίδι κατῴκισάς με.
Κύριε εσύ με προστατεύεις και αποδίδεις το δίκιο μου. Όσες φορές προηγουμένως σε είχα επικαλεστεί με άκουσες ενώ ακόμη προσευχόμουν. Διέλυσες την ψυχική μου στενοχώρια και τώρα σπλαγχνίσου με Κύριε άκουσε και δέξου την προσευχή μου. Ω εσείς οι άνθρωποι που με εχθρεύεστε έως πότε θα έχετε σκληρή την καρδιά σας; Γιατί αγαπάτε την ματαιότητα και αναζητείτε το ψέμα; Μάθετε όμως ότι ο Κύριος κατά θαυμαστό τρόπο με προστάτευσε μα και τώρα θα εισακούσει ο Κύριος την προσευχή μου, καθώς με όλη μου την ψυχή φωνάζω προς αυτόν. Οργίζεστε εναντίον μου, μην αμαρτάνετε όμως και εναντίον του Θεού. Όσα πονηρά σχέδια μελετάτε στις καρδιές σας, το βράδυ όταν κοιμάστε επανεξετάστε τα, συντριβείτε για αυτά και μετανοήστε. Προσφέρετε θυσίες προς τον Θεό οι οποίες να συνοδεύονται από έργα δικαιοσύνης και στηρίξτε και εσείς την ελπίδα σας στον Θεό. Πολλοί από σας λένε, ποιος θα μας δείξει και θα μας δώσει τα αγαθά; Σε εμάς όμως Κύριε που πιστεύουμε έλαμψε το φως του προσώπου σου και δοκιμάσαμε χαρά. Γέμισες την καρδιά μου από χαρά και αγαλλίαση την οποία δεν δοκιμάζουν ποτέ οι αμαρτωλοί, μολονότι είναι γεμάτοι από καρπούς και από σιτάρι κρασί και λάδι. Εγώ όμως με την ελπίδα μου στερεά προς εσένα θα κοιμηθώ ήσυχος διότι εσύ αν και εγώ είμαι τώρα εγκαταλελειμμένος μου παρέχεις την προστασία σου και με την σκέπη της κατοικώ γεμάτος ελπίδα προς εσένα.
3,3 Καταιγίς με χειμάζει των συμφορών Δέσποινα, και των λυπηρών τρικυμίαι καταποντίζουσιν· αλλά προφθάσασα, χείρα μοι δος βοηθείας, η θερμή αντίληψις και προστασία μου.
Ο Χριστός επιτέλεσε πάρα πολλά σε αριθμό και μεγάλα θαύματα, καὶ ἀποκριθεὶς ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· πορευθέντες ἀπαγγείλατε Ἰωάννῃ ἃ ἀκούετε καὶ βλέπετε· τυφλοὶ ἀναβλέπουσι καὶ χωλοὶ περιπατοῦσι, λεπροὶ καθαρίζονται καὶ κωφοὶ ἀκούουσι, νεκροὶ ἐγείρονται καὶ πτωχοὶ εὐαγγελίζονται·. Ματθ. 11,4-5 Απάντησε ο Ιησούς στους μαθητές του Ιωάννη Πρόδρομου, πηγαίνετε και πείτε στον Ιωάννη αυτά που ακούτε και βλέπετε, δηλαδή ότι τυφλοί αποκτούν το φως τους, κουτσοί θεραπεύονται και περπατούν, λεπροί καθαρίζονται, κωφοί αποκτούν την ακοή τους, νεκροί ανασταίνονται, περιφρονημένοι πτωχοί και άσημοι δέχονται ολοπρόθυμα την αγγελία της βασιλείας των ουρανών. Για αυτά τα θαύματα, ο Χριστός είπε ότι οι δικοί του θα τα επιτελέσουν αλλά και μεγαλύτερα θα κάνουν πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ κἀκεῖνος ποιήσει, καὶ μείζονα τούτων ποιήσει, ὅτι ἐγὼ πρὸς τὸν πατέρα μου πορεύομαι. Ιω. 14,11-12 Δηλαδή: Παραδεχθείτε ότι ο Πατέρας μένει σε εμένα και εγώ στον Πατέρα, ειδάλλως και έχετε αμφιβολία πιστέψτε τουλάχιστον από τα θαύματα που επιτελώ, σας διαβεβαιώνω ότι εκείνος που πιστεύει σε εμένα θα κάνει τα μεγάλα και θαυμαστά έργα τα οποία εγώ κάνω αλλά και ακόμη μεγαλύτερα από αυτά θα κάνει, διότι εγώ πηγαίνω τώρα προς τον Πατέρα μου.
Η εικόνα του τροπαρίου είναι από τον Πέτρο στην θάλασσα της Γαλιλαίας. Ο Χριστός έπιασε από το χέρι τον Πέτρο ώστε να μην πεθάνει στα κύματα, αλλά κυρίως τον έπιασε από το χέρι με την ματιά του, ἐνέβλεψε, όταν τον αρνήθηκε ώστε να μην πεθάνει πνευματικά, καὶ στραφεὶς ὁ Κύριος ἐνέβλεψε τῷ Πέτρῳ, καὶ ὑπεμνήσθη ὁ Πέτρος τοῦ λόγου τοῦ Κυρίου, ὡς εἶπεν αὐτῷ ὅτι πρὶν ἀλέκτορα φωνῆσαι ἀπαρνήσῃ με τρίς·. Λουκ. 22,61 Και την στιγμή ακριβώς εκείνη που αρνήθηκε τρίτη φορά ο Πέτρος έστρεψε ο Κύριος το βλέμμα του και τον κοίταξε βαθύτατα. Και θυμήθηκε ο Πέτρος τον λόγο που του είπε ο Κύριος ότι πριν λαλήσει ο πετεινός θα με απαρνηθείς τρεις φορές. Ο Πέτρος είχε πτώση αλλά όμως ήταν στιγμή διότι και στον πλούσιο έπεσε ο Θεϊκός Ήλιος ἐμβλέψας αλλά δεν θέλησε ο νέος αυτός να φωτίσει την καρδιά του διότι η πτώση του ήταν θεληματική, ὁ δὲ Ἰησοῦς ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἕν σε ὑστερεῖ· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε, ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι, ἄρας τὸν σταυρόν σου. Μαρκ. 10,21
Ο
Ιησούς κοίταξε τον νέο που ρώτησε τι να κάνει ώστε να κληρονομήσει
την αιώνια ζωή, τον συμπάθησε και του είπε, ένα σου λείπει, αν θες να
είσαι τέλειος πήγαινε πούλησε όσα έχεις και δώσε τα στους φτωχούς και θα
αποκτήσεις θησαυρό στον ουρανό και έλα ακολούθησε με έχοντας την
απόφαση να σηκώσεις τον σταυρό σου, ακόμη και θάνατο να υπομείνεις για
χάρη μου.
Όπως ο Χριστός, ο οποίος όχι μόνο στην Καινή και στο περιστατικό με τον Πέτρο αλλά πάντοτε έπιανε από το χέρι εκείνον που τον ζητούσε, ὅτι ἐγὼ ὁ Θεός σου ὁ κρατῶν τῆς δεξιᾶς σου, ὁ λέγων σοι· μὴ φοβοῦ, Ησ. 41,13 διότι εγώ ο Θεός σου είμαι εκείνος που σε κρατώ από την δεξιά σου και σου λέω, μη φοβάσαι, κατά όμοιο τρόπο πιάνει και εμάς από το χέρι η Θεοτόκος ώστε να μην καταποντιστούμε. Να μην καταποντιστούμε πνευματικά, αυτό είναι το σημαντικό, εδώ η εκζήτηση για χείρα μοι δος βοηθείας είναι για πνευματική ανάταση. Διαπιστώσαμε και πριν ότι ο θεούμενος είναι μικρός παράκλητος αλλά και μικρός Χριστός, έτσι με την δύναμη του Χριστού όχι μόνο κάνει τα ίδια με αυτόν αλλά "και μεγαλύτερα θα κάνει", καὶ μείζονα τούτων ποιήσει.
3,4 Αληθή Θεοτόκον, ομολογώ Δέσποινα, σε την του θανάτου το κράτος εξαφανίσασαν· ως γαρ φυσίζωος εκ των δεσμών των του Άδου προς ζωήν ανήγαγες εις γην με ρεύσαντα.
Ο Χριστός ενσαρκώθηκε ώστε να ανασηκώσει το ανθρώπινο γένος το οποίο από την πτώση είχε πληγωθεί βαρύτατα, την πορεία και το έργο του Χριστού περπατά και αναλαμβάνει ο κάθε γνήσιος Χριστιανός. Κενώνει εαυτόν από τα γήινα γίνεται και αυτός υπήκοος έως θανάτου και γεμίζει Χριστό, έτσι ποιεί τα "μείζονα έργα" δηλαδή τα μεγαλύτερα έργα. Μπορεί τα διάφορα θαύματα σωματικής θεραπείας, όπως η σωτηρία ζωής του Χριστιανού που μιλάει, να είναι ωφέλιμα και εντυπωσιακά αλλά τα θαύματα που αφορούν την ψυχή είναι μεγαλύτερα και απείρως ωφελιμότερα διότι δεν σώζουν ή ανασταίνουν το σώμα αλλά ανασταίνουν και σώζουν την ψυχή.
Τα μεγαλύτερα έργα για τα οποία έκανε λόγο ο Χριστός ότι θα επιτελέσει ο πιστός μπορεί να ειπωθεί ότι αναφέρονται και σε θαύματα θεραπείας μεγαλύτερα, επί παραδείγματι ο Χριστός περνούσε βαδίζοντας και οι άνθρωποι τον άγγιζαν και θεραπεύονταν, ας θυμηθούμε τι σκέφτηκε η αιμορροούσα, "και μόνο αν αγγίξω το ένδυμα του θα γιατρευτώ". Με τον απόστολο Πέτρο δεν χρειάζονταν να κάνουν καν κίνηση, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι οι ασθενείς θεραπεύονταν επειδή έπεφτε επάνω τους η... σκιά του! καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἐζήτει ἅπτεσθαι αὐτοῦ, ὅτι δύναμις παρ᾿ αὐτοῦ ἐξήρχετο καὶ ἰᾶτο πάντας Λουκ. 6,19 ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. Πραξ. 5,15. Όμως αν παρατηρήσουμε καλύτερα θα δούμε ότι ο Χριστός κάνει λόγο για θαύματα σωματικής θεραπείας ξεχωρίζοντας τα από κάποια άλλα μεγαλύτερα, πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι Ιω. 14,11. "Πιστέψτε ότι εγώ είμαι εν τω Πατρί και ο Πατήρ εν εμοί, ειδάλλως πιστέψτε με για τα θαύματα που επιτελώ", πιστέψτε με για το έργο της θεραπείας του τυφλού, για την θεραπεία του παράλυτου, για την θεραπεία των λεπρών, από αυτά και μεγαλύτερα θαύματα θα κάνει όποιος πιστεύει σε εμένα. Μείζον έργο, μεγαλύτερο θαύμα από την σωματική θεραπεία και την σωματική ανάσταση, είναι η ψυχική θεραπεία και η πνευματική νεκρανάσταση, είναι το σήκωμα εκ του Άδη, είναι η απελευθέρωση εκ των δεσμών του, εκ των δεσμών των του Άδου. Αυτό διότι ο αμαρτωλός είναι πνευματικά νεκρός και εξ αυτού βρίσκεται στον Άδη, δηλαδή δεν έχει κάνει δικά του τα οφέλη της σταυρικής θυσίας αφού δεν έχει καμία διαφορά στον άνθρωπο ενώ του έχει γίνει μια σωματική θεραπεία η οποία τον έσωσε από θάνατο αυτός να παραμένει στην αμαρτία.
Αν γίνει αυτό παρά το ότι φαίνεται ζωντανός στην ουσία είναι νεκρός, είναι υπό το κράτος του θανάτου, την του θανάτου το κράτος, είναι υπό το κράτος του δευτέρου θανάτου. Βλέπουμε να λέει η Γραφή για τον άσωτο ενόσω ήταν στην αμαρτία ότι ήταν νεκρός, ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε Λουκ. 15,32 σε άλλη περίσταση ο Χριστός αποκαλεί νεκρούς κάποιους ζωντανούς που έθαβαν έναν πραγματικά νεκρό, ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς Ματθ. 8,22. Τουτέστιν ο Χριστός αποκαλεί νεκρούς όλους όσους είναι σε κακή πνευματική κατάσταση. Εφόσον ο άνθρωπος είναι στην αμαρτία και δεν αγωνίζεται, τότε παρά το ότι φαίνεται ζωντανός ουσιαστικά είναι νεκρός, νεκρός πνευματικά, οπότε παραμένει στον Άδη μέχρι να επιτευχθεί η πρώτη ανάσταση, δηλαδή η ανάσταση που θα τον ζωοποιήσει πνευματικά, εξαφανίσασαν. Όταν επιτευχθεί η πρώτη ανάσταση τότε ο δεύτερος θάνατος δεν θα έχει επάνω του εξουσία. Δεύτερος θάνατος είναι η κόλαση ενώ πρώτος θάνατος είναι ο σωματικός, πρώτη ανάσταση η πνευματική και δεύτερη η σωματική. Επειδή ο όλος άνθρωπος δημιουργήθηκε ψυχή αλλά και σώμα έχουμε όχι απλά θάνατο και ανάσταση αλλά έχουμε πρώτο και δεύτερο αυτών όταν μιλάμε με ακρίβεια. Εξ ου και η φράση της Αποκαλύψεως καὶ ὁ θάνατος καὶ ὁ ᾅδης ἐβλήθησαν εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρός· οὗτος ὁ θάνατος ὁ δεύτερός ἐστιν Αποκ. 20,14 και ο θάνατος και ο άδης ρίχτηκαν στην λίμνη της φωτιάς, αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος. Δηλαδή το ρίξιμο στην λίμνη της φωτιάς, στην αιώνια κόλαση, είναι ο δεύτερος θάνατος. Όσο αφορά το χωρίο με τα λόγια του Χριστού η λέξη ἔργα στο χωρίο κάνει λόγο για θαύματα θεραπείας και γενικώς σημεία, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι -- τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ενώ η φράση μείζονα τούτων ποιήσει κάνει λόγο για τις πνευματικές νεκραναστάσεις οι οποίες είναι μείζονα τούτων.
Λέει ο 85ος Ψαλμός στίχος 13 ὅτι τὸ ἔλεός σου μέγα ἐπ᾿ ἐμὲ καὶ ἐῤῥύσω τὴν ψυχήν μου ἐξ ᾅδου κατωτάτου. Διότι μέγα είναι το έλεος, που έδειξες προς εμέ, αφού με έσωσες από βέβαιο θάνατο, από αυτόν τον βαθύτατο Άδη. Παρατηρήσαμε ότι ενώ τα μικρά αλλά και τα μεγαλύτερα θαύματα θα γίνονται με την δύναμη του Χριστού δεν λέει ο Κύριος "θα κάνω", δεν λέει θα ερρύσω εγώ την ψυχήν εξ άδου κατωτάτου, αλλά λέει "θα τα κάνει ο πιστός", ποιήσει. Δηλαδή επιτελεί ο πιστός δια Ιησού εκτός από τα διάφορα θαύματα θεραπείας και τα μείζονα έργα, την πνευματική νεκρανάσταση. Εξαφανίζει και αυτός το κράτος του θανάτου και ανάγει από τον Άδη στην ζωή. Το αληθή Θεοτόκον δεν είναι δογματική ομολογία, ότι δηλαδή πραγματικά γέννησε Θεό, αλλά εδώ κυρίως δηλώνει το ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ σε μέγιστο βαθμό, την μέγιστη αγιότητα.
Ο άνθρωπος όταν ακολουθεί τις εντολές και συμμετέχει στα μυστήρια γίνεται ναός Θεού, ο Κύριος έρχεται και κάνει μονή σε αυτόν, Ιω. 14,23 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν, ο Χριστιανός γίνεται θεονύμφευτος και ελεύθερος από την δουλεία της αμαρτίας και της φθοράς, οπότε είναι κύριος ή αλλιώς δεσπότης, εξ ου και η εκλογή της λέξεως Δέσποινα, δεσπότης σημαίνει κύριος, δέσποινα είναι το θηλυκό, ο Χριστιανός είναι δουλεύων τω Κυρίω. Τῇ σπουδῇ μὴ ὀκνηροί, τῷ πνεύματι ζέοντες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες Ρωμ. 12,11. Στον ζήλο για κάθε καλό έργο να μη είσαστε δυσκίνητοι, αλλά το πνεύμα σας να είναι πλήρες από την φλόγα του Θεού. Δι' όλων δε αυτών των χαρισμάτων και αρετών να δουλεύετε στον Κύριο.
Στην αντίθετη πλευρά ο αμαρτωλός αν συνεχίσει στην αμαρτία εν τέλει καταλήγει διαβολονύμφευτος, διαβολοποιείται, χάνει την κυριότητα, γίνεται δούλος στην αμαρτία, είναι τω Διαβόλω δουλεύων.
Η έννοια λοιπόν είναι: η θεονύμφευτη, η κυρία, Δέσποινα, λόγω της μεγάλης της πίστεως και καθαρότητος έγινε Θεοτόκος, Θεοτόκον, ιδιότητα, και ποιεί τα μείζονα έργα καὶ μείζονα τούτων ποιήσει -- εκ των δεσμών των του Άδου επιτελώντας αναστάσεις πνευματικώς νεκρών, έτσι τον έβγαλε από τον Άδη, κατέλυσε το κράτος του δευτέρου θανάτου, τον έφερε στην ζωή, ως γαρ φυσίζωος εκ των δεσμών των του Άδου προς ζωήν ανήγαγες εις γην με ρεύσαντα -- ἐῤῥύσω τὴν ψυχήν μου ἐξ ᾅδου κατωτάτου.
3,4 Αληθή Θεοτόκον, ομολογώ Δέσποινα, σε την του θανάτου το κράτος εξαφανίσασαν· ως γαρ φυσίζωος εκ των δεσμών των του Άδου προς ζωήν ανήγαγες εις γην με ρεύσαντα.
Ο Χριστός ενσαρκώθηκε ώστε να ανασηκώσει το ανθρώπινο γένος το οποίο από την πτώση είχε πληγωθεί βαρύτατα, την πορεία και το έργο του Χριστού περπατά και αναλαμβάνει ο κάθε γνήσιος Χριστιανός. Κενώνει εαυτόν από τα γήινα γίνεται και αυτός υπήκοος έως θανάτου και γεμίζει Χριστό, έτσι ποιεί τα "μείζονα έργα" δηλαδή τα μεγαλύτερα έργα. Μπορεί τα διάφορα θαύματα σωματικής θεραπείας, όπως η σωτηρία ζωής του Χριστιανού που μιλάει, να είναι ωφέλιμα και εντυπωσιακά αλλά τα θαύματα που αφορούν την ψυχή είναι μεγαλύτερα και απείρως ωφελιμότερα διότι δεν σώζουν ή ανασταίνουν το σώμα αλλά ανασταίνουν και σώζουν την ψυχή.
Τα μεγαλύτερα έργα για τα οποία έκανε λόγο ο Χριστός ότι θα επιτελέσει ο πιστός μπορεί να ειπωθεί ότι αναφέρονται και σε θαύματα θεραπείας μεγαλύτερα, επί παραδείγματι ο Χριστός περνούσε βαδίζοντας και οι άνθρωποι τον άγγιζαν και θεραπεύονταν, ας θυμηθούμε τι σκέφτηκε η αιμορροούσα, "και μόνο αν αγγίξω το ένδυμα του θα γιατρευτώ". Με τον απόστολο Πέτρο δεν χρειάζονταν να κάνουν καν κίνηση, ξαπλωμένοι στο κρεβάτι οι ασθενείς θεραπεύονταν επειδή έπεφτε επάνω τους η... σκιά του! καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἐζήτει ἅπτεσθαι αὐτοῦ, ὅτι δύναμις παρ᾿ αὐτοῦ ἐξήρχετο καὶ ἰᾶτο πάντας Λουκ. 6,19 ὥστε κατὰ τὰς πλατείας ἐκφέρειν τοὺς ἀσθενεῖς καὶ τιθέναι ἐπὶ κλινῶν καὶ κραβάττων, ἵνα ἐρχομένου Πέτρου κἂν ἡ σκιὰ ἐπισκιάσῃ τινὶ αὐτῶν. Πραξ. 5,15. Όμως αν παρατηρήσουμε καλύτερα θα δούμε ότι ο Χριστός κάνει λόγο για θαύματα σωματικής θεραπείας ξεχωρίζοντας τα από κάποια άλλα μεγαλύτερα, πιστεύετέ μοι ὅτι ἐγὼ ἐν τῷ πατρὶ καὶ ὁ πατὴρ ἐν ἐμοί· εἰ δὲ μή, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι Ιω. 14,11. "Πιστέψτε ότι εγώ είμαι εν τω Πατρί και ο Πατήρ εν εμοί, ειδάλλως πιστέψτε με για τα θαύματα που επιτελώ", πιστέψτε με για το έργο της θεραπείας του τυφλού, για την θεραπεία του παράλυτου, για την θεραπεία των λεπρών, από αυτά και μεγαλύτερα θαύματα θα κάνει όποιος πιστεύει σε εμένα. Μείζον έργο, μεγαλύτερο θαύμα από την σωματική θεραπεία και την σωματική ανάσταση, είναι η ψυχική θεραπεία και η πνευματική νεκρανάσταση, είναι το σήκωμα εκ του Άδη, είναι η απελευθέρωση εκ των δεσμών του, εκ των δεσμών των του Άδου. Αυτό διότι ο αμαρτωλός είναι πνευματικά νεκρός και εξ αυτού βρίσκεται στον Άδη, δηλαδή δεν έχει κάνει δικά του τα οφέλη της σταυρικής θυσίας αφού δεν έχει καμία διαφορά στον άνθρωπο ενώ του έχει γίνει μια σωματική θεραπεία η οποία τον έσωσε από θάνατο αυτός να παραμένει στην αμαρτία.
Αν γίνει αυτό παρά το ότι φαίνεται ζωντανός στην ουσία είναι νεκρός, είναι υπό το κράτος του θανάτου, την του θανάτου το κράτος, είναι υπό το κράτος του δευτέρου θανάτου. Βλέπουμε να λέει η Γραφή για τον άσωτο ενόσω ήταν στην αμαρτία ότι ήταν νεκρός, ὁ υἱός μου νεκρὸς ἦν καὶ ἀνέζησε Λουκ. 15,32 σε άλλη περίσταση ο Χριστός αποκαλεί νεκρούς κάποιους ζωντανούς που έθαβαν έναν πραγματικά νεκρό, ἄφες τοὺς νεκροὺς θάψαι τοὺς ἑαυτῶν νεκρούς Ματθ. 8,22. Τουτέστιν ο Χριστός αποκαλεί νεκρούς όλους όσους είναι σε κακή πνευματική κατάσταση. Εφόσον ο άνθρωπος είναι στην αμαρτία και δεν αγωνίζεται, τότε παρά το ότι φαίνεται ζωντανός ουσιαστικά είναι νεκρός, νεκρός πνευματικά, οπότε παραμένει στον Άδη μέχρι να επιτευχθεί η πρώτη ανάσταση, δηλαδή η ανάσταση που θα τον ζωοποιήσει πνευματικά, εξαφανίσασαν. Όταν επιτευχθεί η πρώτη ανάσταση τότε ο δεύτερος θάνατος δεν θα έχει επάνω του εξουσία. Δεύτερος θάνατος είναι η κόλαση ενώ πρώτος θάνατος είναι ο σωματικός, πρώτη ανάσταση η πνευματική και δεύτερη η σωματική. Επειδή ο όλος άνθρωπος δημιουργήθηκε ψυχή αλλά και σώμα έχουμε όχι απλά θάνατο και ανάσταση αλλά έχουμε πρώτο και δεύτερο αυτών όταν μιλάμε με ακρίβεια. Εξ ου και η φράση της Αποκαλύψεως καὶ ὁ θάνατος καὶ ὁ ᾅδης ἐβλήθησαν εἰς τὴν λίμνην τοῦ πυρός· οὗτος ὁ θάνατος ὁ δεύτερός ἐστιν Αποκ. 20,14 και ο θάνατος και ο άδης ρίχτηκαν στην λίμνη της φωτιάς, αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος. Δηλαδή το ρίξιμο στην λίμνη της φωτιάς, στην αιώνια κόλαση, είναι ο δεύτερος θάνατος. Όσο αφορά το χωρίο με τα λόγια του Χριστού η λέξη ἔργα στο χωρίο κάνει λόγο για θαύματα θεραπείας και γενικώς σημεία, διὰ τὰ ἔργα αὐτὰ πιστεύετέ μοι -- τὰ ἔργα ἃ ἐγὼ ποιῶ ενώ η φράση μείζονα τούτων ποιήσει κάνει λόγο για τις πνευματικές νεκραναστάσεις οι οποίες είναι μείζονα τούτων.
Λέει ο 85ος Ψαλμός στίχος 13 ὅτι τὸ ἔλεός σου μέγα ἐπ᾿ ἐμὲ καὶ ἐῤῥύσω τὴν ψυχήν μου ἐξ ᾅδου κατωτάτου. Διότι μέγα είναι το έλεος, που έδειξες προς εμέ, αφού με έσωσες από βέβαιο θάνατο, από αυτόν τον βαθύτατο Άδη. Παρατηρήσαμε ότι ενώ τα μικρά αλλά και τα μεγαλύτερα θαύματα θα γίνονται με την δύναμη του Χριστού δεν λέει ο Κύριος "θα κάνω", δεν λέει θα ερρύσω εγώ την ψυχήν εξ άδου κατωτάτου, αλλά λέει "θα τα κάνει ο πιστός", ποιήσει. Δηλαδή επιτελεί ο πιστός δια Ιησού εκτός από τα διάφορα θαύματα θεραπείας και τα μείζονα έργα, την πνευματική νεκρανάσταση. Εξαφανίζει και αυτός το κράτος του θανάτου και ανάγει από τον Άδη στην ζωή. Το αληθή Θεοτόκον δεν είναι δογματική ομολογία, ότι δηλαδή πραγματικά γέννησε Θεό, αλλά εδώ κυρίως δηλώνει το ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ σε μέγιστο βαθμό, την μέγιστη αγιότητα.
Ο άνθρωπος όταν ακολουθεί τις εντολές και συμμετέχει στα μυστήρια γίνεται ναός Θεού, ο Κύριος έρχεται και κάνει μονή σε αυτόν, Ιω. 14,23 ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν, ο Χριστιανός γίνεται θεονύμφευτος και ελεύθερος από την δουλεία της αμαρτίας και της φθοράς, οπότε είναι κύριος ή αλλιώς δεσπότης, εξ ου και η εκλογή της λέξεως Δέσποινα, δεσπότης σημαίνει κύριος, δέσποινα είναι το θηλυκό, ο Χριστιανός είναι δουλεύων τω Κυρίω. Τῇ σπουδῇ μὴ ὀκνηροί, τῷ πνεύματι ζέοντες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες Ρωμ. 12,11. Στον ζήλο για κάθε καλό έργο να μη είσαστε δυσκίνητοι, αλλά το πνεύμα σας να είναι πλήρες από την φλόγα του Θεού. Δι' όλων δε αυτών των χαρισμάτων και αρετών να δουλεύετε στον Κύριο.
Στην αντίθετη πλευρά ο αμαρτωλός αν συνεχίσει στην αμαρτία εν τέλει καταλήγει διαβολονύμφευτος, διαβολοποιείται, χάνει την κυριότητα, γίνεται δούλος στην αμαρτία, είναι τω Διαβόλω δουλεύων.
Η έννοια λοιπόν είναι: η θεονύμφευτη, η κυρία, Δέσποινα, λόγω της μεγάλης της πίστεως και καθαρότητος έγινε Θεοτόκος, Θεοτόκον, ιδιότητα, και ποιεί τα μείζονα έργα καὶ μείζονα τούτων ποιήσει -- εκ των δεσμών των του Άδου επιτελώντας αναστάσεις πνευματικώς νεκρών, έτσι τον έβγαλε από τον Άδη, κατέλυσε το κράτος του δευτέρου θανάτου, τον έφερε στην ζωή, ως γαρ φυσίζωος εκ των δεσμών των του Άδου προς ζωήν ανήγαγες εις γην με ρεύσαντα -- ἐῤῥύσω τὴν ψυχήν μου ἐξ ᾅδου κατωτάτου.
Ωδή δ'. εκ των ανωτέρων αναγνώριση της Θεοτόκου ως οδηγού προς την Οδό και εκζήτηση με θέρμη της οδηγίας της, εξ' ου και οι τρεις παρακλήσεις του 4,1-4,2-4,3. Πρέπει να ζητούμε με θέρμη την βοήθεια της Θεοτόκου.
4,1 Και πού λοιπόν, άλλην ευρήσω αντίληψιν; πού προσφύγω; πού δε και σωθήσομαι; τίνα θερμήν έξω βοηθόν, θλίψεσι του βίου και ζάλαις οίμοι! κλονούμενος; Εις σε μόνην ελπίζω, και θαρρώ και καυχώμαι, και προστρέχω τη σκέπη σου, σώσον με.
Όταν συναντούν αυτό το τροπάριο οι αιρετικοί εξανίστανται, αναπαράγουν ότι ασέβεια τους ψιθυρίζει ο Διάβολος και μπορεί να φανταστεί ο νούς τους. Οι φράσεις, που σωθήσομαι, που θα βρώ άλλη αντίληψη, που να προσφύγω, σε εσένα μόνο ελπίζω, σε εσένα προστρέχω, είναι κόκκινο πανί για τον Διάβολο ο οποίος θέλει να μην εκζητήσει ο πιστός την βοήθεια της Θεοτόκου.
Είδαμε ότι ο απόστολος Παύλος μας λέει καὶ οὓς μὲν ἔθετο ὁ Θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, ἔπειτα δυνάμεις, εἶτα χαρίσματα ἰαμάτων, ἀντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσῶν. Α Κορ. 12,28 . Και άλλους μεν έθεσε ο Θεός στην Εκκλησία πρώτον μεν αποστόλους, δεύτερον προφήτες, τρίτον διδασκάλους· έπειτα άλλους τους έθεσε σε ανάλογες θέσεις και τους έδωσε την δύναμη είτε να κάνουν θαύματα, είτε να θεραπεύουν ασθένειες, σε άλλους έδωσε χάρισμα φροντίδας και επιμέλειας για τους αναξιοπαθούντες και ασθενείς.
Οι άνθρωποι του Θεού έχουν το χάρισμα της αντίληψης, ἀντιλήψεις, δηλαδή της παρηγορίας στις θλίψεις του βίου, θλίψεσι του βίου. Αυτό όπως είδαμε είναι χάρισμα του Αγίου Πνεύματος και δεν νοείται ότι τους φροντίζουν απλώς υλικά, ανθρωπιστικά, επί παραδείγματι αν θέλουν να ετοιμάσουν τροφή όμως είναι στο κρεβάτι τους την προσφέρουν, αλλά είναι κυρίως πνευματική η βοήθεια διότι όλα τα χαρίσματα έχουν σκοπό την σωτηρία. Αν παρατηρήσουμε όλα όσα αναφέρει ο απόστολος είναι πνευματικά. Οπότε τους προσφέρουν κυρίως πνευματική τροφή, δηλαδή τους παρέχουν παρηγοριά στις θλίψεις του βίου και οδηγία διότι ο πιστός Χριστιανός αφενός κάνει τις θλίψεις του συνανθρώπου του με την παρηγορία να είναι ελαφρύτερες, οπότε έτσι είναι μια προσφυγή, προσφύγω, αφετέρου και κύριον οδηγεί τον πάσχοντα στην σωστή θεώρηση αυτών οπότε γίνονται σωτήριες, πού δε και σωθήσομαι;
Διότι δεν είναι μόνο το πνεύμα αλλά και το σώμα που προσφέρει ένα όπλο στον Σατανά ώστε να μπορέσει να μας παρασύρει, γνωρίζουμε ότι στον Ιώβ προσπάθησε διαμέσω της ασθένειας του σώματος να τον καταβάλλει. Οι αρρώστιες είναι ένα άριστο πεδίο για αυτόν ώστε να μας ρίξει σε απελπισία ή στην θλίψη, την λύπη του κόσμου. Θέλει να μας κάνει να εστιάσουμε στο σήμερα και στον κόσμο τούτο, έτσι μια σωματική ασθένεια, μια συμφορά, μια θλίψη του βίου, να την βλέπουμε διαφορετικά από όπως πρέπει. Την θλίψη και την αρρώστια να τα θεωρούμε σαν μια παύση από την ευδαιμονία και την καλοπέραση του φάγε, πίε, εὐφραίνου, τον θάνατο μια κατάσταση που φέρνει το τέλος της υπάρξεως και οδηγεί στην εκμηδένιση, αλλά όμως η ασθένεια και κάθε άσχημη κατάσταση είναι ένα στάδιο αγώνων, συντελεί στην σωτηρία του ανθρώπου.
Διαβάζουμε στις Πράξεις, ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυχὰς τῶν μαθητῶν, παρακαλοῦντες ἐμμένειν τῇ πίστει, καὶ ὅτι διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. Πραξ. 14,22 Δηλαδή: ο Παύλος και ο Βαρνάβας στήριξαν τους μαθητές και τους παρακάλεσαν να μένουν ακλόνητοι στην πίστη λέγοντας τους ότι δια μέσω πολλών θλίψεων θα εισέλθουμε στην βασιλεία των ουρανών. Στους Κορινθίους ο Παύλος παραγγέλει τα εξής, διὸ οὐκ ἐκκακοῦμεν, ἀλλ᾿ εἰ καὶ ὁ ἔξω ἡμῶν ἄνθρωπος διαφθείρεται, ἀλλ᾿ ὁ ἔσωθεν ἀνακαινοῦται ἡμέρᾳ καὶ ἡμέρᾳ τὸ γὰρ παραυτίκα ἐλαφρὸν τῆς θλίψεως ἡμῶν καθ᾿ ὑπερβολὴν εἰς ὑπερβολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζεται ἡμῖν. Β Κορ. 4,16-17 Επειδή ακριβώς και οι θλίψεις αποβλέπουν στο αγαθό δεν αποκάμουμε ούτε αποθαρρυνόμαστε. Αλλά αν και ο έξω άνθρωπος δηλαδή το σώμα μας ταλαιπωρείται και θλίβεται και φθείρεται, ο έσω όμως άνθρωπος, η ψυχή, ανακαινίζεται και ξανανιώνει μέρα με την μέρα διότι η μικρής διάρκειας επειδή είναι στην εδώ ζωή, για αυτό και ελαφριά, θλίψη μας, απεργάζεται και φέρει σε εμάς υπερβολικά μεγάλο κέρδος, την αιώνια δόξα.
Ο άνθρωπος του Θεού γνωρίζει και διδάσκει ότι δεν μπορεί κάποιος να μετέχει στην αγιότητα του Χριστού αν πρώτα δεν σηκώσει τον σταυρό του Χριστού. Διδάσκει ότι οι θλίψεις είναι δύναμη και είναι αγάπη Χριστού. Είναι αυτό που απλά ονομάζουμε σταυρός τον οποίο όποιος δεν φέρει με χαρά δεν είναι γνήσιος μαθητής του Χριστού καὶ ὃς οὐ λαμβάνει τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καὶ ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος Ματθ. 10,38.
Έτσι με το χάρισμα αυτό της αντίληψης ο Χριστιανός έχει γίνει και οριστεί από τον Παρηγορητή ένας μικρός παρηγορητής. Παρηγορεί, είδαμε ἐπιστηρίζοντες τὰς ψυχὰς τῶν μαθητῶν, παρακαλοῦντες ἐμμένειν τῇ πίστει, μα και ταυτόχρονα οδηγεί τον άνθρωπο διδάσκοντας ὅτι διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ και κηρρύτει ότι αν υπομένουμε τις θλίψεις θα συμβασιλεύσουμε με τον Χριστό, ειδάλλως αν τον αρνηθούμε θα μας αρνηθεί και αυτός, εἰ ὑπομένομεν, καὶ συμβασιλεύσομεν· εἰ ἀρνούμεθα, κἀκεῖνος ἀρνήσεται ἡμᾶς· Β Τιμ. 2,12 Οπότε με αυτές τις διδαχές γίνεται σχετικός σωτήρας διότι ο Κύριος έθεσε το χάρισμα της αντίληψης μα και γενικώς όλα τα χαρίσματα ώστε να οδηγηθούν οι άνθρωποι στον Θεό. Εξ αιτίας των παραπάνω είναι η μόνη ελπίδα εις σε μόνην ελπίζω, ελπίζει μόνο στην Θεοτόκο διότι οι θεωρήσεις του κόσμου για τα παρόντα είναι μάταιες και δεν οδηγούν στην αιώνια ζωή, οπότε απευθύνεται σε αυτήν παίρνοντας κουράγιο, θαρρώ, ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον Ιω. 16,33 στον κόσμο αυτό θα έχετε θλίψη αλλά να έχετε θάρρος, γιατί είναι η μόνη έμπιστη αφού ο άνθρωπος του Θεού δεν είναι φίλος όταν έχεις χρήματα ή όταν έχεις εξουσία, αλλά σε οποιαδήποτε θέση και κατάσταση αν βρίσκεσαι. Χαίρω ὅτι ἐν παντὶ θαῤῥῶ ἐν ὑμῖν. Β Κορ. 7,16 Χαίρω διότι για το κάθε τι πλέον μπορώ να έχω θάρρος και πεποίθηση σε σας.
Χάρισμα της αντίληψης, αντίληψιν, εξ αυτού αφενός προσφυγή, προσφύγω, δηλαδή παρηγοριά στις θλίψεις και αφετέρου σωτηρία, σωθήσομαι, δηλαδή κατά Χριστόν θεώρηση αυτών. Εδώ αυτός που ομιλεί ζητάει την βοήθεια της Θεοτόκου για τις διάφορες άσχημες στιγμές της ζωής ώστε να μάθει να έχει την κατά Θεόν αντιμετώπιση, αυτό είναι η σωτηρία που ζητάει, σώσον με, σε αυτό το τροπάριο το σώσε με κάνει λόγο για την διδαχή. Η λέξη άλλην και τίνα παρουσιάζουν δύο διαφορετικές περιπτώσεις.
Η πρώτη κάνει αναφορά στις θλίψεις του βίου θλίψεσι του βίου και η δεύτερη στις ταλαιπωρίες, ζάλαις. Το ζάλαις σημαίνει στενοχώριες, με αυτό ο ποιητής εννοεί τις αναστατώσεις οι οποίες προέρχονται, είτε από διάφορες καταστάσεις, είτε από εμάς, είτε από άλλους ανθρώπους. Σε αυτές τις περιστάσεις χρειαζόμαστε τον βοηθό, βοηθόν, ο οποίος θα μας βοηθήσει ώστε να τις ξεπεράσουμε με Χριστιανική διαγωγή.
Και τα δύο, θλίψεις του βίου και ζάλες, κλονίζουν κλονούμενος τον άνθρωπο.
Στο τροπάριο ο Χριστιανός που παρουσιάζεται να ομιλεί στρέφεται στην Θεοτόκο προστρέχω τη σκέπη σου διότι αυτή έχει όχι μόνο την μέγιστη συγγένεια εξ αίματος αλλά την μέγιστη πνευματική συγγένεια η οποία οδήγησε στην πρώτη.
Η Θεοτόκος είναι πραγματικά καύχημα γιατί αυτή δεν άκουσε μόνο άρρητα ρήματα αλλά και τον άρρητον Θεόν γέννησε, ὅτι ἡρπάγη εἰς τὸν παράδεισον καὶ ἤκουσεν ἄῤῥητα ῥήματα, ἃ οὐκ ἐξὸν ἀνθρώπῳ λαλῆσαι. Β Κορ. 12,4 αλλά όμως εδώ ο Χριστιανός που μιλάει καυχιέται καυχώμαι επειδή την τίμησε τόσο πολύ ο Θεός και για την εξουσία που της έδωσε ώστε να μπορεί να οικοδομεί στην πνευματικη ζωή. Λέει ο απόστολος Παύλος, ὑπὲρ τοῦ τοιούτου καυχήσομαι Β Κορ. 12,5 Δια τον άνθρωπο αυτόν θα καυχηθώ που τον τίμησε τόσο πολύ ο Θεός, ενώ λίγο πριν ο απόστολος είχε πεί: ἐάν τε γὰρ καὶ περισσότερόν τι καυχήσωμαι περὶ τῆς ἐξουσίας ἡμῶν, ἧς ἔδωκεν ὁ Κύριος ἡμῖν εἰς οἰκοδομὴν καὶ οὐκ εἰς καθαίρεσιν ὑμῶν, οὐκ αἰσχυνθήσομαι. Β Κορ. 10,8 Διότι και αν ακόμη καυχηθώ για την εξουσία που έχουμε οι Απόστολοι και την οποία μας έχει δώσει ο Κύριος για να σας οικοδομούμε στην πνευματική ζωή και όχι να σας κατακρημνίζουμε δεν θα ντροπιαστώ, γιατί την αλήθεια θα λέω. Πρέπει να συμπληρωθεί ότι μπορεί κάλλιστα να αποκαλεστεί ο οποιοσδήποτε πραγματικός Χριστιανός, πόσο μάλλον η Παναγία, όχι μόνο σωτήρας αλλά και σωτήρας ψυχών και αυτό δεν σημαίνει ότι υποβιβάζεται ο Χριστός.
Οι αιρετικοί βλέπουν με μισό μάτι την φράση Θεοτόκε σώσον ημάς ενώ θα μπορούσε κάλλιστα να ειπωθεί και "Θεοτόκε σώσε τις ψυχές μας" ή "Θεοτόκε σώσε μας από τον αιώνιο θάνατο" και άλλα όμοια. Ας το δούμε. Τί γὰρ οἶδας, γύναι, εἰ τὸν ἄνδρα σώσεις; ἢ τί οἶδας, ἄνερ, εἰ τὴν γυναῖκα σώσεις; Α' Κορ. 7,16. Για την συνοίκηση σας λέγω και αυτό, που το ξέρεις εσύ η Χριστιανή γυναίκα εάν συγκατοικώντας με τον άπιστο άνδρα σου τον σώσεις; Ή που το ξέρεις εσύ, ο Χριστιανός σύζυγος, μήπως και σώσεις την γυναίκα σου; Εδώ είναι φανερό ότι το σώσεις είναι με την πνευματική έννοια όχι από κίνδυνο της ζωής. Ο σύζυγος ή η σύζυγος σώζει άρα είναι σωτήρας, φυσικά αυτό είναι με την σχετική έννοια, με την απόλυτη έννοια είναι ο Χριστός. Η ίδια λέξη αποδίδεται σε Χριστό και άνθρωπο. Γινωσκέτω ὅτι ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν. Ιακ. 5,20. Είναι πασιφανές ότι εδώ ο απόστολος εννοεί ότι ο πιστός σώζει την ψυχή του αμαρτωλού από τον αιώνιο θάνατο, σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου. Φέρνει άλλον στον Χριστό και μπορεί ορθώς να αποκαλεστεί σωτήρας ψυχών σώσει ψυχὴν ή να αποκαλεστεί σωτήρας εκ του αιωνίου θανάτου ἐκ θανάτου και όλα τα λοιπά όμοια χωρίς να έχουμε σφετερισμό.
4,2 Τον ποταμόν, τον γλυκερόν του ελέους σου, τον πλουσίαις δωρεαίς δροσίσαντα, την παναθλίαν και ταπεινήν, πάναγνε ψυχήν μου, των συμφορών και των θλίψεων, καμίνω φλογισθείσαν, μεγαλύνω κηρύττω, και προστρέχω τη σκέπη σου, σώσον με.
Είπε ο Χριστός, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Ιω. 7,38 Εκείνος που πιστεύει σε εμένα, όπως είπε και η Γραφή, θα γίνει αστείρευτη πνευματική πηγή και από την κοιλιά του θα αναβλύζουν και θα τρέχουν ποταμοί από ολόδροσο τρεχούμενο νερό. Λέει από την κοιλιά του για να δείξει ότι ο πιστός έχει πιεί και έχει χορτάσει ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δι᾿ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. Ιω. 4,13 Απάντησε ο Ιησούς στην Σαμαρείτιδα και της είπε, καθένας που πίνει από το νερό αυτό θα διψάσει πάλι. Εκείνος όμως που θα πιει από το νερό το οποίο εγώ θα του δώσω δεν θα διψάσει ποτέ αλλά το νερό που εγώ θα του δώσω θα μεταβληθεί μέσα του σε αστείρευτη πηγή που θα αναβλύζει πάντοτε και θα χαρίζει αιώνια ζωή.
Η χάρη του Πνεύματος στην Γραφή παρομοιάζεται από τον Χριστό πότε με φωτιά και πότε με νερό, εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί αναφέρει την παρομοίωση νερό το οποίο δια της Θεοτόκου δρόσιζε την ψυχή του όταν βρισκόταν στις συμφορές και στις θλίψεις. Ως άνθρωπος με Άγιο Πνεύμα η Θεοτόκος είναι πηγή ανεξάντλητη ύδατος ζώντος προς τους πιστούς, δηλαδή πράξεων ελέους. Όπως το Άγιο Πνεύμα μέσα της είναι αστείρευτο, ποταμοὶ, έτσι και αυτή τον δρόσιζε αστείρευτα, ποταμόν, όταν ήταν αρνητής και στο καμίνι των συμφορών και των θλίψεων. Βοηθούσε την άθλια και ταπεινωμένη εικόνα Θεού την παναθλίαν και ταπεινήν, σαν γλυκός ποταμός ελέους, τον ποταμόν, τον γλυκερόν του ελέους σου, γλυκός διότι μετέτρεπε κατά το δυνατόν, αφού ήταν ακόμη μακράν του Θεού, σε γλυκές τις πίκρες.
Στο προηγούμενο τροπάριο ζητούσε την διδαχή, όμως μπορεί να διδασκόμαστε ότι οι θλίψεις και οι ταλαιπωρίες δίδουν τον στέφανο και ότι είναι ο σταυρός που πρέπει να σηκώσει ο Χριστιανός αλλά αν δεν φωτιστούμε από το Άγιο Πνεύμα δεν μπορούμε να έχουμε πνευματική ζωή, αυτό ουσιαστικά είναι που μας μεταμορφώνει, όχι η διδασκαλία και η γνώση. Και σε αυτό το τροπάριο έχουμε ακριβώς την ίδια αίτηση με πριν και προστρέχω τη σκέπη σου, σώσον με αλλά ενώ πριν το σώσον με έκανε αναφορά στις περιστάσεις του βίου και την διδαχή αντιμετώπισης τώρα κάνει αναφορά στην ψυχή και την φώτιση. Η φράση, πλουσίαις δωρεαίς, έχει τοποθετηθεί διότι η Θεοτόκος αφενός βοηθάει χωρίς μέτρο πλουσίαις και αφετέρου δεν βοηθάει αυτόν που αξίζει πνευματικά αλλά όλους σε συμφωνία με το άμετρο έλεος του Θεού, δωρεαίς, έτσι βοήθησε και αυτόν παρά το ότι είχε απαρνηθεί τις εντολές.
4,3 Σε την αγνήν, σε την Παρθένον και άσπιλον, μόνην φέρω, τείχος απροσμάχητον, καταφυγήν σκέπην κραταιάν, όπλον σωτηρίας, μη με παρίδης τον άσωτον, ελπίς απηλπισμένων, ασθενών συμμαχία, θλιβομένων χαρά και αντίληψις.
Σε αυτό το τροπάριο συνοψίζει τις δύο προηγούμενες αιτήσεις του παρακαλώντας έτσι τρις, δηλαδή θερμά, την Θεοτόκο. Οι φράσεις αγνήν, Παρθένον, άσπιλον, είναι σύμφωνες με το ύφος του Πνεύματος που βλέπουμε στα τροπάρια της Μεγάλης Παράκλησης και σημαίνουν την αγιότητα της Θεοτόκου σε όλη την διάρκεια της επίγειας πορείας της αλλά και την Παρθενία προ κατά και μετά τόκον. Η Θεοτόκος μετά την έλευση του Πνεύματος διατήρησε τον χιτώνα της αγιότητος χωρίς σπίλο ή ρυτίδα ἵνα αὐτὴν ἁγιάσῃ καθαρίσας τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι, ἵνα παραστήσῃ αὐτὴν ἑαυτῷ ἔνδοξον τὴν ἐκκλησίαν, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ᾿ ἵνα ᾖ ἁγία καὶ ἄμωμος. Εφεσ. 5,25. Την αγνήν Παρθένον και άσπιλον, σε αντίθεση μόνην φέρω με τις θεωρίες και τις αξίες του κόσμου τούτου έχει, ως τείχος απροσμάχητον, δηλαδή τείχος όπου οι θλίψεσι του βίου και ζάλαις θα σπάνε σαν κύμματα που πέφτουν σε ακατάβλητο τείχος. Η Υπεραγία Θετόκος είναι ο μέγας οδηγός μας και ο ακοίμητος φρουρός μας. Βρίσκεται επάνω στα τείχη της πόλεως μας γιατί ο Κύριος την έχει θέσει φρουρό σε αυτά ημέρα και νύχτα, καὶ ἐπὶ τῶν τειχῶν σου, Ἱερουσαλήμ, κατέστησα φύλακας ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα, οἵ διὰ τέλους οὐ σιωπήσονται μιμνησκόμενοι Κυρίου. Ησ. 62,6 Επάνω στα τείχη σου, ω Ιερουσαλήμ, έχω εγκαταστήσει φρουρούς όλη την ημέρα και όλη την νύκτα, οι οποίοι μέχρι τέλους δεν θα παύσουν να ενθυμούνται τον Κύριο δια την σωτηρία σου.
4,2 Τον ποταμόν, τον γλυκερόν του ελέους σου, τον πλουσίαις δωρεαίς δροσίσαντα, την παναθλίαν και ταπεινήν, πάναγνε ψυχήν μου, των συμφορών και των θλίψεων, καμίνω φλογισθείσαν, μεγαλύνω κηρύττω, και προστρέχω τη σκέπη σου, σώσον με.
Είπε ο Χριστός, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Ιω. 7,38 Εκείνος που πιστεύει σε εμένα, όπως είπε και η Γραφή, θα γίνει αστείρευτη πνευματική πηγή και από την κοιλιά του θα αναβλύζουν και θα τρέχουν ποταμοί από ολόδροσο τρεχούμενο νερό. Λέει από την κοιλιά του για να δείξει ότι ο πιστός έχει πιεί και έχει χορτάσει ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῇ· πᾶς ὁ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος τούτου διψήσει πάλιν· ὃς δι᾿ ἂν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσῃ εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον. Ιω. 4,13 Απάντησε ο Ιησούς στην Σαμαρείτιδα και της είπε, καθένας που πίνει από το νερό αυτό θα διψάσει πάλι. Εκείνος όμως που θα πιει από το νερό το οποίο εγώ θα του δώσω δεν θα διψάσει ποτέ αλλά το νερό που εγώ θα του δώσω θα μεταβληθεί μέσα του σε αστείρευτη πηγή που θα αναβλύζει πάντοτε και θα χαρίζει αιώνια ζωή.
Η χάρη του Πνεύματος στην Γραφή παρομοιάζεται από τον Χριστό πότε με φωτιά και πότε με νερό, εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί αναφέρει την παρομοίωση νερό το οποίο δια της Θεοτόκου δρόσιζε την ψυχή του όταν βρισκόταν στις συμφορές και στις θλίψεις. Ως άνθρωπος με Άγιο Πνεύμα η Θεοτόκος είναι πηγή ανεξάντλητη ύδατος ζώντος προς τους πιστούς, δηλαδή πράξεων ελέους. Όπως το Άγιο Πνεύμα μέσα της είναι αστείρευτο, ποταμοὶ, έτσι και αυτή τον δρόσιζε αστείρευτα, ποταμόν, όταν ήταν αρνητής και στο καμίνι των συμφορών και των θλίψεων. Βοηθούσε την άθλια και ταπεινωμένη εικόνα Θεού την παναθλίαν και ταπεινήν, σαν γλυκός ποταμός ελέους, τον ποταμόν, τον γλυκερόν του ελέους σου, γλυκός διότι μετέτρεπε κατά το δυνατόν, αφού ήταν ακόμη μακράν του Θεού, σε γλυκές τις πίκρες.
Στο προηγούμενο τροπάριο ζητούσε την διδαχή, όμως μπορεί να διδασκόμαστε ότι οι θλίψεις και οι ταλαιπωρίες δίδουν τον στέφανο και ότι είναι ο σταυρός που πρέπει να σηκώσει ο Χριστιανός αλλά αν δεν φωτιστούμε από το Άγιο Πνεύμα δεν μπορούμε να έχουμε πνευματική ζωή, αυτό ουσιαστικά είναι που μας μεταμορφώνει, όχι η διδασκαλία και η γνώση. Και σε αυτό το τροπάριο έχουμε ακριβώς την ίδια αίτηση με πριν και προστρέχω τη σκέπη σου, σώσον με αλλά ενώ πριν το σώσον με έκανε αναφορά στις περιστάσεις του βίου και την διδαχή αντιμετώπισης τώρα κάνει αναφορά στην ψυχή και την φώτιση. Η φράση, πλουσίαις δωρεαίς, έχει τοποθετηθεί διότι η Θεοτόκος αφενός βοηθάει χωρίς μέτρο πλουσίαις και αφετέρου δεν βοηθάει αυτόν που αξίζει πνευματικά αλλά όλους σε συμφωνία με το άμετρο έλεος του Θεού, δωρεαίς, έτσι βοήθησε και αυτόν παρά το ότι είχε απαρνηθεί τις εντολές.
4,3 Σε την αγνήν, σε την Παρθένον και άσπιλον, μόνην φέρω, τείχος απροσμάχητον, καταφυγήν σκέπην κραταιάν, όπλον σωτηρίας, μη με παρίδης τον άσωτον, ελπίς απηλπισμένων, ασθενών συμμαχία, θλιβομένων χαρά και αντίληψις.
Σε αυτό το τροπάριο συνοψίζει τις δύο προηγούμενες αιτήσεις του παρακαλώντας έτσι τρις, δηλαδή θερμά, την Θεοτόκο. Οι φράσεις αγνήν, Παρθένον, άσπιλον, είναι σύμφωνες με το ύφος του Πνεύματος που βλέπουμε στα τροπάρια της Μεγάλης Παράκλησης και σημαίνουν την αγιότητα της Θεοτόκου σε όλη την διάρκεια της επίγειας πορείας της αλλά και την Παρθενία προ κατά και μετά τόκον. Η Θεοτόκος μετά την έλευση του Πνεύματος διατήρησε τον χιτώνα της αγιότητος χωρίς σπίλο ή ρυτίδα ἵνα αὐτὴν ἁγιάσῃ καθαρίσας τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι, ἵνα παραστήσῃ αὐτὴν ἑαυτῷ ἔνδοξον τὴν ἐκκλησίαν, μὴ ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ᾿ ἵνα ᾖ ἁγία καὶ ἄμωμος. Εφεσ. 5,25. Την αγνήν Παρθένον και άσπιλον, σε αντίθεση μόνην φέρω με τις θεωρίες και τις αξίες του κόσμου τούτου έχει, ως τείχος απροσμάχητον, δηλαδή τείχος όπου οι θλίψεσι του βίου και ζάλαις θα σπάνε σαν κύμματα που πέφτουν σε ακατάβλητο τείχος. Η Υπεραγία Θετόκος είναι ο μέγας οδηγός μας και ο ακοίμητος φρουρός μας. Βρίσκεται επάνω στα τείχη της πόλεως μας γιατί ο Κύριος την έχει θέσει φρουρό σε αυτά ημέρα και νύχτα, καὶ ἐπὶ τῶν τειχῶν σου, Ἱερουσαλήμ, κατέστησα φύλακας ὅλην τὴν ἡμέραν καὶ ὅλην τὴν νύκτα, οἵ διὰ τέλους οὐ σιωπήσονται μιμνησκόμενοι Κυρίου. Ησ. 62,6 Επάνω στα τείχη σου, ω Ιερουσαλήμ, έχω εγκαταστήσει φρουρούς όλη την ημέρα και όλη την νύκτα, οι οποίοι μέχρι τέλους δεν θα παύσουν να ενθυμούνται τον Κύριο δια την σωτηρία σου.
Όλοι οι άγιοι και εξαιρετικά η Υπεραγία Θεοτόκος είναι τείχος απροσμάχητον, ο Θεός τους έχει θέσει σαν απόρθητο τείχος γύρω από εμάς, ἰδοὺ
τέθεικά σε ἐν τῇ σήμερον ἡμέρᾳ ὡς πόλιν ὀχυρὰν καὶ ὡς τεῖχος χαλκοῦν,
ὀχυρὸν πᾶσι τοῖς βασιλεῦσιν Ἰούδα καὶ τοῖς ἄρχουσιν αὐτοῦ καὶ τῷ λαῷ τῆς
γῆς, καὶ πολεμήσουσί σε καὶ οὐ μὴ δύνωνται πρός σε, διότι
μετὰ σοῦ ἐγώ εἰμι τοῦ ἐξαιρεῖσθαί σε, εἶπε Κύριος. Ιερ. 1,18-19 Ιδού,
Ιερεμία, σε έχω θέσει και αναδείξει κατά την σημερινή μέρα σαν
οχυρωμένη πόλη και σαν τείχος χάλκινο, απόρθητο από όλους τους βασιλείς
του βασιλείου Ιούδα και τους άρχοντες του βασιλείου αυτού και τον λαό
της χώρας αυτής. Θα πολεμήσουν αυτοί εναντίον σου, αλλά δεν θα μπορέσουν
να κατορθώσουν τίποτα, διότι εγώ θα είμαι μαζί σου για να σε λυτρώσω
από τα χέρια τους, είπε ο Κύριος.
Την Θεοτόκο έχει ως όπλον σωτηρίας, δηλαδή αυτή αφενός με την αντίληψη γίνεται όπλο που σώζει, παρομοίωση που θα δούμε και αργότερα, και αφετέρου και κυρίως γίνεται βοήθεια φωτισμού, δεν λέει εσένα φέρω σωτήρα αλλά όπλον σωτηρίας.
Ως άσωτος τον άσωτον στρέφεται στην Θεοτόκο αφού αυτή είναι η βοήθεια σε όλους τους ανθρώπους οι οποίοι αναφέρονται κατά σειρά, σε αμαρτωλούς που έχουν τις ελπίδες στον κόσμο, σε Χριστιανούς που δεν έχουν τον πρέποντα αγώνα και στους πιστούς. Ελπίς απηλπισμένων δηλαδή η ελπίδα για τους απελπισμένους από τις θεωρίες και τις αξίες του κόσμου τούτου, ο Χριστιανός ποτέ δεν είναι απελπισμένος, χωρίς ελπίδα είναι όποιος έχει στηρίξει τις ελπίδες του στον κόσμο και αυτές γκρεμίζονται, άρα εδώ το ελπίς απηλπισμένων είναι ταυτόσημο με το Βιβλικό αντίληψις υπό την έννοια οδηγία ενώ το αντίληψις που συναντούμε αργότερα είναι υπό την έννοια παρηγορία. Εκτός της προηγούμενης κατηγορίας η Θεοτόκος είναι των ασθενών συμμαχία εννοεί σύμμαχος αυτών που δεν είναι ψυχικά υγιείς, δηλαδή που δεν αγωνίζονται και βρίσκονται στην αμαρτία αλλά και αυτών που δεν είναι δυνατοί στην πίστη. Είναι των θλιβομένων χαρά, δηλαδή η χαρά αυτών που ο κόσμος θλίβει, των θλιβομένων Χριστιανών χαρά και αντίληψις, δηλαδή παρηγορητής τους σε κάθε δυσάρεστη περίσταση.
Ως άσωτος τον άσωτον στρέφεται στην Θεοτόκο αφού αυτή είναι η βοήθεια σε όλους τους ανθρώπους οι οποίοι αναφέρονται κατά σειρά, σε αμαρτωλούς που έχουν τις ελπίδες στον κόσμο, σε Χριστιανούς που δεν έχουν τον πρέποντα αγώνα και στους πιστούς. Ελπίς απηλπισμένων δηλαδή η ελπίδα για τους απελπισμένους από τις θεωρίες και τις αξίες του κόσμου τούτου, ο Χριστιανός ποτέ δεν είναι απελπισμένος, χωρίς ελπίδα είναι όποιος έχει στηρίξει τις ελπίδες του στον κόσμο και αυτές γκρεμίζονται, άρα εδώ το ελπίς απηλπισμένων είναι ταυτόσημο με το Βιβλικό αντίληψις υπό την έννοια οδηγία ενώ το αντίληψις που συναντούμε αργότερα είναι υπό την έννοια παρηγορία. Εκτός της προηγούμενης κατηγορίας η Θεοτόκος είναι των ασθενών συμμαχία εννοεί σύμμαχος αυτών που δεν είναι ψυχικά υγιείς, δηλαδή που δεν αγωνίζονται και βρίσκονται στην αμαρτία αλλά και αυτών που δεν είναι δυνατοί στην πίστη. Είναι των θλιβομένων χαρά, δηλαδή η χαρά αυτών που ο κόσμος θλίβει, των θλιβομένων Χριστιανών χαρά και αντίληψις, δηλαδή παρηγορητής τους σε κάθε δυσάρεστη περίσταση.
4,4 Πώς εξειπείν σου κατ' αξίαν δυνήσομαι, τους αμέτρους οικτιρμούς ω Δέσποινα, τους την εμήν πάντοτε ψυχήν, δεινώς πυρουμένην ως ύδωρ περιδροσίσαντας; Αλλ' ω της σης προνοίας και της ευεργεσίας, ης αφθόνως αυτός παραπήλαυσα.
Δεν λείπει πάντοτε η ευχαριστία αλλά και η θύμηση της καταστάσεως στην οποία βρισκόταν. Πρέπει να θυμόμαστε τις αμαρτίες μας όχι φυσικά για να απελπιζόμαστε διότι οὗ δὲ ἐπλεόνασεν ἡ ἁμαρτία, ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις και ἐὰν ὦσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λευκανῶ, ἐὰν δὲ ὦσιν ὡς κόκκινον, ὡς ἔριον λευκανῶ.
Δηλαδή, όπου πλεόνασε η αμαρτία, εκεί περίσσεψε η χάρη και εάν είναι οι
ψυχές σας εξ αιτίας των αμαρτιών σας κόκκινες εγώ θα τις κάνω λευκές
σαν το χιόνι, εάν είναι ακόμη κατακόκκινες εγώ θα τις κάνω λευκές σαν το
μαλλί. Να τις θυμόμαστε για τους εξής λόγους: για να εννοήσουμε το μέγα έλεος του Θεού, για να μην τις επαναλάβουμε αφού είναι ξεπεσμός από την υψηλή μας θέση, για να μην νομίζουμε ότι είμαστε κάποιοι, για να δράσουμε για τις αμαρτίες μας αν δεν το έχουμε κάνει ήδη, δράση είναι η εξομολόγηση και η συμφιλίωση με τον συνάνθρωπο. Λέει η Γραφή, ότι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ ἀναγγελῶ καὶ μεριμνήσω ὑπὲρ τῆς ἁμαρτίας μου
Ψαλμός 37, θα εξομολογηθώ την αμαρτία μου και θα μεριμνήσω ώστε να
απαλλαγώ από αυτήν και ουδέποτε πλέον να την επαναλάβω. ὅτι τὴν ἀνομίαν μου ἐγὼ γινώσκω καὶ ἡ ἁμαρτία μου ἐνώπιόν μού ἐστι διὰ παντὸς Ψαλμός 50, την ανομία μου γνωρίζω και η αμαρτία μου είναι μπροστά μου συνέχεια, την βλέπω και δεν την επαναλαμβάνω. Όταν ο άνθρωπος βρίσκεται στην αμαρτία η ψυχή του είναι ξερή, είναι διψασμένη ύδωρ περιδροσίσαντας αλλά και φλεγόμενη, δεινώς πυρουμένην. Ο αγρός της ψυχής, όπως τον παρομοίασε ο Χριστός στην παραβολή του σπορέως, ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τὸν σπόρον αὐτοῦ Λουκ. 8,5 είναι ξερός από την έλειψη του ύδατος Άγιο Πνεύμα, ύδωρ είναι η μια παρομοίαση της Βίβλου για το Άγιο Πνεύμα. Είναι διψασμένος συνεχώς διότι έχοντας την ελπίδα στα υλικά ποτέ δεν επέρχεται ικανοποίηση και τελείωση, επίσης είναι φλεγόμενος δεινώς από τὰ πεπυρωμένα βέλη τοῦ πονηροῦ, τὰ καθ᾿ ἡμῶν δολίως κινούμενα·, τὰ βέλη τοῦ πονηροῦ τὰ πεπυρωμένα Εφ. 6,16. Η Θεοτόκος που επιδεικνύει για δικαίους και αδίκους την ίδια αγάπη όπως ο υιός της παρέμβαινε στην ζωή του προνοώντας και ευεργετώντας ώστε αυτός να μην καταποθεί εντελώς από τον δαίμονα, να μην απωλεστεί.
Ωδή ε'. Εκζήτηση βοήθειας ώστε σώμα και ψυχή να παραμείνουν αλώβητα, η Θετόκος να είναι οδηγός και τώρα στην εδώ ωδή φύλακας των ψυχών και των σωμάτων ημών.
5,1 Ευχαρίστως βοώ σοι, χαίρε Μητροπάρθενε, χαίρε Θεόνυμφε· χαίρε θεία σκέπη, χαίρε όπλον και τείχος απόρθητον, χαίρε προστασία και βοηθέ και σωτηρία, των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Όλοι οι Άγιοι είναι μικροί Χριστοί και μέσα τους κατοικεί ο νυμφίος της Εκκλησίας, η Θεοτόκος έφτασε στα μέγιστα πνευματικά ύψη, έτσι ως θεόνυμφευτη Θεόνυμφε αφενός της επιτελούνται θαυμάσια, Μητροπάρθενε, δηλαδή είναι μητέρα και παρθένος, αφετέρου θαυματουργεί και αυτή γινόμενη προστάτης βοηθός και σωτήρας προστασία και βοηθέ και σωτηρία σε όσους την επικαλούνται με πίστη, δηλαδή αυτούς που πραγματικά θέλουν την βοήθειά της και το καλό του εαυτού τους, των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Η Θεοτόκος βοηθάει και όταν δεν υπάρχει πίστη, βοηθέ, θα βοηθήσει έναν ο οποίος αμφιταλαντεύεται ή δεν πιστεύει, προστατεύει και τους αρνητές ακόμη από καταστάσεις για να ζήσουν ώστε να μετανοήσουν όμως εδώ η έννοια είναι όταν το αίτημα είναι αποτέλεσμα απιστίας, δηλαδή γήινου σκεπτικού. Όταν δεν υπάρχει πίστη αφενός το αίτημα είναι λανθασμένο, έτσι η Θεοτόκος δεν βοηθάει όταν κάποιος ζητάει κάτι εκτός Χριστιανικής διδαχής διότι έτσι θα τον βλάψει, αφετέρου εφόσον δεν εκζητείται η βοήθεια της Θεοτόκου με πίστη είναι σαν να απευθυνόμαστε σε κάποιον λες και είναι ενεργούμενο και ένας υπηρέτης των γήινων θέλω μας, οπότε δεν βοηθάει ξανά για το καλό μας αφού το αίτημα είναι βλαβερό διότι "δεν ξέρουμε τι ζητάμε". Η Θεοτόκος είναι ουράνια σκέπη από κάθε κίνδυνο πνευματικό και υλικό, προλαμβάνει καταστάσεις και έτσι είναι προστασία, θεία σκέπη -- προστασία. Είναι βοηθός στις άσχημες στιγμές της ζωής και στο να καταπολεμούμε τις επιθέσεις των δαιμόνων και των ανθρώπων που έχουν παρασυρθεί από αυτούς, όπλον -- βοηθός. Είναι με την πρεσβεία της "ο ασφαλής και απαραβίαστος φραγμός" ο οποίος περιφρουρεί την οικεία άνθρωπο ώστε να γίνει ή να παραμένει ναός του Αγίου Πνεύματος και να σωθεί, τείχος απόρθητον -- σωτηρία.
Απεκρίθη δὲ ὁ διάβολος καὶ εἶπεν ἐναντίον τοῦ Κυρίου· μὴ δωρεὰν Ἰὼβ σέβεται τὸν Κύριον; οὐ σὺ περιέφραξας τὰ ἔξω αὐτοῦ καὶ τὰ ἔσω τῆς οἰκίας αὐτοῦ καὶ τὰ ἔξω πάντων τῶν ὄντων αὐτοῦ κύκλῳ; τὰ δὲ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ εὐλόγησας καὶ τὰ κτήνη αὐτοῦ πολλὰ ἐποίησας ἐπὶ τῆς γῆς. Ιωβ 1,9-10 Ο διάβολος απάντησε και είπε προς τον Κύριο, μήπως δωρεάν και χωρίς αμοιβές αυτός σέβεται σε τον Κύριο; Όχι βέβαια. Εσύ με την παντοδύναμη προστασία σου ως ασφαλές και απαραβίαστο φράχτη δεν περιφρούρησες και περιφρουρείς όλα γύρω του και όσα υπάρχουν στο σπίτι του και όλα τα εξωτερικά του πράγματα ολόγυρα; Και επί πλέον όλα τα έργα των χεριών του τα έχεις ευλογήσει και σε μεγάλο αριθμό έχεις πληθύνει τα ζώα του στην χώρα του.
Τα τροπάρια 5,1 8,4 δεν είναι ούτε τύπου Χαιρετισμών ούτε ατάκτως ερριμμένα, είναι οι Χαιρετισμοί. Εδώ ο ομιλών Χριστιανός αιτεί με τους Χαιρετισμούς, η αίτηση των πάντων ξεκινάει με την εκζήτηση Θεού, εδώ δια των πρεσβειών της Θεοτόκου. Είναι πέντε τα χαίρε διότι στην Εκκλησία προσεύχεται λαμβάνοντας μέρος στα Μυστήρια.
Ωδή ε'. Εκζήτηση βοήθειας ώστε σώμα και ψυχή να παραμείνουν αλώβητα, η Θετόκος να είναι οδηγός και τώρα στην εδώ ωδή φύλακας των ψυχών και των σωμάτων ημών.
5,1 Ευχαρίστως βοώ σοι, χαίρε Μητροπάρθενε, χαίρε Θεόνυμφε· χαίρε θεία σκέπη, χαίρε όπλον και τείχος απόρθητον, χαίρε προστασία και βοηθέ και σωτηρία, των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Όλοι οι Άγιοι είναι μικροί Χριστοί και μέσα τους κατοικεί ο νυμφίος της Εκκλησίας, η Θεοτόκος έφτασε στα μέγιστα πνευματικά ύψη, έτσι ως θεόνυμφευτη Θεόνυμφε αφενός της επιτελούνται θαυμάσια, Μητροπάρθενε, δηλαδή είναι μητέρα και παρθένος, αφετέρου θαυματουργεί και αυτή γινόμενη προστάτης βοηθός και σωτήρας προστασία και βοηθέ και σωτηρία σε όσους την επικαλούνται με πίστη, δηλαδή αυτούς που πραγματικά θέλουν την βοήθειά της και το καλό του εαυτού τους, των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Η Θεοτόκος βοηθάει και όταν δεν υπάρχει πίστη, βοηθέ, θα βοηθήσει έναν ο οποίος αμφιταλαντεύεται ή δεν πιστεύει, προστατεύει και τους αρνητές ακόμη από καταστάσεις για να ζήσουν ώστε να μετανοήσουν όμως εδώ η έννοια είναι όταν το αίτημα είναι αποτέλεσμα απιστίας, δηλαδή γήινου σκεπτικού. Όταν δεν υπάρχει πίστη αφενός το αίτημα είναι λανθασμένο, έτσι η Θεοτόκος δεν βοηθάει όταν κάποιος ζητάει κάτι εκτός Χριστιανικής διδαχής διότι έτσι θα τον βλάψει, αφετέρου εφόσον δεν εκζητείται η βοήθεια της Θεοτόκου με πίστη είναι σαν να απευθυνόμαστε σε κάποιον λες και είναι ενεργούμενο και ένας υπηρέτης των γήινων θέλω μας, οπότε δεν βοηθάει ξανά για το καλό μας αφού το αίτημα είναι βλαβερό διότι "δεν ξέρουμε τι ζητάμε". Η Θεοτόκος είναι ουράνια σκέπη από κάθε κίνδυνο πνευματικό και υλικό, προλαμβάνει καταστάσεις και έτσι είναι προστασία, θεία σκέπη -- προστασία. Είναι βοηθός στις άσχημες στιγμές της ζωής και στο να καταπολεμούμε τις επιθέσεις των δαιμόνων και των ανθρώπων που έχουν παρασυρθεί από αυτούς, όπλον -- βοηθός. Είναι με την πρεσβεία της "ο ασφαλής και απαραβίαστος φραγμός" ο οποίος περιφρουρεί την οικεία άνθρωπο ώστε να γίνει ή να παραμένει ναός του Αγίου Πνεύματος και να σωθεί, τείχος απόρθητον -- σωτηρία.
Απεκρίθη δὲ ὁ διάβολος καὶ εἶπεν ἐναντίον τοῦ Κυρίου· μὴ δωρεὰν Ἰὼβ σέβεται τὸν Κύριον; οὐ σὺ περιέφραξας τὰ ἔξω αὐτοῦ καὶ τὰ ἔσω τῆς οἰκίας αὐτοῦ καὶ τὰ ἔξω πάντων τῶν ὄντων αὐτοῦ κύκλῳ; τὰ δὲ ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ εὐλόγησας καὶ τὰ κτήνη αὐτοῦ πολλὰ ἐποίησας ἐπὶ τῆς γῆς. Ιωβ 1,9-10 Ο διάβολος απάντησε και είπε προς τον Κύριο, μήπως δωρεάν και χωρίς αμοιβές αυτός σέβεται σε τον Κύριο; Όχι βέβαια. Εσύ με την παντοδύναμη προστασία σου ως ασφαλές και απαραβίαστο φράχτη δεν περιφρούρησες και περιφρουρείς όλα γύρω του και όσα υπάρχουν στο σπίτι του και όλα τα εξωτερικά του πράγματα ολόγυρα; Και επί πλέον όλα τα έργα των χεριών του τα έχεις ευλογήσει και σε μεγάλο αριθμό έχεις πληθύνει τα ζώα του στην χώρα του.
Τα τροπάρια 5,1 8,4 δεν είναι ούτε τύπου Χαιρετισμών ούτε ατάκτως ερριμμένα, είναι οι Χαιρετισμοί. Εδώ ο ομιλών Χριστιανός αιτεί με τους Χαιρετισμούς, η αίτηση των πάντων ξεκινάει με την εκζήτηση Θεού, εδώ δια των πρεσβειών της Θεοτόκου. Είναι πέντε τα χαίρε διότι στην Εκκλησία προσεύχεται λαμβάνοντας μέρος στα Μυστήρια.
Κάθε ένα χαίρε αντιστοιχεί σε ένα στίχο από την κάθε στάση των χαιρετισμών, είναι η έννοια του, το Τῇ ὑπερμάχῳ είναι το πέμπτο χαίρε. Αργότερα όταν ο Χριστιανός προσεύχεται στο 8,4 ξανά με τους Χαιρετισμούς, αυτό γίνεται ιδιωτικά στην αδιάλειπτη
προσευχή οπότε εκεί τα χαίρε είναι τέσσερα ενώ επιπλέον έχουν και μια ιδιαιτερότητα λόγω καταστάσεως. Πέντε χαίρε, οι 4 στάσεις των χαιρετισμών και το Τῇ ὑπερμάχῳ, εδώ είναι ο Ακάθιστος ύμνος.
Ευχαρίστως βοώ σοι,
Α στάση: χαίρε Μητροπάρθενε, -- Χαῖρε τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον· χαῖρε τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.
Β στάση: χαίρε Θεόνυμφε· -- Χαῖρε ἀμνοῦ καὶ ποιμένος Μήτηρ· χαῖρε αὐλὴ λογικῶν προβάτων.
Γ στάση: χαίρε θεία σκέπη, -- Χαῖρε δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί· χαῖρε ξύλον εὐσκιόφυλλον ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί.
Δ στάση: χαίρε όπλον και τείχος απόρθητον, -- Χαῖρε δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια· χαῖρε δι᾿ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσι.
Ακάθιστος: χαίρε προστασία και βοηθέ και σωτηρία -- Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια.
των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Τα επίθετα δεν είναι απλά το νόημα αλλά και μια πορεία.
Ευχαρίστως βοώ σοι,
Α στάση: χαίρε Μητροπάρθενε, -- Χαῖρε τῶν θαυμάτων Χριστοῦ τὸ προοίμιον· χαῖρε τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον.
Β στάση: χαίρε Θεόνυμφε· -- Χαῖρε ἀμνοῦ καὶ ποιμένος Μήτηρ· χαῖρε αὐλὴ λογικῶν προβάτων.
Γ στάση: χαίρε θεία σκέπη, -- Χαῖρε δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί· χαῖρε ξύλον εὐσκιόφυλλον ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί.
Δ στάση: χαίρε όπλον και τείχος απόρθητον, -- Χαῖρε δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια· χαῖρε δι᾿ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσι.
Ακάθιστος: χαίρε προστασία και βοηθέ και σωτηρία -- Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια.
των εις σε προστρεχόντων εκ πίστεως.
Τα επίθετα δεν είναι απλά το νόημα αλλά και μια πορεία.
Πορεία και για εμάς, διδαχή, αλλά και για την Υπεραγία Θεοτόκο, ύμνος.
Μητροπάρθενος, η Θεοτόκος είναι μητέρα και παρθένος, οπότε είναι η αρχή των θαυμάτων του ενανθρωπίσαντος Χριστού και κεφάλαιο όπου στηρίζονται τα δόγματα, τουτέστιν η αφετηρία των κοσμοσωτήριων θαυμάτων και δογμάτων, Χαῖρε τῶν θαυμάτων Χριστοῦ το προοίμιον· χαῖρε τῶν δογμάτων αὐτοῦ το κεφάλαιον. Οι λέξεις προοίμιον και κεφάλαιον στον χαιρετισμό σημαίνουν αφετηρία και όχι κορυφή. Η ερμηνεία ότι στον χαιρετισμό η λέξη κεφάλαιον σημαίνει το κορυφαίο δόγμα είναι λανθασμένη.
Η Μητροπάρθενος είναι η αφετηρία μιας ειδικής κατηγορίας θαυμάτων διότι ενεργεί Θεός. Αρχή αυτών των θαυμάτων η Παρθένος που τίκτει, κεφάλαιον, η Γέννηση, τέλος η Ανάσταση Ανάληψη. Η Μητροπάρθενος είναι και η αρχή, δηλαδή η αφετηρία όχι η κορυφή, των κοσμοσωτήριων δογμάτων, Θεός εφανερώθη εν σαρκί εκ παρθένου. Καὶ ὁμολογουμένως μέγα ἐστὶ τὸ τῆς εὐσεβείας μυστήριον· Θεὸς ἐφανερώθη ἐν σαρκί, ἐδικαιώθη ἐν Πνεύματι, ὤφθη ἀγγέλοις, ἐκηρύχθη ἐν ἔθνεσιν, ἐπιστεύθη ἐν κόσμῳ, ἀνελήφθη ἐν δόξῃ. Α Τιμ. 3,16. Εδώ βλέπουμε ένα πρώιμο Πιστεύω. Η λέξη κεφάλαιον στον χαιρετισμό δεν εννοεί το κορυφαίο δόγμα αλλά σημαίνει αφετηρία και έχει ίδια έννοια με την λέξη κεφάλαιον στο τροπάριο Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν το κεφάλαιον, και τοῦ ἀπ' αἰῶνος Μυστηρίου ἡ φανέρωσις, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου γίνεται. Η λέξη Μητροπάρθενε περιέχει και τις δυο έννοιες του Χαιρετισμού, αρχή θαυμάτων, δηλαδή η Γέννηση, αρχή δογμάτων, Θεός εφανερώθει εν σαρκί εκ Παρθένου.
Η Θεοτόκος είναι Θεόνυμφος, έχει τον Νυμφίο Χριστό στην καρδία, είναι μητέρα του αμνού αλλά και ποιμένα, εφόσον έχει στην καρδία τον Θεό είναι και η ασφάλεια των πιστών αφού τους οδηγεί και τους προστατεύει, Χαῖρε ἀμνοῦ καὶ ποιμένος Μήτηρ· χαῖρε αὐλὴ λογικῶν προβάτων.
Θεία σκέπη όπου σαν ευσκιόφυλλο δέντρο έχει σκιά και καρπούς, εκεί τρέφονται και σκεπάζονται πολλοί, Χαῖρε δένδρον ἀγλαόκαρπον, ἐξ οὗ τρέφονται πιστοί· χαῖρε ξύλον εὐσκιόφυλλον,ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί.
Όπλον και τείχος, σε κάθε περίσταση είναι βοηθός, είτε σαν όπλο εναντίων της αμαρτίας και κατά του Διαβόλου όπου νικώνται οι αντίπαλοι φαίνονται οι δόκιμοι και εγείρονται τα τρόπαια, δεῖ γὰρ καὶ αἱρέσεις ἐν ὑμῖν εἶναι, ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροὶ γένωνται ἐν ὑμῖν Α' Κορ. 11,19, είτε σαν οχυρό τείχος εναντίων των πολεμίων, διαβόλου και ανθρώπων οργάνων του, όπου οι εχθροί πέφτουν νικημένοι, Χαῖρε δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια· χαῖρε δι᾿ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουσι. Οι δυο λέξεις στον χαιρετισμό είναι επειδή ο στρατιώτης Χριστού κρατάει επιθετικό όπλον -- τῶν δεξιῶν, αλλά και αμυντικό όπλο, τείχος -- καὶ ἀριστερῶν.
όπλον -- τῶν δεξιῶν -- τρόπαια, τείχος -- καὶ ἀριστερῶν -- καταπίπτουσι.
Παρατηρούμε ξανά την απόλυτη αρμονία του Κανόνα στην ακριβή σειρά, ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν δυνάμει Θεοῦ, διὰ τῶν ὅπλων τῆς δικαιοσύνης τῶν δεξιῶν καὶ ἀριστερῶν Β Κορ. 6,7 με τα όπλα της δικαιοσύνης, τα δεξιά και τα αριστερά. Με την λέξη δεξιά ο απόστολος εννοεί όπως κρατάει ο στρατιώτης το σπαθί με το δεξί και με το αριστερά εννοεί όπως κρατάει με το άλλο χέρι την ασπίδα. Είδαμε ως προς την Θεοτόκο την ερμηνεία, ως προς εμάς έχουμε διδαχή. Αυτή ξεκινάει με την Μητροπάρθενο, δηλαδή την πίστη στους λόγους του Χριστού, περνάμε σε Θεόνυμφο, δηλαδή στα μυστήρια όπου με αυτά έρχεται σε εμάς ο Θεός ὅσοι γὰρ εἰς Χριστὸν ἐβαπτίσθητε, Χριστὸν ἐνεδύσασθε· Γαλ. 3,27, έπειτα όπως στον Χριστό, όπου πρώτα είχαμε την βάπτιση και έπειτα την έξοδο στην έρημο και τους πειρασμούς, όμοια και εδώ υπάρχει τώρα η έξοδος και η πάλη στην Χριστιανική ζωή όπου εκεί έχουμε σκέπη και όπλο και τείχος, ενώ η πορεία με την βοήθεια της Υπεραγίας Θεοτόκου καταλήγει επιτυχώς οπότε για αυτό υπάρχει ένας ευχαριστήριος ύμνος, δηλαδή το Τη Υπερμάχω. Είναι γνώρισμα των λόγων του Αγίου Πνεύματος το ότι αυτοί λάμπουν σαν πολύεδρο διαμάντι. Από όποια μεριά και αν κοιτάξεις τους λόγους του Πνεύματος λάμπει σε αυτούς το Άκτιστο Φως. Ο Λάσκαρης αξιώθηκε μεγίστων δώρων. Όχι απλά έλαβε την τεράστια τιμή να γράψει τον Κανόνα ο οποίος θα λέγεται εις τον αιώνα αλλά αποκαλύπτεται ότι γνωρίζει τα πάντα των Χαιρετισμών, αυτό γίνεται φανερό από την εκλογή της συγκεκριμένης διδαχής του αποστόλου που βλέπουμε σε όλο το Β' Κορ. κεφάλαιο 6. Ο Οίκος Ψ και οι Χαιρετισμοί κάνουν λόγο για το ότι η Θεοτόκος ως παραμένουσα στον αγιασμό, θεωμένη, είναι βοηθός εναντίων του Διαβόλου της πομπής του και σύμμαχος. Είναι οδός προς την Οδό, "συνεργεί δε και παρακαλεί μη εις κενόν την χάριν του Θεού δέξασθαι υμάς", δηλαδή έπειτα από τον αγιασμό δια των μυστηρίων που παρουσιάστηκαν στους προηγούμενους Οίκους, μας βοηθεί μεσιτεύει οδηγεί και νουθετεί, είναι δίπλα μας σαν μητέρα ώστε "μήπως τυχόν δείχνοντας αδιαφορία, ματαίως και ανωφέλως δεχθούμε την χάρη του Θεού χάνοντας τα μεγάλα αγαθά", διότι "οι ευκαιρίες της σωτηρίας παρέρχονται". Στον Χαιρετισμό έχουμε το Β΄Κορ. 6,1 στην Παράκληση έχουμε το Β' Κορ. 6,7 ώστε
να αποδωθεί αυτός ο Χαιρετισμός με όπλο και τείχος τα οποία είναι η
Θεοτόκος στην πορεία του μυημένου ώστε να διέλθει επιτυχώς την πορεία
στην έρημο και να εισέλθει στην Βασιλεία. Ο Λάσκαρης περίμενε 800 χρόνια για να γίνει παγκοσμίως γνωστός ο Κανόνας του διότι ο Θεός ήθελε να γραφτεί και το όνομα του αγίου γέροντος Δανιήλ Γούβαλη σε αυτόν, ουσιαστικά έχουμε ολοκλήρωση των Θεομητορικών ύμνων και όχι σύνταξη και ερμηνεία. Και οι τρείς Θεομητορικοί ύμνοι παρέμεναν εντελώς άγνωστοι. Η αξία της πίστης σε ασθένειες και δύσκολες καταστάσεις και τα δώρα εξ ουρανού που φέρνει. Εκ Θεού δίδεται η εντολή για την συγγραφή και η φώτιση να συγγραφεί, για αυτό έχουμε μεγάλα νοήματα. Κάτω από το γράμμα κρύβονται σαν κάτω από πέπλο πολλά μυστήρια, πολλές αλήθειες. Εννοείται ότι εκ Θεού είναι και η εντολή να ψάλλεται στην Εκκλησία ενώ δεν παίζει κανένα ρόλο αν το άτομο δεν είναι γνωστό ως μεγάλος συγγραφέας ή δεν είναι υμνογράφος, πάντοτε όμως αυτός που λαμβάνει εντολή για μείζον έργο είναι μέλος της Εκκλησίας. Ο άγιος γέροντας Δανιήλ δεν είναι τόσο πολύ γνωστός να όμως που ο Χριστός υπέδειξε αυτού το όνομα να γραφτεί δίπλα στην Παράκληση και με την ολοκλήρωση των Χαιρετισμών και με άλλα σημεία θα γίνει πασίγνωστος σε όλο τον κόσμο.
χαίρε προστασία -- Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ τὰ νικητήρια, ὡς λυτρωθεῖσα τῶν δεινῶν, εὐχαριστήρια, ἀναγράφω σοι ἡ Πόλις σου, Θεοτόκε· Η υπέρμαχος στρατηγός προστατεύει την Πόλη και φυσικά το άτομο,
και βοηθέ -- Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, έχει ακατανίκητη δύναμη, είναι η απροσμάχητος, η ακατανίκητη βοηθός,
και σωτηρία, -- Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε, που ελευθερώνει και σώζει από κάθε κίνδυνο.
και βοηθέ -- Ἀλλ᾿ ὡς ἔχουσα τὸ κράτος ἀπροσμάχητον, έχει ακατανίκητη δύναμη, είναι η απροσμάχητος, η ακατανίκητη βοηθός,
και σωτηρία, -- Ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωσον,Ἵνα κράζω σοι· Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε, που ελευθερώνει και σώζει από κάθε κίνδυνο.
Στον κάθε στίχο οι οίκοι που ακολουθούν είναι οι εξής και σχηματίζουν μια πορεία:
Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ Ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, ἐν τῷ ψάλλειν οὕτως· Ἀλληλούϊα.
Το Άγιο Πνεύμα επισκιάζει την Θεοτόκο και την καθιστά παράδειγμα για όσους θέλουν να θερίσουν την σωτηρία. Ο Οίκος Δ κάνει λόγο για τον γλυκό καρπό του αμπελιού με τα εκλεκτά κλήματα που παρουσιάζεται στον Ησαΐα στην Παλαιά.
Θεοδρόμον Ἀστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι, τῇ τούτου ἠκολούθησαν αἴγλῃ· καὶ ὡς λύχνον κρατοῦντες αὐτόν, δι᾿ αὐτοῦ ἠρεύνων κραταιὸν Ἄνακτα· καὶ φθάσαντες τὸν ἄφθαστον, ἐχάρησαν, αὐτῷ βοῶντες· Ἀλληλούϊα.
Εμείς ας την έχουμε ως αστέρι που δεν σβήνει ποτέ, σαν λυχνάρι ώστε να βρούμε τον Χριστό, να φτάσουμε στον άφταστο.
Ξένον τόκον ἰδόντες, ξενωθῶμεν τοῦ κόσμου, τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες· διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς Θεός, ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος, τοὺς αὐτῷ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.
Βλέποντας τον παράδοξο τόκο ας τον προσκυνήσουμε, και ο πραγματικός τρόπος τρόπος για να το κάνουμε αυτό δεν είναι οι γνώσεις και η μελέτη αλλά είναι να αποξενωθούμε από τον κόσμο και να στρέψουμε εις ουρανόν τον νου.
Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον· δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ῥῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως, τοὺς σοὶ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.
Και δια πρεσβειών της Θεοτόκου να ρυσθούμε από κακά και την καταδίκη.
Εδώ οι Οίκοι είναι από την μεριά της Θεοτόκου, στο 8,4 είναι από την μεριά του Χριστού.
Από τους οίκους και το αλφάβητο που αυτοί προσφέρουν έχουμε και την ακροστιχίδα της Μεγάλης Παράκλησης. Οι Χαιρετισμοί είχαν αναμονή για τον Μέγα Κανόνα ώστε να έχουμε τις πορείες από την ακροστιχίδα. Αν επί παραδείγματι το Δ το Θ ή το Υ δεν έλεγαν ότι τώρα μας λένε αλλά κάτι άλλο οι πορείες δεν θα έβγαιναν, θα ήταν ασύνδετα τα τροπάρια από όπου θα είχαν εκλεχτεί τα γράμματα, δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν και οι προτυπώσεις της Θεοτόκου στην σκηνή του μαρτυρίου, μαναδόχος στάμνα, χρυσή λυχνία. Αυτό συμβαίνει ώστε να δούμε ότι δεν δρα άνθρωπος αλλά το Άγιο Πνεύμα στους ύμνους προς την Υπεραγία Θεότοκο.
Δ.Θ.Ξ.Ω. -- Β.Μ.Σ.Υ. Δου. Θεο. Ξ. Ωδ. Βα. Μη. Σ. Υμ.
Δου. Θεο. σημαίνει Δούλος Θεού πρώτα και έπειτα Δούκας Θεόδωρος, δούλος Θεού διότι όπως είδαμε και θα δούμε, ο κάθε ένας μας είναι αυτός που λέει Υμ.νώ απευθυνόμενος στου Βα.σιλέως την Μή.τηρ και αυτός που πρέπει να φτάσει από την πρώτη στην ένατη ωδή, δηλαδή την θεωρία Θεού.
5,2 Οι μισούντες με μάτην, βέλεμνα και ξίφη και λάκκον ηυτρέπισαν, και επιζητούσι, το πανάθλιον σώμα σπαράξαι μου, και καταβιβάσαι, προς γην Αγνή επιζητούσιν, αλλ' εκ τούτων προφθάσασα σώσον με.
Ο Χριστός είπε εἰ ὁ κόσμος ὑμᾶς μισεῖ, γινώσκετε ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος μνημονεύετε τοῦ λόγου οὗ ἐγὼ εἶπον ὑμῖν· οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ. εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν· εἰ τὸν λόγον μου ἐτήρησαν, καὶ τὸν ὑμέτερον τηρήσουσιν. Ιω. 15,18-20 και ὁ ἐμὲ μισῶν καὶ τὸν πατέρα μου μισεῖ. Ιω. 15,23 και ἀλλ᾿ ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος ἐν τῷ νόμῳ αὐτῶν, ὅτι ἐμίσησάν με δωρεάν. Ιω. 15,25.
Δηλαδή: εάν ο πονηρός και κακός κόσμος σας μισεί μάθετε ότι εμένα πρώτα από σας έχει μισήσει. Εάν εσείς είσαστε από τον αμαρτωλό κόσμο και είχατε την αμαρτωλή ζωή του κόσμου, τότε ο κόσμος θα σας αγαπούσε διότι θα σας θεωρούσε ως δικούς του. Επειδή όμως δεν είσαστε από τον κόσμο αλλά εγώ σας διάλεξα από τον κόσμο για αυτό ο πονηρός κόσμος σας μισεί. Να θυμόσαστε τον λόγο αυτόν που σας είπα. Δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του, εάν εμένα κατεδίωξαν θα καταδιώξουν και σας, εάν φύλαξαν τον λόγο μου, θα φυλάξουν και τον δικό σας. Ιω. 15,18-20. Ιω. 15,23 Διότι εκείνος που μισεί έμενα, μισεί και τον Πατέρα μου. Ιω. 15,25 για να πραγματοποιηθεί ο προφητικός λόγος που είναι γραμμένος στον νόμο τους, ότι με μίσησαν δωρεάν.
Όπως και ο Διδάσκαλος έτσι και ο Χριστιανός ευεργετεί είναι δίκαιος και με αγάπη κινείται αλλά παρά αυτά γίνεται αντικείμενο επίθεσης. Οι αντίθεοι επιζητούν έως και να σκοτώσουν τον πιστό διότι δεν τους αρέσει η ζωή του αφού αφενός αυτή τους ελέγχει και αφετέρου δεν είναι όμοιος με εκείνους. Έτσι εφόσον ο πιστός κινείται με αγάπη και ευεργετεί αυτοί τον μισούν εις μάτην, δηλαδή χωρίς κανένα λόγο, όπως και τον Διδάσκαλο τον μισούν δωρεάν και τον καταδιώκουν δωρεάν.
Το σώμα της ανομίας είναι ένα σώμα όπως και το σώμα των πιστών είναι ένα σώμα με κεφαλή τον Χριστό. Έτσι σε όλες τις εποχές θα υπάρχουν οι λέοντες που θέλουν να κατασπαράξουν τον πιστό νήψατε, γρηγορήσατε· ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ. Α Πε. 5,8 Εγκρατευθείτε και σωφρονήσατε, αγρυπνείτε και προσέχετε, διότι ο αντίπαλος ο διάβολος σαν λιοντάρι που βρυχάται περπατάει με μανία ζητώντας ποιόν να καταπιεί. Έτσι σε όλες τις εποχές θα υπάρχουν οι διωγμοί και οι δυσκολίες από τους αντίθεους οι οποίοι θα πολεμούν τον πιστό είτε με βέλη, βέλεμνα, είναι τα λόγια που πετάνε, είτε θα τον πολεμούν με ξίφη, είναι τα έργα, ενώ θα του σκάβουν τον λάκκο. Καὶ ἐνέτειναν τὴν γλῶσσαν αὐτῶν ὡς τόξον -- βολὶς τιτρώσκουσα ἡ γλῶσσα αὐτῶν, δόλια τὰ ῥήματα τοῦ στόματος αὐτῶν· Ιερ. 9,3 και 8. Τέντωσαν την γλώσσα τους όπως οι πολεμιστές τεντώνουν τα τόξα. Η γλώσσα τους, λέγει ο Κύριος, είναι βέλος οξύ που πληγώνει. Δόλια τα λόγια του στόματός τους.
Για αυτό σε κάθε εποχή ακούγεται η ίδια ικεσία προς βοήθεια, η ίδια διαπίστωση για το μίσος χωρίς λογική, για το δωρεάν μίσος και η ίδια εκζήτηση του ελέους για τον πολέμιο, άρχοντες κατεδίωξάν με δωρεάν, καὶ ἀπὸ τῶν λόγων σου ἐδειλίασεν ἡ καρδία μου. Ψαλ. 118,161 Αρχοντες ασεβείς με κατεδίωξαν χωρίς λόγο, δεν τους φοβήθηκα, αυτό που φοβήθηκα είναι μήπως και παραβώ τους λόγους σου Θεέ μου.
Δύναμις τοῦ Ὑψίστου, ἐπεσκίασε τότε, πρὸς σύλληψιν τῇ Ἀπειρογάμῳ· καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδύν, ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπασι, τοῖς θέλουσι θερίζειν σωτηρίαν, ἐν τῷ ψάλλειν οὕτως· Ἀλληλούϊα.
Το Άγιο Πνεύμα επισκιάζει την Θεοτόκο και την καθιστά παράδειγμα για όσους θέλουν να θερίσουν την σωτηρία. Ο Οίκος Δ κάνει λόγο για τον γλυκό καρπό του αμπελιού με τα εκλεκτά κλήματα που παρουσιάζεται στον Ησαΐα στην Παλαιά.
Θεοδρόμον Ἀστέρα, θεωρήσαντες Μάγοι, τῇ τούτου ἠκολούθησαν αἴγλῃ· καὶ ὡς λύχνον κρατοῦντες αὐτόν, δι᾿ αὐτοῦ ἠρεύνων κραταιὸν Ἄνακτα· καὶ φθάσαντες τὸν ἄφθαστον, ἐχάρησαν, αὐτῷ βοῶντες· Ἀλληλούϊα.
Εμείς ας την έχουμε ως αστέρι που δεν σβήνει ποτέ, σαν λυχνάρι ώστε να βρούμε τον Χριστό, να φτάσουμε στον άφταστο.
Ξένον τόκον ἰδόντες, ξενωθῶμεν τοῦ κόσμου, τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες· διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς Θεός, ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύσαι πρὸς τὸ ὕψος, τοὺς αὐτῷ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.
Βλέποντας τον παράδοξο τόκο ας τον προσκυνήσουμε, και ο πραγματικός τρόπος τρόπος για να το κάνουμε αυτό δεν είναι οι γνώσεις και η μελέτη αλλά είναι να αποξενωθούμε από τον κόσμο και να στρέψουμε εις ουρανόν τον νου.
Ὦ πανύμνητε Μῆτερ, ἡ τεκοῦσα τὸν πάντων Ἁγίων ἁγιώτατον Λόγον· δεξαμένη τὴν νῦν προσφοράν, ἀπὸ πάσης ῥῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας· καὶ τῆς μελλούσης λύτρωσαι κολάσεως, τοὺς σοὶ βοῶντας· Ἀλληλούϊα.
Και δια πρεσβειών της Θεοτόκου να ρυσθούμε από κακά και την καταδίκη.
Εδώ οι Οίκοι είναι από την μεριά της Θεοτόκου, στο 8,4 είναι από την μεριά του Χριστού.
Από τους οίκους και το αλφάβητο που αυτοί προσφέρουν έχουμε και την ακροστιχίδα της Μεγάλης Παράκλησης. Οι Χαιρετισμοί είχαν αναμονή για τον Μέγα Κανόνα ώστε να έχουμε τις πορείες από την ακροστιχίδα. Αν επί παραδείγματι το Δ το Θ ή το Υ δεν έλεγαν ότι τώρα μας λένε αλλά κάτι άλλο οι πορείες δεν θα έβγαιναν, θα ήταν ασύνδετα τα τροπάρια από όπου θα είχαν εκλεχτεί τα γράμματα, δεν θα μπορούσαν να υπάρχουν και οι προτυπώσεις της Θεοτόκου στην σκηνή του μαρτυρίου, μαναδόχος στάμνα, χρυσή λυχνία. Αυτό συμβαίνει ώστε να δούμε ότι δεν δρα άνθρωπος αλλά το Άγιο Πνεύμα στους ύμνους προς την Υπεραγία Θεότοκο.
Δ.Θ.Ξ.Ω. -- Β.Μ.Σ.Υ. Δου. Θεο. Ξ. Ωδ. Βα. Μη. Σ. Υμ.
Δου. Θεο. σημαίνει Δούλος Θεού πρώτα και έπειτα Δούκας Θεόδωρος, δούλος Θεού διότι όπως είδαμε και θα δούμε, ο κάθε ένας μας είναι αυτός που λέει Υμ.νώ απευθυνόμενος στου Βα.σιλέως την Μή.τηρ και αυτός που πρέπει να φτάσει από την πρώτη στην ένατη ωδή, δηλαδή την θεωρία Θεού.
5,2 Οι μισούντες με μάτην, βέλεμνα και ξίφη και λάκκον ηυτρέπισαν, και επιζητούσι, το πανάθλιον σώμα σπαράξαι μου, και καταβιβάσαι, προς γην Αγνή επιζητούσιν, αλλ' εκ τούτων προφθάσασα σώσον με.
Ο Χριστός είπε εἰ ὁ κόσμος ὑμᾶς μισεῖ, γινώσκετε ὅτι ἐμὲ πρῶτον ὑμῶν μεμίσηκεν εἰ ἐκ τοῦ κόσμου ἦτε, ὁ κόσμος ἂν τὸ ἴδιον ἐφίλει· ὅτι δὲ ἐκ τοῦ κόσμου οὐκ ἐστέ, ἀλλ᾿ ἐγὼ ἐξελεξάμην ὑμᾶς ἐκ τοῦ κόσμου, διὰ τοῦτο μισεῖ ὑμᾶς ὁ κόσμος μνημονεύετε τοῦ λόγου οὗ ἐγὼ εἶπον ὑμῖν· οὐκ ἔστι δοῦλος μείζων τοῦ κυρίου αὐτοῦ. εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν· εἰ τὸν λόγον μου ἐτήρησαν, καὶ τὸν ὑμέτερον τηρήσουσιν. Ιω. 15,18-20 και ὁ ἐμὲ μισῶν καὶ τὸν πατέρα μου μισεῖ. Ιω. 15,23 και ἀλλ᾿ ἵνα πληρωθῇ ὁ λόγος ὁ γεγραμμένος ἐν τῷ νόμῳ αὐτῶν, ὅτι ἐμίσησάν με δωρεάν. Ιω. 15,25.
Δηλαδή: εάν ο πονηρός και κακός κόσμος σας μισεί μάθετε ότι εμένα πρώτα από σας έχει μισήσει. Εάν εσείς είσαστε από τον αμαρτωλό κόσμο και είχατε την αμαρτωλή ζωή του κόσμου, τότε ο κόσμος θα σας αγαπούσε διότι θα σας θεωρούσε ως δικούς του. Επειδή όμως δεν είσαστε από τον κόσμο αλλά εγώ σας διάλεξα από τον κόσμο για αυτό ο πονηρός κόσμος σας μισεί. Να θυμόσαστε τον λόγο αυτόν που σας είπα. Δεν υπάρχει δούλος ανώτερος από τον κύριό του, εάν εμένα κατεδίωξαν θα καταδιώξουν και σας, εάν φύλαξαν τον λόγο μου, θα φυλάξουν και τον δικό σας. Ιω. 15,18-20. Ιω. 15,23 Διότι εκείνος που μισεί έμενα, μισεί και τον Πατέρα μου. Ιω. 15,25 για να πραγματοποιηθεί ο προφητικός λόγος που είναι γραμμένος στον νόμο τους, ότι με μίσησαν δωρεάν.
Όπως και ο Διδάσκαλος έτσι και ο Χριστιανός ευεργετεί είναι δίκαιος και με αγάπη κινείται αλλά παρά αυτά γίνεται αντικείμενο επίθεσης. Οι αντίθεοι επιζητούν έως και να σκοτώσουν τον πιστό διότι δεν τους αρέσει η ζωή του αφού αφενός αυτή τους ελέγχει και αφετέρου δεν είναι όμοιος με εκείνους. Έτσι εφόσον ο πιστός κινείται με αγάπη και ευεργετεί αυτοί τον μισούν εις μάτην, δηλαδή χωρίς κανένα λόγο, όπως και τον Διδάσκαλο τον μισούν δωρεάν και τον καταδιώκουν δωρεάν.
Το σώμα της ανομίας είναι ένα σώμα όπως και το σώμα των πιστών είναι ένα σώμα με κεφαλή τον Χριστό. Έτσι σε όλες τις εποχές θα υπάρχουν οι λέοντες που θέλουν να κατασπαράξουν τον πιστό νήψατε, γρηγορήσατε· ὁ ἀντίδικος ὑμῶν διάβολος ὡς λέων ὠρυόμενος περιπατεῖ ζητῶν τίνα καταπίῃ. Α Πε. 5,8 Εγκρατευθείτε και σωφρονήσατε, αγρυπνείτε και προσέχετε, διότι ο αντίπαλος ο διάβολος σαν λιοντάρι που βρυχάται περπατάει με μανία ζητώντας ποιόν να καταπιεί. Έτσι σε όλες τις εποχές θα υπάρχουν οι διωγμοί και οι δυσκολίες από τους αντίθεους οι οποίοι θα πολεμούν τον πιστό είτε με βέλη, βέλεμνα, είναι τα λόγια που πετάνε, είτε θα τον πολεμούν με ξίφη, είναι τα έργα, ενώ θα του σκάβουν τον λάκκο. Καὶ ἐνέτειναν τὴν γλῶσσαν αὐτῶν ὡς τόξον -- βολὶς τιτρώσκουσα ἡ γλῶσσα αὐτῶν, δόλια τὰ ῥήματα τοῦ στόματος αὐτῶν· Ιερ. 9,3 και 8. Τέντωσαν την γλώσσα τους όπως οι πολεμιστές τεντώνουν τα τόξα. Η γλώσσα τους, λέγει ο Κύριος, είναι βέλος οξύ που πληγώνει. Δόλια τα λόγια του στόματός τους.
Για αυτό σε κάθε εποχή ακούγεται η ίδια ικεσία προς βοήθεια, η ίδια διαπίστωση για το μίσος χωρίς λογική, για το δωρεάν μίσος και η ίδια εκζήτηση του ελέους για τον πολέμιο, άρχοντες κατεδίωξάν με δωρεάν, καὶ ἀπὸ τῶν λόγων σου ἐδειλίασεν ἡ καρδία μου. Ψαλ. 118,161 Αρχοντες ασεβείς με κατεδίωξαν χωρίς λόγο, δεν τους φοβήθηκα, αυτό που φοβήθηκα είναι μήπως και παραβώ τους λόγους σου Θεέ μου.
Μετὰ τῶν μισούντων τὴν εἰρήνην ἤμην εἰρηνικός· ὅταν ἐλάλουν αὐτοῖς, ἐπολέμουν με δωρεάν. Ψαλ. 119,7 Με τους ανθρώπους, οι οποίοι μισούσαν την ειρήνη εγώ ήμουν πάντοτε ειρηνικός. Οταν συνομιλούσα με αυτούς εκείνοι με πολεμούσαν χωρίς λόγο και αφορμή. Επληθύνθησαν ὑπὲρ τὰς τρίχας τῆς κεφαλῆς μου οἱ μισοῦντές με δωρεάν Ψαλ. 68,5. καὶ λόγοις μίσους ἐκύκλωσάν με καὶ ἐπολέμησάν με δωρεάν ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με ἐνδιέβαλλόν με, ἐγὼ δὲ προσηυχόμην·. Ψαλ. 108,3-4 Με περικύκλωσαν με λόγια μίσους και με πολεμούν χωρίς καμμία αιτία και αφορμή. Αντί να με αγαπούν για την καλοσύνη μου με συκοφαντούσαν, εγώ όμως προσευχόμουνα για αυτούς.
Προσευχόταν για αυτούς ταυτόχρονα με την εκζήτηση σωτηρίας διότι ο Χριστιανός δεν ενδιαφέρεται απλά για την σωτηρία του αλλά για την σωτηρία όλων και περισσότερο για το απολωλός όπως και ο διδάσκαλος που είπε ότι μεγάλη χαρά γίνεται στον ουρανό όταν ένας αμαρτωλός μετανοεί και έτσι σώζεται.
Παγίδα ἡτοίμασαν τοῖς ποσί μου καὶ κατέκαμψαν τὴν ψυχήν μου· ὤρυξαν πρὸ προσώπου μου βόθρον καὶ ἐνέπεσαν εἰς αὐτόν. Ψαλ. 56,7 Οι εχθροί μου έστησαν παγίδα μπροστά μου και με αποθάρρυναν, άνοιξαν μπροστά μου λάκκο, αλλά όμως έπεσαν οι ίδιοι μέσα.
ῥομφαίαν ἐσπάσαντο οἱ ἁμαρτωλοί, ἐνέτειναν τόξον αὐτῶν τοῦ καταβαλεῖν πτωχὸν καὶ πένητα, τοῦ σφάξαι τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ· ἡ ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εἰς τὰς καρδίας αὐτῶν καὶ τὰ τόξα αὐτῶν συντριβείη. Ψαλ. 36,14-15 Έβγαλαν το σπαθί από το θηκάρι οι αμαρτωλοί, τέντωσαν το τόξο τους, για να χτυπήσουν με αυτό και να ρίξουν κατά γης νεκρό τον ταλαιπωρημένο και τον πτωχό και με το μαχαίρι τους να σφάξουν όλους εκείνους οι οποίοι έχουν ευθεία και ειλικρινή την καρδιά. Αλλά όμως η ρομφαία τους θα εισέλθει και θα διαπεράσει την δική τους καρδιά, τα δε τόξα τους θα σπάσουν.
Παγίδα ἡτοίμασαν τοῖς ποσί μου καὶ κατέκαμψαν τὴν ψυχήν μου· ὤρυξαν πρὸ προσώπου μου βόθρον καὶ ἐνέπεσαν εἰς αὐτόν. Ψαλ. 56,7 Οι εχθροί μου έστησαν παγίδα μπροστά μου και με αποθάρρυναν, άνοιξαν μπροστά μου λάκκο, αλλά όμως έπεσαν οι ίδιοι μέσα.
ῥομφαίαν ἐσπάσαντο οἱ ἁμαρτωλοί, ἐνέτειναν τόξον αὐτῶν τοῦ καταβαλεῖν πτωχὸν καὶ πένητα, τοῦ σφάξαι τοὺς εὐθεῖς τῇ καρδίᾳ· ἡ ῥομφαία αὐτῶν εἰσέλθοι εἰς τὰς καρδίας αὐτῶν καὶ τὰ τόξα αὐτῶν συντριβείη. Ψαλ. 36,14-15 Έβγαλαν το σπαθί από το θηκάρι οι αμαρτωλοί, τέντωσαν το τόξο τους, για να χτυπήσουν με αυτό και να ρίξουν κατά γης νεκρό τον ταλαιπωρημένο και τον πτωχό και με το μαχαίρι τους να σφάξουν όλους εκείνους οι οποίοι έχουν ευθεία και ειλικρινή την καρδιά. Αλλά όμως η ρομφαία τους θα εισέλθει και θα διαπεράσει την δική τους καρδιά, τα δε τόξα τους θα σπάσουν.
ἔθεντο ἁμαρτωλοὶ παγίδα μοι, Ψαλ. 118,110 οι αμαρτωλοί μου έστησαν παγίδες.
Ο πιστός στην ζωή του, οπότε και στον εδώ ύμνο, λέγει σε όλους τους αιώνες ακριβώς το ίδιο που είχε πει και ο Δαυίδ χιλιάδες χρόνια πριν:
κατεδίωξάν με δωρεάν/ἐπολέμησάν με δωρεάν/ἐμίσησάν με δωρεάν--μισούντες με μάτην
ἐνέτειναν τόξον αὐτῶν/ῥομφαίαν ἐσπάσαντο οἱ ἁμαρτωλοί--βέλεμνα και ξίφη
ἔθεντο ἁμαρτωλοὶ παγίδα μοι/παγίδα ἡτοίμασαν/ώρυξαν βόθρον--λάκκον ηυτρέπισαν.
Το τροπάριο μας στέλνει τον λογισμό στον Ψαλμό και κατ' επέκταση στο σκεπτικό που είχαν οι Άγιοι και στην διαγωγή τους, δεν είναι παράπονο ούτε κακολογία τα λόγια. Ο Χριστιανός έχει την ελπίδα του στον ουρανό για την σωτηρία του από τους πολεμίους χωρίς να λαμβάνει τον νόμο στα χέρια του, ούτε με βέλη, είναι όπως είδαμε τα λόγια, ούτε με ξίφη, τα έργα, ούτε προσπαθεί και εκείνος να ανοίξει λάκκο, ενώ δεν ζητάει από τον Θεό το κακό εκείνων που σχεδιάζουν κατά αυτού ή δεν ζητάει από τον Θεό την τιμωρία εκείνων που τον πολεμούν, αλλά μάλλον την σωτηρία αυτών ζητάει, ἐγὼ δὲ προσηυχόμην είδαμε, διότι όπως λέει και ο Ψαλμός στον λάκκο που σκάβουν θα πέσουν μέσα, ἐνέπεσαν εἰς αὐτόν, και αν αυτός δεν είναι ο υλικός θα είναι αλίμονο σίγουρα ο αιώνιος ο οποίος είναι και ο φοβερότερος.
Η Θεοτόκος δεν θέλει να έχουμε πίστωση στην τράπεζα αλλα στην αγία τράπεζα, δεν θέλει να αυξάνουμε συνεχώς την τραπεζική μας πίστωση αλλά την πίστωση μας στον υιό της, δηλαδή την εμπιστοσύνη μας σε αυτόν ως οδηγό και προνοητή. Θέλει να διαδίδουμε την πίστη με ζήλο χωρίς όφελος χρηματικό, διότι πες μου σε τι διαφέρει το "με μίσησαν δωρεάν" από το "αγάπησαν με τίμημα";
5,3 Από πάσης ανάγκης, θλίψεως και νόσου και βλάβης με λύτρωσαι και τη ση δυνάμει, εν τη σκέπη σου φύλαξον άτρωτον, εκ παντός κινδύνου και εξ εχθρών των πολεμούντων και μισούντων με Κόρη πανύμνητε.
Θα ήταν ουτοπικό αλλά και εκτός Χριστιανικής διδαχής να παρακαλούσε ο Χριστιανός του ύμνου ώστε να πρεσβεύει η Θεοτόκος και να τον βοηθάει με την θαυματουργική της δύναμη φυλώντας τον από κάθε ανάγκη, κάθε θλίψη, κάθε αρρώστια, κάθε βλάβη, δηλαδή ουσιαστικά να του πηγαίνουν πάντοτε όλα καλά και ποτέ να μην πάθει όχι μόνο κακό αλλά να είναι εντελώς στο απυρόβλητο.
Εδώ ζητάει ώστε να τον φυλάει άτρωτο φύλαξον άτρωτον, όχι από όλα τα κακά αλλά από την πτώση εξ αιτίας των άσχημων καταστάσεων διότι οι θλίψεις οι βλάβες και οι αρρώστιες του βίου μπορεί να μας κάνουν ώστε να παραμερίσουμε τις εντολές.
Στην ανάγκη πάσης ανάγκης να παρανομήσουμε, στις θλίψεις, θλίψεως, να παραπονεθούμε κατά του Θεού ή να μην έχουμε την σωστή αντιμετώπιση, στις ασθένειες νόσου να γογγύσουμε ή να αρνηθούμε τον Θεό, στην βλάβη βλάβης να πάρουμε τον νόμο στα χέρα μας. Οι πολεμούντες εχθροί του τροπαρίου εξ εχθρών των πολεμούντων είναι οι δαίμονες οι οποίοι ως ανθρωποκτόνοι πολεμούν τον άνθρωπο προσπαθώντας να τον κάνουν να αποδεχθεί για όσα κακά του συμβαίνουν λογισμούς πονηρούς ή λογισμούς υλικούς ή λογισμούς αντίθεους. Οι μισούντες μισούντων είναι οι άνθρωποι οι οποίοι δεν είναι εφευρέτες του ψεύδους αλλά απειθείς στον νόμο του Θεού, έτσι είναι μισούντες τον αγαθό, πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς Ιω. 3,20 Διότι κάθε ένας αμετανοήτoς αντιπαθεί και αποστρέφεται το φως και δεν έρχεται στο φως.
5,4 Τι σοι δώρον προσάξω, της ευχαριστίας ανθ' ώνπερ απήλαυσα των σων δωρημάτων και της σης αμέτρητου χρηστότητος; Τοιγαρούν δοξάζω, υμνολογώ και μεγαλύνω, σου την άμετρον προς με συμπάθειαν.
Η Θεοτόκος δεν βοηθάει με βάση κάποια συμφεροντολογική αγάπη αλλά ενεργεί από γνήσια αγάπη και έτσι όλους τους βοηθά όπως όλους βοηθάει και ο Χριστός βρέχοντας επί δικαίους και αδίκους, ανατέλοντας τον ήλιο επί πονηρούς και αγαθούς, τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους. Δεν μπορούμε τίποτα να προσφέρουμε ώστε να ξεπληρώσουμε τα καλά που μας έχει κάνει.
Τι μπορούμε να της προσφέρουμε αντάλλαγμα για το ότι έφθασε σε τέτοιο πνευματικό ύψος ώστε να γίνει μητέρα Θεού και με αυτό το γένος να ανορθωθεί; Απολύτως τίποτα υλικό, το μόνο που μπορούμε και πρέπει να προσφέρουμε είναι να την δοξάζουμε δοξάζω να την υμνολογούμε υμνολογώ και να την μεγαλύνουμε μεγαλύνω. Δεν έχουν τοποθετηθεί τυχαία με αυτήν την σειρά.
Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ματθ. 5-1516 Εδώ μιλάει ο Χριστός και λέει ότι οι Χριστιανοί είσαστε το φως, δηλαδή με το φωτεινό σας παράδειγμα και τα λόγια του Ευαγγελίου που διαδίδετε είσαστε το πνευματικό φως της ανθρωπότητας. Μία πόλη που είναι κτισμένη επάνω σε βουνό δεν μπορεί να κρυφτεί, δηλαδή όπως η πόλη που φαίνεται έτσι και ο δικός σας βίος θα πέφτει στην αντίληψη των ανθρώπων. Δεν ανάβουν λυχνάρι και τον βάζουν κάτω από το κουβά, αλλά τον τοποθετούν πάνω στο λυχνοστάτη και έτσι λάμπει σε όλους όσους είναι μέσα στο σπίτι. Έτσι ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς.
Αυτό που πρέπει πρώτα να κάνει ο πιστός είναι να δοξάζει, δηλαδή να ομολογεί την Θεοτόκο ως μητέρα Θεού και να διαδίδει τον λόγο του Υιού της, αυτό όμως δεν γίνεται με τα λόγια αλλά με πράξη, ποια; Λέει ο Χριστός: ῾Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ματθ. 5-1516
Δηλαδή: οι Χριστιανοί είσαστε το φώς, με το φωτεινό σας παράδειγμα και τα λόγια του Ευαγγελίου που διαδίδετε είσαστε το πνευματικό φως της ανθρωπότητας. Μία πόλη που είναι κτισμένη επάνω σε βουνό δεν μπορεί να κρυφτεί, δηλαδή όπως η πόλη που φαίνεται έτσι και ο δικός σας βίος θα πέφτει στην αντίληψη των ανθρώπων. Δεν ανάβουν λυχνάρι και τον βάζουν κάτω από το κουβά, αλλά τον τοποθετούν πάνω στο λυχνοστάτη και έτσι λάμπει σε όλους όσοιυς είναι μέσα στο σπίτι. Έτσι ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς.
Η υποχρέωση του Χριστιανού είναι ο Ευαγγελισμός εαυτού και αλλήλων, δηλαδή η φώτιση του κόσμου με την άγια ζωή του, αυτό γίνεται με τα εξής, αποφυγή αμαρτίας συμμετοχή στα μυστήρια και κήρυξη του Ευαγγελίου. Έπειτα από αυτό ο πιστός πρέπει να υμνεί την Θεοτόκο και να την μεγαλύνει, για αυτό έχουμε πρώτα το δοξάζω και μετά τα υμνολογώ και μεγαλύνω ειδάλλως αν ο ίδιος δεν πράττει ορθά, τουτέστιν δεν αγωνίζεται γνήσια δεν συμμετέχει στα μυστήρια δεν ευαγγελίζει, τότε με τα χείλια μόνο υμνεί και όχι με την καρδιά η οποία όταν έχει εντός της τον Θεό υπαγορεύει τις πράξεις αυτές και έχουμε την δόξα Θεού, ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόματι αὐτῶν καὶ τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ·, ο λαός αυτός με τα χείλια με τιμά, αλλά η καρδιά του απέχει μακριά από εμένα. Έτσι στην αντίθετη πλευρά όποιος Χριστιανός δεν έχει τα προηγούμενα γίνεται αιτία να βλασφημείται ο Θεός, ὁ οὖν διδάσκων ἕτερον σεαυτὸν οὐ διδάσκεις; ὁ κηρύσσων μὴ κλέπτειν κλέπτεις; ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν μοιχεύεις; ὁ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα ἱεροσυλεῖς; ὃς ἐν νόμῳ καυχᾶσαι, διὰ τῆς παραβάσεως τοῦ νόμου τὸν Θεὸν ἀτιμάζεις; τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι᾿ ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι, καθὼς γέγραπται. Ρωμ. 2,21-24.
Εσύ λοιπόν που διδάσκεις τον άλλον, δεν διδάσκεις και δεν συνετίζεις τον εαυτό σου; Εσύ που κηρύττεις στους άλλους να μη κλέβουν, κλέβεις; Εσύ που συμβουλεύεις τους άλλους να μη καταπατούν την συζυγική πίστη, διαπράττεις μοιχεία; Εσύ που αποστρέφεσαι με αηδία τα είδωλα διαπράττεις ιεροσυλίες; Εσύ που καυχιέσαι για την γνώση του νόμου του Θεού, με την παράβαση του νόμου δεν γνωρίζεις ότι προσβάλλεις και ατιμάζεις τον Θεό; Διότι είπε ο προφήτης Ησαΐας "εξ αιτίας των δικών σας αναισχύντων παραβάσεων βρίζεται και βλασφημείται το όνομα του Θεού μεταξύ των ειδωλολατρών".
Για όλες τις βοήθειες αυτές και τις ευεργεσίες που του έγιναν αυτός που εμφανίζεται να ομιλεί δεν μπορεί να προσφέρει στην Θεοτόκο οτιδήποτε παρεκτός τον εαυτό του.
Είδαμε πριν την φράση όθεν δοξάζω σε, και ανυμνώ και γεραίρω, 3,2 το δοξάζω αυτό ήταν με το όθεν δηλαδή από εκεί δοξάζω, από τις ευεργεσίες δόξαζε, δεν είχε προχωρήσει τόσο πνευματικά, ενώ τώρα είναι με το τοιγαρούν το οποίο δηλώνει, για αυτό και εγώ σε δοξάζω, δηλαδή δεν μπορώ να προσφέρω τίποτα, αυτό που μπορώ, που πρέπει, που ποθείς, ως δώρο είναι ο εαυτός μου. Η τιμή που δίδει ο κάθε Χριστιανός στην Θεοτόκο για την βοήθειά της είναι όχι με τα χείλη αλλά προσωπικά με την άγια ζωή του, με την μίμηση της. Φυσικά η τιμή αποβαίνει εν τέλει στον Θεό όπως η μίμηση Παύλου δεν πήγαινε στον Παύλο αλλά απέβαινε στον Θεό. Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ. Ἐπαινῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ὅτι πάντα μου μέμνησθε καὶ καθὼς παρέδωκα ὑμῖν τὰς παραδόσεις κατέχετε. Α Κορ. 11,1-2 Γίνεσθε μιμητές μου όπως και εγώ έγινα και είμαι μιμητής του Χριστού. Σας επαινώ δε αδελφοί διότι πράγματι σε όλα με θυμόσαστε και κρατάτε στερεά τις διδασκαλίες τις οποίες σας έχω παραδώσει προφορικώς.
Δηλαδή το τι σοι δώρον προσάξω είναι σε συνάφεια με το δοξάζω και σημαίνει, ποιο άλλο δώρο μπορώ να σου προφέρω εκτός από τον ίδιο μου τον εαυτό; Το δοξάζω σημαίνει ότι πρέπει πρώτα να κάνουμε έργο ευαγγελισμού και αυτό ξεκινάει πρώτα από τον εαυτό μας, γνήσιος αγώνας μυστήρια, και ταυτόχρονα και έπειτα να ευαγγελίζουμε τους άλλους, ενώ στην φράση υμνολογώ και μεγαλύνω η λέξη υμνολογώ κάνει λόγο για την Εκκλησία και η λέξη μεγαλύνω κάνει λόγο για την ιδιωτική προσευχή και το κύρηγμα.
Ωδή ς'. Εκζήτηση πλατυσμού καρδίας και καθάρσεως νοός.
6,1 Τα νέφη, των λυπηρών εκάλυψαν, την αθλίαν μου ψυχήν και καρδίαν, και σκοτασμόν εμποιούσι μοι Κόρη· αλλ' η γεννήσασα φως το απρόσιτον, απέλασον ταύτα μακράν, τη εμπνεύσει της θείας πρεσβείας σου.
Η αμαρτία άμεσα αρρωσταίνει τον άνθρωπο και αν αφεθεί χωρίς θεραπεία τον καθιστά ημιθανή και εν τέλει τον νεκρώνει. Στον Χριστιανό που ομιλεί είχε επέλθει σκοτισμός λόγω της απομακρύνσεως από τον Θεό. Όταν ο όλος άνθρωπος είναι σκοτισμένος τότε ο νους δεν μπορεί να δει τίποτε σωστά και καθαρά, οι δε αμαρτίες τον κάνουν να βλέπει διαφορετικά τα πάντα. Έτσι όλα όσα ο άνθρωπος κάνει είναι μολυσμένα και όλα όσα βλέπει δεν είναι όπως τα νομίζει. Η φιλαργυρία του φαίνεται ασφάλεια, τα χρήματα του φαίνονται σκοπός, η επίγεια δόξα του φαίνεται ανάταση, η κατάκριση του φαίνεται ανόρθωση, η επίθεση του φαίνεται δικαιοσύνη, έτσι οτιδήποτε κάνει είναι λανθασμένο και αμαρτία. Ο αμαρτωλός είναι εσκοτισμένος τη διάνοια, όντας αποξενωμένος της ζωής του Θεού, ἐσκοτισμένοι τῇ διανοίᾳ, ὄντες ἀπηλλοτριωμένοι τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ Εφ. 4,18. Απαραίτητη προϋπόθεση για αληθινή θεώρηση των πάντων και απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική πρόοδο είναι η αναχώρηση. Να αναχωρήσει ο άνθρωπος από οτιδήποτε γνώριζε και είχε διδαχτεί από τον κόσμο τούτο και τον άρχοντά του το οποίο υποδουλώνει τον άνθρωπο.
Η φράση, τα νέφη των λυπηρών σημαίνει: οι πολλές αμαρτωλές πράξεις.
Εδώ ο Χριστιανός έχει προχωρήσει πνευματικά, θέλει να αναχωρήσει εντελώς από τον κόσμο τούτο, αυτό δεν σημαίνει να γίνει μοναχός, ενώ τον ελέγχει ο νους. Έτσι οι αμαρτίες στις οποίες είχε υποδουλωθεί του προκαλούν λύπη, είναι λυπηρά γεγονότα, τις αποκαλεί όπως είναι στην πραγματικότητα. Το μοναδικό λυπηρό στον κόσμο είναι η αμαρτία, η απομάκρυνση από τον Θεό, η οποία φυσικά έχει και λυπηρά αποτελέσματα, αν δε τελείται και από Χριστιανό τότε είναι ακόμη χειρότερο λυπηρό γεγονός. Η αμαρτία μπορεί απολύτως κατάλληλα να χαρακτηριστεί το μοναδικό λυπηρό, οτιδήποτε άλλο δεν είναι λυπηρό γεγονός, η δύσκολη θέση, η άσχημη κατάσταση, η ασθένεια, δεν είναι λυπηρά στην πραγματικότητα αν τα συγκρίνουμε με την αμαρτία. Η ασθένεια φέρνει μεν θλίψη και λύπη, βεβαίως, συγκρινόμενη όμως με την απόλυτη θλίψη που φέρνει αμαρτία εφόσον αυτή μας χωρίζει από τον Θεό, η λύπη της ασθένειας είναι σαν να μην υπάρχει. Μόνο αν φύγουν τα νέφη της αμαρτίας έρχεται ο φωτισμός ειδάλλως υπάρχει σκοτασμός, σκοτασμόν. Το νόημα μπορούμε να το παρατηρήσουμε καλύτερα στο 7,1 όπου ο ομιλών Χριστιανός αναφέρει, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, εκεί ζητάει όμως κάτι σχετικά διαφορετικό.
6,2 Παράκλησιν, εν ταις θλίψεσιν οίδα, και των νόσων ιατρόν σε γινώσκω, και παντελή συντριμμόν του θανάτου, και ποταμόν της ζωής ανεξάντλητον, και πάντων των εν συμφοραίς, ταχινήν και οξείαν αντίληψιν.
Παράκληση στις θλίψεις είναι η Θεοτόκος πάντοτε, το γνωρίζει οίδα ο Χριστιανός που ομιλεί και μάλιστα διπλά. Το γνωρίζει και ο κάθε ένας, το έχει δει ή θα το δει αν το ζητήσει με πίστη. Διπλά διότι η Θεοτόκος μας βοηθάει όχι μόνο με τις πρεσβείες της αλλά και με τον βίο της, με την επίγεια πορεία της που φέρνουμε στην θύμηση μας διότι και αυτή είχε θλίψη αφού ο μονογενής υιός της γεννήθηκε ώστε να πεθάνει για εμάς, αν δούμε την εικόνα της Γεννήσεως ο Χριστός ενώ είναι βρέφος βρίσκεται μέσα σε τάφο. Άρα η Θεοτόκος δεν είχε θλίψη μόνο όταν έβλεπε τον Υιό της στον Σταυρό νέο 33 ετών αλλά και όταν οι άνομοι τον κυνηγούσαν, οι Φαρισαίοι τον κυνήγησαν σε όλη την πορεία του, οπότε είχε θλίψη και στην διάρκεια του βίου της. Άρα αγαπητοί αν δικός μας ή εμείς έχουμε μια χρόνια πάθηση, έναν σοβαρό τραυματισμό που άφησε αναπηρία, μια εκ γενετής ή μετέπειτα εμφανισθείσα ασθένεια και τα λοιπά θλιβερά, ας έχουμε κουράγιο, δριμύς ο χειμών των ασθενειών και των θλίψεων αλλά γλυκύς ο παράδεισος.
Ας φέρνουμε την Θεοτόκο στην σκέψη μας, ας φέρνουμε τους Αγίους στην σκέψη μας "που υπέμειναν φοβερά βασανιστικά όργανα χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωση που τους πρότειναν οι βασανιστές τους εάν αρνούνταν την πίστη, που λιθοβολήθηκαν, πριονίστηκαν, πέρασαν μέσα από πολλούς πειρασμούς, πέθαναν σφαγμένοι από μαχαίρι, πήγαιναν από εδώ και εκεί φορώντας αντί για ενδύματα προβιές και δέρματα, στερούμενοι κάθε υλικό, ήταν μέσα σε θλίψεις, υποβαλλόμενοι σε πολλές κακουχίες, περιπλανώμενοι στις ερήμους, στις σπηλιές, στις τρύπες της Γης, τέτοιους αγίους που δεν ήταν άξιος ο αμαρτωλός κόσμος να τους έχει." Εβρ. 11,35-38. Ας έχουμε κουράγιο ας μην λιγοψυχήσουμε στα βάσανα, ιδού! παρίσταται βοηθός μας η Θεοτόκος θερμήν βοηθόν να μας γλυκάνει την πίκρα ποταμόν τον γλυκερόν του ελέους σου.
Δηλαδή μας παρηγορεί ελαφρύνοντας τον πόνο μας, παράκλησιν, όχι μόνο με την πρεσβεία της προς τον Υιό της αλλά και με την ζωή της την οποία εμείς φέρνουμε στον νου και παρηγορούμαστε. Είναι πάντοτε παράκληση αλλά δεν είναι μόνο αυτό, βοηθάει στις ασθένειες ώστε να βρούμε θαυματουργική ίαση. Όμως η Θεοτόκος δεν θεραπεύει συνεχώς διότι αφενός ο Χριστιανός δεν θα είναι άτρωτος και αθάνατος και αφετέρου όπως είδαμε είναι η Χριστιανική θεώρηση των θλίψεων, είτε μικρών είτε μεγάλων, οι οποίες θα μας οδηγήσουν στην ουράνιο Βασιλεία. Για αυτό στο τροπάριο εμείς λέμε και αυτό πρέπει να κατανοούμε ότι την γνωρίζουμε ως ιατρό, γινώσκω, αλλά την ξέρουμε ως παρηγορητή, οίδα. Δύο λέξεις φαινομενικά ίδιες όμως κατά τέτοιο τρόπο τοποθετημένες ώστε να μας μιλήσουν με την φωνή του Πνεύματος και να διδάξουν υψηλότατα νοήματα. Το γινώσκω είναι μεν γνώση αλλά μπορεί να είναι γνώση από εξωτερική παρατήρηση, ενώ το οίδα έχει την σημασία ότι εσωτερικά έχω λάβει πείρα, προσωπικά γνωρίζω.
Η φράση χρησιμοποιεί την διαφορά του ηγαπημένου Ιωάννη, οι Φαρισαίοι εξωτερικά, φαινομενικά, παραδέχονται τον Θεό, αλλά εσωτερικά δεν τον έχουν στην καρδία, τους λέει ο Χριστός οὐκ ἐγνώκατε. Αν τον μάθαιναν και εσωτερικά τότε θα τον νῦν ἔγνωκαν όπως θα δούμε αμέσως να λέει για τους πιστούς. Εμείς οι άνθρωποι ἐγνώκατε τον Θεό, ο Χριστός οἶδα τον Θεό, είναι ένα, μια ουσία, τον γνωρίζει διαφορετικά από εμάς.
Ο πιστός στην ζωή του, οπότε και στον εδώ ύμνο, λέγει σε όλους τους αιώνες ακριβώς το ίδιο που είχε πει και ο Δαυίδ χιλιάδες χρόνια πριν:
κατεδίωξάν με δωρεάν/ἐπολέμησάν με δωρεάν/ἐμίσησάν με δωρεάν--μισούντες με μάτην
ἐνέτειναν τόξον αὐτῶν/ῥομφαίαν ἐσπάσαντο οἱ ἁμαρτωλοί--βέλεμνα και ξίφη
ἔθεντο ἁμαρτωλοὶ παγίδα μοι/παγίδα ἡτοίμασαν/ώρυξαν βόθρον--λάκκον ηυτρέπισαν.
Το τροπάριο μας στέλνει τον λογισμό στον Ψαλμό και κατ' επέκταση στο σκεπτικό που είχαν οι Άγιοι και στην διαγωγή τους, δεν είναι παράπονο ούτε κακολογία τα λόγια. Ο Χριστιανός έχει την ελπίδα του στον ουρανό για την σωτηρία του από τους πολεμίους χωρίς να λαμβάνει τον νόμο στα χέρια του, ούτε με βέλη, είναι όπως είδαμε τα λόγια, ούτε με ξίφη, τα έργα, ούτε προσπαθεί και εκείνος να ανοίξει λάκκο, ενώ δεν ζητάει από τον Θεό το κακό εκείνων που σχεδιάζουν κατά αυτού ή δεν ζητάει από τον Θεό την τιμωρία εκείνων που τον πολεμούν, αλλά μάλλον την σωτηρία αυτών ζητάει, ἐγὼ δὲ προσηυχόμην είδαμε, διότι όπως λέει και ο Ψαλμός στον λάκκο που σκάβουν θα πέσουν μέσα, ἐνέπεσαν εἰς αὐτόν, και αν αυτός δεν είναι ο υλικός θα είναι αλίμονο σίγουρα ο αιώνιος ο οποίος είναι και ο φοβερότερος.
Η Θεοτόκος δεν θέλει να έχουμε πίστωση στην τράπεζα αλλα στην αγία τράπεζα, δεν θέλει να αυξάνουμε συνεχώς την τραπεζική μας πίστωση αλλά την πίστωση μας στον υιό της, δηλαδή την εμπιστοσύνη μας σε αυτόν ως οδηγό και προνοητή. Θέλει να διαδίδουμε την πίστη με ζήλο χωρίς όφελος χρηματικό, διότι πες μου σε τι διαφέρει το "με μίσησαν δωρεάν" από το "αγάπησαν με τίμημα";
5,3 Από πάσης ανάγκης, θλίψεως και νόσου και βλάβης με λύτρωσαι και τη ση δυνάμει, εν τη σκέπη σου φύλαξον άτρωτον, εκ παντός κινδύνου και εξ εχθρών των πολεμούντων και μισούντων με Κόρη πανύμνητε.
Θα ήταν ουτοπικό αλλά και εκτός Χριστιανικής διδαχής να παρακαλούσε ο Χριστιανός του ύμνου ώστε να πρεσβεύει η Θεοτόκος και να τον βοηθάει με την θαυματουργική της δύναμη φυλώντας τον από κάθε ανάγκη, κάθε θλίψη, κάθε αρρώστια, κάθε βλάβη, δηλαδή ουσιαστικά να του πηγαίνουν πάντοτε όλα καλά και ποτέ να μην πάθει όχι μόνο κακό αλλά να είναι εντελώς στο απυρόβλητο.
Εδώ ζητάει ώστε να τον φυλάει άτρωτο φύλαξον άτρωτον, όχι από όλα τα κακά αλλά από την πτώση εξ αιτίας των άσχημων καταστάσεων διότι οι θλίψεις οι βλάβες και οι αρρώστιες του βίου μπορεί να μας κάνουν ώστε να παραμερίσουμε τις εντολές.
Στην ανάγκη πάσης ανάγκης να παρανομήσουμε, στις θλίψεις, θλίψεως, να παραπονεθούμε κατά του Θεού ή να μην έχουμε την σωστή αντιμετώπιση, στις ασθένειες νόσου να γογγύσουμε ή να αρνηθούμε τον Θεό, στην βλάβη βλάβης να πάρουμε τον νόμο στα χέρα μας. Οι πολεμούντες εχθροί του τροπαρίου εξ εχθρών των πολεμούντων είναι οι δαίμονες οι οποίοι ως ανθρωποκτόνοι πολεμούν τον άνθρωπο προσπαθώντας να τον κάνουν να αποδεχθεί για όσα κακά του συμβαίνουν λογισμούς πονηρούς ή λογισμούς υλικούς ή λογισμούς αντίθεους. Οι μισούντες μισούντων είναι οι άνθρωποι οι οποίοι δεν είναι εφευρέτες του ψεύδους αλλά απειθείς στον νόμο του Θεού, έτσι είναι μισούντες τον αγαθό, πᾶς γὰρ ὁ φαῦλα πράσσων μισεῖ τὸ φῶς καὶ οὐκ ἔρχεται πρὸς τὸ φῶς Ιω. 3,20 Διότι κάθε ένας αμετανοήτoς αντιπαθεί και αποστρέφεται το φως και δεν έρχεται στο φως.
5,4 Τι σοι δώρον προσάξω, της ευχαριστίας ανθ' ώνπερ απήλαυσα των σων δωρημάτων και της σης αμέτρητου χρηστότητος; Τοιγαρούν δοξάζω, υμνολογώ και μεγαλύνω, σου την άμετρον προς με συμπάθειαν.
Η Θεοτόκος δεν βοηθάει με βάση κάποια συμφεροντολογική αγάπη αλλά ενεργεί από γνήσια αγάπη και έτσι όλους τους βοηθά όπως όλους βοηθάει και ο Χριστός βρέχοντας επί δικαίους και αδίκους, ανατέλοντας τον ήλιο επί πονηρούς και αγαθούς, τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους. Δεν μπορούμε τίποτα να προσφέρουμε ώστε να ξεπληρώσουμε τα καλά που μας έχει κάνει.
Τι μπορούμε να της προσφέρουμε αντάλλαγμα για το ότι έφθασε σε τέτοιο πνευματικό ύψος ώστε να γίνει μητέρα Θεού και με αυτό το γένος να ανορθωθεί; Απολύτως τίποτα υλικό, το μόνο που μπορούμε και πρέπει να προσφέρουμε είναι να την δοξάζουμε δοξάζω να την υμνολογούμε υμνολογώ και να την μεγαλύνουμε μεγαλύνω. Δεν έχουν τοποθετηθεί τυχαία με αυτήν την σειρά.
Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ματθ. 5-1516 Εδώ μιλάει ο Χριστός και λέει ότι οι Χριστιανοί είσαστε το φως, δηλαδή με το φωτεινό σας παράδειγμα και τα λόγια του Ευαγγελίου που διαδίδετε είσαστε το πνευματικό φως της ανθρωπότητας. Μία πόλη που είναι κτισμένη επάνω σε βουνό δεν μπορεί να κρυφτεί, δηλαδή όπως η πόλη που φαίνεται έτσι και ο δικός σας βίος θα πέφτει στην αντίληψη των ανθρώπων. Δεν ανάβουν λυχνάρι και τον βάζουν κάτω από το κουβά, αλλά τον τοποθετούν πάνω στο λυχνοστάτη και έτσι λάμπει σε όλους όσους είναι μέσα στο σπίτι. Έτσι ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς.
Αυτό που πρέπει πρώτα να κάνει ο πιστός είναι να δοξάζει, δηλαδή να ομολογεί την Θεοτόκο ως μητέρα Θεού και να διαδίδει τον λόγο του Υιού της, αυτό όμως δεν γίνεται με τα λόγια αλλά με πράξη, ποια; Λέει ο Χριστός: ῾Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Ματθ. 5-1516
Δηλαδή: οι Χριστιανοί είσαστε το φώς, με το φωτεινό σας παράδειγμα και τα λόγια του Ευαγγελίου που διαδίδετε είσαστε το πνευματικό φως της ανθρωπότητας. Μία πόλη που είναι κτισμένη επάνω σε βουνό δεν μπορεί να κρυφτεί, δηλαδή όπως η πόλη που φαίνεται έτσι και ο δικός σας βίος θα πέφτει στην αντίληψη των ανθρώπων. Δεν ανάβουν λυχνάρι και τον βάζουν κάτω από το κουβά, αλλά τον τοποθετούν πάνω στο λυχνοστάτη και έτσι λάμπει σε όλους όσοιυς είναι μέσα στο σπίτι. Έτσι ας λάμψει το φως σας μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά σας έργα και να δοξάσουν τον Πατέρα σας που είναι στους ουρανούς.
Η υποχρέωση του Χριστιανού είναι ο Ευαγγελισμός εαυτού και αλλήλων, δηλαδή η φώτιση του κόσμου με την άγια ζωή του, αυτό γίνεται με τα εξής, αποφυγή αμαρτίας συμμετοχή στα μυστήρια και κήρυξη του Ευαγγελίου. Έπειτα από αυτό ο πιστός πρέπει να υμνεί την Θεοτόκο και να την μεγαλύνει, για αυτό έχουμε πρώτα το δοξάζω και μετά τα υμνολογώ και μεγαλύνω ειδάλλως αν ο ίδιος δεν πράττει ορθά, τουτέστιν δεν αγωνίζεται γνήσια δεν συμμετέχει στα μυστήρια δεν ευαγγελίζει, τότε με τα χείλια μόνο υμνεί και όχι με την καρδιά η οποία όταν έχει εντός της τον Θεό υπαγορεύει τις πράξεις αυτές και έχουμε την δόξα Θεού, ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος τῷ στόματι αὐτῶν καὶ τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ·, ο λαός αυτός με τα χείλια με τιμά, αλλά η καρδιά του απέχει μακριά από εμένα. Έτσι στην αντίθετη πλευρά όποιος Χριστιανός δεν έχει τα προηγούμενα γίνεται αιτία να βλασφημείται ο Θεός, ὁ οὖν διδάσκων ἕτερον σεαυτὸν οὐ διδάσκεις; ὁ κηρύσσων μὴ κλέπτειν κλέπτεις; ὁ λέγων μὴ μοιχεύειν μοιχεύεις; ὁ βδελυσσόμενος τὰ εἴδωλα ἱεροσυλεῖς; ὃς ἐν νόμῳ καυχᾶσαι, διὰ τῆς παραβάσεως τοῦ νόμου τὸν Θεὸν ἀτιμάζεις; τὸ γὰρ ὄνομα τοῦ Θεοῦ δι᾿ ὑμᾶς βλασφημεῖται ἐν τοῖς ἔθνεσι, καθὼς γέγραπται. Ρωμ. 2,21-24.
Εσύ λοιπόν που διδάσκεις τον άλλον, δεν διδάσκεις και δεν συνετίζεις τον εαυτό σου; Εσύ που κηρύττεις στους άλλους να μη κλέβουν, κλέβεις; Εσύ που συμβουλεύεις τους άλλους να μη καταπατούν την συζυγική πίστη, διαπράττεις μοιχεία; Εσύ που αποστρέφεσαι με αηδία τα είδωλα διαπράττεις ιεροσυλίες; Εσύ που καυχιέσαι για την γνώση του νόμου του Θεού, με την παράβαση του νόμου δεν γνωρίζεις ότι προσβάλλεις και ατιμάζεις τον Θεό; Διότι είπε ο προφήτης Ησαΐας "εξ αιτίας των δικών σας αναισχύντων παραβάσεων βρίζεται και βλασφημείται το όνομα του Θεού μεταξύ των ειδωλολατρών".
Για όλες τις βοήθειες αυτές και τις ευεργεσίες που του έγιναν αυτός που εμφανίζεται να ομιλεί δεν μπορεί να προσφέρει στην Θεοτόκο οτιδήποτε παρεκτός τον εαυτό του.
Είδαμε πριν την φράση όθεν δοξάζω σε, και ανυμνώ και γεραίρω, 3,2 το δοξάζω αυτό ήταν με το όθεν δηλαδή από εκεί δοξάζω, από τις ευεργεσίες δόξαζε, δεν είχε προχωρήσει τόσο πνευματικά, ενώ τώρα είναι με το τοιγαρούν το οποίο δηλώνει, για αυτό και εγώ σε δοξάζω, δηλαδή δεν μπορώ να προσφέρω τίποτα, αυτό που μπορώ, που πρέπει, που ποθείς, ως δώρο είναι ο εαυτός μου. Η τιμή που δίδει ο κάθε Χριστιανός στην Θεοτόκο για την βοήθειά της είναι όχι με τα χείλη αλλά προσωπικά με την άγια ζωή του, με την μίμηση της. Φυσικά η τιμή αποβαίνει εν τέλει στον Θεό όπως η μίμηση Παύλου δεν πήγαινε στον Παύλο αλλά απέβαινε στον Θεό. Μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ. Ἐπαινῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, ὅτι πάντα μου μέμνησθε καὶ καθὼς παρέδωκα ὑμῖν τὰς παραδόσεις κατέχετε. Α Κορ. 11,1-2 Γίνεσθε μιμητές μου όπως και εγώ έγινα και είμαι μιμητής του Χριστού. Σας επαινώ δε αδελφοί διότι πράγματι σε όλα με θυμόσαστε και κρατάτε στερεά τις διδασκαλίες τις οποίες σας έχω παραδώσει προφορικώς.
Δηλαδή το τι σοι δώρον προσάξω είναι σε συνάφεια με το δοξάζω και σημαίνει, ποιο άλλο δώρο μπορώ να σου προφέρω εκτός από τον ίδιο μου τον εαυτό; Το δοξάζω σημαίνει ότι πρέπει πρώτα να κάνουμε έργο ευαγγελισμού και αυτό ξεκινάει πρώτα από τον εαυτό μας, γνήσιος αγώνας μυστήρια, και ταυτόχρονα και έπειτα να ευαγγελίζουμε τους άλλους, ενώ στην φράση υμνολογώ και μεγαλύνω η λέξη υμνολογώ κάνει λόγο για την Εκκλησία και η λέξη μεγαλύνω κάνει λόγο για την ιδιωτική προσευχή και το κύρηγμα.
Ωδή ς'. Εκζήτηση πλατυσμού καρδίας και καθάρσεως νοός.
6,1 Τα νέφη, των λυπηρών εκάλυψαν, την αθλίαν μου ψυχήν και καρδίαν, και σκοτασμόν εμποιούσι μοι Κόρη· αλλ' η γεννήσασα φως το απρόσιτον, απέλασον ταύτα μακράν, τη εμπνεύσει της θείας πρεσβείας σου.
Η αμαρτία άμεσα αρρωσταίνει τον άνθρωπο και αν αφεθεί χωρίς θεραπεία τον καθιστά ημιθανή και εν τέλει τον νεκρώνει. Στον Χριστιανό που ομιλεί είχε επέλθει σκοτισμός λόγω της απομακρύνσεως από τον Θεό. Όταν ο όλος άνθρωπος είναι σκοτισμένος τότε ο νους δεν μπορεί να δει τίποτε σωστά και καθαρά, οι δε αμαρτίες τον κάνουν να βλέπει διαφορετικά τα πάντα. Έτσι όλα όσα ο άνθρωπος κάνει είναι μολυσμένα και όλα όσα βλέπει δεν είναι όπως τα νομίζει. Η φιλαργυρία του φαίνεται ασφάλεια, τα χρήματα του φαίνονται σκοπός, η επίγεια δόξα του φαίνεται ανάταση, η κατάκριση του φαίνεται ανόρθωση, η επίθεση του φαίνεται δικαιοσύνη, έτσι οτιδήποτε κάνει είναι λανθασμένο και αμαρτία. Ο αμαρτωλός είναι εσκοτισμένος τη διάνοια, όντας αποξενωμένος της ζωής του Θεού, ἐσκοτισμένοι τῇ διανοίᾳ, ὄντες ἀπηλλοτριωμένοι τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ Εφ. 4,18. Απαραίτητη προϋπόθεση για αληθινή θεώρηση των πάντων και απαραίτητη προϋπόθεση για την πνευματική πρόοδο είναι η αναχώρηση. Να αναχωρήσει ο άνθρωπος από οτιδήποτε γνώριζε και είχε διδαχτεί από τον κόσμο τούτο και τον άρχοντά του το οποίο υποδουλώνει τον άνθρωπο.
Η φράση, τα νέφη των λυπηρών σημαίνει: οι πολλές αμαρτωλές πράξεις.
Εδώ ο Χριστιανός έχει προχωρήσει πνευματικά, θέλει να αναχωρήσει εντελώς από τον κόσμο τούτο, αυτό δεν σημαίνει να γίνει μοναχός, ενώ τον ελέγχει ο νους. Έτσι οι αμαρτίες στις οποίες είχε υποδουλωθεί του προκαλούν λύπη, είναι λυπηρά γεγονότα, τις αποκαλεί όπως είναι στην πραγματικότητα. Το μοναδικό λυπηρό στον κόσμο είναι η αμαρτία, η απομάκρυνση από τον Θεό, η οποία φυσικά έχει και λυπηρά αποτελέσματα, αν δε τελείται και από Χριστιανό τότε είναι ακόμη χειρότερο λυπηρό γεγονός. Η αμαρτία μπορεί απολύτως κατάλληλα να χαρακτηριστεί το μοναδικό λυπηρό, οτιδήποτε άλλο δεν είναι λυπηρό γεγονός, η δύσκολη θέση, η άσχημη κατάσταση, η ασθένεια, δεν είναι λυπηρά στην πραγματικότητα αν τα συγκρίνουμε με την αμαρτία. Η ασθένεια φέρνει μεν θλίψη και λύπη, βεβαίως, συγκρινόμενη όμως με την απόλυτη θλίψη που φέρνει αμαρτία εφόσον αυτή μας χωρίζει από τον Θεό, η λύπη της ασθένειας είναι σαν να μην υπάρχει. Μόνο αν φύγουν τα νέφη της αμαρτίας έρχεται ο φωτισμός ειδάλλως υπάρχει σκοτασμός, σκοτασμόν. Το νόημα μπορούμε να το παρατηρήσουμε καλύτερα στο 7,1 όπου ο ομιλών Χριστιανός αναφέρει, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, εκεί ζητάει όμως κάτι σχετικά διαφορετικό.
6,2 Παράκλησιν, εν ταις θλίψεσιν οίδα, και των νόσων ιατρόν σε γινώσκω, και παντελή συντριμμόν του θανάτου, και ποταμόν της ζωής ανεξάντλητον, και πάντων των εν συμφοραίς, ταχινήν και οξείαν αντίληψιν.
Παράκληση στις θλίψεις είναι η Θεοτόκος πάντοτε, το γνωρίζει οίδα ο Χριστιανός που ομιλεί και μάλιστα διπλά. Το γνωρίζει και ο κάθε ένας, το έχει δει ή θα το δει αν το ζητήσει με πίστη. Διπλά διότι η Θεοτόκος μας βοηθάει όχι μόνο με τις πρεσβείες της αλλά και με τον βίο της, με την επίγεια πορεία της που φέρνουμε στην θύμηση μας διότι και αυτή είχε θλίψη αφού ο μονογενής υιός της γεννήθηκε ώστε να πεθάνει για εμάς, αν δούμε την εικόνα της Γεννήσεως ο Χριστός ενώ είναι βρέφος βρίσκεται μέσα σε τάφο. Άρα η Θεοτόκος δεν είχε θλίψη μόνο όταν έβλεπε τον Υιό της στον Σταυρό νέο 33 ετών αλλά και όταν οι άνομοι τον κυνηγούσαν, οι Φαρισαίοι τον κυνήγησαν σε όλη την πορεία του, οπότε είχε θλίψη και στην διάρκεια του βίου της. Άρα αγαπητοί αν δικός μας ή εμείς έχουμε μια χρόνια πάθηση, έναν σοβαρό τραυματισμό που άφησε αναπηρία, μια εκ γενετής ή μετέπειτα εμφανισθείσα ασθένεια και τα λοιπά θλιβερά, ας έχουμε κουράγιο, δριμύς ο χειμών των ασθενειών και των θλίψεων αλλά γλυκύς ο παράδεισος.
Ας φέρνουμε την Θεοτόκο στην σκέψη μας, ας φέρνουμε τους Αγίους στην σκέψη μας "που υπέμειναν φοβερά βασανιστικά όργανα χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωση που τους πρότειναν οι βασανιστές τους εάν αρνούνταν την πίστη, που λιθοβολήθηκαν, πριονίστηκαν, πέρασαν μέσα από πολλούς πειρασμούς, πέθαναν σφαγμένοι από μαχαίρι, πήγαιναν από εδώ και εκεί φορώντας αντί για ενδύματα προβιές και δέρματα, στερούμενοι κάθε υλικό, ήταν μέσα σε θλίψεις, υποβαλλόμενοι σε πολλές κακουχίες, περιπλανώμενοι στις ερήμους, στις σπηλιές, στις τρύπες της Γης, τέτοιους αγίους που δεν ήταν άξιος ο αμαρτωλός κόσμος να τους έχει." Εβρ. 11,35-38. Ας έχουμε κουράγιο ας μην λιγοψυχήσουμε στα βάσανα, ιδού! παρίσταται βοηθός μας η Θεοτόκος θερμήν βοηθόν να μας γλυκάνει την πίκρα ποταμόν τον γλυκερόν του ελέους σου.
Δηλαδή μας παρηγορεί ελαφρύνοντας τον πόνο μας, παράκλησιν, όχι μόνο με την πρεσβεία της προς τον Υιό της αλλά και με την ζωή της την οποία εμείς φέρνουμε στον νου και παρηγορούμαστε. Είναι πάντοτε παράκληση αλλά δεν είναι μόνο αυτό, βοηθάει στις ασθένειες ώστε να βρούμε θαυματουργική ίαση. Όμως η Θεοτόκος δεν θεραπεύει συνεχώς διότι αφενός ο Χριστιανός δεν θα είναι άτρωτος και αθάνατος και αφετέρου όπως είδαμε είναι η Χριστιανική θεώρηση των θλίψεων, είτε μικρών είτε μεγάλων, οι οποίες θα μας οδηγήσουν στην ουράνιο Βασιλεία. Για αυτό στο τροπάριο εμείς λέμε και αυτό πρέπει να κατανοούμε ότι την γνωρίζουμε ως ιατρό, γινώσκω, αλλά την ξέρουμε ως παρηγορητή, οίδα. Δύο λέξεις φαινομενικά ίδιες όμως κατά τέτοιο τρόπο τοποθετημένες ώστε να μας μιλήσουν με την φωνή του Πνεύματος και να διδάξουν υψηλότατα νοήματα. Το γινώσκω είναι μεν γνώση αλλά μπορεί να είναι γνώση από εξωτερική παρατήρηση, ενώ το οίδα έχει την σημασία ότι εσωτερικά έχω λάβει πείρα, προσωπικά γνωρίζω.
Η φράση χρησιμοποιεί την διαφορά του ηγαπημένου Ιωάννη, οι Φαρισαίοι εξωτερικά, φαινομενικά, παραδέχονται τον Θεό, αλλά εσωτερικά δεν τον έχουν στην καρδία, τους λέει ο Χριστός οὐκ ἐγνώκατε. Αν τον μάθαιναν και εσωτερικά τότε θα τον νῦν ἔγνωκαν όπως θα δούμε αμέσως να λέει για τους πιστούς. Εμείς οι άνθρωποι ἐγνώκατε τον Θεό, ο Χριστός οἶδα τον Θεό, είναι ένα, μια ουσία, τον γνωρίζει διαφορετικά από εμάς.
Απεκρίθη Ἰησοῦς· ἐὰν ἐγὼ δοξάζω ἐμαυτόν, ἡ δόξα μου οὐδέν ἐστιν· ἔστιν ὁ πατήρ μου ὁ δοξάζων με, ὃν ὑμεῖς λέγετε ὅτι Θεὸς ὑμῶν ἐστι, καὶ οὐκ ἐγνώκατε αὐτόν· ἐγὼ δὲ οἶδα αὐτόν καὶ ἐὰν εἴπω ὅτι οὐκ οἶδα
αὐτόν, ἔσομαι ὅμοιος ὑμῶν ψεύστης· ἀλλ᾿ οἶδα αὐτὸν καὶ τὸν λόγον αὐτοῦ
τηρῶ. Ιω. 8,54-55 Απάντησε ο Ιησούς και είπε, αν εγώ μόνος μου τιμώ και δοξάζω τον εαυτό μου η δόξα μου δεν είναι τίποτε. Υπάρχει όμως ο Πατήρ μου ο οποίος με δοξάζει με τα θαύματα και τα σημεία τα οποία κάνω τον οποίον εσείς που με περιφρονείτε λέτε ότι είναι Θεός σας. Στην πραγματικότητα όμως δεν τον έχετε γνωρίσει, εγώ όμως τον ξέρω. Και εάν πω ότι δεν τον γνωρίζω θα είμαι όμοιος με σας, ψεύτης. Αλλά τον γνωρίζω πολύ καλά και το θέλημα αυτού φυλάω πάντοτε.
Οι Φαρισαίοι αν τον μάθαιναν, αν τον παραδέχονται και εσωτερικά, τότε θα "έγνωκαν" ότι "φανερώνει το όνομα του Θεού στους ανθρώπους και θα γνώριζαν ότι όλα όσα έχει προέρχονται από τον Πατέρα και την γνώση τους αυτή θα βεβαίωνε η πίστη τους ότι ο Πατήρ τον έχει αποστείλει". Για αυτούς που τώρα γνώρισαν τον Θεό δεν είπε εἰδότες όπως έκανε όταν μιλούσε για την δύναμη του Θεού και για τις Γραφές που είναι λόγια Θεού αλλά είπε ἔγνωκαν. Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· ὅτι τὰ ῥήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. Ιω. 17,6-8. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· πλανᾶσθε μὴ εἰδότες τὰς γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ. Ματθ. 22,29.
Οίδα και γινώσκω λέει το Πνεύμα στην Παράκληση και αυτή η διαφορά διδάσκει σε εμάς δύο πράγματα. Πρώτον ότι μόνο σε μερικούς θα γίνονται θαύματα. Δεύτερον ότι δεν πρέπει να αποζητάμε κυρίως το σωματικό θαύμα αλλά το πνευματικό, δηλαδή να ζητούμε την ίαση μας από την αμαρτία και έτσι την εισαγωγή μας στην Βασιλεία.
Οι Φαρισαίοι αν τον μάθαιναν, αν τον παραδέχονται και εσωτερικά, τότε θα "έγνωκαν" ότι "φανερώνει το όνομα του Θεού στους ανθρώπους και θα γνώριζαν ότι όλα όσα έχει προέρχονται από τον Πατέρα και την γνώση τους αυτή θα βεβαίωνε η πίστη τους ότι ο Πατήρ τον έχει αποστείλει". Για αυτούς που τώρα γνώρισαν τον Θεό δεν είπε εἰδότες όπως έκανε όταν μιλούσε για την δύναμη του Θεού και για τις Γραφές που είναι λόγια Θεού αλλά είπε ἔγνωκαν. Ἐφανέρωσά σου τὸ ὄνομα τοῖς ἀνθρώποις οὓς δέδωκάς μοι ἐκ τοῦ κόσμου. σοὶ ἦσαν καὶ ἐμοὶ αὐτοὺς δέδωκας, καὶ τὸν λόγον σου τετηρήκασι. νῦν ἔγνωκαν ὅτι πάντα ὅσα δέδωκάς μοι παρὰ σοῦ ἐστιν· ὅτι τὰ ῥήματα ἃ δέδωκάς μοι δέδωκα αὐτοῖς, καὶ αὐτοὶ ἔλαβον, καὶ ἔγνωσαν ἀληθῶς ὅτι παρὰ σοῦ ἐξῆλθον, καὶ ἐπίστευσαν ὅτι σύ με ἀπέστειλας. Ιω. 17,6-8. Ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· πλανᾶσθε μὴ εἰδότες τὰς γραφὰς μηδὲ τὴν δύναμιν τοῦ Θεοῦ. Ματθ. 22,29.
Οίδα και γινώσκω λέει το Πνεύμα στην Παράκληση και αυτή η διαφορά διδάσκει σε εμάς δύο πράγματα. Πρώτον ότι μόνο σε μερικούς θα γίνονται θαύματα. Δεύτερον ότι δεν πρέπει να αποζητάμε κυρίως το σωματικό θαύμα αλλά το πνευματικό, δηλαδή να ζητούμε την ίαση μας από την αμαρτία και έτσι την εισαγωγή μας στην Βασιλεία.
Ο Λάσκαρης τα ήξερε όλα αυτά πολύ καλά, Ήλιον κυήσασα, δικαιοσύνης πανάμωμε, το ζοφώδες
διάλυσον, παθών των θλιβόντων με, και τον απατώντα, την ψυχήν μου όφιν... ας μην νομίζουμε διάφορα για αυτόν αλλά και για τον Κανόνα, στην Παράκληση ομιλεί το Πνεύμα. Ταχινήν και οξείαν αντίληψιν, και εδώ οι δύο πρώτες λέξεις φαίνονται ίδιες αλλά δεν είναι. Αντίληψιν εδώ σημαίνει το χάρισμα της αντιλήψεως που είδαμε πριν. Σε όλες τις άσχημες καταστάσεις και τα
συμβάντα, συμφοραίς, η Θεοτόκος είναι αντίληψη δηλαδή βοηθάει σε κάθε μια
ανεξαιρέτως περίσταση ώστε να μην ολιγοπιστήσουμε, να μην αρνηθούμε, να
έχουμε Χριστιανική αντιμετώπιση, να είναι οι θλίψεις μας μικρότερες, να
έχουμε ουράνια παρηγοριά. Αυτή η αντίληψη είναι ταχινήν δηλαδή άμεση αλλά και οξείαν, οξύς είναι ο κοφτερός, διότι σαν κοφτερό μαχαίρι αποκόπτει την επίδραση των συμφορών επάνω στον άνθρωπο αφού έχει αλλάξει η θεώρηση του για αυτές. Οπότε είναι και όπλον σωτηρίας που είδαμε σε προηγούμενο τροπάριο στα χέρια όλων όσων έχουν συμφορές, πάντων των εν συμφοραίς.
6,3 Ου κρύπτω σου, τον βυθόν του ελέους, και την βρύσιν των απείρων θαυμάτων, και την πηγήν την αέναον όντως, της προς εμέ συμπαθείας σου Δέσποινα, αλλ' άπασιν ομολογώ, και βοώ και κηρύττω και φθέγγομαι.
Η Θεοτόκος παρέχει βρύσιν απείρων θαυμάτων διότι επιτελεί χωρίς μέτρο τα θαύματα αλλά όμως ταυτόχρονα έχει και βυθόν του ελέους διότι όχι μόνο έχει μεγάλη συμπόνοια, έλεος, αλλά και διότι μας βοηθά χωρίς να το καταλαβαίνουμε, δεν λειτουργεί με θαύματα φανερά αλλά κυρίως με θαύματα αόρατα. Με αυτά δρα αφανώς, μας έχει σώσει από άσχημες καταστάσεις, ακόμη από αυτόν τον θάνατο.
Η ομολογία ομολογώ πρέπει να υπάρχει από τον κάθε Χριστιανό ου κρύπτω σου και γίνεται αφενός κατάλληλα για την κάθε περίπτωση ενώ αφετέρου και κύρια σε κάθε περίσταση της ζωής, εὐλογήσω τὸν Κύριον ἐν παντὶ καιρῷ, διὰ παντὸς ἡ αἴνεσις αὐτοῦ ἐν τῷ στόματί μου Ψαλ. 33,2, οπότε εδώ έχουμε τους τρεις τρόπους ομολογίας τους οποίους κατά σειρά παρουσιάζει το τροπάριο, βοώ, κηρύττω, φθέγγομαι, φωνάζω μεγαλόφωνα, κάνω κύρηγμα, μιλάω χαμηλόφωνα.
6,3 Ου κρύπτω σου, τον βυθόν του ελέους, και την βρύσιν των απείρων θαυμάτων, και την πηγήν την αέναον όντως, της προς εμέ συμπαθείας σου Δέσποινα, αλλ' άπασιν ομολογώ, και βοώ και κηρύττω και φθέγγομαι.
Η Θεοτόκος παρέχει βρύσιν απείρων θαυμάτων διότι επιτελεί χωρίς μέτρο τα θαύματα αλλά όμως ταυτόχρονα έχει και βυθόν του ελέους διότι όχι μόνο έχει μεγάλη συμπόνοια, έλεος, αλλά και διότι μας βοηθά χωρίς να το καταλαβαίνουμε, δεν λειτουργεί με θαύματα φανερά αλλά κυρίως με θαύματα αόρατα. Με αυτά δρα αφανώς, μας έχει σώσει από άσχημες καταστάσεις, ακόμη από αυτόν τον θάνατο.
Η ομολογία ομολογώ πρέπει να υπάρχει από τον κάθε Χριστιανό ου κρύπτω σου και γίνεται αφενός κατάλληλα για την κάθε περίπτωση ενώ αφετέρου και κύρια σε κάθε περίσταση της ζωής, εὐλογήσω τὸν Κύριον ἐν παντὶ καιρῷ, διὰ παντὸς ἡ αἴνεσις αὐτοῦ ἐν τῷ στόματί μου Ψαλ. 33,2, οπότε εδώ έχουμε τους τρεις τρόπους ομολογίας τους οποίους κατά σειρά παρουσιάζει το τροπάριο, βοώ, κηρύττω, φθέγγομαι, φωνάζω μεγαλόφωνα, κάνω κύρηγμα, μιλάω χαμηλόφωνα.
Πολλές λέξεις φαίνονται ίδιες στον Κανόνα, είναι είτε συνώνυμες είτε παρόμοιες, επί παραδείγματι, ταχινήν και οξείαν, γινώσκω οίδα, βοώ κηρρύττω φθέγγομαι, συμφορών βλάβης κινδύνων. Και όμως ούτε μισή λέξη δεν είναι ῥῆμα ἀργὸν.
Με το βοώ γίνεται λόγος για την στιγμή της ασθένειας της οδύνης αλλά και την στιγμή που πρέπει να ομολογήσουμε την πίστη δημοσίως ή εναντιωνόμενοι στους αντίθεους διώκτες. Λέει ο Χριστος καὶ
μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων
ἀποκτεῖναι· φοβήθητε δὲ μᾶλλον τὸν δυνάμενον καὶ ψυχὴν καὶ σῶμα ἀπολέσαι
ἐν γεέννῃ. Πᾶς οὖν ὅστις ὁμολογήσει ἐν ἐμοὶ ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων,
ὁμολογήσω κἀγὼ ἐν αὐτῷ ἔμπροσθεν τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Ματθ.
10,28 και 32
Και μη φοβηθείτε από τους διώκτες οι οποίοι θανατώνουν το σώμα δεν έχουν όμως την δύναμη να θανατώσουν την ψυχή. Αλλά να φοβηθείτε περισσότερο τον Θεό ο οποίος μπορεί και την ψυχή και το σώμα να καταδικάσει. Καθένας που με πίστη και θάρρος χωρίς να φοβάται διωγμούς που σκοτώνουν μόνο το σώμα θα με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον ουράνιο πατέρα μου σαν δικό μου.
Μπροστά στους διώκτες και πολεμίους, μπροστά στις ασθένειες και άσχημες καταστάσεις, εκεί είναι που δίνουμε την μεγαλύτερη μαρτυρία Χριστού, εκεί φωνάζουμε την πίστη μας προς τον Θεό, βοώ. Την μεγαλύτερη αξία έχει να ομολογούμε με παρρησία την δόξα Θεού εν ώρα θλίψεως και κακών και έμπροσθεν των πολεμίων. Δεν υπάρχει ανώτερο πράγμα όταν στις θλίψεις λέμε "ευχαριστώ Παναγία μου", "δόξα σοι ο Θεός".
Και μη φοβηθείτε από τους διώκτες οι οποίοι θανατώνουν το σώμα δεν έχουν όμως την δύναμη να θανατώσουν την ψυχή. Αλλά να φοβηθείτε περισσότερο τον Θεό ο οποίος μπορεί και την ψυχή και το σώμα να καταδικάσει. Καθένας που με πίστη και θάρρος χωρίς να φοβάται διωγμούς που σκοτώνουν μόνο το σώμα θα με ομολογήσει μπροστά στους ανθρώπους, θα τον ομολογήσω και εγώ μπροστά στον ουράνιο πατέρα μου σαν δικό μου.
Μπροστά στους διώκτες και πολεμίους, μπροστά στις ασθένειες και άσχημες καταστάσεις, εκεί είναι που δίνουμε την μεγαλύτερη μαρτυρία Χριστού, εκεί φωνάζουμε την πίστη μας προς τον Θεό, βοώ. Την μεγαλύτερη αξία έχει να ομολογούμε με παρρησία την δόξα Θεού εν ώρα θλίψεως και κακών και έμπροσθεν των πολεμίων. Δεν υπάρχει ανώτερο πράγμα όταν στις θλίψεις λέμε "ευχαριστώ Παναγία μου", "δόξα σοι ο Θεός".
Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν, ου γαρ παύσομαι τούτο επιλέγων αεί επί πάσα μοι τοις συμβαίνουσι MPG 52,610 έγραφε ο Χρυσόστομος και μάλιστα στην εξορία, δόξα τω Θεώ για όλα, δεν θα σταματήσω να το λέγω για όλα όσα συμβαίνουν. "Ένα δόξα σοι ο Θεός είναι ίσο με χίλια Κύριε ελέησον" έλεγε ο παπά Τύχωνας. Ο άγιος γέροντας Παΐσιος είπε: "το δόξα σοι ο Θεός είναι ανώτερο και
από το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με" και συνέχιζε, "ο παπά Τύχων έλεγε το Κύριε
ελέησον έχει εκατό δραχμές το δόξα σοι ο Θεός έχει χίλιες δραχμές, είναι δηλαδή πολύ πιο ακριβό". Ο παπά Τύχων είναι μια μεγάλη οσιακή μορφή και ο γέροντας του αγίου Παϊσίου. Με το κηρύττω το
τροπάριο κάνει λόγο για δύο πράγματα, την μυστηριακή ζωή και το κύρηγμα Χριστού. Το κηρύττω εννοεί αφενός με την συμμετοχή μας στην λειτουργική ζωή και τα μυστήρια ενώ
αφετέρου κάνει λόγο και για την στιγμή κατά την οποία πρέπει να κηρύξουμε στους γύρω μας τον Χριστό. Με το
φθέγγομαι γίνεται λόγος για την προσευχή που αναπέμπουμε ιδιωτικά, για την νοερά προσευχή και όλες τις προσευχές, αλλά ταυτόχρονα κάνει λόγο και για την ομολογία ή νουθεσία όταν η στιγμή απαιτεί ειδικό κήρυγμα περί Κυρίου σε κάποιον γύρω μας, φίλο, συγγενή, γνωστό και άγνωστο, ώστε να στερεωθεί, να βοηθηθεί, να χαροποιηθεί και γενικώς να ωφεληθεί σε κάποια δύσκολη ή μη κατάσταση.
Ας δούμε αυτό που περιγράφει το τροπάριο στο απόλυτο παράδειγμα δηλαδή τον Χριστό ο οποίος με όλους τους ανωτέρω τρόπους εκήρυξε, επί παραδείγματι νουθέτησε τον παράλυτο της Βηθεσδά φθεγγόμενος. Δεν του είπε μπροστά στους άλλους ασθενείς και στον κόσμο που παρακολουθούσε ότι από αμαρτίες το έπαθες, πρόσεξε γιατί αν συνεχίσεις τα ίδια θα πας στην κόλαση, αλλά τι κάνει; μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν, τον βρήκε αργότερα ιδιαιτέρως και τον νουθετεί να προσέξει την ζωή του. Μετὰ ταῦτα εὑρίσκει αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς ἐν τῷ ἱερῷ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἴδε ὑγιὴς γέγονας· μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μὴ χεῖρόν σοί τι γένηται. Ιω.5,14. Στον συγκεκριμένο άνθρωπο με τον φοβερότατο αυτό σταυρό, 38 χρόνια παράλυτος, χρειαζόταν ειδική συμβουλή για το εντελώς αυτονόητο! Πόσες φορές αυτός θα έκλαψε, πόσες φορές θα είπε μετανοώ, πόσες φορές θα υποσχέθηκε ότι θα αλλάξει ζωή αν γίνει καλά.... Θα απαντούσε ότι είναι περισσότερο βέβαιο ότι θα αλλάξει ή έχει αλλάξει από το ότι υπάρχει ο κόσμος. Να όμως που μερικές ώρες δεν πέρασαν από τότε που θεραπεύθηκε και έπρεπε να του δώσει ο Χριστός ιδιαίτερη συμβουλή να μην αρχίσει ξανά τα παλιά! Για αυτό και δεν γίνονται θαύματα σε πολλές περιπτώσεις, διότι ο Χριστός δίδει σημασία στο αιώνιο και όχι το προσωρινό. Οτιδήποτε έλεγε και έκανε ο Θεός Υιός περιείχε πολλές και μεγάλες διδαχές, ομοίως τα λόγια του Θεού Πνεύματος στην Παράκληση περιέχουν πολλές και μεγάλες διδαχές.
Σε άλλη περίπτωση ο Χριστός κύρηξε βοῶν. Ἐν δὲ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ τῇ μεγάλῃ τῆς ἑορτῆς εἱστήκει ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔκραξε λέγων· ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. Ιω. 7,37 Σχίσμα οὖν ἐν τῷ ὄχλῳ ἐγένετο δι᾿ αὐτόν. Ιω. 7,43 Κατά την τελευταία και μεγάλη ημέρα της εορτής στάθηκε ο Χριστός και με δυνατή φωνή φώναξε, εάν κανείς διψά πνευματικά ας έλθει κοντά μου και ας πιεί. Εξαιτίας αυτών των λόγων έγινε αντιγνωμία και διαίρεση μεταξύ του λαού. Δεν δρούσε ο Χριστός σαν διπλωμάτης ή δημοσιοσχεσίτης μην τυχόν τον κατηγορήσουν τον κοροιδέψουν ή τον κυνηγήσουν. Η απάντηση από εμάς στο συγκεκριμένο λόγο-κάλεσμα του Χριστού ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω έχει γίνει ύμνος τον οποίο ψάλλουμε στην Εκκλησία. Σε αυτόν τον ύμνο συναντούμε την φάση, ὅτι πᾶσι Σωτήρ ἐβόησας, δηλαδή προς όλους Σωτήρα φώναξες. Μεσούσης τῆς ἑορτῆς διψῶσάν μου τήν ψυχήν εὐσεβείας πότισον νάματα· ὅτι πᾶσι, Σωτήρ ἐβόησας· Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω· Ἡ πηγὴ τῆς ζωῆς, Χριστὲ ὁ Θεὸς δόξα σοι.
6,4 Εκύκλωσαν, αι του βίου με ζάλαι, ώσπερ μέλισσαι κηρίον Παρθένε, και την εμήν κατασχούσαι καρδίαν, κατατιτρώσκουσι βέλει των θλίψεων· αλλ' εύροιμί σε βοηθόν, και διώκτην και ρύστην Πανάχραντε.
ἐκύκλωσάν με ὡσεὶ μέλισσαι κηρίον καὶ ἐξεκαύθησαν ὡς πῦρ ἐν ἀκάνθαις, καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην αὐτούς. Ψαλ. 117,12 Με περιεκύκλωσαν όπως περικυκλώνουν οι μέλισσες την κηρήθρα, άναψε πυρκαγιά μανίας μέσα τους εναντίον μου όπως η φωτιά στα αγκάθια. Και εγώ εν ονόματι Κυρίου τους απέκρουσα.
Είναι στις θλίψεις βοηθός, βοηθόν, ώστε να μην υπάρχει πτώση, είναι διώκτης, διώκτην, με το να καταπολεμά τους δαίμονες ή τους ανόμους ώστε οι θλίψεις να μην επιφέρουν πνευματική βλάβη, είναι ρύστης, ρύστην, δηλαδή λυτρωτής από τις ταλαιπωρίες του βίου διότι η Θεοτόκος προλαμβάνει κινδύνους και καταστάσεις.
ἐκ θλίψεως ἐπεκαλεσάμην τὸν Κύριον, καὶ ἐπήκουσέ μου εἰς πλατυσμόν Ψαλ. 117,5 Οταν βρισκόμουνα σε μεγάλη θλίψη παρακάλεσα τον Κύριο και ο Κύριος έκανε δεκτή την προσευχή μου και μου έστειλε άνεση.
Εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί ζητάει από το 6,1 και εξής την διάνοιξη του νου, τον "πλατυσμόν καρδίας". Η χρήση του στίχου από τον Ψαλμό 117 σκοπό έχει να μας κάνει ευκολότερη την ερμηνεία και κυρίως στο να μας διδάξει ότι πρέπει να διαβάζουμε το Ψαλτήρι όπως μας συμβουλεύουν οι Άγιοι. Ο γέροντας Παΐσιος συμβούλευε ότι πρέπει να διαβάζουμε το Ψαλτήρι και ο Άγιος γέροντας Πορφύριος έλεγε ότι είχε μεγάλο κέρδος από την ανάγνωση του Ψαλτηρίου.
Ότι σὺ φωτιεῖς λύχνον μου, προέφθασάν με ἐν ἡμέρᾳ κακώσεώς μου, καὶ ἐγένετο Κύριος ἀντιστήριγμά μου καὶ ἐξήγαγέ με εἰς πλατυσμόν, ῥύσεταί με, ὅτι ἠθέλησέ με. Ψαλ. 17,19-20 Οι εχθροί με πρόφθασαν αιφνιδίως στις πιο κρίσιμες στιγμές της ζωής μου, αλλά ο Κυριος υπήρξε το στήριγμά μου και ο υπερασπιστής μου εναντίον αυτών. Από την στενάχωρη θέση με έβγαλε σε άνεση και αναψυχή. Με γλύτωσε από τους εχθρούς, διότι με αγάπησε.
Κύριε ὁ Θεός μου, φωτιεῖς τὸ σκότος μου. Ψαλ. 17,29 Εσύ Κύριε, αναζωογόνησες και θα αναζωογονείς τον λύχνο της ζωής μου. Εσύ Κύριε ο Θεός μου έριξες το φως και διάλυσες το σκοτάδι μου.
Ωδή ζ'. Εκζήτηση βοηθείας ώστε να φωτιστεί το σκότος και να καθαρθεί εντελώς.
7,1 Φως η τεκούσα Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, φωταγώγησον συ φωτός ούσα δοχείον, το καθαρόν και άμωμον, ίνα πόθω σε δοξάζω.
Είναι χαρακτηριστικό των Αγίων το ότι όσο προχωρούν πνευματικά έχουν μεγαλύτερη συναίσθηση της αμαρτωλότητας τους διότι όσο περισσότερο το φως του ιατρού των ψυχών φωτίζει τον ασθενή τόσο αυτός βλέπει καθαρότερα τις πληγές επάνω στον εαυτό του. Εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί έχει προχωρήσει πνευματικά, έτσι ζητάει από την Θεοτόκο η οποία είναι φωτός ούσα δοχείον να φωταγωγήσει, φωταγώγησον, ώστε να εξερευνήσει την καρδιά του και εν τέλει να γίνει και ο ίδιος δοχείον καθαρόν και άμωμον όπως ήταν η Θεοτόκος που γέννησε το Φως Χριστό. Όταν αυτό γίνει τότε θα έχει τον νου στον Θεό και μνήμη Θεού, θα έχει τον πόθο, ίνα πόθω σε δοξάζω, να δοξάζει. Δηλαδή θα δοξάζει εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της διανοίας του τον Θεό, κατ' επέκταση θα δοξάζει με πόθο και την Θεοτόκο. Διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔφη αὐτῷ· ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή. Ματθ. 22,36-39 Διδάσκαλε ποιά είναι η μεγαλύτερη εντολή; Ο Ιησούς απάντησε, το να αγαπάς Κύριο με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη την διάνοια σου, αυτή είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Δευτέρα δε εντολή ίδια με αυτήν, να αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Ο προφήτης Ιερεμίας μας λέει ότι ο Κύριος ἐξήγαγε φῶς ἐκ θησαυρῶν αὐτοῦ, Ιερ. 10,13, ο Κύριος φανέρωσε φως από τα θησαυροφυλάκια του φωτός. Αυτήν την πραγματικότητα την ζήσαμε στο πρόσωπο του αγίου γέροντα Πορφυρίου του αγίου γέροντα Παϊσίου και των άλλων φωτισμένων αγίων γερόντων. Οι άγιοι είναι φως από τα θησαυροφυλάκια του φωτός, πόσο μάλλον λοιπόν η Υπεραγία Θεοτόκος είναι φωτός δοχείον φωτός ούσα δοχείον και θησαυρός φωτός οπότε μπορεί να φωτίσει το σκότος του Χριστιανού που ομιλεί όπως έλεγε και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
7,2 Σκέπη γενού και προστασία, και αντίληψις και καύχημα Παρθένε, γυμνωθέντι μοι νυν, απάσης βοηθείας, αβοήθητων δύναμις, και ελπίς απηλπισμένων.
6,4 Εκύκλωσαν, αι του βίου με ζάλαι, ώσπερ μέλισσαι κηρίον Παρθένε, και την εμήν κατασχούσαι καρδίαν, κατατιτρώσκουσι βέλει των θλίψεων· αλλ' εύροιμί σε βοηθόν, και διώκτην και ρύστην Πανάχραντε.
ἐκύκλωσάν με ὡσεὶ μέλισσαι κηρίον καὶ ἐξεκαύθησαν ὡς πῦρ ἐν ἀκάνθαις, καὶ τῷ ὀνόματι Κυρίου ἠμυνάμην αὐτούς. Ψαλ. 117,12 Με περιεκύκλωσαν όπως περικυκλώνουν οι μέλισσες την κηρήθρα, άναψε πυρκαγιά μανίας μέσα τους εναντίον μου όπως η φωτιά στα αγκάθια. Και εγώ εν ονόματι Κυρίου τους απέκρουσα.
Είναι στις θλίψεις βοηθός, βοηθόν, ώστε να μην υπάρχει πτώση, είναι διώκτης, διώκτην, με το να καταπολεμά τους δαίμονες ή τους ανόμους ώστε οι θλίψεις να μην επιφέρουν πνευματική βλάβη, είναι ρύστης, ρύστην, δηλαδή λυτρωτής από τις ταλαιπωρίες του βίου διότι η Θεοτόκος προλαμβάνει κινδύνους και καταστάσεις.
ἐκ θλίψεως ἐπεκαλεσάμην τὸν Κύριον, καὶ ἐπήκουσέ μου εἰς πλατυσμόν Ψαλ. 117,5 Οταν βρισκόμουνα σε μεγάλη θλίψη παρακάλεσα τον Κύριο και ο Κύριος έκανε δεκτή την προσευχή μου και μου έστειλε άνεση.
Εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί ζητάει από το 6,1 και εξής την διάνοιξη του νου, τον "πλατυσμόν καρδίας". Η χρήση του στίχου από τον Ψαλμό 117 σκοπό έχει να μας κάνει ευκολότερη την ερμηνεία και κυρίως στο να μας διδάξει ότι πρέπει να διαβάζουμε το Ψαλτήρι όπως μας συμβουλεύουν οι Άγιοι. Ο γέροντας Παΐσιος συμβούλευε ότι πρέπει να διαβάζουμε το Ψαλτήρι και ο Άγιος γέροντας Πορφύριος έλεγε ότι είχε μεγάλο κέρδος από την ανάγνωση του Ψαλτηρίου.
Ότι σὺ φωτιεῖς λύχνον μου, προέφθασάν με ἐν ἡμέρᾳ κακώσεώς μου, καὶ ἐγένετο Κύριος ἀντιστήριγμά μου καὶ ἐξήγαγέ με εἰς πλατυσμόν, ῥύσεταί με, ὅτι ἠθέλησέ με. Ψαλ. 17,19-20 Οι εχθροί με πρόφθασαν αιφνιδίως στις πιο κρίσιμες στιγμές της ζωής μου, αλλά ο Κυριος υπήρξε το στήριγμά μου και ο υπερασπιστής μου εναντίον αυτών. Από την στενάχωρη θέση με έβγαλε σε άνεση και αναψυχή. Με γλύτωσε από τους εχθρούς, διότι με αγάπησε.
Κύριε ὁ Θεός μου, φωτιεῖς τὸ σκότος μου. Ψαλ. 17,29 Εσύ Κύριε, αναζωογόνησες και θα αναζωογονείς τον λύχνο της ζωής μου. Εσύ Κύριε ο Θεός μου έριξες το φως και διάλυσες το σκοτάδι μου.
Ωδή ζ'. Εκζήτηση βοηθείας ώστε να φωτιστεί το σκότος και να καθαρθεί εντελώς.
7,1 Φως η τεκούσα Θεοτόκε, σκοτισθέντα με νυκτί αμαρτημάτων, φωταγώγησον συ φωτός ούσα δοχείον, το καθαρόν και άμωμον, ίνα πόθω σε δοξάζω.
Είναι χαρακτηριστικό των Αγίων το ότι όσο προχωρούν πνευματικά έχουν μεγαλύτερη συναίσθηση της αμαρτωλότητας τους διότι όσο περισσότερο το φως του ιατρού των ψυχών φωτίζει τον ασθενή τόσο αυτός βλέπει καθαρότερα τις πληγές επάνω στον εαυτό του. Εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί έχει προχωρήσει πνευματικά, έτσι ζητάει από την Θεοτόκο η οποία είναι φωτός ούσα δοχείον να φωταγωγήσει, φωταγώγησον, ώστε να εξερευνήσει την καρδιά του και εν τέλει να γίνει και ο ίδιος δοχείον καθαρόν και άμωμον όπως ήταν η Θεοτόκος που γέννησε το Φως Χριστό. Όταν αυτό γίνει τότε θα έχει τον νου στον Θεό και μνήμη Θεού, θα έχει τον πόθο, ίνα πόθω σε δοξάζω, να δοξάζει. Δηλαδή θα δοξάζει εξ όλης της ψυχής και εξ όλης της διανοίας του τον Θεό, κατ' επέκταση θα δοξάζει με πόθο και την Θεοτόκο. Διδάσκαλε, ποία ἐντολὴ μεγάλη ἐν τῷ νόμῳ; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔφη αὐτῷ· ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου δευτέρα δὲ ὁμοία αὐτῇ· ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή. Ματθ. 22,36-39 Διδάσκαλε ποιά είναι η μεγαλύτερη εντολή; Ο Ιησούς απάντησε, το να αγαπάς Κύριο με όλη την καρδιά σου και με όλη την ψυχή σου και με όλη την διάνοια σου, αυτή είναι η πρώτη και μεγάλη εντολή. Δευτέρα δε εντολή ίδια με αυτήν, να αγαπάς τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Ο προφήτης Ιερεμίας μας λέει ότι ο Κύριος ἐξήγαγε φῶς ἐκ θησαυρῶν αὐτοῦ, Ιερ. 10,13, ο Κύριος φανέρωσε φως από τα θησαυροφυλάκια του φωτός. Αυτήν την πραγματικότητα την ζήσαμε στο πρόσωπο του αγίου γέροντα Πορφυρίου του αγίου γέροντα Παϊσίου και των άλλων φωτισμένων αγίων γερόντων. Οι άγιοι είναι φως από τα θησαυροφυλάκια του φωτός, πόσο μάλλον λοιπόν η Υπεραγία Θεοτόκος είναι φωτός δοχείον φωτός ούσα δοχείον και θησαυρός φωτός οπότε μπορεί να φωτίσει το σκότος του Χριστιανού που ομιλεί όπως έλεγε και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς.
7,2 Σκέπη γενού και προστασία, και αντίληψις και καύχημα Παρθένε, γυμνωθέντι μοι νυν, απάσης βοηθείας, αβοήθητων δύναμις, και ελπίς απηλπισμένων.
Η υπεραγία Θεοτόκος είναι η ελπίδα των απελπισμένων, ελπίς απηλπισμένων, από τα υλικά πράγματα και τα υλιστικά προστάγματα τα οποία βγάζουν από τον θρόνο της καρδίας τον Θεό. Αυτά καταλαμβάνουν στην καρδιά μας την θέση που ανήκει στον Θεό.
Θεός γίνεται το χρήμα, υλικά, η σάρκα, και ενώ νομίζουμε ότι αυτά μας οδηγούν στο καλύτερο, στην πραγματικότητα μας οδηγούν στο χειρότερο. Ο άνθρωπος όταν το εννοήσει αυτό καταλαβαίνει ότι είναι γυμνός από κάθε βοήθεια, γυμνωθέντι μοι νυν, απάσης βοηθείας, αφού οι άνθρωποι του Θεού και η υπεραγία Θεοτόκος είναι οι μόνη βοήθεια ενάντια στην πάλη μας εναντίων του κόσμου τούτου και αυτών των οποίων προστάζει διότι κανείς εκ του κόσμου δεν μπορεί να μας βοηθήσει, οδηγεί σε λανθασμένη θεώρηση και δρόμους απωλείας αυτόν που είναι αβοήθητος. Έτσι με την οδηγία της για τα πάντα αντίληψις, η Παρθένος, δηλαδή αυτή που τήρησε, γίνεται σκέπη και προστασία σε αυτούς που σώζονται γινόμενη εν τέλει καύχημα. Ο Χριστιανός που ομιλεί ζητάει από την υπεραγία Θεοτόκο την οποία αναγνωρίζει ότι τήρησε τις εντολές, Παρθένε, να γίνει ο οδηγός του, γενού, στα πάντα, αντίληψις, ώστε να οδηγηθεί στην πλήρη κάθαρση.
7,3 Όλη ψυχή και διανοία, και καρδία σε και χείλεσι δοξάζω, απολαύσας των σων, μεγάλων χαρισμάτων· αλλ' ω της σης χρηστότητος, και απείρων σου θαυμάτων!
Στην εκζήτηση ώστε να καθαρθεί δεν λείπει δια δοξολογίας αίτηση στην οποία δηλώνει ότι έχει τον πόθο να προχωρήσει πνευματικά, ότι έχει πόθο να φύγει εντελώς ο παλαιός άνθρωπος. Αιτείται ώστε να απομακρυνθεί και το παραμικρό επισκίασμα ώστε να γίνουν εντελώς καθαροί οι οφθαλμοί της ψυχής. Μέσα του να έχει τον αδιάλειπτο πόθο ώστε να εφαρμόζει τις εντολές, απόλαυσε την βοηθεια της Θεοτόκου και τώρα ζητάει η Θετόκος με την βοήθεια που παρέχει, χρηστότητος, η οποία είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος, να τον βοηθήσει διότι είναι μάταιη η εκζήτηση βοήθειας από κάποιον άλλον παρά μόνο από τον Χριστό και τους δικούς του, ὁ δὲ καρπὸς τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθωσύνη, πίστις. Γαλ. 5,22 Ο καρπός τον οποίο το Άγιο Πνεύμα παράγει στις πιστές καρδιές είναι η αγάπη προς όλους, η χαρά από την λύτρωση που δίδει ο Χριστός, η ειρήνη που παρέχει η αγαθή συνείδηση, η μακροθυμία προς εκείνους που έσφαλαν απέναντι μας, η καλωσύνη και η διάθεση να είμαστε εξυπηρετικοί προς τους άλλους, η αγαθότητα της καρδίας, η αξιοπιστία στους λόγους και τις υποσχέσεις μας.
Το τροπάριο έχει την ρίζα του στον Ησαΐα, μας δείχνει την αντίθετη εικόνα που βλέπουμε στον Ησαΐα για τους άνομους ή αλλιώς ο Χριστιανός που ομιλεί δεν ξεχνάει αλλά "θυμάται" τις υποσχέσεις του Κυρίου στους Ισραηλίτες, τώρα ο λαός του Θεού είναι οι Χριστιανοί, ο νέος Ισραήλ.
Ο Κύριος προς τους ασεβείς: καὶ ἔσονται ὑμῖν τὰ ῥήματα πάντα ταῦτα ὡς οἱ λόγοι τοῦ βιβλίου τοῦ ἐσφραγισμένου τούτου, ὃ ἐὰν δῶσιν αὐτὸ ἀνθρώπῳ ἐπισταμένῳ γράμματα λέγοντες· ἀνάγνωθι ταῦτα· καὶ ἐρεῖ· οὐ δύναμαι ἀναγνῶναι, ἐσφράγισται γάρ. καὶ δοθήσεται τὸ βιβλίον τοῦτο εἰς χεῖρας ἀνθρώπου μὴ ἐπισταμένου γράμματα, καὶ ἐρεῖ αὐτῷ· ἀνάγνωθι τοῦτο· καὶ ἐρεῖ· οὐκ ἐπίσταμαι γράμματα. Καὶ εἶπε Κύριος· ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ· μάτην δὲ σέβονταί με διδάσκοντες ἐντάλματα ἀνθρώπων καὶ διδασκαλίας. διὰ τοῦτο ἰδοὺ ἐγὼ προσθήσω τοῦ μετατεθῆναι τὸν λαὸν τοῦτον καὶ μεταθήσω αὐτοὺς καὶ ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν κρύψω. Ησ. 29,11-14 Λόγω της ηθικής σας νάρκης οι λόγοι του Κυρίου θα είναι σαν τους λόγους βιβλίου το οποίο μένει σφραγισμένο και κλεισμένο. Αυτό αν δοθεί σε άνθρωπο ο οποίος γνωρίζει γράμματα και πουν σε αυτόν, διάβασε το, εκείνος θα απαντήσει δεν μπορώ διότι το βιβλίο είναι κλεισμένο και σφραγισμένο. Και εάν ανοικτό δοθεί σε χέρια ανθρώπου ο οποίος δεν γνωρίζει γράμματα εκείνος θα πει προς αυτόν που του το έδωσε, διάβασέ το εσύ διότι εγώ δεν γνωρίζω γράμματα. Ο Κύριος είπε, ο λαός αυτός με πλησιάζει μόνο με τα λόγια του στόματός του, με τιμούν με τα χείλια τους μόνο. Η ευσέβεια τους περιορίζεται σε υποκριτικά λόγια, η δε καρδία τους απέχει πολύ από εμένα. Ανώφελα με σέβονται διότι εγκταλείπουν την δική μου αλήθεια και διδάσκουν διδασκαλίες και εντολές ανθρώπων. Για αυτό ιδού εγώ, θα αποφασίσω να μετακινήσω τον λαό αυτόν, θα τους εξορίσω, θα καταστρέψω την δήθεν σοφία των σοφών και την σύνεση των ψευδοσυνετών θα εξαφανίσω.
Ο Κύριος και οι δικοί του είναι ο μόνος βοηθός, οι υπόλοιποι είναι οδηγοί προς την απώλεια. οὐκ ἔγνωσαν φρονῆσαι, ὅτι ἀπημαυρώθησαν τοῦ βλέπειν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτῶν καὶ τοῦ νοῆσαι τῇ καρδίᾳ αὐτῶν. καὶ οὐκ ἐλογίσατο τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ οὐδὲ ἀνελογίσατο ἐν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ οὐδὲ ἔγνω τῇ φρονήσει, ὅτι τὸ ἥμισυ αὐτοῦ κατέκαυσεν ἐν πυρὶ καὶ ἔπεψεν ἐπὶ τῶν ἀνθράκων αὐτοῦ ἄρτους καὶ ὀπτήσας κρέα ἔφαγε καὶ τὸ λοιπὸν αὐτοῦ εἰς βδέλυγμα ἐποίησε καὶ προσκυνοῦσιν αὐτῷ. γνῶθι ὅτι σποδὸς ἡ καρδία αὐτῶν, καὶ πλανῶνται· Ησ. 44,18-19 Δεν είχαν τον νου διότι σκοτίσθησαν για να μη βλέπουν τα μάτια της ψυχής και να μην εννοούν με την διάνοια. Πήραν ένα ξύλο έκαψαν το μισό να ψήσουν και να ζεσταθούν και με το υπόλοιπο έφτιαξαν ειδωλο νομίζοντάς το θεό, δεν σκέφτηκαν με την καρδία ούτε αναλογίσθηκαν με την ψυχή τους ότι δεν είναι σε θέση ο ψεύτικος θεός να τους σώσει. Μάθε ότι στάχτη είναι η καρδιά τους και πλανώνται.
Καταδίκη της αμαρτίας. Ταῖς πολιοδίαις σου ἐκοπίασας καὶ οὐκ εἶπας· παύσομαι ἐνισχύουσα, ὅτι ἔπραξας ταῦτα, διὰ τοῦτο οὐ κατεδεήθης μου σύ. τίνα εὐλαβηθεῖσα ἐφοβήθης καὶ ἐψεύσω με καὶ οὐκ ἐμνήσθης μου, οὐδὲ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν οὐδὲ εἰς τὴν καρδίαν σου; καὶ ἐγώ σε ἰδὼν παρορῶ, καὶ ἐμὲ οὐκ ἐφοβήθης. καὶ ἐγὼ ἀπαγγελῶ τὴν δικαιοσύνην μου καὶ τὰ κακά σου, ἃ οὐκ ὠφελήσει σε. Ησ. 57,10-12 Εσύ Ιερουσαλήμ ταλαιπωρήθηκες και ματαίως κόπιασες με αναζητήσεις αλλά όμως δεν είπες, μάταιη είναι η προσπάθεια μου, θα παύσω να ζητώ ενισχύσεις από τους έξω. Επειδή παρέκλινες και έπραξες όλες αυτές τις παρανομίες τυφλώθηκες και για αυτό δεν αισθάνθηκες την ανάγκη μου, ούτε θέλησες να με παρακαλέσεις. Από δέος σε ποιόν φοβήθηκες και είπες ψέματα σε εμένα με την παράβαση των υποσχέσεών σου και δεν με θυμήθηκες; Ούτε καν με έβαλες στην σκέψη σου και την καρδία σου, εγώ όταν είδα την διαγωγή σου αυτή έκαμα ότι δεν σε βλέπω, μακροθύμησα. Και πάλι όμως εσύ δεν φοβήθηκες και συνέχισες τις παρεκτροπές. Εγώ όμως θα αναγγείλω την δίκαιη μου εναντίον σου απόφαση και τις συμφορές οι οποίες θα σε βρουν. Τα δε είδωλά σου σε τίποτε δεν θα σε ωφελήσουν.
Όλη ψυχή και διανοία και καρδία σε και χείλεσι -- οὐκ ἔγνωσαν φρονῆσαι, ὅτι ἀπημαυρώθησαν τοῦ βλέπειν τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτῶν καὶ τοῦ νοῆσαι τῇ καρδίᾳ αὐτῶν. καὶ οὐκ ἐλογίσατο τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ οὐδὲ ἀνελογίσατο ἐν τῇ ψυχῇ αὐτοῦ -- οὐδὲ ἔλαβές με εἰς τὴν διάνοιαν οὐδὲ εἰς τὴν καρδίαν σου -- ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ·
δοξάζω -- οὐκ ἐμνήσθης μου
απολαύσας των σων, μεγάλων χαρισμάτων· αλλ' ω της σης χρηστότητος, και απείρων σου θαυμάτων!
7,4 Βλέψον ιλέω όμματί σου, και επίσκεψαι την κάκωσιν ην έχω, και δεινών συμφορών, και βλάβης και κινδύνων, και πειρασμών με λύτρωσαι, αμετρήτω σου ελέει.
Άλλο ένα τροπάριο βαθύτατων νοημάτων και γεμάτο ουράνια διδαχή το οποίο θεωρείται από ορισμένους, αν είναι δυνατόν, μια μεμψιμοιρία. Εδώ ο Χριστιανός που εμφανίζεται να ομιλεί συνεχίζει να εκζητεί την κάθαρση και καθώς προχωρεί ζητάει την πλήρη κάθαρση της καρδίας, ρωτάει σαν τον πλούσιο νέο "σε τι άλλο υστερώ;" τί ἔτι ὑστερῶ; όμως αυτός το κάνει με πραγματική διάθεση διορθώσεως διότι θέλει να είναι τέλειος εἰ θέλεις τέλειος εἶναι. Έχουμε εντολή για αυτό, ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς ὀὐρανοῖς τέλειός ἐστιν. Οπότε αν τυχόν εμείς σκεφτόμαστε, εγώ δεν σκότωσα εγώ δεν λήστεψα καλά είμαι, με αυτό αφενός βάζουμε τρικλοποδιά στην πνευματική πορεία μας και κινδυνεύουμε και αφετέρου απορρίπτουμε την εντολή του Χριστού και αμαρτάνουμε. Δηλαδή αυτή η σκέψη που συχνά ακούμε είναι από μόνη της μεγάλη αμαρτία διότι όχι μόνο δείχνει ότι δεν έχουμε συναίσθηση της αμαρτωλότητας αλλά είναι και προτροπή προς πνευματική ραθυμία αλλά και άρνηση των εντολών, λέμε στον Χριστό εγώ τα ξέρω καλύτερα, ο άνθρωπος αν δεν σκοτώσει όλα καλά. Όσο αφορά το αίτημα στο τροπάριο αυτό γίνεται από τον Χριστιανό που ομιλεί διότι δεν μπορεί κάποιος να τελειωθεί αν δεν απαλλαχτεί εντελώς και από το παραμικρό που βρίσκεται μέσα στην καρδιά του, όπως λέγεται μικρό ρήγμα βουλιάζει μεγάλο καράβι. Αν δεν εξαφανιστεί και η παραμικρή εισροή υδάτων ή η παραμικρή ύπαρξη υδάτων, κάκωσιν ην έχω, από το πέλαγος του κόσμου τούτου, για το δεύτερο κάνει λόγο η φράση, δεν μπορεί να επέλθει τελειότητα, δεν μπορεί να έλθει το καθ' ομοίωση, ο νους αποσπάται, η πνευματική όραση δεν είναι καθαρή. Ο Θεός κατεβαίνει στην Γη ώστε να ανεβάσει τον άνθρωπο στον ουρανό αλλά όταν ο άνθρωπος δεν αποζητάει να καθαρθεί εντελώς τότε από την μια κρατάει το χέρι του Θεού αλλά από την άλλη έχει αυτοδεθεί σαν με αλυσίδα από το πόδι η οποία είναι καρφωμένη στην Γη. Εδώ έχουμε ξανά παράκληση ώστε η Θεοτόκος με τον ελεήμονα οφθαλμό, ιλέω όμματί σου, ο οποίος με την φώτιση και την πληροφορία του Αγίου Πνεύματος θα δει και την παραμικρή κάκωσιν που έχει, δηλαδή την κάκωση της καρδίας από την αμαρτία στην οποία βρισκόταν. Είδαμε πριν τον Χριστό ο οποίος κοίταξε τον Πέτρο αλλά και τον πλούσιο νέο με τον ελεήμονα οφθαλμό, ἐμβλέψας. Λέγει αὐτῷ ὁ νεανίσκος· πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου· τί ἔτι ὑστερῶ; ὁ δὲ Ἰησοῦς ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἕν σε ὑστερεῖ·. Ματθ. 19,20 και Μαρκ. 10,21 Όλες τις εντολές τις τήρησα από μικρός, σε τι ακόμη υστερώ; Ο Ιησούς τον κοίταξε φιλάνθρωπα και του είπε, ένα ακόμη σου λείπει. Με αυτόν τον ελεήμονα οφθαλμό επισκέφθηκε ο Χριστός την κάκωση στον νέο, ήταν η φιλαργυρία.
Βλέψον ιλέω όμματί -- ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν
Επίσκεψαι την κάκωσιν ην έχω -- ἕν σε ὑστερεῖ·/ ὕπαγε πώλησόν.
Έβλεψε ιλέω όμματι ο Χριστός την κάκωσιν ην είχε λέγοντας του να πουλήσει και να τον ακολουθήσει και όχι λέγοντας ότι αυτοπαρουσιάστηκε σαν μέγας άγιος, πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου·, ενώ σίγουρα δεν είχε τηρήσει διότι ούτε ήταν κάποιος αναμάρτητος όσο αφορά τα άλλα, ούτε και ήταν γνήσιος φιλάνθρωπος εφόσον αγαπούσε το χρήμα, άρα δεν είχε τηρήσει το μέγα καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. Αυτός που τηρεί την πρώτη εντολή, δηλαδή αγαπάει τον Θεό εκ καρδίας, διαχειρίζεται τα χρήματα όπως διδάσκει ο Θεός. Αυτός που πραγματικά τηρεί την δεύτερη εντολή και αγαπάει γνησίως τον συνάνθρωπο δεν μπορεί να είναι φιλάργυρος. Ο πλούσιος νέος θα έδινε στον φτωχό μεν αλλά ασφαλίζοντας την δική του υπερβολικά καλή οικονομική κατάσταση δε, από τα 100000 έδινε το 1.
Ο πλούσιος νέος ειλικρινά αρχικά ρώτησε και έπειτα με ενδιαφέρον είπε τί ἔτι ὑστερῶ, το αποδεικνύει εκτός από την στάση του να φύγει λυπημένος και όχι νευριασμένος επειδή τον νίκησε ο Χριστός κυρίως το χωρίο του Ευαγγελιστή Μάρκου. Μήπως άραγε ο Χριστός όταν του μιλούσε πριν ο νέος δεν τον κοιτούσε γιατί τον απαξίωνε; Μήπως άραγε τώρα ξεκίνησε να τον αγαπά; Έχει την μεγάλη σημασία της η φράση ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν. Ο νέος αν και δεν ρωτάει κατ' αυτόν τον τρόπο λαμβάνει απάντηση επίκλησης βλέμματος Κυρίου. Ο φιλάνθρωπος Χριστός του δίδει απάντηση τι να ποιήσει και σε τι υστερεί ώστε να μπορέσει να γίνει ἀγαθός ὁράσει Κυρίῳ. Η φράση "ένα σου λείπει" ήταν η απάντηση εκείνου που βλέπει όχι όπως ένας άνθρωπος εξωτερικά αλλά εκείνου που βλέπει εντός της καρδίας, δηλαδή του Θεού, βαθεῖα ἡ καρδία παρά πάντα, καὶ ἄνθρωπός ἐστι· καὶ τίς γνώσεται αὐτόν; ἐγὼ Κύριος ἐτάζων καρδίας, και στον νέο απαντήθηκε τι να κάνει και σε τι υστερούσε ώστε να γινόταν αγαθός στα μάτια του Θεού. Οὐχ ὡς ἐμβλέψεται ἄνθρωπος, ὄψεται ὁ Θεός, ο Θεός δεν βλέπει όπως ο άνθρωπος εξωτερικά αλλά ὄψεται βλέπει εἰς καρδίαν. Ο νέος ήταν αποφασισμένος να πιάσει το χέρι του Θεού ώστε να ανέβει στον ουρανό όμως κάποια αλυσίδα ήταν στο πόδι του. Αν του απαντούσε ο Χριστός, τα τήρησες όλα και μάλιστα από μικρός ε; καλώς τον αναμάρτητο, εσύ παιδί μου είσαι άγιος, σε δυο φτεράκια και το φωτοστέφανο υστερείς, μισό να στα δώσω, τότε ο νέος θα έλεγε συγγνώμη Ραββί ελεεινός αμαρτωλός είμαι, βάζοντας πάλι μετάνοια, γονυπετήσας αὐτόν, μπορεί αυτήν την φορά και δυο και τρείς μετάνοιες. Αν του έλεγε, είμαστε στα σύνορα, ήταν εἰς τα ὅρια τῆς Ἰουδαίας δια τοῦ πέραν τοῦ Ἰορδάνου, πήγαινε στα Ιεροσόλυμα με τα πόδια λέγοντας την ευχή ξαναέλα και μόνο τότε μιλάμε ο νέος θα απαντούσε, να 'ναι ευλογημένο γέροντα, ξεκινώντας αμέσως. Αν του έλεγε θα κάνεις όχι 3 αλλά 30 παρακλήσεις την ημέρα, ξεκίνα, ο νέος θα άρχιζε αυτοστιγμεί. Αλλού όμως ήταν η ασθένεια, αλλού ήταν η κάκωση. Και στον ένα κοίταξε με αγάπη ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν Μαρκ. 10,21 (στον νέο) ενώ στον άλλον με οργή (στους Φαρισαίους) καὶ
περιβλεψάμενος αὐτοὺς μετ᾿ ὀργῆς, συλλυπούμενος ἐπὶ τῇ πωρώσει τῆς
καρδίας αὐτῶν Μαρκ. 3,5 δείχνοντας με αυτό ότι ως Κύριος δίδει την κατάλληλη θεραπεία για τον κάθε ένα ώστε να φύγει από το γεώδες και υλικό φρόνημα. Βλέμμα αγάπης και βλέμμα οργής εναντίων του υλικού και γεώδους φρονήματος. Και δεν είπε ο Ευαγγελιστής μόνο συλλυπούμενος αλλά προσέθεσε για την πώρωση της καρδίας τους διότι ο Χριστός ως Θεός με την ματιά του δεν κοιτούσε εξωτερικά αλλά εσωτερικά εντός της καρδίας και στον ένα είδε την φιλαργυρία ενώ στον άλλον είδε την πώρωση. Ο Σωτήρ ημών παραγενόμενος εἰς το σῶσαι τον κόσμον έχει όπως και στον ουρανό βλέμμα οργής και αγάπης εναντίων του υλικού και γεώδους φρονήματος, είναι απλώς η διαφορετική πρόταση της σωτηρίας, το διαφορετικό βλέμμα του Χριστού προς όλους και οι απαντήσεις και ενέργειες που το συνόδευαν ήταν αποτέλεσμα κάτι εσωτερικού, της θέλησής του για την σωτηρία τους. Ο πλούσιος νέος δεν πήγε να πειράξει τον Χριστό όπως νομίζουν ορισμένοι, αυτό είναι λάθος, εξάλλου βλέπουμε ότι αυτό μας διδάσκει το Πνεύμα με το τροπάριο και την ερμηνεία. Ο νέος πήγε να υπακούσει τον Χριστό σε αυτά που θα του έλεγε ενώ πραγματικά θεωρούσε ότι ήταν ενάρετος και ζητούσε να προοδεύσει περισσότερο, όπως νόμιζε. Να όμως που σε ένα δευτερόλεπτο από την κάκωση ην είχε αρνήθηκε την ωραιότερη πρόταση που ποτέ μπορεί να προταθεί, το ακολούθησε με. Δεῦρο ἀκολούθει μοι, ἄρας τὸν σταυρόν σου του λέει ο Χριστός. Την ίδια ωραιότερη πάντων πρόταση ακούμε όλοι, δεν κάνει διακρίσεις ο Θεός. Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτὸν, καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι. Μαρκ. 8,34. Αφήστε την φιλαργυρία, την φιλοδοξία, την φιληδονία, την κάθε αμαρτία παράγωγο αυτών και ακολουθήστε με και θα λάβετε ουράνιο θησαυρό. Ο πλούσιος νέος δεν έπασχε στην φιλοδοξία η οποία γεννάει την διάθεση για πειρασμό αλλά στην φιλαργυρία. Για αυτό έβαλε μετάνοια για αυτό δεν αποδέχθηκε την κλήση. Μάλιστα όποιος αποδεχθεί την κλήση δεν θα λάβει μόνο ουράνιο θησαυρό αλλά και επίγειο. Θα λάβει δηλαδή τα διάφορα χαρίσματα, θα λάβει την κάθε ευλογία Θεού που δεν μπορούν ούτε κατά διάνοια να προσφέρουν τα χρήματα και τα ακίνητα. Κάποιες φορές αν είναι προς συμφέρον του ανθρώπου θα λάβει και υλικά ή χρήματα, όμως ο Χριστός προσφέροντας την απολύτως κατάλληλη θεραπεία για τον συγκεκριμένο αποσιωπεί όλα αυτά κάνοντας λόγο στον πλούσιο νεο για θησαυρό και για θησαυρό ουράνιο. Δηλαδή επειδή ο νέος είναι και πνευματικά νέος ο Χριστός τον διευκολύνει ώστε να πάρει την απόφαση λέγοντας του να ανταλλάξει τα επίγεια πλούτη με άλλα απείρως ανώτερα. Ο συγκεκριμένος νέος καλείται από τον Χριστό προς την μοναχική ζωή, εξ ου και η εντολή να πουλήσει και να τον ακολουθήσει. Με τα λόγια του Χριστού και του εκ Πνεύματος Αγίου τροπάριου διδασκόμαστε ότι αν δεν μας φωτίσει ο Θεός δεν γίνεται τίποτα. Ούτε μπορούμε να προοδεύσουμε πνευματικά, ούτε να παλέψουμε στο πεδίο της μάχης στο οποίο υστερούμε ή στο οποίο ο εχθρός έχει στήσει προγεφύρωμα, ούτε να πράττουμε το Θείο θέλημα. Αν δεν ζητούμε συνεχώς την βοήθεια Θεού δεν γίνεται τίποτα, οπότε αν δεν εμβλέψει σε εμάς, αν δεν βλέψει με τον ελεήμονα οφθαλμό, ο άνθρωπος δεν μπορεί να καταλάβει την κάκωση, νομίζει ότι είναι υγιής. Δείτε ανάρτηση το βλέμμα του Χριστού. Για αυτό και ο Χριστιανός που παρουσιάζεται να ομιλεί στην Παράκληση κάνει αναφορά στα πάντα, δεινών συμφορών, και βλάβης και κινδύνων, και πειρασμών.
Δεν μπορεί να γνωρίζει σε τι έτι υστερεί.
Εαυτός -- συμφορών, συνάνθρωποι -- βλάβης και κινδύνων, Διάβολος -- πειρασμών. Δεινές συμφορές ειναι του βίου οι καταστάσεις όπου ενδεχομένως από την κάκωση να αρνηθεί, βλάβες και κίνδυνοι είναι από τους άλλους, πειρασμοί από τον Διάβολο. Ένας μπορεί να νομίζει ότι πάει καλά και ότι ακολουθεί τις εντολές όμως σε δεινές συμφορές οποιουδήποτε είδους να μην έχει την σωστή αντιμετώπιση. Επί παραδείγματι να μην του καλοέρχονται ασθένειες και ταλαιπωρίες, εν τέλει μπορεί να αποδειχθεί ότι στα εύκολα και στην διασκέδαση ήταν πιστός, οπότε έτσι να απομακρυνθεί και αυτός από τον Χριστό σαν τον νέο. Μπορεί στην βλάβη που θα του επιφέρουν να μην έχει μακροθυμία ή να έχει μη Χριστιανική αντιμετώπιση, επί παραδείγματι αντί να απευθυνθεί στους αρμοδίους προς επίλυση να αυτοδικήσει, μάλιστα συνήθως επιφέροντας πολλαπλάσια ζημιά.
Μπορεί στον κίνδυνο να ανομήσει ο ίδιος ή να στραφεί και αυτός σε ανόμους για βοήθεια. Μπορεί στον κίνδυνο να καταφύγει σε ανόμους για συμβουλές και σωτηρία. Σε ασθένειες ή χειρότερα χωρίς ασθένειες να καταφύγει σε διάφορους αντίθεους, πόσοι πάνε σε Γιόγκι και γιόγκα, σε μάγους χαρτορίχτες αστρολόγους, σε διάφορους τσαρλατάνους για να βρούν τάχα ευεξία ή την υγεία ή για να βρούν το μέλλον τους ενώ ο Χριστός ήδη μας έχει πει το μέλλον που μας ενδιαφέρει και πως θα το κερδίσουμε; Μπορεί κάποιος να νομίζει ότι είναι ταπεινός όμως κατά βάθος να κρύβεται σε αυτόν μικρή ή μεγάλη έπαρση. Μπορεί να νομίζει ότι έχει εγκράτεια, να νομίζει ότι έχει ευσέβεια, να νομίζει ότι, ότι, ότι, αλλά όμως στον πειρασμό του Διαβόλου να πέσει νικημένος αυτοστιγμεί διότι υπάρχει η κάκωση. Στο εδώ τροπάριο ο Χριστιανός που ομιλεί ζητάει να επισκεφθεί την κάκωση η Θεοτόκος ώστε να καθαρθεί εντελώς διότι αν υπάρχει κάτι στην καρδιά μας αυτό γίνεται αιτία ώστε να υπάρξουν φοβερές συμφορές ή να υπάρξουν πειρασμοί τα οποία θα νικήσουν τον αγωνιστή διότι ο Διάβολος έχει τα κατάλληλα σχέδια για τον κάθε ένα και για τους αρχάριους και για τους προχωρημένους και προσπαθεί να εκμεταλλευτεί τα πάθη μας ώστε έτσι να έχει τον καλύτερο σύμμαχο, δηλαδή εμάς τους ίδιους. Ξανά βλέπουμε ότι τίποτα δεν είναι τυχαίο στην Παράκληση, ούτε η σειρά τροπαρίων ούτε τα λεγόμενα, ούτε είναι μόνο προσευχή η Παράκληση αλλά και διδαχή. Μακράν βέβαια απέχει όπως περίτρανα αποδυκνύεται από το να είναι μεμψιμοιρία ή ένα αίτημα πονεμένου, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι ομιλεί το Πνεύμα διδάσκοντας μέγιστες διδαχές. Δεν είναι καθόλου κακό φυσικά να παρακαλούμε την Θεοτόκο με το συγκεκριμένο τροπάριο για κάποια σωματική κάκωση, δηλαδή ασθένεια ή τραυματισμό, η έννοιά του όμως είναι αυτή που είδαμε.
Λέγει αὐτῷ· ποίας; ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπε· τὸ οὐ φονεύσεις, οὐ μοιχεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, τίμα τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. λέγει αὐτῷ ὁ νεανίσκος· πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου· τί ἔτι ὑστερῶ; ἔφη αὐτῷ ὁ Ἱησοῦς· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον ἀπῆλθε λυπούμενος· ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά. Ματθ. 19,18-22 Απαντάει ο πλούσιος νέος στον Χριστό λέγοντας: ποιές εντολές εννοείς να τηρήσω; Ο Ιησούς του είπε: τις γνωστές, μη σκοτώσεις, μη μοιχεύσης, μη κλέψης, μη ψευδομαρτυρήσης, τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου και να αγαπήσης τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου. Απαντάει ο νέος: όλα αυτά τα έχω τηρήσει από την νεανική μου ηλικία, τι μου λείπει ακόμη; (Ο Ιησούς τον κοίταξε φιλάνθρωπα και του είπε: ένα ακόμη σου λείπει Μαρκ.10,21) αν θέλεις να είσαι τέλειος πήγαινε πούλησε, μοίρασε στους πτωχούς και θα αποκτήσεις θησαυρό στον ουρανό και έλα ακολούθησέ με. Όταν ο νέος άκουσε αυτά τα λόγια έφυγε λυπημένος διότι η καρδιά του ήταν κολλημένη στα πλούτη.
ὅτι οὐχ ὡς ἐμβλέψεται ἄνθρωπος, ὄψεται ὁ Θεός, ὅτι ἄνθρωπος ὄψεται εἰς πρόσωπον, ὁ δὲ Θεὸς ὄψεται εἰς καρδίαν. καὶ
εἶπε Κύριος πρὸς Σαμουήλ· μὴ ἐπιβλέψῃς ἐπὶ τὴν ὄψιν αὐτοῦ μηδὲ εἰς τὴν
ἕξιν μεγέθους αὐτοῦ, ὅτι ἐξουδένωκα αὐτόν· ὅτι οὐχ ὡς ἐμβλέψεται
ἄνθρωπος, ὄψεται ὁ Θεός, ὅτι ἄνθρωπος ὄψεται εἰς πρόσωπον, ὁ δὲ Θεὸς
ὄψεται εἰς καρδίαν καὶ
ἀπέστειλε καὶ εἰσήγαγεν αὐτόν· καὶ αὐτὸς πυῤῥάκης μετὰ κάλλους ὀφθαλμῶν
καὶ ἀγαθὸς ὁράσει Κυρίῳ. καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Σαμουήλ· ἀνάστα καὶ
χρῖσον τὸν Δαυίδ, ὅτι οὗτός ἐστιν ἀγαθός. Α' Βασ. 16,1-12. Ο προφήτης Σαμουήλ πήρε εντολή να πάει
στο σπίτι του Ιεσσαί ώστε να χρίσει βασιλιά ένα από τα παιδιά του, ποιό
ακριβώς όμως δεν του αποκάλυψε ο Κύριος ώστε να διδαχθούμε. Μπαίνοντας στο
σπίτι ο προφήτης είδε τον Ελιάβ, αυτός είχε
ωραίο ανάστημα και ήταν ευειδής. Ο Σαμουήλ θεώρησε ότι ίσως αυτόν έχει εκλέξει ο Θεός. Μόλις κάνει αυτήν την σκέψη ο Κύριος τον πληροφορεί λέγοντας "μη προσέχεις και μη παρασύρεσαι από την εξωτερική όψη του
Ελιάβ διότι τον
απέρριψα, ο Θεός δεν βλέπει όπως οι άνθρωποι, ο άνθρωπος βλέπει
το εξωτερικό ο Θεός όμως βλέπει την καρδία". Καλεί ο Σαμουήλ και τους υπόλοιπους όμως ο Θεός δεν τον πληροφορεί για κανένα και τότε ο προφήτης λέει του Ιεσσαί δεν έχεις άλλα παιδιά; Ο Ιεσσαί απαντάει έχω και έναν νεαρό, τον μικρότερο, να τον φωνάξω. Ήρθε ο Δαυίδ και ήταν ἀγαθός ὁράσει Κυρίῳ. Τότε είπε ο Σαμουήλ αυτός θα γίνει βασιλιάς γιατί είναι αγαθός ενώπιον μου. Ο Ελιάβ ήταν αγαθός οράσει ανθρωπίνη, ο Δαυίδ όμως ήταν ἀγαθός ὁράσει Κυρίῳ και βλέπουμε τον Σαμουήλ να λαμβάνει πληροφορία εκ Πνεύματος και να λέει ὅτι οὗτός ἐστιν ἀγαθός. Αυτή η φράση έχει πολλά διδάγματα. Ο προφήτης και όλοι οι άγιοι έχοντας την χάρη του Θεού έχουν και το βλέμμα του Θεού και εξαιρέτως η Υπεραγία Θεοτόκος η οποία βλέπει ιλέω όμματι οδηγώντας μας ώστε να θεραπευθεί η κάκωση και να γίνουμε αγαθοί ὁράσει Κυρίῳ. Ο Ιεσσαί ήταν ο πατέρας του προφήτη Δαυίδ από τον οποίον βλάστησε το άνθος Χριστός για αυτό και ψάλουμε Ράβδος εκ της ρίζης Ιεσσαί και άνθος εξ αυτής Χριστέ εκ της Παρθένου ανεβλάστησας, εξ όρους ο αινετός κατασκίου δασέος, ήλθες σαρκωθείς εξ απειράνδρου, ο άυλος και Θεός. Δόξα τη δυνάμει σου Κύριε.
Καὶ ἐξελεύσεται ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεσσαί, καὶ ἄνθος ἐκ τῆς ῥίζης ἀναβήσεται. Ησ. 11,1. καὶ πάλιν Ἡσαΐας λέγει· ἔσται ἡ ῥίζα τοῦ Ἰεσσαί, καὶ ὁ ἀνιστάμενος ἄρχειν ἐθνῶν· ἐπ᾿ αὐτῷ ἔθνη ἐλπιοῦσιν. Ρωμ. 15,12.
Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι οι Ορθόδοξοι είμαστε οι Βιβλικοί.
Όλα αυτά αποδεικνύουν ότι οι Ορθόδοξοι είμαστε οι Βιβλικοί.
Καὶ εἰσῆλθε πάλιν εἰς τὴν συναγωγὴν καὶ ἦν ἐκεῖ ἄνθρωπος ἐξηραμμένην ἔχων τὴν χεῖρα. καὶ παρετήρουν αὐτὸν εἰ τοῖς σάββασι θεραπεύσει αὐτόν, ἵνα κατηγορήσωσιν αὐτοῦ. καὶ λέγει τῷ ἀνθρώπῳ τῷ ἐξηραμμένην ἔχοντι τὴν χεῖρα· ἔγειρε εἰς τὸ μέσον. καὶ λέγει αὐτοῖς· ἔξεστι τοῖς σάββασιν ἀγαθοποιῆσαι ἢ κακοποιῆσαι; ψυχὴν σῶσαι ἢ ἀποκτεῖναι; οἱ δὲ ἐσιώπων. καὶ
περιβλεψάμενος αὐτοὺς μετ᾿ ὀργῆς, συλλυπούμενος ἐπὶ τῇ πωρώσει τῆς
καρδίας αὐτῶν, λέγει τῷ ἀνθρώπῳ· ἔκτεινον τὴν χεῖρά σου. καὶ ἐξέτεινε,
καὶ ἀποκατεστάθη ἡ χεὶρ αὐτοῦ ὑγιὴς ὡς ἡ ἄλλη. Μαρκ. 3,1-5 Και εισήλθε πάλι ο Ιησούς στην συναγωγή, ήταν δε εκεί ένας που είχε το χέρι του παράλυτο. Οι Φαρισαίοι τον κοιτούσαν με μεγάλη προσοχή μήπως τον θεραπεύσει ώστε έπειτα να τον συκοφαντήσουν ότι κάνει θαύματα το Σάββατο. Τότε λέει ο Χριστός στον άνθρωπο, σήκω και στάσου στην μέση. Έπειτα γυρίζει και λέει στους Φαρισαίους, επιτρέπεται το Σάββατο να κάνει κάποιος το καλό ή όχι; Να τον σώσει ή να τον αφήσει αβοήθητο; Οι Φαρισαίοι δεν μιλούσαν. Και αφού περιέφερε σε όλους το βλέμμα του με οργή λυπούμενος για την πώρωση της καρδίας τους είπε στον άνθρωπο, άπλωσε το χέρι σου και έγινε το χέρι του όπως το άλλο.
βαθεῖα ἡ καρδία παρά πάντα, καὶ ἄνθρωπός ἐστι· καὶ τίς γνώσεται αὐτόν; ἐγὼ Κύριος ἐτάζων καρδίας, Ιερ. 17,9. Η
καρδία του ανθρώπου είναι βαθειά και ανεξερεύνητη περισσότερο από όλα, αυτός είναι ο
άνθρωπος και ποιος μπορεί να τον γνωρίσει; Εγώ μόνο, ο Κύριος και Θεός.
Ωδή η'. Δοκιμασία, ο Θεός τον εγκαταλείπει.
Σύνδεση Μέγα και Μικρού Παρακλητικού Κανόνος.
Είδαμε στο 5,1 και θα δούμε στο 8,4 ότι η Μεγάλη Παράκληση έχει σύνδεση με τους Χαιρετισμούς. Σε αυτήν την ωδή έχουμε την ένωση Μικρής και Μεγάλης Παράκλησης.
Και οι τρεις Θεομητορικοί ύμνοι είναι συνδεδεμένοι. Η σύνδεση είναι η εξής: η Μεγάλη περιέχει τους Χαιρετισμούς και η Μικρή είναι κομμάτι της Μεγάλης. Τα τροπάρια 9,1-4 της Μικρής είναι το συμπλήρωμα των τροπαρίων 8,1-4 της Μεγάλης και μόνο το τροπάριο 9,5 ανήκει αποκλειστικά στην Μικρή. Αυτή είναι η αιτία που έχουμε 5 τροπάρια στην 9η ωδή της Μικρής Παράκλησης και η αιτία των ονομάτων Μικρή Μεγάλη. Θα δούμε ένα παράδειγμα στο τροπάριο 8,4.
8,1 Δια σπλάγχνα ελέους σου Παρθένε, μη παρίδης σεμνή, ποντούμενόν με σάλω, βιωτικών κυμάτων, αλλά δίδου μοι χείρα βοηθείας, καταπονουμένω, κακώσεσι του βίου.
Ο Χριστιανός του κανόνα έχει προχωρήσει πολύ πνευματικά, το είδαμε στα αιτήματα της προηγούμενης ωδής, αλλά όμως τώρα έχει έρθει η ώρα της δοκιμασίας, δοκιμάζεται, ο Θεός φαίνεται να τον έχει εγκαταλείψει. Στην πραγματικότητα βέβαια ο Θεός δεν εγκαταλείπει πλήρως κανέναν ακόμη και τους απίστους. Όπως έχει ειπωθεί στην ανάρτηση μωραίνει Κύριος ον βούλεται απολέσαι ο Θεός παραμένει κοντά στον άνομο, πρώτον με το να συντηρεί τον αρνητή των εντολών, τὸν ἥλιον αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ δικαίους καὶ ἀδίκους, δεύτερον με το να συγκρατεί τους δαίμονες από το να τον σκοτώσουν άμεσα (δηλαδή αυτοί οι ίδιοι) εξ αυτού του γεγονότος ο Ηρώδης, ο Ιούδας και οι λοιποί ανά τους αιώνες όμοιοι. Όπως όταν κάποιος εντάσσεται σε μια συμμορία τα άλλα μέλη δεν διστάζουν καθόλου να τον σκοτώσουν ή να τον προδώσουν, έτσι θα πάθαινε και ο άνομος ο οποίος έχει προσχωρήσει στους δαίμονες, θα τον έτρωγαν ζωντανό, εἰ γὰρ ὁ Θεὸς ἀγγέλων ἁμαρτησάντων οὐκ ἐφείσατο, ἀλλὰ σειραῖς ζόφου ταρταρώσας παρέδωκεν εἰς κρίσιν τηρουμένους, -- ζῶντας ἂν κατέπιον ἡμᾶς, και τρίτον προσπαθεί να αποτρέψει την κόλαση του ή εφόσον υπάρξει κόλαση προσπαθεί να αποτρέψει μεγαλύτερη τιμωρία από τον αυτοπροορισμό σε αυτήν. Δηλαδή εάν κάποιος τελικώς έρθει στην κατάσταση της κολάσεως, αυτή να είναι μικρότερου μεγέθους. Καὶ δώσω σοι τὰς κλεῖς τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν -- καὶ ἔχω τὰς κλεῖς τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ᾅδου, δίδει του Παραδείσου στον άνθρωπο αλλά κρατά του Άδη για να κάνει δυσκολότερη την είσοδο.
Εδώ επειδή δοκιμάζεται και ο Θεός φαίνεται να τον έχει αφήσει μόνο του νιώθει ότι ο κλυδωνισμός, σάλος, από τα βιωτικά κύματα, βιωτικών κυμάτων, τον καταποντίζει, ποντούμενον, οπότε σαν άλλος Πέτρος ζητάει χείρα βοηθείας, δίδου μοι χείρα βοηθείας, από την σεμνή, διότι η Θεοτόκος παρά το ότι έφτασε στα μεγαλύτερα ύψη καθαρότητος παρά το ότι έγινε μήτηρ Θεού και ήταν Παρθένος προ και μετά τόκον ήταν πάντοτε σεμνή χωρίς να κομπάζει, ενώ ξανά σεμνή ήταν σε όλες τις περιστάσεις τις ζωής της. Όταν ο Ηρώδης δίωξε τον υιό της είχε κατά Θεόν διαγωγή, όταν οι αντίθεοι Φαρισαίοι δίωκαν τον υιό της το ίδιο, σε όλες τις περιστάσεις, είτε ασθένειες, είτε δυσκολίες, σε οτιδήποτε, είχε την αρετή της σεμνότητας, δίηγαγε βίον ἐν πάσῃ εὐσεβείᾳ καὶ σεμνότητι. Α Τιμ. 2,2. Ζωή ειρηνική και ήσυχη με κάθε ευσέβεια και σεμνότητα.
Μας λέει ο απόστολος, τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε·. Φιλιπ. 4,8 Λοιπόν αδελφοί, όσα είναι αληθινά, όσα είναι τίμια και σεβαστά, όσα είναι δίκαια ενώπιον του Θεού, όσα είναι αμόλυντα και καθαρά, όσα είναι αγαπητά και ευάρεστα στον Θεό και τους ανθρώπους, όσα έχουν και δίδουν καλή υπόληψη, κάθε αρετή και κάθε τι το άξιο επαίνου, αυτά και μόνο να συλλογίζεστε.
8,2 Περιστάσεις και θλίψεις και ανάγκαι, εύροσάν με Αγνή, και συμφοραί του βίου, και πειρασμοί με πάντοθεν εκύκλωσαν· αλλά πρόστηθί μοι, και αντιλαβού μου, τη κραταιά σου σκέπη.
Καθώς περνάει ο χρόνος με τον Θεό να τον δοκιμάζει οι πειρασμοί του φαίνονται να τον περικυκλώνουν, και πειρασμοί με πάντοθεν εκύκλωσαν·. Οι συμφορές της ζωής, συμφοραί του βίου, νιώθει ότι τον έχουν κυκλώσει από παντού και είναι έτοιμες να τον καταποντίσουν. Τα τυχαία γεγονότα και οι διάφορες καταστάσεις που ζούμε, περιστάσεις, οι διάφορες θλίψεις της ζωής, θλίψεις, από ασθένειες ή από οτιδήποτε άλλο, είτε οι καθημερινές ανάγκες, ανάγκαι, τον έχουν βρεί, εύροσάν με. Τώρα που ο Θεός φαίνεται να έχει αποσύρει την παρουσία του τον βρίσκουν, υπήρχαν φυσικά και πριν αλλά τότε δεν τον έβρισκαν διότι είχε σε βαθμό την κατά Θεόν απάθεια.
Εδώ συνεχίζει την ικεσία, πρόστηθί μοι, και αντιλαβού μου, τη κραταιά σου σκέπη, ζητώντας από την Αγνή, δηλαδή ως αυτήν που κράτησε αγνεία στις θλίψεις, στις ανάγκες, στις συμφορές του βίου και είχε την κατά Θεόν αντιμετώπιση, να τον αναλάβει, αντιλαβού, ώστε είναι σε αυτόν οδηγός, να είναι μπροστά του πρόστηθί μοι δείχνοντας του την κατά Θεόν διαγωγή και να τον βοηθάει, κραταιά σου σκέπη.
Στις περιστάσεις, θλίψεις, ανάγκες, συμφορές βίου, πειρασμούς, η Θεοτόκος είναι παρηγοριά βοηθός και κραταιά σκέπη. Θλίψεις καὶ ἀνάγκαι εὕροσάν με· αἱ
ἐντολαί σου μελέτη μου. Ψαλ. 118,143 Με βρήκαν θλίψεις και
ανάγκες, αλλά οι εντολές σου Κύριε ήταν πάντοτε μελέτη και παρηγοριά μου.
8,3 Εν ταις ζάλαις εφεύρον σε λιμένα, εν ταις λύπαις χαράν και ευφροσύνην, και εν ταις νόσοις ταχινήν βοήθειαν, και εν τοις κινδύνοις, ρύστιν και προστάτιν, εν τοις πειρατηρίοις.
Στην εγκατάλειψη Θεού ο νους του στιγμή δεν φεύγει από την Θεοτόκο η οποία είναι δρόμος που οδηγεί στην Οδό, την έχει σε όλες τις περιστάσεις σαν πνευματικό οδηγό. Είναι το ασφαλές λιμάνι, λιμένα, που αγκυροβολεί στις ταλαιπωρίες της ζωής, ζάλαις. Είναι στις λύπες του, λύπαις, χαρά, χαράν, διότι τον βοηθάει αλλά κυρίως τον έχει διδάξει να τις θεωρεί κατά Θεόν και για αυτό τώρα που έχει προχωρήσει πνευματικά είναι αιτίες χαράς, ευφροσύνην, διότι και αυτός πάσχει και αίρει "τον σταυρόν αυτού" σαν τον Χριστό. Στις ασθένειες όπως είδαμε δεν είναι πάντα θεραπευτής αλλά όμως είναι πάντοτε βοηθός, εν ταις νόσοις ταχινήν βοήθειαν. Στους σωματικούς κινδύνους είναι προστάτης, βεβαίως, όμως εδώ εννοεί στους πνευματικούς κινδύνους ότι είναι προστάτης, προστάτιν, αλλά και εν τοις, πειρατηρίοις, δηλαδή σε όλη του την ζωή, είναι προστάτιδα βοηθώντας τον να έχει την κατά Θεόν αντιμετώπιση όλων των πραγμάτων "γιατί η ζωή του ανθρώπου είναι πειρατήριον".
Στην εγκατάλειψη Θεού ο νους του στιγμή δεν φεύγει από την Θεοτόκο η οποία είναι δρόμος που οδηγεί στην Οδό, την έχει σε όλες τις περιστάσεις σαν πνευματικό οδηγό. Είναι το ασφαλές λιμάνι, λιμένα, που αγκυροβολεί στις ταλαιπωρίες της ζωής, ζάλαις. Είναι στις λύπες του, λύπαις, χαρά, χαράν, διότι τον βοηθάει αλλά κυρίως τον έχει διδάξει να τις θεωρεί κατά Θεόν και για αυτό τώρα που έχει προχωρήσει πνευματικά είναι αιτίες χαράς, ευφροσύνην, διότι και αυτός πάσχει και αίρει "τον σταυρόν αυτού" σαν τον Χριστό. Στις ασθένειες όπως είδαμε δεν είναι πάντα θεραπευτής αλλά όμως είναι πάντοτε βοηθός, εν ταις νόσοις ταχινήν βοήθειαν. Στους σωματικούς κινδύνους είναι προστάτης, βεβαίως, όμως εδώ εννοεί στους πνευματικούς κινδύνους ότι είναι προστάτης, προστάτιν, αλλά και εν τοις, πειρατηρίοις, δηλαδή σε όλη του την ζωή, είναι προστάτιδα βοηθώντας τον να έχει την κατά Θεόν αντιμετώπιση όλων των πραγμάτων "γιατί η ζωή του ανθρώπου είναι πειρατήριον".
Το τροπάριο λέει με άλλα λόγια το: Κύριος
στερέωμά μου καὶ καταφυγή μου καὶ ῥύστης μου. Ὁ Θεός μου βοηθός μου,
ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν, ὑπερασπιστής μου καὶ κέρας σωτηρίας μου καὶ ἀντιλήπτωρ
μου. Ψαλ. 17,3. Το τροπάριο είναι από τον Ψαλμό όμως μας στέλνει τον νου όχι στους Ψαλμούς αλλά στον Ιώβ ώστε αφενός να
ερμηνεύσουμε και αφετέρου και κύριον να διδαχθούμε. Ο Θεός τον
δοκιμάζει και ο Χριστιανός του κανόνα δεν το αντέχει, χάσιμο μέρους του Φωτός, χάσιμο μέρους της εξ ουρανού γλυκύτητας, είναι ανυπόφορα. Το πρωί λέει πότε
θα έρθει το βράδυ και το βράδυ λέει πότε να έρθει το πρωί, πότε θα έλθει ο Κύριος, είναι λόγια όπως το πρώτο τροπάριο βέβαια τώρα πολύ
διαφορετικά.
Λέει ο Ιώβ, πότερον οὐχὶ πειρατήριόν ἐστιν ὁ βίος ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὥσπερ μισθίου αὐθημερινοῦ ἡ ζωὴ αὐτοῦ; ἢ ὥσπερ θεράπων δεδοικὼς τὸν Κύριον αὐτοῦ καὶ τετευχὼς σκιᾶς; ἢ ὥσπερ μισθωτὸς ἀναμένων τὸν μισθὸν αὐτοῦ; οὕτως κἀγὼ ὑπέμεινα μῆνας κενούς, νύκτες δὲ ὀδυνῶν δεδομέναι μοί εἰσιν ἐὰν κοιμηθῶ, λέγω· πότε ἡμέρα; ὡς δ᾿ ἂν ἀναστῶ, πάλιν· πότε ἑσπέρα; πλήρης δὲ γίνομαι ὀδυνῶν ἀπὸ ἑσπέρας ἕως πρωΐ.
Δηλαδή: Τι λοιπόν; Τόπος δοκιμασιών και θλίψεων δεν είναι ο βίος του ανθρώπου εδώ στην γη; Η ζωή του δεν μοιάζει με την κοπιώδη ζωή ενός εργάτη; Δεν είναι ο άνθρωπος σαν τον υπηρέτη του Κυρίου ο οποίος κάποια στιγμή βρήκε μία σκιά για να αναπαυτεί λίγο κάτω από αυτή; Ή δεν μοιάζει με τον εργάτη, ο οποίος περιμένει πότε να περάσει η ημέρα για να πάρει τον μισθό του; Έτσι και εγώ πέρασα μήνες πολλούς με θλίψη και οδύνη αναμένοντας ματαίως την λύτρωση. Νύχτες γεμάτες από πόνους μου έχουν δοθεί αντί άλλης παρηγοριάς. Όταν πέφτω να κοιμηθώ λέω "πότε θα έλθει η ημέρα;" και όταν ξυπνάω λέω "πότε θα έλθει το βράδυ;" Είμαι γεμάτος από πόνο από το βράδυ έως το πρωί.
8,4 Χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, χαίρε θεία και μανναδόχε στάμνε, χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος, χαίρε των παρθένων, δόξα και μητέρων, ωράϊσμα και κλέος.
Αφού παρακάλεσε και έχει συνεχώς τον νου στον Θεό, τώρα με την ορθοπραξία, με την αδιάλειπτη προσευχή και την συμμετοχή στα μυστήρια ο Χριστιανός που ομιλεί θα διέλθει θεάρεστα την Θεοεγκατάλειψη λαμβάνοντας τα Θεία δώρα. Τα τέσσερα χαίρε είναι οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου και οι τέσσερις στάσεις τους με τους οποίους προσεύχεται ο ομιλών Χριστιανός. Οι στίχοι εδώ όπως και στο 5,1 είναι οι ίδιοι οι Χαιρετισμοί όχι τύπος Χαιρετισμών, μυστικά γίνεται αναφορά στους Χαιρετισμούς συμπληρώνοντας κατά σειρά έναν στίχο από την κάθε στάση ώστε με αυτό το γεγονός να οδηγηθεί ο νους μας στην ερμηνεία της Παράκλησης αλλά κυρίως σε τρία άλλα πράγματα.
Πρώτον, να οδηγήσει τον νου μας στην ευχή, ότι πρέπει να λέμε την μονολόγιστη ευχή προς τον Χριστό και την Θεοτόκο, εδώ πρώτιστα το δόξα σοι ο Θεός, αυτά μας τα διδάσκουν το συνεχόμενο χαίρε και οι Οίκοι.
Δεύτερον, να οδηγήσει τον νου μας στους Χαιρετισμούς αλλά και σε όλες τις προσευχές προς την Θεοτόκο τις οποίες πρέπει να διαβάζουμε σε όλες τις στιγμές της ζωής.
Τρίτον, να ευχαριστούμε σε κάθε στιγμή της ζωής, ο Θεός είναι Πατήρ άρα προνοητής και ο γνήσιος γιος βλέπει τον Θεό ακριβώς έτσι, οποιαδήποτε κατάσταση να έρθει δεν είναι χωρίς να το γνωρίζει ο Χριστός και να το επιτρέπει για κάποιο λόγο.
Λέει ο Ιώβ, πότερον οὐχὶ πειρατήριόν ἐστιν ὁ βίος ἀνθρώπου ἐπὶ τῆς γῆς καὶ ὥσπερ μισθίου αὐθημερινοῦ ἡ ζωὴ αὐτοῦ; ἢ ὥσπερ θεράπων δεδοικὼς τὸν Κύριον αὐτοῦ καὶ τετευχὼς σκιᾶς; ἢ ὥσπερ μισθωτὸς ἀναμένων τὸν μισθὸν αὐτοῦ; οὕτως κἀγὼ ὑπέμεινα μῆνας κενούς, νύκτες δὲ ὀδυνῶν δεδομέναι μοί εἰσιν ἐὰν κοιμηθῶ, λέγω· πότε ἡμέρα; ὡς δ᾿ ἂν ἀναστῶ, πάλιν· πότε ἑσπέρα; πλήρης δὲ γίνομαι ὀδυνῶν ἀπὸ ἑσπέρας ἕως πρωΐ.
Δηλαδή: Τι λοιπόν; Τόπος δοκιμασιών και θλίψεων δεν είναι ο βίος του ανθρώπου εδώ στην γη; Η ζωή του δεν μοιάζει με την κοπιώδη ζωή ενός εργάτη; Δεν είναι ο άνθρωπος σαν τον υπηρέτη του Κυρίου ο οποίος κάποια στιγμή βρήκε μία σκιά για να αναπαυτεί λίγο κάτω από αυτή; Ή δεν μοιάζει με τον εργάτη, ο οποίος περιμένει πότε να περάσει η ημέρα για να πάρει τον μισθό του; Έτσι και εγώ πέρασα μήνες πολλούς με θλίψη και οδύνη αναμένοντας ματαίως την λύτρωση. Νύχτες γεμάτες από πόνους μου έχουν δοθεί αντί άλλης παρηγοριάς. Όταν πέφτω να κοιμηθώ λέω "πότε θα έλθει η ημέρα;" και όταν ξυπνάω λέω "πότε θα έλθει το βράδυ;" Είμαι γεμάτος από πόνο από το βράδυ έως το πρωί.
8,4 Χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, χαίρε θεία και μανναδόχε στάμνε, χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος, χαίρε των παρθένων, δόξα και μητέρων, ωράϊσμα και κλέος.
Αφού παρακάλεσε και έχει συνεχώς τον νου στον Θεό, τώρα με την ορθοπραξία, με την αδιάλειπτη προσευχή και την συμμετοχή στα μυστήρια ο Χριστιανός που ομιλεί θα διέλθει θεάρεστα την Θεοεγκατάλειψη λαμβάνοντας τα Θεία δώρα. Τα τέσσερα χαίρε είναι οι Χαιρετισμοί της Θεοτόκου και οι τέσσερις στάσεις τους με τους οποίους προσεύχεται ο ομιλών Χριστιανός. Οι στίχοι εδώ όπως και στο 5,1 είναι οι ίδιοι οι Χαιρετισμοί όχι τύπος Χαιρετισμών, μυστικά γίνεται αναφορά στους Χαιρετισμούς συμπληρώνοντας κατά σειρά έναν στίχο από την κάθε στάση ώστε με αυτό το γεγονός να οδηγηθεί ο νους μας στην ερμηνεία της Παράκλησης αλλά κυρίως σε τρία άλλα πράγματα.
Πρώτον, να οδηγήσει τον νου μας στην ευχή, ότι πρέπει να λέμε την μονολόγιστη ευχή προς τον Χριστό και την Θεοτόκο, εδώ πρώτιστα το δόξα σοι ο Θεός, αυτά μας τα διδάσκουν το συνεχόμενο χαίρε και οι Οίκοι.
Δεύτερον, να οδηγήσει τον νου μας στους Χαιρετισμούς αλλά και σε όλες τις προσευχές προς την Θεοτόκο τις οποίες πρέπει να διαβάζουμε σε όλες τις στιγμές της ζωής.
Τρίτον, να ευχαριστούμε σε κάθε στιγμή της ζωής, ο Θεός είναι Πατήρ άρα προνοητής και ο γνήσιος γιος βλέπει τον Θεό ακριβώς έτσι, οποιαδήποτε κατάσταση να έρθει δεν είναι χωρίς να το γνωρίζει ο Χριστός και να το επιτρέπει για κάποιο λόγο.
Ο Θεός δικαιώνεται άμεσα αυτόματα στα μάτια του Χριστιανού. Ο Πατήρ δικαιώνεται αυτόματα στα μάτια του παιδιού του, δεν υπάρχει κάποιο κατηγορητικό γιατί που θα απαντηθεί στο τέλος του αιώνος. Για αυτό και αν ρωτούσαμε τους άγιους γέροντες "πως έρχεται γέροντα η χάρις;" θα μας απαντούσαν "με την ευχαριστία", όπως το έχουν κάνει ορισμένοι, είδαμε πριν τον παπά Τύχωνα, το "Κύριε ελέησον εκατό δραχμές, το Δόξα σοι χίλιες", είδαμε και τον Λάσκαρη, το ζοφώδες
διάλυσον, παθών των θλιβόντων με, και τον απατώντα, την ψυχήν μου όφιν. Αν θέλαμε και Παϊσιακά να το ακούσουμε, ο άγιος γέροντας που θεολογούσε τα υψηλότατα νοήματα με απλά λόγια, για την ακρίβεια ο γέροντας Παΐσιος δεν μιλούσε καθόλου απλοϊκά αλλά είχε ένα ιδιαίτερο τρόπο διδασκαλίας και αυτός ήταν ότι μιλούσε με παραβολές, θα μας έλεγε λοιπόν ο άγιος γέροντας ότι με το δόξα σοι ο Θεός σε όλες τις στιγμές μαζεύεις γρήγορα τα χρήματα για να αγοράσεις την χάρη Θεού.
Ο τέλειος Θεός Ἔσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν Ματθ. 5,48 έχει τέλειες ενέργειες, ὁ Θεός μου, ἄμωμος ἡ ὁδὸς αὐτοῦ, τὰ λόγια Κυρίου πεπυρωμένα, ὑπερασπιστής ἐστι πάντων τῶν ἐλπιζόντων ἐπ᾿ αὐτόν. Ψαλ. 17,31 Ο δρόμος και ο τρόπος της ενεργείας του Θεού μου είναι άμεμπτα. Τα λόγια του Κυρίου είναι πυρ που φωτίζει και κατακαίει. Είναι υπεραπιστής όλων εκείνων οι οποίοι ελπίζουν σε αυτόν. Θεός, ἀληθινὰ τὰ ἔργα αὐτοῦ, καὶ πᾶσαι αἱ ὁδοὶ αὐτοῦ κρίσεις· Θεὸς πιστός, καὶ οὐκ ἔστιν ἀδικία, δίκαιος καὶ ὅσιος Κύριος. Δευτ. 32,4 Αυτός είναι Θεός, τα έργα του είναι γνήσια και αληθινά και όλες οι εντολές του δίκαιες. Είναι Θεός αξιόπιστος, δεν υπάρχει σε αυτόν τίποτε το άδικο. Ο Κύριος είναι δίκαιος και άγιος. Δίκαιος Κύριος ἐν πάσαις ταῖς ὁδοῖς αὐτοῦ καὶ ὅσιος ἐν πᾶσι τοῖς ἔργοις αὐτοῦ Ψαλ. 144,17. Ο Κύριος είναι δίκαιος σε όλους τους τρόπους της ενεργείας του και άμωμος και ακατηγόρητος σε όλα αυτού τα έργα.
Εδώ ο Χριστιανός προχωράει στην πνευματική ζωή σωστά, είναι το παράδειγμα, οπότε στην εδώ περίπτωση η Θεοεγκατάλειψη είναι ώστε να αναδειχθεί υπόδειγμα, να λάμψει όπως ο Ιώβ, υπόδειγμα υπομονής ή ο Ιωσήφ, υπόδειγμα αγάπης. Όμως εκτός από την Θεοεγκατάλειψη αυτή υπάρχουν και άλλα είδη εγκατάλειψης και δοκιμασίας όπως η παιδαγωγική ώστε να προχωρήσουμε πνευματικά διότι αδρανούμε, ώστε να επανέλθουμε στον Θεό επειδή τον αφήσαμε και άλλες περιπτώσεις. Βεβαίως όπως είδαμε ο Θεός στην πραγματικότητα δεν εγκαταλείπει κανένα, ούτε καν τους ασεβείς, οπότε ότι κάνει είναι προς ωφέλειά μας, μπορεί κάτι να μας φαίνεται παράδοξο ή άδικο ή σκληρό όμως ο Θεός είναι πατήρ, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ.
Πριν οι Χαιρετισμοί ήταν στον ναό, 4 στάσεις και Τῇ ὑπερμάχῳ, υπήρχαν πέντε χαίρε, εδώ είναι ιδιωτικά οι Χαιρετισμοί, είναι η αδιάλειπτη προσευχή, τέσσερα χαίρε, έχουν δε και μια ιδιαιτερότητα. Τώρα που "έφυγε" εντός εισαγωγικών το Άγιο Πνεύμα, ο Χριστιανός που ομιλεί νιώθει σαν να ήρθε ξαφνικά στην Παλαιά Διαθήκη, οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, έχει μειωθεί η χάρις, δεν είναι παράπονο βεβαίως αυτό, και σε αυτήν την κατάσταση δοξολογεί, η κατά Θεόν λύπη δημιούργησε, είναι δοξολογία αυτό το τροπάριο αλλά και οι Οίκοι. Τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Ιω. 7,39 Το είπε αυτό ο Χριστός για το Άγιο Πνεύμα το οποίο έμελε να λάβουν όσοι θα πίστευαν σε αυτόν διότι η χάρη του Αγίου Πνεύματος που αναγεννά και σώζει δεν είχε ακόμη δοθεί σε κανένα επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμη δοξαστεί με την Σταύρωση και την Ανάληψη.
Για αυτό τον λόγο οι στίχοι του Παρακλητικού Κανόνα ενώ πριν στο 5,1 ήταν από την μεριά της Καινής τώρα κάνουν λόγο από την πλευρά της Παλαιάς και είναι το μισό από τους αντίστοιχους των Χαιρετισμών οι οποίοι είναι από την μεριά της Καινής.
Α στάση: χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου -- χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα.
Β στάση: χαίρε θεία και μανναδόχε στάμνε -- χαίρε τροφή του μάννα διάδοχε.
Γ στάση: χαίρε χρυσή λυχνία λαμπάς άσβεστος -- χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα.
Δ στάση: χαίρε των παρθένων δόξα και μητέρων ωράϊσμα και κλέος -- χαίρε καλή κουροτρόφε παρθένων, χαίρε ψυχών νυμφοστόλε αγίων.
Επειδή έχει προχωρήσει πνευματικά τώρα είναι δοξολογικοί οι Χαιρετισμοί, τα χαίρε. Δοξολογικοί και προς τον Χριστό όχι μόνο προς την Θεοτόκο, πριν στο 5,1 ήταν ικετευτικοί. Ολόκληρος ο Κανόνας έχει απόλυτη αρμονία έτσι και σε αυτό το τροπάριο οι στίχοι δεν είναι ούτε παράταιροι ούτε τυχαίοι, ολοκληρώνονται δε με τους στίχους των Χαιρετισμών σχηματίζοντας το εξής το οποίο είναι και μια πορεία: Χαίρε Θεοτόκε που ήσουν φορεύς Αγίου Πνεύματος και έφερες μέσα στα σπλάχνα σου τον Χριστό, χαίρε εσύ που έγινες στάμνα για τον ουράνιο άρτο και γέννησες αυτόν τον οποίον προτύπωνε το μάνα της ερήμου, χαίρε καθαρότατη φως οδηγέ που κατευθύνεις στην ουράνια γνώση, χαίρε υπόδειγμα παρθενίας πνευματικής και σωματικής, υπόδειγμα μητρότητας, εσύ που είσαι μητέρα και οδηγός την νύμφης του Χριστού ψυχής στην ουράνιο Βασιλεία.
Θρόνος πυρίμορφος Κυρίου, θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, διότι η Θεοτόκος έφτασε σε μέγιστα πνευματικά ύψη, το Άγιο Πνεύμα του οποίου η χάρη παρομοιάζεται με πυρ στην Βίβλο αλλά και είχε μορφή πυρός την Πεντηκοστή ήταν σε αυτήν, δηλαδή η Παναγία είχε στον θρόνο της καρδίας της τον Θεό, έτσι έγινε "Βασιλέως Χριστού καθέδρα και βάστασε αυτόν που βαστάει τα πάντα", χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα· χαίρε ότι βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα.
Η Θεοτόκος με την καθαρότητα της, θεία, φέρει στην κοιλία της την ουράνια τροφή μαναδόχε στάμνε δηλαδή τον Χριστό, γεννώντας τον άρτον εξ ουρανού, έτσι έχουμε επί γης τον "διάδοχο του μάννα", Χαίρε τροφή του μάννα διάδοχε, Χαίρε τρυφής αγίας διάκονε, τον Χριστό που τρέφει τον πιστό με την Θεία Ευχαριστία, την τροφή διάδοχο του μάνα η οποία προσφέρει όχι επίγεια αλλά αιώνια ζωή άρα την απόλυτη τρυφή, απόλαυση. Η στάμνα με το μάνα στην Παλαιά προτύπωνε την Θεοτόκο.
Εγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον τὸ μάννα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἀπέθανον· οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων, ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς. Ιω. 6,48-51 Εγώ είμαι ο άρτος που δίνω την αιώνια ζωή. Οι πατέρες σας έφαγαν το μάννα στην έρημο και πέθαναν. Αυτός όμως που θα σας δώσω εγώ τώρα είναι άρτος που κατεβαίνει από τον ουρανό και εάν φάει κάποιος από αυτόν δεν θα πεθάνει ποτέ. Εγώ είμαι ο άρτος ο ζωντανός που έχω κατεβεί από τον ουρανό, όποιος φάει από τον άρτο αυτόν θα ζήσει αιωνίως. Και ο άρτος που θα σας δώσω είναι η σάρκα μου την οποία θα προσφέρω θυσία για την σωτηρία του κόσμου.
Χρυσή λυχνία διότι η Θεοτόκος ήταν καθαρή σαν χρυσός λάμποντας όπως αυτός με την πίστη της. Η επτάφωτη χρυσή λυχνία της Παλαιάς προτυπώνει την Θεοτόκο και δη την αγιότητά της μας λέει το Πνεύμα. Ως χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτοὺς καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς. Σοφ. Σολ. 3,6 Ο Θεός δοκίμασε τους δικαίους όπως ο χρυσοχόος δοκιμάζει και καθαρίζει τον χρυσό με την φωτιά και τους δέχτηκε ευαρέστως όπως δέχεται τα προσφερόμενα ολοκαυτώματα των θυσιών. Ο Θεός είχε δώσει εντολή και η επτάφωτη χρυσή λυχνία η οποία ήταν μέσα στην Σκηνή δεν έσβηνε ποτέ, ήταν λαμπάς άσβεστος. Ἔντειλαι τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον ἐλάϊνον καθαρὸν κεκομμένον εἰς φῶς, καῦσαι λύχνον διὰ παντός. Λευ. 24,2 δώσε εντολή να σου φέρουν ελαιόλαδο καθαρό κατάλληλο για φωτισμό ώστε να καίει η λυχνία της Σκηνής πάντοτε. Λαμπάς άσβεστος, λαμπάδα που δεν σβήνει ποτέ, δηλαδή πάντοτε σε κάθε στιγμή και περίσταση ήταν πιστή με έργα, ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι· Λουκ. 12,35 Είπε ο Χριστός, ας είναι ζωσμένη η μέση σας και τα λυχνάρια σας πάντοτε αναμμένα, δηλαδή εννοεί να είσαστε πάντοτε έτοιμοι περιεζωσμέναι και άγρυπνοι καιόμενοι στο να εκτελείτε το θέλημα του Κυρίου.
Εδώ ο Χριστιανός προχωράει στην πνευματική ζωή σωστά, είναι το παράδειγμα, οπότε στην εδώ περίπτωση η Θεοεγκατάλειψη είναι ώστε να αναδειχθεί υπόδειγμα, να λάμψει όπως ο Ιώβ, υπόδειγμα υπομονής ή ο Ιωσήφ, υπόδειγμα αγάπης. Όμως εκτός από την Θεοεγκατάλειψη αυτή υπάρχουν και άλλα είδη εγκατάλειψης και δοκιμασίας όπως η παιδαγωγική ώστε να προχωρήσουμε πνευματικά διότι αδρανούμε, ώστε να επανέλθουμε στον Θεό επειδή τον αφήσαμε και άλλες περιπτώσεις. Βεβαίως όπως είδαμε ο Θεός στην πραγματικότητα δεν εγκαταλείπει κανένα, ούτε καν τους ασεβείς, οπότε ότι κάνει είναι προς ωφέλειά μας, μπορεί κάτι να μας φαίνεται παράδοξο ή άδικο ή σκληρό όμως ο Θεός είναι πατήρ, παρελθέτω ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ.
Πριν οι Χαιρετισμοί ήταν στον ναό, 4 στάσεις και Τῇ ὑπερμάχῳ, υπήρχαν πέντε χαίρε, εδώ είναι ιδιωτικά οι Χαιρετισμοί, είναι η αδιάλειπτη προσευχή, τέσσερα χαίρε, έχουν δε και μια ιδιαιτερότητα. Τώρα που "έφυγε" εντός εισαγωγικών το Άγιο Πνεύμα, ο Χριστιανός που ομιλεί νιώθει σαν να ήρθε ξαφνικά στην Παλαιά Διαθήκη, οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, έχει μειωθεί η χάρις, δεν είναι παράπονο βεβαίως αυτό, και σε αυτήν την κατάσταση δοξολογεί, η κατά Θεόν λύπη δημιούργησε, είναι δοξολογία αυτό το τροπάριο αλλά και οι Οίκοι. Τοῦτο δὲ εἶπε περὶ τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν· οὔπω γὰρ ἦν Πνεῦμα Ἅγιον, ὅτι Ἰησοῦς οὐδέπω ἐδοξάσθη. Ιω. 7,39 Το είπε αυτό ο Χριστός για το Άγιο Πνεύμα το οποίο έμελε να λάβουν όσοι θα πίστευαν σε αυτόν διότι η χάρη του Αγίου Πνεύματος που αναγεννά και σώζει δεν είχε ακόμη δοθεί σε κανένα επειδή ο Ιησούς δεν είχε ακόμη δοξαστεί με την Σταύρωση και την Ανάληψη.
Για αυτό τον λόγο οι στίχοι του Παρακλητικού Κανόνα ενώ πριν στο 5,1 ήταν από την μεριά της Καινής τώρα κάνουν λόγο από την πλευρά της Παλαιάς και είναι το μισό από τους αντίστοιχους των Χαιρετισμών οι οποίοι είναι από την μεριά της Καινής.
Α στάση: χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου -- χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα.
Β στάση: χαίρε θεία και μανναδόχε στάμνε -- χαίρε τροφή του μάννα διάδοχε.
Γ στάση: χαίρε χρυσή λυχνία λαμπάς άσβεστος -- χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα.
Δ στάση: χαίρε των παρθένων δόξα και μητέρων ωράϊσμα και κλέος -- χαίρε καλή κουροτρόφε παρθένων, χαίρε ψυχών νυμφοστόλε αγίων.
Επειδή έχει προχωρήσει πνευματικά τώρα είναι δοξολογικοί οι Χαιρετισμοί, τα χαίρε. Δοξολογικοί και προς τον Χριστό όχι μόνο προς την Θεοτόκο, πριν στο 5,1 ήταν ικετευτικοί. Ολόκληρος ο Κανόνας έχει απόλυτη αρμονία έτσι και σε αυτό το τροπάριο οι στίχοι δεν είναι ούτε παράταιροι ούτε τυχαίοι, ολοκληρώνονται δε με τους στίχους των Χαιρετισμών σχηματίζοντας το εξής το οποίο είναι και μια πορεία: Χαίρε Θεοτόκε που ήσουν φορεύς Αγίου Πνεύματος και έφερες μέσα στα σπλάχνα σου τον Χριστό, χαίρε εσύ που έγινες στάμνα για τον ουράνιο άρτο και γέννησες αυτόν τον οποίον προτύπωνε το μάνα της ερήμου, χαίρε καθαρότατη φως οδηγέ που κατευθύνεις στην ουράνια γνώση, χαίρε υπόδειγμα παρθενίας πνευματικής και σωματικής, υπόδειγμα μητρότητας, εσύ που είσαι μητέρα και οδηγός την νύμφης του Χριστού ψυχής στην ουράνιο Βασιλεία.
Θρόνος πυρίμορφος Κυρίου, θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, διότι η Θεοτόκος έφτασε σε μέγιστα πνευματικά ύψη, το Άγιο Πνεύμα του οποίου η χάρη παρομοιάζεται με πυρ στην Βίβλο αλλά και είχε μορφή πυρός την Πεντηκοστή ήταν σε αυτήν, δηλαδή η Παναγία είχε στον θρόνο της καρδίας της τον Θεό, έτσι έγινε "Βασιλέως Χριστού καθέδρα και βάστασε αυτόν που βαστάει τα πάντα", χαίρε ότι υπάρχεις Βασιλέως καθέδρα· χαίρε ότι βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα.
Η Θεοτόκος με την καθαρότητα της, θεία, φέρει στην κοιλία της την ουράνια τροφή μαναδόχε στάμνε δηλαδή τον Χριστό, γεννώντας τον άρτον εξ ουρανού, έτσι έχουμε επί γης τον "διάδοχο του μάννα", Χαίρε τροφή του μάννα διάδοχε, Χαίρε τρυφής αγίας διάκονε, τον Χριστό που τρέφει τον πιστό με την Θεία Ευχαριστία, την τροφή διάδοχο του μάνα η οποία προσφέρει όχι επίγεια αλλά αιώνια ζωή άρα την απόλυτη τρυφή, απόλαυση. Η στάμνα με το μάνα στην Παλαιά προτύπωνε την Θεοτόκο.
Εγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον τὸ μάννα ἐν τῇ ἐρήμῳ καὶ ἀπέθανον· οὗτός ἐστιν ὁ ἄρτος ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων, ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα. καὶ ὁ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω, ἡ σάρξ μού ἐστιν, ἣν ἐγὼ δώσω ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς. Ιω. 6,48-51 Εγώ είμαι ο άρτος που δίνω την αιώνια ζωή. Οι πατέρες σας έφαγαν το μάννα στην έρημο και πέθαναν. Αυτός όμως που θα σας δώσω εγώ τώρα είναι άρτος που κατεβαίνει από τον ουρανό και εάν φάει κάποιος από αυτόν δεν θα πεθάνει ποτέ. Εγώ είμαι ο άρτος ο ζωντανός που έχω κατεβεί από τον ουρανό, όποιος φάει από τον άρτο αυτόν θα ζήσει αιωνίως. Και ο άρτος που θα σας δώσω είναι η σάρκα μου την οποία θα προσφέρω θυσία για την σωτηρία του κόσμου.
Χρυσή λυχνία διότι η Θεοτόκος ήταν καθαρή σαν χρυσός λάμποντας όπως αυτός με την πίστη της. Η επτάφωτη χρυσή λυχνία της Παλαιάς προτυπώνει την Θεοτόκο και δη την αγιότητά της μας λέει το Πνεύμα. Ως χρυσὸν ἐν χωνευτηρίῳ ἐδοκίμασεν αὐτοὺς καὶ ὡς ὁλοκάρπωμα θυσίας προσεδέξατο αὐτούς. Σοφ. Σολ. 3,6 Ο Θεός δοκίμασε τους δικαίους όπως ο χρυσοχόος δοκιμάζει και καθαρίζει τον χρυσό με την φωτιά και τους δέχτηκε ευαρέστως όπως δέχεται τα προσφερόμενα ολοκαυτώματα των θυσιών. Ο Θεός είχε δώσει εντολή και η επτάφωτη χρυσή λυχνία η οποία ήταν μέσα στην Σκηνή δεν έσβηνε ποτέ, ήταν λαμπάς άσβεστος. Ἔντειλαι τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ, καὶ λαβέτωσάν σοι ἔλαιον ἐλάϊνον καθαρὸν κεκομμένον εἰς φῶς, καῦσαι λύχνον διὰ παντός. Λευ. 24,2 δώσε εντολή να σου φέρουν ελαιόλαδο καθαρό κατάλληλο για φωτισμό ώστε να καίει η λυχνία της Σκηνής πάντοτε. Λαμπάς άσβεστος, λαμπάδα που δεν σβήνει ποτέ, δηλαδή πάντοτε σε κάθε στιγμή και περίσταση ήταν πιστή με έργα, ἔστωσαν ὑμῶν αἱ ὀσφύες περιεζωσμέναι καὶ οἱ λύχνοι καιόμενοι· Λουκ. 12,35 Είπε ο Χριστός, ας είναι ζωσμένη η μέση σας και τα λυχνάρια σας πάντοτε αναμμένα, δηλαδή εννοεί να είσαστε πάντοτε έτοιμοι περιεζωσμέναι και άγρυπνοι καιόμενοι στο να εκτελείτε το θέλημα του Κυρίου.
Οπότε με αυτά τα δύο, χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος, δηλαδή πίστη και ορθοπραξία, λάμπει και γίνεται δρόμος βυθού αγνοίας και δείκτης φωτίζουσα προς την Οδό "βγάζοντας από τον βυθό της αγνοίας και φωτίζοντας τους πιστούς στην Θεία γνώση", χαίρε βυθού αγνοίας εξέλκουσα· χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα.
Εἶπεν ὁ Κύριος· ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Εσείς είσαστε το πνευματικό φως του κόσμου. Μια πόλη που είναι κτισμένη ψηλά δεν μπορεί να κρυφθεί, ούτε όταν οι άνθρωποι ανάβουν το λυχνάρι το βάζουν στο πάτωμα αλλά ψηλά. Το φως σας που πήρατε από εμένα έτσι πρέπει να λάμψει έμπροσθεν των ανθρώπων. Διὰ Σιὼν οὐ σιωπήσομαι καὶ διὰ Ἱερουσαλὴμ οὐκ ἀνήσω, ἕως ἂν ἐξέλθῃ ὡς φῶς ἡ δικαιοσύνη μου, τὸ δὲ σωτήριόν μου ὡς λαμπὰς καυθήσεται. Ησ. 62,1 Για την Σιών, λέει ο Μεσσίας, δεν θα σιωπήσω και για την Ιερουσαλήμ δεν θα κρατηθώ επί πλέον έως ότου ανατείλει και λάμψει ως φως η δικαιοσύνη μου, η δε από εμένα προσφερομένη σωτηρία ανάψει και φωτίσει ως λαμπάδα. Όπως είδαμε πριν οι άγιοι είναι σχετικοί σωτήρες, είναι οδοί προς την Οδό και φώτα εκ Φωτός, τὸ φῶς ὑμῶν. Χρυσή και άσβεστος, λυχνία και λαμπάς.
Εἶπεν ὁ Κύριος· ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. Οὕτω λαμψάτω τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων, ὅπως ἴδωσιν ὑμῶν τὰ καλὰ ἔργα καὶ δοξάσωσι τὸν πατέρα ὑμῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς. Εσείς είσαστε το πνευματικό φως του κόσμου. Μια πόλη που είναι κτισμένη ψηλά δεν μπορεί να κρυφθεί, ούτε όταν οι άνθρωποι ανάβουν το λυχνάρι το βάζουν στο πάτωμα αλλά ψηλά. Το φως σας που πήρατε από εμένα έτσι πρέπει να λάμψει έμπροσθεν των ανθρώπων. Διὰ Σιὼν οὐ σιωπήσομαι καὶ διὰ Ἱερουσαλὴμ οὐκ ἀνήσω, ἕως ἂν ἐξέλθῃ ὡς φῶς ἡ δικαιοσύνη μου, τὸ δὲ σωτήριόν μου ὡς λαμπὰς καυθήσεται. Ησ. 62,1 Για την Σιών, λέει ο Μεσσίας, δεν θα σιωπήσω και για την Ιερουσαλήμ δεν θα κρατηθώ επί πλέον έως ότου ανατείλει και λάμψει ως φως η δικαιοσύνη μου, η δε από εμένα προσφερομένη σωτηρία ανάψει και φωτίσει ως λαμπάδα. Όπως είδαμε πριν οι άγιοι είναι σχετικοί σωτήρες, είναι οδοί προς την Οδό και φώτα εκ Φωτός, τὸ φῶς ὑμῶν. Χρυσή και άσβεστος, λυχνία και λαμπάς.
Στον Κανόνα ομιλεί το Πνεύμα, δεν υπάρχει ούτε μισή λέξη τυχαία.
Η
Θεοτόκος είναι των παρθένων δόξα, δόξα παρθένων με την
πνευματική έννοια αυτό εννοείται εδώ, παρθένοι στην ψυχή είναι όλοι οι άγιοι, άγιοι δηλαδή αυτοί που πραγματικά αγωνίζονται και μέσα σε αυτούς είναι και οι μοναχοί, κατ' επέκταση περιλαμβάνεται και η σωματική έννοια. Εκτός από παρθένων δόξα είναι και το στολίδι και καύχημα της μητρότητας πνευματικής και σωματικής, και μητέρων, ωράϊσμα και κλέος. Ήταν μητέρα παράδειγμα προς τον Χριστό, ωράϊσμα, ήταν είναι και θα είναι μητέρα παράδειγμα και πνευματικά, δηλαδή προς τον πλησίον, προς εμάς, κλέος.
Έτσι με αυτά γίνεται "πνευματική μητέρα των παρθένων, δηλαδή όλων των πιστών, ιερέων μοναχών λαϊκών, και οδηγός των ψυχών τους στον Νυμφίο υιό της προς την ουράνιο Βασιλεία", χαίρε καλή κουροτρόφε παρθένων, χαίρε ψυχών νυμφοστόλε αγίων.
Επειδή δοξολογεί τον Κύριο και υμνεί την Υπεραγία Θεοτόκο και επειδή η ευχή δεν είναι μόνο το Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς και το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με αλλά και το Δόξα σοι ο Θεός, εδώ πρώτα αυτό, τους στίχους των Χαιρετισμών που έχουν εκλεχθεί ακολουθούν οι εξής Οίκοι οι οποίοι ενώ πριν δημιουργούσαν έναν ύμνο στην Θεοτόκο τώρα δημιουργούν μια δοξολογία προς τον Χριστό:
Βλέπουσα ἡ Ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· Τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς, δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· ἀσπόρου γὰρ συλλήψεως τὴν κύησιν πῶς λέγεις; κράζων· Ἀλληλούϊα.
Ο παράδοξος και υπέρλογος τρόπος της συλλήψεως του Χριστού από την Παναγία.
Μέλλοντος Συμεῶνος, τοῦ παρόντος αἰῶνος, μεθίστασθαι τοῦ ἀπατεῶνος, ἐπεδόθης ὡς βρέφος αὐτῷ, ἀλλ᾿ ἐγνώσθης τούτῳ καὶ Θεὸς τέλειος· διό περ ἐξεπλάγη, σοῦ τὴν ἄῤῥητον σοφίαν, κράζων· Ἀλληλούϊα.
Ο Υιός ως πρωτότοκος πάσης κτίσεως, ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως Κολ. 1,15 έρχεται στον κόσμο και αφιερώνεται στον Θεό όχι όπως ο πρωτότοκος οκταήμερος Ισραηλίτης αλλά με την κυριολεκτική έννοια, θυσιάζεται για εμάς, έτσι όπως ήταν η αρχή της δημιουργίας, η αιτία, ο Δημιουργός, γίνεται και τώρα η αρχή της νέας δημιουργίας όπου η Πτώση, απομάκρυνση από τον Θεό, δεν υπάρχει. Νέαν έδειξεν κτίσιν, εμφανίσας ο Κτίστης.
Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων Κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε· καὶ ποιμὴν ὑπάρχων ὡς Θεός, δι᾿ ἡμᾶς ἐφάνη καθ᾿ ἡμᾶς ἄνθρωπος· ὁμοίῳ γὰρ τὸ ὅμοιον καλέσας, ὡς Θεὸς ἀκούει· Ἀλληλούϊα.
Με την αφιέρωση του, με την θυσία του αυτή, ο Ποιμένας ανοίγει τον δρόμο προς τον ουρανό καλώντας όλους στην σωτηρία.
Ὕμνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου· ἰσαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ᾠδάς, ἂν προσφέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν, τοῖς σοὶ βοῶσιν· Ἀλληλούϊα.
Και για αυτό το μέγα δώρο τίποτα δεν είναι αντάξιο και κανένας ύμνος δεν μπορεί να ανυμνήσει. Παρεκτός και είχαμε Μέγα Παρακλητικό Κανόνα του Χριστού μπορεί με σχήμα υπερβολής να ειπωθεί βλέποντας το μεγαλείο του Κανόνα προς την Θεοτόκο. Αυτά όλα που λένε τα τροπάρια είναι όχι μόνο προσευχή αλλά ταυτόχρονα και οδηγίες προς εμάς. Βλέπουμε ότι διέρχεται την εγκατάλειψη Θεού
Επειδή δοξολογεί τον Κύριο και υμνεί την Υπεραγία Θεοτόκο και επειδή η ευχή δεν είναι μόνο το Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς και το Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με αλλά και το Δόξα σοι ο Θεός, εδώ πρώτα αυτό, τους στίχους των Χαιρετισμών που έχουν εκλεχθεί ακολουθούν οι εξής Οίκοι οι οποίοι ενώ πριν δημιουργούσαν έναν ύμνο στην Θεοτόκο τώρα δημιουργούν μια δοξολογία προς τον Χριστό:
Βλέπουσα ἡ Ἁγία, ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ, φησὶ τῷ Γαβριὴλ θαρσαλέως· Τὸ παράδοξόν σου τῆς φωνῆς, δυσπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται· ἀσπόρου γὰρ συλλήψεως τὴν κύησιν πῶς λέγεις; κράζων· Ἀλληλούϊα.
Ο παράδοξος και υπέρλογος τρόπος της συλλήψεως του Χριστού από την Παναγία.
Μέλλοντος Συμεῶνος, τοῦ παρόντος αἰῶνος, μεθίστασθαι τοῦ ἀπατεῶνος, ἐπεδόθης ὡς βρέφος αὐτῷ, ἀλλ᾿ ἐγνώσθης τούτῳ καὶ Θεὸς τέλειος· διό περ ἐξεπλάγη, σοῦ τὴν ἄῤῥητον σοφίαν, κράζων· Ἀλληλούϊα.
Ο Υιός ως πρωτότοκος πάσης κτίσεως, ὅς ἐστιν εἰκὼν τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου, πρωτότοκος πάσης κτίσεως Κολ. 1,15 έρχεται στον κόσμο και αφιερώνεται στον Θεό όχι όπως ο πρωτότοκος οκταήμερος Ισραηλίτης αλλά με την κυριολεκτική έννοια, θυσιάζεται για εμάς, έτσι όπως ήταν η αρχή της δημιουργίας, η αιτία, ο Δημιουργός, γίνεται και τώρα η αρχή της νέας δημιουργίας όπου η Πτώση, απομάκρυνση από τον Θεό, δεν υπάρχει. Νέαν έδειξεν κτίσιν, εμφανίσας ο Κτίστης.
Σῶσαι θέλων τὸν κόσμον, ὁ τῶν ὅλων Κοσμήτωρ, πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε· καὶ ποιμὴν ὑπάρχων ὡς Θεός, δι᾿ ἡμᾶς ἐφάνη καθ᾿ ἡμᾶς ἄνθρωπος· ὁμοίῳ γὰρ τὸ ὅμοιον καλέσας, ὡς Θεὸς ἀκούει· Ἀλληλούϊα.
Με την αφιέρωση του, με την θυσία του αυτή, ο Ποιμένας ανοίγει τον δρόμο προς τον ουρανό καλώντας όλους στην σωτηρία.
Ὕμνος ἅπας ἡττᾶται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν σου· ἰσαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ᾠδάς, ἂν προσφέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν, τοῖς σοὶ βοῶσιν· Ἀλληλούϊα.
Και για αυτό το μέγα δώρο τίποτα δεν είναι αντάξιο και κανένας ύμνος δεν μπορεί να ανυμνήσει. Παρεκτός και είχαμε Μέγα Παρακλητικό Κανόνα του Χριστού μπορεί με σχήμα υπερβολής να ειπωθεί βλέποντας το μεγαλείο του Κανόνα προς την Θεοτόκο. Αυτά όλα που λένε τα τροπάρια είναι όχι μόνο προσευχή αλλά ταυτόχρονα και οδηγίες προς εμάς. Βλέπουμε ότι διέρχεται την εγκατάλειψη Θεού
Με ικεσία
8,1 - 8,2.
Με τον νου στον ουρανό 8,3.
Με αδιάλειπτη προσευχή και δοξολογία, με δοξολογική μονολόγιστη ευχή 8,4.
Δόξα σοι ο Θεός. Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με. Υπεραγία Θεοτόκε σώσον ημάς
Δ.Θ.Ξ.Ω. -- Β.Μ.Σ.Υ. Δου. Θεο. Ξ. Ωδ. Βα. Μη. Σ. Υμ.
Ένωση Μεγάλης και Μικρής Παράκλησης.
Φωτός σου ταίς ακτίσι λάμπρυνον Παρθένε, το ζοφερόν της αγνοίας διώκουσα, τους ευσεβώς Θεοτόκον σε καταγγέλλοντας.
Χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, χαίρε θεία καὶ μανναδόχε στάμνε, χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος, χαίρε των παρθένων, δόξα και μητέρων, ωράϊσμα και κλεος.
Χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος -- Χαίρε βυθού αγνοίας εξέλκουσα, χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα -- το ζοφερόν της αγνοίας διώκουσα -- Φωτός σου ταίς ακτίσι λάμπρυνον παρθένε
Χαίρε θρόνε πυρίμορφε Κυρίου, χαίρε θεία καὶ μανναδόχε στάμνε, χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος, χαίρε των παρθένων, δόξα και μητέρων, ωράϊσμα και κλεος.
Χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος -- Χαίρε βυθού αγνοίας εξέλκουσα, χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα -- το ζοφερόν της αγνοίας διώκουσα -- Φωτός σου ταίς ακτίσι λάμπρυνον παρθένε
Όπως σε όλα τα τροπάρια της 9ης Ωδής της Μικρής Παράκλησης όμοια και στο τροπάριο που είναι το παράδειγμα για την ένωση των Παρακλήσεων η αίτηση είναι για τους
αδελφούς όχι για τον εαυτό μας, οπότε κατάλληλο να εξετάσουμε είναι το χαίρε χρυσή λυχνία, λαμπάς άσβεστος.
Αυτό είναι που χρειάζεται για τους άλλους ώστε με την αποδοχή του
καλέσματος θα υπάρξει και η οδήγηση προς την Βασιλεία, χαίρε των παρθένων, δόξα και μητέρων, ωράϊσμα
και κλεος. Αυτό είναι κατάλληλο
αίτημα όχι μόνο προς τους ασεβείς ή μη γνωρίσαντες αλλά και προς τους
Χριστιανούς αδελφούς διότι τους ενισχύει.
Η ερμηνεία του τροπαρίου της Μικρής Παράκλησης είναι η εξής:Ο Κύριος είναι Φως ἐγώ εἰμι τὸ φῶς τοῦ κόσμου· Ιω. 8,12 και από αυτόν εκπέμπεται το Άκτιστο Φως της Θείας δόξης, οπότε σε όσους αυτός κατοικεί και εκείνοι σαν τον Κύριο εμπέμπουν αυτό το φως, είδαμε πριν, ὑμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. Το
φως που ακτινοβολεί η Υπεραγία Θεοτόκος μπορούμε να πούμε ότι είναι το ίδιο Άκτιστο Φως που
μας οδηγεί στον δρόμο της σωτηρίας, οι άγιοι είναι φώτα εκ Φωτός όπως είδαμε, είναι οδοί προς τη Οδό. Όταν
ένας άνθρωπος είναι γεμάτος Χριστό τότε η ψυχή του λάμπει, αυτό δεν
είναι μόνο εσωτερικά αλλά ενίοτε αντιφεγγίζει και εξωτερικά, επί παραδείγματι
στο πρόσωπό του. Δεν
είναι λίγες οι περιπτώσεις των ανθρώπων της τελειοποιού τάξεως που το
πρόσωπό τους περιλούσθηκε με Θεϊκή δόξα. Ο Μωυσής την δεύτερη φορά που
κατέβηκε από το όρος Σινά έλαμπε στο πρόσωπο, "έβλεπαν οι Ισραηλίτες ότι
το πρόσωπο του Μωυσή ακτινοβολούσε". Εξ. 34,35. Αυτά όλα γίνονται κατά
το πρότυπο του Χριστού του οποίου στην Μεταμόρφωσή στο όρος Θαβώρ
"έλαμψε το πρόσωπό του σαν τον ήλιο και τα ενδύματά του έγιναν λευκά σαν
το φως" Ματθ. 17,2. καὶ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο στίλβοντα, λευκὰ λίαν ὡς χιών, οἷα γναφεὺς ἐπὶ τῆς γῆς οὐ δύναται οὕτω λευκᾶναι.
Μαρκ. 9,3 Και τα ενδύματα αυτού έγιναν απαστράπτοντα και ακτινοβόλα,
λευκά πάρα πολύ σαν το χιόνι, τέτοια που κανένας βαφέας στην γη δεν
μπορεί ποτέ να λευκάνει έτσι. Όχι μόνο οι άνθρωποι αλλά και οι άγγελοι ακτινοβολούν το άκτιστο φως γιατί και σε αυτούς κατοικεί ο Κύριος, καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς καὶ δόξα Κυρίου περιέλαμψεν αὐτούς, καὶ ἐφοβήθησαν φόβον μέγαν.
Λουκ. 2,9 Και ιδού ένας άγγελος Κυρίου παρουσιάσθηκε έξαφνα στους
βοσκούς το βράδυ της Γεννήσεως και φως ολόλαμπρο θείο και υπερφυσικό
τους περικύκλωσε και φοβήθηκαν παρά πολύ για αυτά που αντίκρισαν. Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ διαπορεῖσθαι αὐτὰς περὶ τούτου καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθήσεσιν ἀστραπτούσαις.
Λουκ. 24,4 Ενώ βρίσκονταν σε απορία για το γεγονός αυτό ιδού
παρουσιάσθηκαν έξαφνα σε αυτές δύο άνδρες με στολές που άστραφταν από
λαμπρότητα. Καὶ
ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη καὶ φῶς ἔλαμψεν ἐν τῷ οἰκήματι· πατάξας δὲ
τὴν πλευρὰν τοῦ Πέτρου ἤγειρεν αὐτὸν λέγων. ἀνάστα ἐν τάχει· καὶ
ἐξέπεσον αὐτοῦ αἱ ἁλύσεις ἐκ τῶν χειρῶν. Πραξ. 12,7 Και ιδού
άγγελος Κυρίου έξαφνα εμφανίστηκε και φως έλαμψε στο κελί όπου κοιμόταν
δέσμιος ο φυλακισμένος Πέτρος. Ο άγγελος χτύπησε την πλευρά του, τον
ξύπνησε και του είπε, "σήκω γρήγορα", και έπεσαν οι αλυσίδες από τα
χέρια του. Το άκτιστο Φως είναι και αόρατο και το βλέπουν τα μάτια της ψυχής.
Τι
ωραία μας περιγράφει αυτήν την αόρατη ακτινοβολία του Ακτίστου Φωτός ο Μέγας
Αθανάσιος όταν συγγράφει για τον βίο του Μεγάλου Αντωνίου. Μεταξύ άλλων
σημειώνει: Όταν ήταν ο Αντώνιος μαζί με τους άλλους μοναχούς και
κάποιος που δεν τον γνώριζε ήθελε να τον δει, μόλις πλησίαζε προς το
μέρος του προσπερνούσε τους άλλους μοναχούς και κατευθυνόταν προς τον Μέγα
Αντώνιο σαν να τον τραβούσε το πρόσωπό του.
Όταν προσέχουμε τη ζωή
μας και αφήνουμε την χάρη του Αγίου Πνεύματος να πνέει μέσα μας, τότε
αυτή μας μεταβάλλει σε δοξολογητικά όργανα, μας κάνει επίγειους αγγέλους
που σκορπούν γύρω τους το άκτιστο φως. Έτσι όταν οι Ιουδαίοι
κάθισαν υπόδικο τον
Άγιο Στέφανο στο Συνέδριο και άρχισαν να εκτοξεύουν
εναντίων του τις ψευδείς κατηγορίες, "ατένισαν σε αυτόν όλοι όσοι ήταν
στο Συνέδριο και είδαν το πρόσωπό του να ακτινοβολεί σαν πρόσωπο
αγγέλου", καὶ ἀτενίσαντες εἰς αὐτὸν ἅπαντες οἱ καθεζόμενοι ἐν τῷ συνεδρίῳ εἶδον τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ὡσεὶ πρόσωπον ἀγγέλου Πράξ. 6,15.
Σχολιάζει ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων, ο πρωτομάρτυρας Στέφανος αγγελικάς απέλαμπεν αυγάς, σκορπούσε γύρω του λάμψεις αγγελικές. Όπως ο
πρωτομάρτυρας Στέφανος διώχθηκε, όμοια με αυτόν όλοι οι εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται· Β Τιμ. 3,10. Οι εὐσεβῶς ζῆν θα διωχθούν, εξ ου και το τους ευσεβώς Θεοτόκον σε καταγγέλλοντας. Πόσους
διωγμούς θα υποφέρει αυτός που καταγγέλλει με την ζωή του και τα λόγια του τον Χριστό και τους δικούς
του! Και διωγμός δεν είναι μόνο όπως γινόταν επί Ρωμαίων αλλά είναι και
διωγμός από την οικογένεια τον περίγυρο την κοινωνία, αυτοί οι διωγμοί
είναι οι περισσότεροι. Το αόρατο και ενίοτε ορατό φως αυτό είναι προσκλητήριο προς τους
πολέμιους και διώκτες αλλά και όσους δεν έχουν γνωρίσει τον Κύριο διότι ο
Χριστιανός καταγγελεὺς εἶναι· ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν εὐηγγελίζετο αὐτοῖς, Πραξ. 17,18 τους ευσεβώς Θεοτόκον σε καταγγέλλοντας, καταγγελεύς δηλαδή κήρυκας. Η
ακτίνα αυτού του φωτός δεν είναι προσκλητήριο μόνο προς τους διώκτες
αλλά και σε όσους δεν έχουν γνώση. Η ακτίνα σε διώκτες και μη
γνωρίσαντες είναι βυθού αγνοίας εξέλκουσα, φέρνει το φως διώχνοντας τον ζόφο της άγνοιας, το ζοφερόν της αγνοίας διώκουσα. Σε όλους όσους έχουν διάθεση να ακούσουν εκδιώκει "τον ζόφο του σκότους" του Άδου, ὁ ζόφος τοῦ σκότους, ενώ στους ευσεβείς είναι ενίσχυση καθώς βαδίζουν στην στενή οδό. Χαίρε χρυσή λυχνία λαμπάς άσβεστος -- χαίρε βυθού αγνοίας εξέλκουσα· χαίρε πολλούς εν γνώσει φωτίζουσα -- τό ζοφερόν της αγνοίας διώκουσα -- ὁ ζόφος τοῦ σκότους. Το τροπάριο είναι αίτηση ώστε η
Υπεραγία Θεοτόκος να ενισχύει τον κάθε ένα αδελφό που δίδει με την ζωή και τα λόγια του την μαρτυρία
Χριστού και να λαμπρύνει τους ευσεβώς καταγγέλοντας. Ο ευσεβής είναι το αστέρι που με τις φωτεινές ακτίνες του οδηγεί στον Κύριο. Καλεί ώστε να οδηγήσει εντός τροχιάς τους ανθρώπους, στην αντίθετη πλευρά ο ασεβής είναι αστέρι που εξαπατά, ἀστέρες πλανῆται, οἷς ὁ ζόφος τοῦ σκότους εἰς τὸν αἰῶνα τετήρηται.
Ιουδ. 1,13 Είναι αστέρια που πλανώνται εκτός τροχιάς, εδώ και εκεί, για
να εξαπατούν αυτούς που ταξιδεύουν, ώστε να βαδίζουν και αυτοί στον
όλεθρο. Σε αυτούς επιφυλάσσεται αιώνια τιμωρία, το πυκνό και αδιαπέραστο
σκοτάδι του Άδη.
Σὺ
δὲ παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει,
τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά
μοι ἐγένοντο ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις, οἵους διωγμοὺς
ὑπήνεγκα! καὶ ἐκ πάντων με ἐῤῥύσατο ὁ Κύριος. καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες
εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται· Β Τιμ. 3,10. Εσύ όμως
Τιμόθεε έχεις παρακολουθήσει την διδασκαλία την συμπεριφορά και
αναστροφή μου, τις αγνές μου διαθέσεις, την φωτισμένη και ζωντανή πίστη
μου, την μακροθυμία μου, την αγάπη και την υπομονή μου. Έχεις
παρακολουθήσει ακόμη από κοντά και είδες τους διωγμούς και τα παθήματα
που μου έγιναν στην Αντιόχεια, στο Ικόνιο, στα Λύστρα. Πόσο φοβερούς
διωγμούς υπέφερα τότε! Και όμως από όλους με γλύτωσε ο Κύριος! Αλλά και
όσοι θέλουν να ζουν με την ευσέβεια που διδάσκει και εμπνέει ο Ιησούς
Χριστός θα υποστούν διωγμούς.
Τινὲς
δὲ τῶν Ἐπικουρείων καὶ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων συνέβαλλον αὐτῷ, καί τινες
ἔλεγον· τί ἂν θέλοι ὁ σπερμολόγος οὗτος λέγειν; οἱ δέ· ξένων δαιμονίων
δοκεῖ καταγγελεὺς εἶναι· ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν εὐηγγελίζετο
αὐτοῖς. Πραξ. 17,18 Όταν ο Παύλος κήρυττε στην Αθήνα μερικοί από
τους Επικούρειους και τους Στωικούς φιλοσόφους συζητούσαν με αυτόν. Και
μερικοί έλεγαν, σαν τι θέλει να μας πει αυτός ο διαδοσίας; Άλλοι έλεγαν,
φαίνεται ότι κηρύττει ξένες και άγνωστες θεότητες, αυτό το έλεγαν διότι
ο Παύλος κήρυττε σε αυτούς τον Ιησού και την ανάσταση.
ὑπάρχων
δὲ πλήρης Πνεύματος Ἁγίου, ἀτενίσας εἰς τὸν οὐρανὸν εἶδε δόξαν Θεοῦ καὶ
Ἰησοῦν ἑστῶτα ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ, καὶ εἶπεν· ἰδοὺ θεωρῶ τοὺς οὐρανοὺς
ἀνεῳγμένους καὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἐκ δεξιῶν τοῦ Θεοῦ ἑστῶτα.
Πραξ. 7,55-56 Ο Στέφανος γεμάτος Πνεύμα Άγιο έστρεψε το βλέμμα του στον
ουρανό, είδε την δόξα του Θεού και τον Ιησού να στέκεται στα δεξιά του
Θεού και είπε στους Φαρισαίους, "ιδού!, βλέπω ανοιγμένους τους ουρανούς
και τον υιό του ανθρώπου να στέκεται εκ δεξιών του Θεού".
Η Γραφή μας λέει ότι ο Χριστός κάθισε δίπλα στον Θεό Πατέρα, ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ, ο πρωτομάρτυρας Στέφανος όμως βλέπει τον Χριστό ἑστῶτα, είναι όρθιος ο Κύριος γιατί είναι δίπλα στον Στέφανο και φωτός του ταις ακτίσει τον λαμπρύνει.
ὃς
ὢν ἀπαύγασμα τῆς δόξης καὶ χαρακτὴρ τῆς ὑποστάσεως αὐτοῦ, φέρων τε τὰ
πάντα τῷ ῥήματι τῆς δυνάμεως αὐτοῦ, δι᾿ ἑαυτοῦ καθαρισμὸν ποιησάμενος
τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς,
Εβρ. 1,3 Ο Χριστός είναι προαιωνίως η ολόλαμπρη ακτινοβολία της απείρου
δόξας του Πατρός, ακριβέστατο και ενυπόστατο αποτύπωμα του, κυβερνάει τα
πάντα με τον παντοδύναμο λόγο του. Αυτός ενανθρώπησε και μας καθάρισε
από τις αμαρτίας μας δια της Σταυρικής θυσίας, έπειτα κάθισε εκ δεξιών
της μεγαλειότητος του Πατρός στον ίδιο με εκείνο θρόνο ψηλά.Ωδή θ': θέωσις, γνώσις Θεού, κοινωνία με τον Θεό, Θείος έρως.
9,1 Προς τίνα καταφύγω άλλην Αγνή; πού προσδράμω λοιπόν και σωθήσομαι; πού πορευθώ; ποίαν δε εφεύρω καταφυγήν; ποίαν θερμήν αντίληψιν; ποίαν εν ταις θλίψεσι βοηθόν; Εις σε μόνην ελπίζω, εις σε μόνην καυχώμαι, και επί σε θαρρών κατέφυγον.
9,2 Ουκ έστιν αριθμήσασθαι δυνατόν, μεγαλεία τα σα Θεονύμφευτε, και τον βυθόν, τον ανεξερεύνητον εξειπείν, των υπέρ νουν θαυμάτων σου, των τετελεσμένων διηνεκώς, τοις πόθω σε τιμώσι, και πίστει προσκυνούσιν, ως αληθή Θεού λοχεύτριαν.
9,3 Εν ύμνοις ευχαρίστοις δοξολογώ, και γεραίρω το άμετρον έλεος, και την πολλήν, δύναμίν σου ομολογώ· και τας ευεργεσίας σου, ας υπερεκένωσας εις εμέ, κηρύττω, μεγαλύνω, ψυχή τε και καρδία, και λογισμώ και γλώσση πάντοτε.
Τα τροπάρια 9,1 - 9,2 - 9,3 είναι μια επανάληψη των λεγομένων των προηγούμενων τροπαρίων αλλά όμως υπό άλλη έννοια διότι εδώ ο Χριστιανός που ομιλεί έχει πλήρως θεραπευθεί στο λογισμό, προς τίνα καταφύγω, πού προσδράμω, πού πορευθώ, ποίαν δε εφεύρω καταφυγήν, θερμήν αντίληψιν, εν ταις θλίψεσι βοηθόν, δεν έχει καμία απιστία καμία υπερηφάνια ώστε να θέλει μόνος να χαράξει δρόμο, αποτέλεσμα των λόγων του είναι η πραγματική γνώση. Πραγματικά είναι επινόηση, εφεύρεση, αν ο άνθρωπος ελπίζει αλλού εκτός τον Χριστό και τους δικούς του. Έχει θεραπευτεί στην μνήμη ουκ έστι αριθμήσασθαι δυνατόν, στο μυαλό του φέρνει μόνο τα πνευματικά. Έχει θεραπευτεί στην επιθυμία, εν ύμνοις ευχαρίστοις δοξολογώ. Έχει έλθει στην αληθινή γνώση του Θεού αφού πέρασε από την βαριά ασθένεια στην θεραπεία και εν τέλει στην υγεία. Δηλαδή εδώ ο νους του έχει οδηγηθεί στον Θεό δεν έχει καμία σκέψη γήινη, για αυτό και το 9,4 κάνει λόγο για τους άλλους, υπάρχει και λειτουργεί στην φυσική αρμονία του ανθρώπου, για αυτό έχουμε την ψυχή και τα τρία και, και καρδία και λογισμώ και γλώσση. Όπως ξέρουμε οι φωτισμένοι γέροντες που γνωρίσαμε στην εποχή μας ζούσαν κατάσταση προ της πτώσεως για την ακρίβεια μια Παραδείσια κατάσταση του μέλλοντα αιώνα, το ίδιο και ο Χριστιανός εδώ. Είναι μακάριος τη καρδία και έχει δει τον Θεό, έτσι η γλώσσα, γλώσση, εκφράζει την εμπειρία Θεού που υπάρχει στον νου, λογισμώ, από τον νου που είδε τον Θεό έχουν πηγή αυτά που εκφέρει η γλώσσα, γλώσση.
9,4 Την δέησίν μου δέξαι την πενιχράν, και κλαυθμόν μη παρίδης και δάκρυα, και στεναγμόν, αλλ' αντιλαβού μου ως αγαθή, και τας αιτήσεις πλήρωσον· δύνασαι γαρ πάντα ως πανσθενούς, Δεσπότου Θεού Μήτηρ, ει νεύσεις έτι μόνον, προς την εμήν οικτράν ταπείνωσιν.
Ο Χριστιανός που ομιλεί έχει αποκτήσει κοινωνία με τον Θεό. Από αυτήν την κατάσταση εξέρχεται τώρα μια δέηση που απορρέει από τον Θεϊκό έρωτα, τον νου που δεν έχει καμία επαφή με το εγώ αλλά με την αγάπη, διότι ο Θεός αγάπη εστί. Η αγάπη προς τον Θεό γεννάει ή παρουσιάζει την αγάπη που έχει ο Θεός προς τον άνθρωπο, δηλαδή γεννάει την αγάπη προς τον αδελφό. Την φώτιση που έλαβε από τον Θεό και την βοήθεια που βρήκε από Θεοτόκο μεταδίδει τώρα και αυτός, το αίτημα είναι απόρροια της πλήρους εσωτερικής ανακαίνισης. Η δέηση, όπως φυσικά και όλος ο κανόνας, καμία σχέση δεν έχει με προσωπικά αιτήματα του Λάσκαρη. Ο Θεόδωρος είναι και αυτός ένας από τους πολλούς που βρίσκονται στο κάθε διαφορετικό στάδιο. Το αίτημα του Χριστιανού που ομιλεί είναι ώστε να μην παρίδει κλαυθμόν δάκρυα και στεναγμόν, δηλαδή όλες τις εξ αμαρτιών δύσκολες καταστάσεις, είτε αυτές είναι μεγάλες κλαυθμόν, είτε μέτριες δάκρυα, είτε μικρές, στεναγμόν, των ανθρώπων που ειναι μακριά από τον Χριστό όπως ήταν αυτός. Η δέηση είναι πενιχρά λόγω ταπεινώσεως, το εγώ, ο κακός εγωισμός, όχι η προσωπικότητα, έχει εξαφανιστεί. Παρά το ότι έχει φτάσει σε αυτήν την κατάσταση δεν έχει υψηλοφροσύνη διότι αναγνωρίζει τον Θεό ως δωρεοδότη και αίτιο της καταστάσεως μα και έχει φυλακή καρδίας. Τις αιτήσεις να πληρώσει, πλήρωσον, εννοεί να τις συμπληρώσει ώστε να γίνουν θεάρεστες διότι ποτέ δεν παραβλέπει αιτήσεις η Θεοτόκος, όπως εκείνος βρήκε βοηθό την Θεοτόκο και έλεος από τον Θεό έτσι θέλει να γίνει και στους άλλους. Ποθεί να "γεννήσει" και αυτός Χριστιανούς, ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.
ΣΕΙΡΑ :
Η ΕΛΛΑΜΨΙΣ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ
ΣΤΟΥΣ ΥΜΝΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ
Ερμηνεία στιχηρών του Πάσχα: Αναστήτω ο Θεός
Ερμηνεία ευχής: Και δος ημίν Δέσποτα προς ύπνον απιούσιν
Ερμηνεία ευχής: Κύριε Κύριε ο ρυσάμενος ημάς
Ερμηνεία ευχής: Αγίου Αντιόχου πατρολογίας Migne
Ερμηνεία ευχής: Ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα
Ερμηνεία τροπαρίων:
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΟ
Υπεραγία Θεοτόκος και άγιος γέρων Δανιήλ:
Ερμηνεία τροπαρίου: Της σωτηρίας εύθυνόν μοι τρίβους Θεοτόκε
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΑΓΙΟΥΣ ΚΑΙ ΟΥΡΑΝΙΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ
Ερμηνεία ευχής αποδείπνου: Άγιε Άγγελε ο εφεστώς
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου