Νηστεία Τετάρτης Παρασκευής Νηστεία Σαρακοστής

Όσιος Δαυίδ Εύβοια

Νηστεία Σαρακοστής
Νηστεία Τετάρτη Παρασκευή

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

1 Η νηστεία στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη, σύντομη παρουσίαση.

2 Είδη νηστείας, τρόπος, εξαιρέσεις και παραλλαγές αυτής.

3 Ο Χριστός διδάσκει αποδέχεται και προλέγει την ορισμένη από την Εκκλησία νηστεία.

4 Διάφορα χωρία που διαστρεβλώνουν οι αιρετικοί

5 Μαρτυρίες των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων έως το 450μΧ

Η νηστεία στην Παλαιά και Καινή Διαθήκη

Αγαπητοί στην σημερινή δημοσίευση θα δούμε το θέμα της νηστείας. Οι διάφοροι αιρετικοί έχουν πολλές θεωρίες για την νηστεία, άλλοι την απορρίπτουν εντελώς άλλοι την διαστρεβλώνουν. Βεβαίως είναι εκ των ουκ άνευ ότι υπάρχει νηστεία και είναι η παράβαση εντολής νηστείας αυτή που επέφερε τον θάνατο. Ο Κύριος διέταξε οὐ φάγεσθε οι Πρωτόπλαστοι παρέβησαν την εντολή έτσι είχαμε την πτώση. Καὶ ἐνετείλατο Κύριος ὁ Θεὸς τῷ Ἀδὰμ λέγων· ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε. Γεν. 2,16-17. Δηλαδή, έδωσε εντολή ο Θεός στον Αδάμ λέγοντας, από όλα τα καρποφόρα δένδρα που υπάρχουν στον παράδεισο έχετε δικαίωμα να τρώτε. Από το δένδρο όμως της γνώσεως του καλού και κακού δεν πρέπει ποτέ να φάτε από αυτό. Την ημέρα κατά την οποία θα φάτε από τον καρπό του θα πεθάνετε. Και αργότερα έχουμε να δίδονται εντολές νηστείας.

Καὶ τῇ δεκάτῃ τοῦ μηνὸς τοῦ ἑβδόμου τούτου ἡμέρα ἐξιλασμοῦ, κλητὴ ἁγία ἔσται ὑμῖν, καὶ ταπεινώσετε τάς ψυχὰς ὑμῶν, καὶ προσάξετε ὁλοκαύτωμα τῷ Κυρίῳ. πᾶν ἔργον οὐ ποιήσετε ἐν αὐτῇ τῇ ἡμέρᾳ ταύτῃ· ἔστι γὰρ ἡμέρα ἐξιλασμοῦ αὕτη ὑμῖν, ἐξιλάσασθαι περὶ ὑμῶν ἔναντι Κυρίου τοῦ Θεοῦ ὑμῶν. Λευ. 23,27-28 Δηλαδή, η δεκάτη του εβδόμου αυτού μήνα θα είναι ημέρα εξιλασμού. Καθιερωμένη και αγία θα είναι. Θα ταπεινώσετε με νηστεία και μετάνοια τις ψυχές σας και θα προσφέρετε ολοκαυτώματα στον Κύριο. Καμία εργασία δεν θα κάνετε διότι αυτή είναι για σας ημέρα εξιλασμού, για να εξιλεώνεστε από τις αμαρτίες σας ενώπιον Κυρίου του Θεού σας.

Στον προφήτη Ιωήλ ο Θεός προστάζει να κηρυχτεί ημέρα νηστείας.

Λόγος Κυρίου, ὃς ἐγενήθη πρὸς Ἰωὴλ τὸν τοῦ Βαθουήλ. Αγιάσατε νηστείαν, κηρύξατε θεραπείαν, συναγάγετε πρεσβυτέρους πάντας κατοικοῦντας γῆν εἰς οἶκον Θεοῦ ὑμῶν καὶ κεκράξετε πρὸς Κύριον ἐκτενῶς. Ιωήλ 1,1 και 14. Κηρύξτε ημέρα νηστείας και εξιλεώσεως, φωνάξτε προς τον Θεό ζητώντας λύτρωση από τα δεινά σας, συγκαλέστε και συναθροίστε όλους τους γεροντότερους κατοίκους της χώρας στον ναό του Θεού σας. Φωνάξτε προς τον Κύριο με δέηση παρατεταμένη και επίμονη. Σαλπίσατε σάλπιγγι ἐν Σιών, ἁγιάσατε νηστείαν, κηρύξατε θεραπείαν. Ιωηλ. 2,15 Σαλπίστε στην Σιών, αφιερώστε ημέρα νηστείας, αναγγείλτε με τον κήρυκα ευλαβή λιτανεία.

Η νηστεία είχε διδαχτεί από τον Θεό και θεωρούνταν ότι εξύψωνε πνευματικά τον άνθρωπο για αυτό έχουμε τον Μωυσή να νηστεύει σαράντα ημέρες για να λάβει τις εντολές. Καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς ἐναντίον Κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας· ἄρτον οὐκ ἔφαγε καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιε· καὶ ἔγραψεν ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ῥήματα ταῦτα τῆς διαθήκης, τοὺς δέκα λόγους. Εξ. 34,28 Δηλαδή, ο Μωυσής έμενε εκεί στην κορυφή του όρους σαράντα ημερονύκτια. Ούτε άρτο έφαγε ούτε νερό ήπιε. Έγραψε πάνω στις πλάκες τους λόγους αυτούς της Διαθήκης, τον δεκάλογο.

Αναβαίνοντός μου εἰς τὸ ὄρος λαβεῖν τὰς πλάκας τὰς λιθίνας, πλάκας διαθήκης, ἃς διέθετο Κύριος πρὸς ὑμᾶς καὶ κατεγινόμην ἐν τῷ ὄρει τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας· ἄρτον οὐκ ἔφαγον καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιον. Δευτ. 9,9 Επί σαράντα ημέρες και νύχτες παρέμεινα στο όρος. Ψωμί δεν έφαγα και νερό δεν ήπια. Εδώ είναι το ίδιο περιστατικό με πριν αλλά όπως το γράφει το Δευτερονόμιο.

Όπως είναι γνωστό έσπασε τις πλάκες και νήστεψε ξανά σαράντα ημέρες λαμβάνοντας για δεύτερη φορά την Διαθήκη. Καὶ ἐδεήθην ἐναντίον Κυρίου δεύτερον καθάπερ καὶ τὸ πρότερον τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας, ἄρτον οὐκ ἔφαγον καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιον, περὶ πασῶν τῶν ἁμαρτιῶν ὑμῶν, ὧν ἡμάρτετε ποιῆσαι τὸ πονηρὸν ἐναντίον Κυρίου τοῦ Θεοῦ παροξῦναι αὐτόν. Δευτ. 9,18 Ικέτεψα με την καρδιά μου τον Θεό δεύτερη φορά όπως και όπως πριν νήστεψα σαράντα ημέρες ψωμί δεν έφαγα νερό δεν ήπια και ικέτεψα για τις αμαρτίες σας γιατί αμαρτήσατε και λατρέψατε είδωλα.

Στην Βίβλο παρουσιάζονται διάφορα πρόσωπα να νηστεύουν, θα παρατεθούν κάποια χωρία χωρίς σχολιασμό χάριν συντομίας.

Ο Δαυίδ νηστεύει σε διάφορες περιστάσεις

Καὶ ἐκόψαντο καὶ ἔκλαυσαν καὶ ἐνήστευσαν ἕως δείλης ἐπὶ Σαοὺλ καὶ ἐπὶ ᾿Ιωνάθαν τὸν υἱὸν αὐτοῦ καὶ ἐπὶ τὸν λαὸν ᾿Ιούδα καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον ᾿Ισραήλ, ὅτι ἐπλήγησαν ἐν ρομφαίᾳ. Β Βασ. 1,12 Ο Δαυίδ και ο στρατός του χτυπούσαν τα στήθια τους έκλαψαν και νήστεψαν έως το απόγευμα για τον θάνατο του Σαούλ του γιού του Ιωνάθαν, για τον ισραηλιτικό στρατό, για όλο τον λαό του Ισραήλ, για όλους εκείνους οι οποίοι σκοτώθηκαν απο σπαθί.

Καὶ ἐζήτησε Δαυὶδ τὸν Θεὸν περὶ τοῦ παιδαρίου, καὶ ἐνήστευσε Δαυὶδ νηστείαν καὶ εἰσῆλθε καὶ ηὐλίσθη ἐν σάκκῳ ἐπὶ τῆς γῆς. Β Βασ. 12,16. Ο Δαυίδ προσευχήθηκε στον Θεό για την υγεία του παιδιού και νήστεψε νηστεία, δηλαδή εννοεί αυστηρή νηστεία, δεν έτρωγε, πέρασε την νύχτα στο δάπεδο ενδεδυμένος με σάκο.

Εγὼ δὲ ἐν τῷ αὐτοὺς παρενοχλεῖν μοι ἐνεδυόμην σάκκον καὶ ἐταπείνουν ἐν νηστείᾳ τὴν ψυχήν μου, καὶ ἡ προσευχή μου εἰς κόλπον μου ἀποστραφήσεται. Ψαλ. 34,13 Εγώ όμως όταν αυτοί με έθλιβαν με τις συκοφαντίες τους φορούσα το τρίχινο ένδυμα του πένθους και ταλαιπωρούσα με νηστεία την ζωή μου και η προσευχή μου αν δεν ωφελήσει εκείνους εξ αιτίας της σκληροκαρδίας τους θα γίνει οπωσδήποτε δεκτή από εσένα και θα επιστρέψει σωτήρια και αγαθή σε εμένα.

Καὶ συνεκάλυψα ἐν νηστείᾳ τὴν ψυχήν μου, καὶ ἐγενήθη εἰς ὀνειδισμοὺς ἐμοί. Ψαλ. 68,11

Για την ασέβειά τους πόνεσα βαθύτατα, ταπείνωσα με νηστεία την ζωή μου και αντί το πένθος μου για αυτούς να τους συγκινήσει έγινε αιτία κοροϊδίας εναντίον μου.

Τὰ γόνατά μου ἠσθένησαν ἀπὸ νηστείας, καὶ ἡ σάρξ μου ἠλλοιώθη δι᾿ ἔλαιον. Ψαλ. 108,24

Τα γόνατά μου από την νηστεία έχουν εξασθενήσει, όλη η εμφάνιση μου έχει αλλοιωθεί από την έλλειψη λαδιού.

Ο Έσδρας νηστεύει

Καὶ ἐκάλεσα ἐκεῖ νηστείαν ἐπὶ τὸν ποταμὸν ᾿Αουὲ τοῦ ταπεινωθῆναι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ζητῆσαι παρ᾿ αὐτοῦ ὁδὸν εὐθεῖαν ἡμῖν καὶ τοῖς τέκνοις ἡμῶν καὶ πάσῃ τῇ κτίσει ἡμῶν. Β Εσδ. 8,21 Εκεί στον ποταμό Αουέ, όρισα νηστεία για να ταπεινωθούμε ενώπιον του Θεού και να τον παρακαλέσουμε να μας οδηγήσει ασφαλείς στον δρόμο μας, εμάς τα παιδιά μας και τα υπάρχοντα μας.

Καὶ ἀνέστη ῎Εσδρας ἀπὸ προσώπου οἴκου τοῦ Θεοῦ καὶ ἐπορεύθη εἰς γαζοφυλάκιον ᾿Ιωανὰν υἱοῦ ᾿Ελισοὺβ καὶ ἐπορεύθη ἐκεῖ· ἄρτον οὐκ ἔφαγεν καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιεν, ὅτι ἐπένθει ἐπὶ τῇ ἀσυνθεσίᾳ τῆς ἀποικίας. Β Εσδ. 10,6

Έπειτα από αυτά σηκώθηκε ο Έσδρας μπροστά από τον ναό του Κυρίου και πήγε στο δωμάτιο του Ιωανάν, γιού του Ελισούβ. Μπήκε εκεί αλλά ούτε ψωμί έφαγε ούτε νερό ήπιε διότι ήταν πάρα πολύ λυπημένος για την παράβαση αυτήν των Ιουδαίων οι οποίοι είχαν επανέλθει από την αιχμαλωσία.

Ο Νεεμίας νηστεύει

Καὶ ἐγένετο ἐν τῷ ἀκοῦσαί με τοὺς λόγους τούτους ἐκάθισα καὶ ἔκλαυσα καὶ ἐπένθησα ἡμέρας καὶ ἤμην νηστεύων καὶ προσευχόμενος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ τοῦ οὐρανοῦ. Νεεμ. 1,3

Ρώτησα για τους Ιουδαίους και την Ιερουσαλήμ, λέει ο Νεεμίας, και μου απάντησαν ότι οι εναπομείναντες και αυτοί που ελευθερώθηκαν από την αιχμαλωσία βρίσκονται τώρα στην χώρα της Ιουδαίας σε μεγάλη θλίψη και εξευτελισμό, διότι τα τείχη της Ιερουσαλήμ είναι γκρεμισμένα και οι πύλες της είναι κατακαμένες. Όταν εγώ άκουσα τα λόγια αυτά κάθισα και έκλαψα, πένθησα αρκετές ημέρες, νήστεψα και προσευχόμουν στον Θεό του ουρανού.

Ο Ηλίας με την επέμβαση του Θεού νηστεύει 40 ημέρες, καὶ ἀνέστη καὶ ἔφαγε καὶ ἔπιε· καὶ ἐπορεύθη ἐν ἰσχύϊ τῆς βρώσεως ἐκείνης τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας ἕως ὄρους Χωρήβ. Γ Βασ. 19,8 Ο Ηλίας σηκώθηκε έφαγε και ήπιε. Με την δύναμη της τροφής βάδισε επί σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες έως ότου έφθασε στο όρος Χωρήβ.

Ο Δανιήλ νηστεύει

Καὶ ἔδωκα τὸ πρόσωπόν μου πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν τοῦ ἐκζητῆσαι προσευχὴν καὶ δεήσεις ἐν νηστείαις καὶ σάκκῳ καὶ σποδῷ. Δαν. 9,3

Έστρεψα τότε εγώ το πρόσωπό μου, λέει ο προφήτης Δανιήλ, και την καρδιά μου προς τον Κύριο τον Θεό για να του υποβάλω θερμή προσευχή και ικεσίες, αυτό το έκανα με νηστείες φορώντας τρίχινο σάκκο και καθισμένος επάνω στην στάχτη.

Εν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐγὼ Δανιὴλ ἤμην πενθῶν τρεῖς ἑβδομάδας ἡμερῶν· ἄρτον ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγον, καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου, καὶ ἄλειμμα οὐκ ἠλειψάμην ἕως πληρώσεως τριῶν ἑβδομάδων ἡμερῶν. Δαν. 10,2 -3

Κατά τις ημέρες εκείνες εγώ ο Δανιήλ πενθούσα επί τρεις ολόκληρες εβδομάδες. Τρεις εβδομάδες κανένα γευστικό και ευχάριστο φαγητό δεν έφαγα, κρέας και κρασί δεν μπήκαν στο στόμα μου, με μύρα δεν αλείφτηκα.

Ο Ιωσαφάτ νηστεύει

Καὶ ἐφοβήθη καὶ ἔδωκεν Ἰωσαφὰτ πρόσωπον αὐτοῦ ἐκζητῆσαι τὸν Κύριον καὶ ἐκήρυξε νηστείαν ἐν παντὶ Ἰούδᾳ. Β Παραλ. 20,3 Τάδε λέγει Κύριος ὑμῖν αὐτοῖς· μὴ φοβεῖσθε μηδὲ πτοηθῆτε ἀπὸ προσώπου τοῦ ὄχλου τοῦ πολλοῦ τούτου, ὅτι οὐχ ὑμῖν ἐστιν ἡ παράταξις, ἀλλ᾿ ἢ τῷ Θεῷ. Β Παραλ. 20,15 οὐχ ὑμῖν ἐστι πολεμῆσαι· ταῦτα σύνετε καὶ ἴδετε τὴν σωτηρίαν Κυρίου μεθ᾿ ὑμῶν, Ἰούδα καὶ Ἱερουσαλήμ· μὴ φοβηθῆτε μηδὲ πτοηθῆτε αὔριον ἐξελθεῖν εἰς ἀπάντησιν αὐτοῖς, καὶ Κύριος μεθ᾿ ὑμῶν. Β Παραλ. 20,17

Ο Ιωσαφάτ βλέποντας το μεγάλο πλήθος του αντίπαλου στρατού φοβήθηκε και στράφηκε προς τον Κύριο για να ζητήσει βοήθεια και κήρυξε νηστεία για όλους τους Ιουδαίους. Ήλθε το Άγιο Πνεύμα στον και διαμέσω του Οζιήλ είπε, ακούστε όλοι, ας ακούσει και ο βασιλιάς Ιωσαφάτ. Αυτά λέει ο Κύριος προς εσάς, μη φοβάστε και μη τρομοκρατείστε από τον πολύ αυτό στρατό που έρχεται εναντίον σας διότι η μάχη δεν είναι δική σας αλλά του Θεού. Δεν είναι δικό σας έργο να πολεμήσετε εναντίον του, κατανοήστε το και προσέξτε ότι η σωτηρία σας θα προέλθει από τον Κύριο. Μη φοβηθείτε και μη πτοηθείτε, αύριο να βγείτε για μάχη και ο Κύριος θα είναι μαζί σας.

Η Εσθήρ νηστεύει

Καὶ ἐξαπέστειλεν ᾿Εσθὴρ τὸν ἥκοντα πρὸς αὐτήν, πρὸς Μαρδοχαῖον λέγουσα· βαδίσας ἐκκλησίασον τοὺς ᾿Ιουδαίους τοὺς ἐν Σούσοις καὶ νηστεύσατε ἐπ᾿ ἐμοὶ καὶ μὴ φάγητε μηδὲ πίητε ἐπὶ ἡμέρας τρεῖς νύκτα καὶ ἡμέραν, κἀγὼ δὲ καὶ αἱ ἅβραι μου ἀσιτήσομεν, καὶ τότε εἰσελεύσομαι πρὸς τὸν βασιλέα παρὰ τὸν νόμον, ἐὰν καὶ ἀπολέσθαι με δέῃ .Εσθ. 4,15-16

Η Εσθήρ έστειλε ξανά τον αυλικό και του παρήγγειλε, πήγαινε συγκέντρωσε τους Ιουδαίους που βρίσκονται στα Σούσα. Νηστέψτε για χάρη μου χωρίς να φάτε και χωρίς να πιείτε επί τρία μερόνυχτα. Εντελώς νηστικοί κατά τις τρεις αυτές ημέρες θα μείνουμε και εγώ και οι δούλες μου. Έπειτα θα πάω προς τον βασιλιά έστω και αν πρόκειται να πεθάνω.

Οι Νινευίτες μετανοούν κηρύττουν γενική νηστεία και σώζονται.

Καὶ ἐπίστευσαν οἱ ἄνδρες Νινευὴ τῷ Θεῷ καὶ ἐκήρυξαν νηστείαν καὶ ἐνεδύσαντο σάκκους ἀπὸ μεγάλου αὐτῶν ἕως μικροῦ αὐτῶν. Ιων. 3,5 Όλοι οι κάτοικοι της Νινευή πίστεψαν στο μήνυμα του Θεού. Κήρυξαν γενική νηστεία, φόρεσαν σάκκους σε ένδειξη πένθους μετανοίας από τον μικρό έως τον μεγάλο.

Όλος ο Ισραηλιτικός λαός νηστεύει

Καὶ ἀνέβησαν πάντες οἱ υἱοὶ ᾿Ισραὴλ καὶ πᾶς ὁ λαὸς καὶ ἦλθον εἰς Βαιθὴλ καὶ ἔκλαυσαν, καὶ ἐκάθισαν ἐκεῖ ἐνώπιον Κυρίου καὶ ἐνήστευσαν ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ ἕως ἑσπέρας καὶ ἀνήνεγκαν ὁλοκαυτώσεις καὶ τελείας ἐνώπιον Κυρίου. Κρ. 20,26

Όλοι οι Ισραηλίτες πολεμιστές και όλος ο λαός ανέβηκαν και ήλθαν στην Βαιθήλ, κάθισαν κλαίγοντας εκεί ενώπιον του Κυρίου, νήστεψαν όλη την ημέρα εκείνην έως το βράδυ και προσέφεραν στον Θεό ολοκαυτώματα και θυσίες.

Καὶ ἐν ἡμέρᾳ εἰκοστῇ καὶ τετάρτῃ τοῦ μηνὸς τούτου συνήχθησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἐν νηστείᾳ καὶ ἐν σάκκοις καὶ σποδῷ ἐπὶ κεφαλῆς αὐτῶν καὶ ἐχωρίσθησαν οἱ υἱοὶ Ἰσραὴλ ἀπὸ παντὸς υἱοῦ ἀλλοτρίου καὶ ἔστησαν καὶ ἐξηγόρευσαν τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν καὶ τὰς ἀνομίας τῶν πατέρων αὐτῶν. Νεεμ. 9,1-2 Κατά την εικοστή τέταρτη μέρα του εβδόμου μηνός οι Ισραηλίτες συγκεντρώθηκαν για να νηστέψουν, φορούσαν σάκκους και είχαν ρίξει επάνω στο κεφάλι τους στάχτη, οι Ισραηλίτες όρθιοι εξομολογούνταν τις δικές τους αμαρτίες όπως και τις αμαρτίες των προγόνων τους.

Παρατηρούμε από τα παραπάνω ότι η νηστεία είναι θεοσύστατη και θεάρεστη έτσι προσελκύει το έλεος του Θεού όπως είδαμε στον Έσδρα και στους Νινευίτες,

μας βοηθάει να εννοούμε τους Θείους λόγους όπως έγινε με τον Δανιήλ,

μας βοηθάει σε δύσκολες προσωπικές ώρες όπως έγινε με τον Δαυίδ,

μας βοηθάει σε δύσκολες στιγμές του έθνους και σε πολεμικές συγκρούσεις όπως είδαμε στον Ιωσαφάτ στον Ιωήλ και στους Κριτές,

μας βοηθάει να πλησιάσουμε τον Θεό όπως έγινε με τον Μωυσή και τον Ηλία,

βοηθάει να ελεηθούν οι αδελφοί μας όπως έγινε με τον Μωυσή ο οποίος νήστεψε υπέρ αφέσεως αμαρτιών άλλων,

βοηθάει ακόμη και την εκζήτηση ελέους υπέρ των νεκρών όπως είδαμε στον Νεεμία.

Με λίγα λόγια δεν υπάρχει στιγμή στον Χριστιανικό βίο η οποία δεν προσφέρεται για νηστεία. Περνάμε τώρα στην Καινή Διαθήκη.

Ο Χριστός νηστεύει

Kαὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε. Ματθ. 4,2. Και αφού νήστεψε σαράντα ημέρες και νύχτες, ύστερα πείνασε

Ο Xριστός δίνει εντολής νηστείας και ορθής τήρησης αυτής.

Σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ. Ματθ. 6,17-18

Εσύ όμως όταν νηστεύεις μην είσαι αναμαλλιασμένος για να φανείς στους ανθρώπους ότι νηστεύεις αλλά κάνε ότι και τις άλλες μέρες και ο ουράνιος Πατέρας που βλέπει τα κρυφά θα σου αποδώσει στα φανερά την αμοιβή σου. Δηλαδή εδώ ο Χριστός μας διδάσκει ότι πρέπει να νηστεύουμε αλλά δεν πρέπει να κάνουμε επίδειξη ώστε να φανούμε στους άλλους καλοί Χριστιανοί. Τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ. Ματθ. 17,21 Μάθετε ότι αυτό το είδος των δαιμονίων δεν εκδιώκεται παρά μόνο με προσευχή και νηστεία.

Ο Ιωάννης Πρόδρομος νηστεύει

Αὐτὸς δὲ ὁ Ἰωάννης εἶχε τὸ ἔνδυμα αὐτοῦ ἀπὸ τριχῶν καμήλου καὶ ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐτοῦ, ἡ δὲ τροφὴ αὐτοῦ ἦν ἀκρίδες καὶ μέλι ἄγριον. Ματθ. 3,4

Ο Ιωάννης φορούσε ένδυμα από τρίχες καμήλας και δερματίνη ζώνη, έτρωγε μόνο ακρίδες και μέλι άγριο.

Οι Απόστολοι νηστεύουν

Λειτουργούντων δὲ αὐτῶν τῷ Κυρίῳ καὶ νηστευόντων εἶπε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον· ἀφορίσατε δή μοι τὸν Βαρνάβαν καὶ τὸν Σαῦλον εἰς τὸ ἔργον ὃ προσκέκλημαι αὐτούς τότε νηστεύσαντες καὶ προσευξάμενοι καὶ ἐπιθέντες αὐτοῖς τὰς χεῖρας ἀπέλυσαν. Πραξ. 13,2-3

Ενώ οι απόστολοι προσέφεραν λατρεία προς τον Κύριο και νήστευαν είπε το Πνεύμα το Άγιο, ξεχωρίστε μου τον Βαρνάβα και τον Σαύλο για το έργον το οποίο εγώ τους έχω προσκαλέσει. Τότε οι απόστολοι αφού πάλι νήστεψαν και προσευχήθηκαν τους έκαναν χειροθεσία και τους έστειλαν στο ειδικό έργο που τους είχε καλέσει ο Κύριος.

Χειροτονήσαντες δὲ αὐτοῖς πρεσβυτέρους κατ᾿ ἐκκλησίαν καὶ προσευξάμενοι μετὰ νηστειῶν παρέθεντο αὐτοὺς τῷ Κυρίῳ, εἰς ὃν πεπιστεύκασι. Πραξ. 14,23

Αφού χειροτόνησαν για αυτούς πρεσβυτέρους σε κάθε Εκκλησία και προσευχήθηκαν με νηστείες εμπιστεύθηκαν αυτούς στον Κύριο στον οποίο είχαν πιστέψει.

ἀλλ᾿ ἐν παντὶ συνιστῶντες ἑαυτοὺς ὡς Θεοῦ διάκονοι, ἐν ὑπομονῇ πολλῇ, ἐν θλίψεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν στενοχωρίαις, ἐν πληγαῖς, ἐν φυλακαῖς, ἐν ἀκαταστασίαις, ἐν κόποις, ἐν ἀγρυπνίαις, ἐν νηστείαις, ἐν ἁγνότητι, ἐν γνώσει, ἐν μακροθυμίᾳ, ἐν χρηστότητι, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, ἐν ἀγάπῃ ἀνυποκρίτῳ. Β Κορ. 6,4-6

Σε κάθε περίσταση και με κάθε έργο συστηνόμαστε σαν γνήσιοι υπηρέτες του Θεού με πολλή υπομονή, με θλίψεις, με ανάγκες, με στενοχώριες, με δαρμούς, με φυλακίσεις, με συνεχείς μετακινήσεις εξ αιτίας διωγμών και των αναγκών του αποστολικού έργου, με κόπους, με αγρυπνίες, με νηστείες, με αγνότητα από κάθε κακή πράξη, με την άδολη γνώση της αληθείας, με μακροθυμία, με ηρεμία και καλοσύνη προς τους άλλους, με τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος, με αγάπη ειλικρινή και άδολη.

Οι Απόστολοι δίνουν εντολή νηστείας

ἵνα σχολάζητε τῇ νηστείᾳ καὶ τῇ προσευχῇ Α Κορ. 7,5

Η προφήτιδα Άννα νηστεύει

Καὶ αὐτὴ χήρα ὡς ἐτῶν ὀγδοήκοντα τεσσάρων, ἣ οὐκ ἀφίστατο ἀπὸ τοῦ ἱεροῦ νηστείαις καὶ δεήσεσι λατρεύουσα νύκτα καὶ ἡμέραν·. Λουκ. 2,37 Και η Άννα ήταν χήρα ογδόντα τεσσάρων ετών, η οποία ήταν συνεχώς στον περίβολο του ναού και λάτρευε νύχτα και μέρα τον Θεό με νηστείες και προσευχές.

Ο Κορνήλιος εκατόνταρχος νηστεύει

Καὶ ὁ Κορνήλιος ἔφη· ἀπὸ τετάρτης ἡμέρας μέχρι ταύτης τῆς ὥρας ἤμην νηστεύων, καὶ τὴν ἐνάτην ὥραν προσευχόμενος ἐν τῷ οἴκῳ μου· καὶ ἰδοὺ ἀνὴρ ἔστη ἐνώπιόν μου ἐν ἐσθῆτι λαμπρᾷ. Πραξ. 10,30 Και ο Κορνήλιος είπε στον Πέτρο, τέσσερις ημέρες από το πρωί έως την ώρα αυτή νήστευα και προσευχόμουν και να! ένας άνθρωπος με λαμπρή ενδυμασία εμφανίστηκε και στάθηκε μπροστά μου.

Ο ίδιος ο Χριστός νηστεύει δίνοντας σε εμάς εντολή νηστείας την οποία ακολουθούν οι απόστολοι ενώ υπάρχουν διάφορα πρόσωπα τα οποία νηστεύουν και ζουν ασκητική ζωή όπως ο Πρόδρομος. Οπότε έχουμε για την νηστεία ότι ακριβώς υπήρχε στην Παλαιά.

Κατανοούμε αφενός ότι η νηστεία συνεχίζεται και αφετέρου ότι αυτό γίνεται για τον ίδιο λόγο με την Παλαιά, δηλαδή μας ωφελεί κατά τον τρόπο που παρουσιάστηκε στην Παλαιά. Είναι ωφέλιμη ώστε να εννοήσουμε τους Θείους λόγους, να ελκύσουμε τον Θείο έλεος, να βοηθηθούμε σε στιγμές προσωπικές, σε στιγμές που έχουμε κάποιο αίτημα ή που θέλουμε να βοηθηθεί κάποιος αδελφός, σε στιγμές του έθνους, μας βοηθάει να εκδιωχθεί ο διάβολος. Μπορούμε λοιπόν και τώρα να πούμε ότι δεν υπάρχει στιγμή στον Χριστιανικό βίο η οποία δεν προσφέρεται για νηστεία και ότι η νηστεία είναι παρούσα σε κάθε στιγμή της ζωής του Χριστιανού.

Ο Χριστός μας έδωσε παράδειγμα έτσι οι Χριστιανοί πρέπει να νηστεύουν διότι είναι μιμητές του Χριστού και ακολουθούν τα ίχνη του,

μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς κἀγὼ Χριστοῦ Α Κορ. 11,1

εἰς τοῦτο γὰρ ἐκλήθητε, ὅτι καὶ Χριστὸς ἔπαθεν ὑπὲρ ὑμῶν, ὑμῖν ὑπολιμπάνων ὑπογραμμὸν ἵνα ἐπακολουθήσητε τοῖς ἴχνεσιν αὐτοῦ·. Α Πετρ. 2,21

Να κάνετε το αγαθό γιατί και ο Χριστός έπαθε προς χάρη μας και υπέμεινε σταυρό αφήνοντας παράδειγμα προς μίμηση για να ακολουθούμε και βαδίζουμε στα ίχνη του.

Ο Χρυσόστομος μας λέει: το "από αυτό να φας αλλά από εκείνο όχι" που ειπώθηκε στον Παράδεισο είδος νηστείας είναι. Εφόσον στον Παράδεισο ήταν αναγκαία η νηστεία πόσο μάλλον μετά την πτώση. Εάν ήταν χρήσιμο το φάρμακο πριν την πληγή πόσο μάλλον μετά την πληγή. Εάν πριν γίνει ο πόλεμος των επιθυμιών ήταν καλό σε εμάς το όπλο της νηστείας πολύ περισσότερο όταν υπάρχει πόλεμος επιθυμιών και πόλεμος με τους δαίμονες. Είναι λοιπόν πολύ αναγκαία η νηστεία διότι εάν άκουγε ο Αδάμ την πρώτη φωνή, μην φας, δεν θα άκουγε την δεύτερη που του είπε, είσαι χώμα και στο χώμα θα πας. MPG 49,307. Και αλλού παρατηρεί, Αυτό το γένος των δαιμόνων δεν φεύγει με οτιδήποτε άλλο παρά με νηστεία και προσευχή. Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από τους δαίμονες, είναι πολύ δύσκολο εμπόδιο να το διώξεις, είναι το χειρότερο από όλα τα κακά. Είναι μεγάλη η επήρεια του δαίμονα αλλά τον νικάει η νηστεία και η προσευχή. Αν νήστευε ο Αδάμ δεν θα έχανε τον Παράδεισο, εάν δεν έτρωγε η Εύα απατημένη από το φίδι δεν θα ερχόταν ο θάνατος στον κόσμο, αν ο Ησαύ νήστευε δεν θα έχανε τα πρωτοτόκια, για το φαγητό τα έχασε και έγινε δούλος του αδελφού του. MPG 62,731

Είδη νηστείας, τρόπος εξαιρέσεις και παραλλαγές αυτής

Νηστεύω σημαίνει δεν τρώω παρόλα αυτά η νηστεία δεν είναι μόνο πλήρης αποχή από φαγητό αλλά υπάρχουν και παραλλαγές. Υπάρχει νηστεία που δεν καταναλώνεται καθόλου τροφή και νηστεία που καταναλώνονται ορισμένες τροφές.
Είδαμε πριν τον Δανιήλ να μας λέει ἐγὼ Δανιὴλ ἤμην πενθῶν τρεῖς ἑβδομάδας ἡμερῶν· ἄρτον ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγον, καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου.
Ο άρτος επιθυμιών είναι το εύγευστο φαγητό. Για να κατανοηθεί καλύτερα το τι εννοεί μπορεί να ειπωθεί διαφορετικά ως "άρτος επιθυμητός". Ας θυμηθούμε όταν οι Ισραηλίτες φάνηκαν λαίμαργοι και αποκαλέστηκαν "λαός επιθυμητής" ενώ ο Θεός τους τιμώρησε για αυτό. Καὶ ἐκλήθη τὸ ὄνομα τοῦ τόπου ἐκείνου Μνήματα τῆς ἐπιθυμίας, ὅτι ἐκεῖ ἔθαψαν τὸν λαὸν τὸν ἐπιθυμητήν. Αρ. 11,34 Μετάφραση: δόθηκε στον τόπο εκείνο το όνομα "μνήματα της επιθυμίας", γιατί εκεί έθαψαν πολλούς από τον λαίμαργο αυτόν λαό.
Εδώ δηλαδή ο Δανιήλ τηρεί μια νηστεία ας πούμε όπως την ξέρουμε σήμερα, δεν είναι η νηστεία του πλήρης ασιτία. Από την άλλη βλέπουμε τον Δαυίδ να νηστεύει ακόμη και το λάδι. Τὰ γόνατά μου ἠσθένησαν ἀπὸ νηστείας, καὶ ἡ σάρξ μου ἠλλοιώθη δι᾿ ἔλαιον. Ψαλ. 108,24 Τα γόνατά μου από την νηστεία έχουν εξασθενήσει, όλη η εμφάνιση μου έχει αλλοιωθεί από την έλλειψη λαδιού. Στην πρώτη περίπτωση νηστείας, δηλαδή αυτή που δεν καταναλώνεται καθόλου τροφή, ανήκει και εκείνη του Μωυσή ο οποίος δεν πίνει ούτε νερό για 40 συν 40 ημέρες. Οπότε στους τύπους των νηστειών έχουμε και αυτή η οποία είναι επάνω από την ανθρώπινη φύση. Αυτό επιτυγχάνεται μόνο με Θεϊκή επέμβαση, οπότε είναι ευκόλως εννοούμενο ότι ούτε η κανονική νηστεία είναι, ούτε για όλους είναι. Εμείς θα νηστεύουμε σύμφωνα με το ανθρώπινο και η Εκκλησία είναι ο αρμόδιος που θα ορίσει τις κατάλληλες νηστείες όπως και έχει γίνει.
Εφόσον η Εκκλησία είναι ένα σώμα με διαφορετικά μέλη η νηστεία θα είναι αφενός μια και ορισμένη ενώ αφετέρου η ορισμένη θα έρχεται στα μέτρα του κάθε μέλους και δεν θα γίνεται το αντίθετο δηλαδή να έρχεται το κάθε μέλος και να ορίζει την δική του νηστεία και κατ' επέκταση το κάθε τι της Εκκλησίας διότι έτσι θα υπάρχει μια αταξία στα πάντα.
Για να το καταλάβουμε ας δούμε την Ευχαριστία. Όπως δεν γίνεται η Ευχαριστία όποτε θέλει το κάθε μέλος αλλά αυτή γίνεται όποτε ορίζει η Εκκλησία και εάν κάποιος δεν είναι δυνατόν να συμμετέχει λόγω ασθένειας την μεταφέρουν σε αυτόν, έτσι γίνεται και με την νηστεία. Όπως είναι φυσικό υπάρχουν μέλη της Εκκλησίας τα οποία για διάφορους λόγους δεν μπορούν να νηστέψουν όπως ορίζει η εκκλησία ή δεν είναι δυνατόν να νηστέψουν καθόλου. Παρατηρεί ο Μέγας Βασίλειος
Επί μεν των της ψυχής παθών εν μέτρον εγκρατείας, η παντελής απαλλοτρίωσις των προς την ολεθρίαν φερόντων· επί δεν των βρωμάτων, ώσπερ αι χρείαι άλλαι άλλων εισί, κατά τε ηλικίας και επιτηδεύματα, και προς την του σώματος έξιν οικείως διαιρούμεναι· ούτω δη και το μέτρον της χρήσεως διάφορον, και ο τρόπος. Ώστε ενί μεν κανόνι πάντας περιλαμβάνεσθαι τους εν τη γυμνασία της ευσεβείας αδύνατον· αφορίσαντες δε το περί τους υγιαίνοντας των ασκουμένων μέτρον, από τούτου την παραλλαγήν προς τα εκάστω συμπίπτοντα εστοχασμένως γίνεσθαι παρά των επιτεταγμένων την οικονομίαν αφίεμεν. MPG 31,968. Δηλαδή, το μέτρο της εγκράτειας για τα πάθη είναι ένα για όλους, η τέλεια αποξένωση, όσο αφορά την νηστεία υπάρχει το μέτρο και η παραλλαγή του διότι δεν μπορούν όλοι να νηστέψουν το ίδιο λόγω ηλικίας ή επαγγέλματος ή κάποιας σωματικής ανάγκης. Αργότερα στον ίδιο τόμο αναφέρει, Εγκράτεια (δηλαδή η νηστεία) δε εκάστω προς την δύναμιν του σώματος ορισθήσεται, ώστε μήτε έλλατον της υπαρχούσης δυνάμεως διελθείν, μήτε τοις υπέρ την δύναμιν επεκτείνεσθαι. MPG 31,1348. Εδώ ο Μέγας Βασίλειος μας λέει ότι μπορεί να υπάρξει παραλλαγή της νηστείας ώστε επί παραδείγματι ο αδύναμος σωματικά να νηστέψει όπως αρμόζει στην περίπτωσή του.
Για το θέμα μας συμβουλεύει ο Χρυσόστομος
ει γαρ και νηστεύειν ου δύνασαι αλλά μη τρυφάν δύνασαι· ου μικρόν δε και τούτο· αλλ' ικανόν μεν και τούτο κατασπάσαι την του διαβόλου μανίαν· και γαρ ουδέν ούτως εκείνω τω δαίμονι φίλον, ως τρυφή και μέθη· ει ασθενές το σώμα, ώστε νηστεύειν διηνεκώς, αλλ' ουκ εις ευχήν ασθενές, ουδέ προς υπεροψίαν γαστρός άτονον. MPG 58,563. Δηλαδή, και αν δεν μπορείς να νηστέψεις, προσοχή δεν εννοεί ο πατήρ από ραθυμία ή λαιμαργία, μπορείς όμως να εγκρατεύεσαι ώστε να μην τρως του σκασμού, δεν είναι λίγο και αυτό, αλλά βοηθάει στο να αδυνατίζουν οι πειρασμοί του Διαβόλου στον οποίο είναι αρεστό το να τρως πολύ και να μεθάς. Έχουμε όπως είναι λογικό την απαλλαγή από την νηστεία ή την παραλλαγή της σε κάποια άτομα. Αυτό θα γίνει σε συνεννόηση με τον πνευματικό μας αλλά και τον εαυτό μας που θα έχει κατανοήσει ότι ο Θεός δεν κοροϊδεύεται, αν λέμε δικαιολογίες απλά για να τρώμε το ξέρει. Οι νηστείες που έχει ορίσει η Εκκλησία και ακολουθούμε σήμερα είναι οι κατάλληλες από όλες τις πλευρές, εμείς δεν θα πρέπει να φέρνουμε τον Χριστιανισμό στα μέτρα της μαλθακής εποχής και εαυτού μας αλλά πρέπει να φέρουμε τον εαυτό μας στα μέτρα του Χριστιανισμού. Από την άλλη πλευρά μην σκεφτόμαστε ότι ο Χριστός ή ο Μωυσής νήστεψαν 40 ημέρες και ο τάδε Αββάς στην έρημο έτρωγε μόνο παξιμάδι προσπαθώντας και εμείς να κάνουμε όμοια νηστεία διότι ο σκοπός της νηστείας δεν είναι ο διαγωνισμός ώστε να μας δώσει αυτή το κύπελλο πρώτης θέσης αλλά σκοπός είναι να καταπολεμήσει τα πάθη. Εφόσον το δούμε σαν διαγωνισμό τότε αν και νηστεύουμε ας γνωρίζουμε ότι δεν έχουμε καμία διαφορά με αυτούς που βλέπουμε και λαμβάνουν μέρος σε διαγωνισμό κατανάλωσης φαγητού. Δηλαδή ενώ νηστεύουμε είναι σαν να τρώμε.
Πρέπει να νηστεύουμε όπως ορίζει η Εκκλησία, αν κάποιος δεν μπορεί για διάφορους σωστούς λόγους τότε θα νηστεύει λιγότερο ή δεν θα νηστεύει καθόλου. Δεν χρειάζεται λοιπόν ούτε διαγωνισμός αλλά ούτε και αδιαφορία. Αυτό που χρειάζεται είναι απόφαση, όχι απόφαση πνευματικού που θα μας πει ότι θέλουμε να ακούσουμε, αλλά απόφαση προσωπική να ακολουθήσουμε τον Χριστό και αυτό θα γίνει με υπομονή και βήματα, από το λίγο θα πάμε στο πολύ όπως γίνεται με όλα τα πνευματικά.
Είναι αυτονόητο ότι η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται με σωστή ζωή, αυτή είναι η νηστεία που εκλέγει ο Θεός και είναι αρεστή σε αυτόν. Οὐχὶ τοιαύτην νηστείαν ἐγὼ ἐξελεξάμην, λέγει Κύριος, ἀλλὰ λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων, ἀπόστελλε τεθραυσμένους ἐν ἀφέσει καὶ πᾶσαν συγγραφὴν ἄδικον διάσπα διάθρυπτε πεινῶντι τὸν ἄρτον σου καὶ πτωχοὺς ἀστέγους εἴσαγε εἰς τὸν οἶκόν σου ἐὰν ἴδῃς γυμνόν, περίβαλε, καὶ ἀπὸ τῶν οἰκείων τοῦ σπέρματός σου οὐχ ὑπερόψει τότε ραγήσεται πρώϊμον τὸ φῶς σου, καὶ τὰ ἰάματά σου ταχὺ ἀνατελεῖ, καὶ προπορεύσεται ἔμπροσθέν σου ἡ δικαιοσύνη σου, καὶ ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ περιστελεῖ σε τότε βοήσῃ, καὶ ὁ Θεὸς εἰσακούσεταί σου ἔτι λαλοῦντός σου ἐρεῖ ἰδοὺ πάρειμι. Δεν εξέλεξα και δεν όρισα εγώ τέτοια νηστεία λέγει ο Κύριος, δηλαδή υποκριτική, αλλά πρώτα λύσε κάθε δεσμό και σύνδεσμο με την αδικία. Ακύρωσε και σχίσε τις διεστραμμένες συμφωνίες, τις οποίας εσύ δια βίας και εξαναγκασμού έχεις συνάψει με τους άλλους. Στείλε ελεύθερους τους συντετριμμένους από τον πόνο και την συμφορά, και κάθε συμβόλαιο άδικης συναλλαγής σχίσε το. Κόβε το ψωμί σου και μοιράσου το με τον πτωχό. Βάλε αστέγους στο σπίτι σου, εάν δεις γυμνό ντύσε τον και στους οικείους σου μη δείξεις αδιαφορία και καταφρόνηση. Εάν τα τηρήσεις αυτά τότε θα λάμψει σαν της αυγής χαρούμενο το φως της ειρήνης και της χαράς σου. Γρήγορα θα ανατείλει η θεραπεία των πληγών σου και θα αποκατασταθεί η υγεία σου. Μπροστά σου θα προπορεύεται η αρετή σου, η δε δόξα του Θεού θα σε περιβάλλει πάντοτε. Και όταν δια της προσευχής θα φωνάξεις προς τον Θεό, εκείνος την ίδια στιγμή που εσύ ακόμη θα προσεύχεσαι, θα σου απαντήσει: ιδού εγώ είμαι παρών, βρίσκομαι κοντά σου. Πολύ συχνά βλέπουμε διάφοροι και λένε ότι η σωστή ζωή είναι το σημαντικό γιατί "η κακία σταύρωσε τον Χριστό και όχι το φαγητό" και τα λοιπά όμοια που διαβάζουμε και ακούμε. Αυτό όμως είναι λάθος να το λέμε ή να το αναπαράγουμε διότι υποβιβάζει την νηστεία από Θεϊκή εντολή ενώ ταυτόχρονα της αφαιρεί κάθε Χριστιανικό περιεχόμενο κάνοντας την όμοια με την δίαιτα. Αυτά τα λεγόμενα ουσιαστικά θέτουν το ένα απέναντι στο άλλο, σωστή ζωή εναντίων νηστείας και διαλέγεται τάχα το καλύτερο. Θα μπορεί κάποιος να πει ότι "εγώ δεν κλέβω ή εγώ δεν συκοφαντώ, αυτό μετράει και όχι η αποχή απο φαγητά" αγνοώντας την νηστεία.

Δηλαδή εν τέλει αυτό όχι μόνο αφαιρεί από την διδαχή μια εντολή, την νηστεία, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει και μια δικαιολογία της γαστριμαργίας. Βέβαια εδώ έχουμε και ένα παράδοξο. Αυτός που καταφέρνει το μεγαλύτερο πως δεν μπορεί να καταφέρει το μικρότερο και λέει ότι σημασία έχει το άλλο ουσιαστικά βρίσκοντας μια δικαιολογία για να μην νηστέψει; Ο αθλητής δεν πάει να τρέξει στους ολυμπιακούς αγώνες αν δεν έχει περάσει από μικρότερους αγώνες και πριν από πιο μικρούς. Ας ξεκινήσει από την νηστεία αφού του φαίνεται μικρό πράγμα γιατί "το τάδε έχει σημασία" και έπειτα ας πάει στους μεγάλους αγώνες, δηλαδή την αποχή από τα πάθη. Κανονικά θα έπρεπε να λέει ας νηστέψουμε πρώτα που είναι εύκολο ώστε να έχουμε την Θεϊκή βοήθεια για να βαδίσουμε τον δυσκολότερο δρόμο. Όσοι πατέρες κάνουν λόγο για το ότι πρέπει να μην κλέβουμε να μην κατηγορούμε και τα λοιπά, με απλά λόγια μας δίδάσκουν να προσπαθούμε σε όλα να είμαστε εντάξει όχι μόνο να μην τρώμε το οποίο είναι ευκολότερο. Δεν υποβιβάζουν την νηστεία ούτε την ακυρώνουν. Πως θα ήταν δυνατόν να μιλούσαν κατά της νηστείας εφόσον Χριστός και απόστολοι νήστευαν; Εξ άλλου αυτοί μας την δίδαξαν. Αν είχε σημασία μόνο "η σωστή ζωή, εγώ δεν λέω ψέματα δεν κάνω το τάδε και αυτό είναι που μετράει όχι το τι θα φας" τότε ο Χριστός οι απόστολοι και οι πατέρες είχαν την σωστή ζωή, άρα οι ίδιοι δεν θα νήστευαν. Το ότι η νηστεία πρέπει να συνοδεύεται από ορθή ζωή είναι αναμφίβολο,όπως αναμφίβολο είναι και το ότι η ορθή ζωή του Χριστιανού περιέχει την νηστεία. Πρέπει να ξέρουμε ότι τήρηση των εντολών και νηστεία δεν χωρίζονται.

Είναι μέρος της ορθοπραξίας η νηστεία, είναι μέρος των εντολών, δεν είναι κάτι το συμπληρωματικό ή προαιρετικό στην ζωή του Χριστιανού και την τήρηση των εντολών ώστε να πω έχει σημασία κάτι άλλο. Κανείς δεν θα πει ότι είναι σωστό το "σημασία έχει να μην κλέψω και όχι να μην λέω ψέμματα" διότι και με τα δύο θα καταπατήσεις τις εντολές. Ακριβώς το ίδιο γίνεται όταν λέμε ότι "τον Χριστό σταύρωσε το τάδε και όχι το φαΐ".

Είναι λοιπόν λάθος αυτές οι σκέψεις και πρέπει να το κάνουμε γνωστό ενημερώνοντας τους συνανθρώπους μας. Δεν είναι λίγες οι φορές που ακούμε το ερώτημα γιατί ελιές αλλά όχι λάδι από τις οποίες προέρχεται το λάδι. Αυτό γίνεται διότι το σκεπτικό πίσω από την Χριστιανική νηστεία δεν είναι μια Νομική θεώρηση των τροφών σε καθαρές και ακάθαρτες ή σε περιέχουσες το τάδε ή δείνα συστατικό αλλά η άσκηση, χωρίς λάδι τα φαγητά γίνονται λιγότερα εύγευστα ενώ οι ελιές τρώγονται σαν καρπός δέντρου. Ας δούμε ξανά τον προφήτη Δανιήλ τι μας λέει, ἄρτον ἐπιθυμιῶν οὐκ ἔφαγον, καὶ κρέας καὶ οἶνος οὐκ εἰσῆλθεν εἰς τὸ στόμα μου, Δαν. 10,3 εύγευστο φαγητό δεν έφαγα, κρέας και κρασί δεν μπήκαν στο στόμα μου. Αυτός είναι ο λόγος που τρώμε ελιές αλλά όχι λάδι σε περίοδο νηστείας. Μια Νομική άποψη των πραγμάτων θα απαγόρευε και τις ελιές σε περίοδο νηστείας λαδερών αλλά η Εκκλησία έχει ως γνώμονα την άσκηση. Οπότε εδώ κατανοούμε ότι νηστεία με ακριβά θαλασσινά, νηστεία με νηστίσιμο τυρί και όλα τα όμοια, δεν είναι θεάρεστη νηστεία αλλά διακωμώδηση και γελοιοποίηση, όχι την νηστείας αλλά του εαυτού μας. Ας σκεφτούμε και το εξής αγαπητοί, ο άνθρωπος στις προηγμένες χώρες πεθαίνει από το φαγητό και όχι από την έλλειψη φαγητού. Οι διάφορες τροφές όταν δεν έχουμε εγκράτεια αφενός μας κάνουν υπέρβαρους και έτσι έρχονται διάφορες ασθένειες, διαβήτης, καρδιακά νοσήματα, αλλά και είναι γεμάτες φυτοφάρμακα, αντιβιοτικά, συντηρητικά, ορισμένες είναι μεταλλαγμένες οπότε η νηστεία μας προσφέρει πολλαπλά οφέλη. Με την νηστεία ελκύουμε το Θείο έλεος για εμάς και τους συνανθρώπους μας όπως είδαμε στον Μωυσή, εννοούμε τα Θεία λόγια, λαμβάνουμε βοήθεια σε στιγμές δύσκολες του έθνους, προσθέστε και το μας κάνει να ζούμε παραπάνω. Δηλαδή το να νηστεύουμε είναι από όλες τις πλευρές επωφελές οπότε αν δεν το κάνουμε ας αρχίσουμε και πραγματικά θα είμαστε πολλαπλά κερδισμένοι.

Ο Χριστός διδάσκει αποδέχεται και προλέγει
την ορισμένη από την Εκκλησία νηστεία

Σε αυτό το κεφάλαιο θα δούμε ότι ο Χριστός εκτός από το ότι μας διδάσκει την νηστεία με το παράδειγμά του, αποδέχεται την ορισμένη από την Εκκλησία νηστεία και προλέγει αυτή δίνοντας την εντολή για τις νηστείες της Καινής Διαθήκης. Ας ξεκινήσουμε με την Παλαιά, τάδε λέγει Κύριος παντοκράτωρ· νηστεία ἡ τετρὰς καὶ νηστεία ἡ πέμπτη καὶ νηστεία ἡ ἑβδόμη καὶ νηστεία ἡ δεκάτη ἔσονται τῷ οἴκῳ ᾿Ιούδα εἰς χαρὰν καὶ εὐφροσύνην καὶ εἰς ἑορτὰς ἀγαθάς, καὶ εὐφρανθήσεσθε, καὶ τὴν ἀλήθειαν καὶ τὴν εἰρήνην ἀγαπήσατε.

Αυτά λέει ο Κύριος ο παντοκράτορας, η νηστεία κατά τον τέταρτο μήνα, η νηστεία κατά τον πέμπτο μήνα, η νηστεία, κατά τον έβδομο μήνα και η νηστεία κατά τον δέκατο μήνα θα μετατραπούν για τους Ιουδαίους σε χαρά και ευφροσύνη, σε ευχαριστίες και χαρμόσυνες γιορτές και θα ευφρανθείτε. Για αυτό αγαπήστε την αλήθεια και την ειρήνη.

Εδώ ο Θεός αναφέρει κάποιες νηστείες και αυτές είναι, ο τέταρτος μήνας 17η ημέρα για την καταστροφή των τειχών της Ιερουσαλήμ, ο πέμπτος μήνας 9η ημέρα όταν καταστράφηκε ο Ναός, ο έβδομος μήνας 3η ημέρα για την δολοφονία του Γοδολία και ο δέκατος μήνας 10η ημέρα για την έναρξη της πολιορκίας της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα. Είναι άμεσα εμφανές ότι αυτές οι νηστείες δεν έχουν διαταχτεί από τον Θεό. Εάν θελήσουμε να το επιβεβαιώσουμε ψάχνοντας στην Βίβλο, το αποτέλεσμα θα είναι ότι πουθενά δεν θα βρούμε Θεϊκή εντολή περί των συγκεκριμένων νηστειών διότι τις έχουν ορίσει οι Ισραηλίτες ανά τα χρόνια με δική τους πρωτοβουλία για διάφορα πένθιμα ιστορικά γεγονότα. Ο Θεός τους λέει ότι θα τις μετατρέψει σε ημέρες χαράς εἰς χαρὰν καὶ εὐφροσύνην καὶ εἰς ἑορτὰς ἀγαθάς. Βλέπουμε ότι ο Κύριος με το λεχθέν αυτό τις αποδέχεται πλήρως. Αφενός δεν επιτιμά για τον ορισμό τους ενώ αφετέρου κρατά τις ορισμένες ημέρες αλλάζοντας σε αυτές περιεχόμενο, από μέρες πένθους θα γίνουν ημέρες χαράς. Εδώ μας διδάσκει ότι από το πένθος περνάμε στην χαρά.

Έχουμε τον Χριστό να λαμβάνει τις ημέρες ώστε να μας διδάξει μια πορεία, ότι από την σταύρωση θα περάσουμε στην ανάσταση. Διακρίνουμε προτύπωση της νηστείας της Τεσσαρακοστής η οποία οδηγεί από την θλίψη στην χαρά.

Κρατούμε στον νου τα της Παλαιάς και περνάμε τώρα στην Καινή Διαθήκη.

Στο Ευαγγέλιο του Λουκά ο Χριστός παρουσιάζει τον υπερήφανο Φαρισαίο να λέει νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι Λουκ. 18,12. Αυτό το δις του Σαββάτου σημαίνει νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα την Δευτέρα και Πέμπτη, δηλαδή ο Φαρισαίος λέει: νηστεύω Δευτέρα και Πέμπτη, δίνω το ένα δέκατο από όσα αποκτώ. Βλέπουμε ότι ο Χριστός αναφέρει ξανά μια νηστεία η οποία είχε οριστεί από πρωτοβουλία των Εβραίων. Η συγκεκριμένη δεν είναι ετήσια αλλά δισεβδομαδιαία. ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης· νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. .... Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ ἢ γὰρ ἐκεῖνος· ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν ταπεινωθήσεται, ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν ὑψωθήσεται. Εδώ ο Χριστός στην παραβολή παρουσιάζει δυο πλευρές του Φαρισαίου. Η μια είναι τα αρνητικά, δηλαδή αυτά που δεν κάνει, ο Φαρισαίος δεν ήταν άρπαγας άδικος μοιχός. Η άλλη πλευρά είναι τα θετικά, δηλαδή αυτά που κάνει, η νηστεία και η δεκάτη. Δεν ήταν υποχρεωμένος να αποδεκατεί πάντα όσα έβγαζε αλλά ορισμένα μόνο, το ένα δέκατο από το σιτάρι το κρασί και το λάδι, τὰ ἐπιδέκατα τοῦ σίτου σου καὶ τοῦ οἴνου σου καὶ τοῦ ἐλαίου σου Δευτ. 14,23.

Ο φανταστικός Φαρισαίος παρουσιάζει σαν καλά μια προσθήκη στα λόγια της Γραφής και μια διδαχή εκτός Γραφής, μια καθορισμένη από την Εκκλησία για όλους δισεβδομαδιαία νηστεία η οποία δεν είναι εντεταλμένη από τον Θεό. Αμέσως λοιπόν καταλαβαίνουμε την διδαχή του Χριστού που μας λέει ότι έχει πολύ μεγάλη αξία η νηστεία. Ο Φαρισαίος έχει σαν καλό όχι την διαταγμένη νηστεία του Εξιλασμού αλλά μια άλλη, ενώ προσθήκη έχει γίνει και στην δεκάτη. Βλέπουμε όμως ότι η αιτία αποδοκιμασίας του από τον Θεό δεν είναι η σύσταση νηστείας εκτός Γραφών δύο φορές την εβδομάδα και η πρόσθεση στην Γραφή αλλά αποκλειστικά η υπερηφάνεια. Ο Χριστός εδώ μας φανερώνει ξανά, όπως έγινε στην Παλαιά με τις εορτές, ότι αποδέχεται την νηστεία η οποία έχει οριστεί από την Εκκλησία και μάλιστα εδώ μας το διδάσκει διπλά.

Πρώτον, διότι αναφέρει στα καλά του Φαρισαίου νηστεία που έχει οριστεί από ανθρώπους. Δεύτερον διότι μας λέει ἢ γὰρ ἐκεῖνος·. Δεν λέει ο Χριστός "απαράδεκτος εστί" αλλά ἢ γὰρ ἐκεῖνος·, αυτό σημαίνει "περισσότερο αυτός παρά εκείνος", δηλαδή κατέβηκε δικαιωμένος περισσότερο ο τελώνης παρά ο Φαρισαίος. Άρα ο Φαρισαίος είναι μεν κατακριτέος αλλά δεν είναι απαράδεκτος. Οπότε εννοούμε ότι ανάμεσα στις πράξεις που δεν έκανε, αρπαγή, αδικία, μοιχία, και σε αυτές που έκανε, νηστεία, δεκάτη, τα οποία είναι αυτά που τον έκαναν κάπως αποδεκτό και όχι εντελώς απαράδεκτο, περιέχεται μια επαναλαμβανόμενη για όλους δισεβδομαδιαία νηστεία που ορίστηκε από την Εκκλησία χωρίς καμία Θεϊκή εντολή. Η Δευτέρα ορίστηκε επειδή ο Μωυσής ανέβηκε στο όρος ώστε να πάρει τις εντολές και η Πέμπτη όταν κατέβηκε σπάζοντας τις πλάκες επειδή είδε τους Ισραηλίτες να έχουν πέσει στην ειδωλολατρεία.

Παρατηρούμε ότι η ταπείνωση θα άλλαζε μόνο το περιεχόμενο της πράξης όχι την ίδια την πράξη, άρα η πρόσθεση στην δεκάτη και η νηστεία εκτός Γραφής έχουν γίνει αποδεκτά. Θα μπορούσε καταλλήλως να ειπωθεί και για αυτόν το "ένα ακόμη σου λείπει" που είπε ο Χριστός στον πλούσιο νέο, ἔτι ἕν σοι λείπει· Λουκ. 18,22. Εδώ όχι το πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον το οποίο ήταν το κατάλληλο για τον πλούσιο νέο αφού αυτός είχε το πάθος της φιλαργυρίας, αλλά "απέκτησε ταπείνωση". Αν είχε ταπείνωση η ορισμένη από πρωτοβουλία της Εκκλησίας δισεβδομαδιαία νηστεία θα άλλαζε περιεχόμενο γινόμενη από νηστεία για το θεαθήναι σε νηστεία θεάρεστη ενώ η παραπανίσια δεκάτη θα γινόταν από υπέρτακτο έργο σε δώρο Θεού. Τα έργα μας πρέπει να συνοδεύονται πάντοτε από την ταπείνωση και το χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν, έτσι οι παραπανίσιες πράξεις του Φαρισαίου δεν είναι περίσσειες αξιομισθίες αλλά μετατρέπονται σε δώρο του Θεού.

Συνθέτει λοιπόν ο Χριστός ένα παράδειγμα προς τους πιστούς όλων των εποχών το οποίο έρχεται από τον Νόμο ο οποίος είχε τις πράξεις που δεν πρέπει να κάνεις και τις πράξεις που πρέπει να κάνεις. Τώρα είναι το ίδιο, έχουμε τις πράξεις που δεν πρέπει να γίνουν και τις πράξεις που πρέπει να γίνουν, οπότε μας διδάσκει εμφατικά την συχνή νηστεία, δισεβδομαδιαία, και ότι αποδέχεται την ορισμένη από πρωτοβουλία της Εκκλησίας νηστεία. Ο Κύριος στην Γραφή χρησιμοποιεί συχνά φράσεις που καταλαβαίνουν οι τότε ακροατές, επί παραδείγματι λέει δώστε στον Καίσαρα αυτά που ανήκουν στον Καίσαρα. Έτσι γίνεται κατανοητός ταυτόχρονα από τους σύγχρονους του ακροατές αλλά και από τους μετέπειτα. Αυτό που αναφέρει είναι ένα αιώνιο παράδειγμα προς τους Χριστιανούς όλων των εποχών και δεν διάλεξε τυχαία να πει όχι απλά για δεκάτη αλλά δεκάτη από τα πάντα. Η "δεκάτη από όλα όσα βγάζω" περιέχει άκουσμα της εποχής μεν αλλά είναι η οδηγία προς τον Χριστιανό όλων των εποχών ότι πρέπει όλα τα τάλαντα ή υλικά που κατέχει να είναι και στην υπηρεσία του πλησίον και αυτό πάντα με την συναίσθηση του ὃ ὠφείλομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν.

Ο Κύριος με τα λόγια του στην Παλαιά για τις ετήσιες νηστείες που θα γίνουν ημέρες χαράς αλλά και τα λόγια του για την νηστεία Δευτέρας και Πέμπτης μας κάνει φανερό ότι έχει αποδεχτεί ως νόμιμες νηστείες που έχουν οριστεί χωρίς καμία Θεϊκή εντολή. Κατ' επέκταση διδάσκει πρώτον, ότι κατά όμοιο τρόπο με την Παλαιά αποδέχεται τις ετήσιες νηστείες που έχει ορίσει η Εκκλησία προς ανάμνηση διαφόρων ιστορικών γεγονότων οι οποίες νηστείες είναι αιτία ωφέλειας των μελών της και ανυψώνουν προς τον Κύριο και δεύτερον, ότι αποδέχεται την νηστεία Τετάρτης και Παρασκευής η οποία είναι σήμερα η αντίστοιχη δισεβδομαδιαία νηστεία αυτών που τηρούσε ο Φαρισαίος της παραβολής έχοντας οριστεί από απόφαση της Εκκλησίας. Οι τωρινές ετήσιες νηστείες είναι και σε ανάμνηση διαφόρων πένθιμων ιστορικών γεγονότων και οδηγούν απο την λύπη στην χαρά, ενώ Τετάρτη και Παρασκευή είναι οι ορισμένες δισεβδομαδιαίες νηστείες του Νέου Ισραήλ στην θέση των παλαιών οι οποίες και αυτές οδηγούν από την λύπη στην χαρά.

Ο ίδιος λοιπόν ο Χριστός μας διδάσκει ότι αποδέχεται την νηστεία η οποία έχει οριστεί από την Εκκλησία, είτε είναι εβδομαδιαία νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου είτε ετήσια νηστεία ἡ τετρὰς καὶ νηστεία ἡ πέμπτη καὶ νηστεία ἡ ἑβδόμη καὶ νηστεία ἡ δεκάτη.

Επειδή στην αίρεση απουσιάζει η αρμονία οι αιρετικές θεωρίες πέφτουν σαν ντόμινο. Εδώ δέχεται πλήγμα όχι μόνο η αντίθεση τους για τις ορισμένες από την Εκκλησία νηστείες αλλά ταυτόχρονα και η θεωρία τους "μόνο η Γραφή" και "που βλέπουμε το τάδε στην Γραφή". Οι νηστείες που αποδέχεται ο Χριστός δεν υπάρχουν πουθενά στην Βίβλο, ενώ την δισεβδομαδιαία την αναφέρει όταν δίνει ένα αιώνιο παράδειγμα περί ταπείνωσης στους Χριστιανούς όλων των εποχών. Η Εκκλησία μπορεί νομίμως να ορίσει νηστεία επαναλαμβανόμενη, να ορίσει νηστεία έκτακτη, να καταργήσει ή να προσθέσει κάποια νηστεία, να αλλάξει τις ημέρες ή ώρες νηστείας και λοιπά. Η Εκκλησία έχει δικαίωμα να τροποποιήσει οποιαδήποτε νηστεία μεταξύ αυτών και την νηστεία των Αγίων Αποστόλων για την οποία διαμαρτύρονται οι Παλαιοημερολογίτες. Ο Χριστός αφού πρώτα έχει διδάξει την νηστεία με το δικό του παράδειγμα αλλά και το ότι αποδέχεται τις ορισμένες από πρωτοβουλία της Εκκλησίας νηστείες, έπειτα προλέγει αυτές.

Τότε προσέρχονται αὐτῷ οἱ μαθηταὶ Ἰωάννου λέγοντες· διατί ἡμεῖς καὶ οἱ Φαρισαῖοι νηστεύομεν πολλά, οἱ δὲ μαθηταί σου οὐ νηστεύουσι; καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος πενθεῖν ἐφ᾿ ὅσον χρόνον μετ᾿ αὐτῶν ἐστιν ὁ νυμφίος; ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν. Ματθ. 9,14-15. Τότε ήρθαν προς αυτόν οι μαθητές του Προδρόμου και του είπαν, γιατί εμείς και οι Φαρισαίοι νηστεύουμε πολύ και οι μαθητές σου δεν νηστεύουν καθόλου; Και απάντησε ο Ιησούς, μήπως είναι δυνατόν οι φίλοι του νυμφίου και οι προσκεκλημένοι στον γάμο να πενθούν και να νηστεύουν εφ' όσον χρόνο είναι μαζί τους ο νυμφίος; Θα έλθουν όμως μέρες κατά τις οποίες θα πάρουν τον νυμφίο από αυτούς και τότε θα νηστέψουν.

Ας δούμε το ίδιο και από τον Ευαγγελιστή Μάρκο.

Καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾿ αὐτῶν ἐστι, νηστεύειν; ὅσον χρόνον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔχουσι τὸν νυμφίον, οὐ δύνανται νηστεύειν ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις. Μαρκ. 2,19-20 Και είπε σε αυτούς ο Ιησούς, μήπως είναι δυνατόν οι καλεσμένοι στον γάμο να νηστεύουν καθόσον ο νυμφίος βρίσκεται μαζί τους; Όσο καιρό έχουν μαζί τους τον νυμφίο δεν είναι δυνατόν να νηστεύουν. Θα έλθουν ημέρες κατά τις οποίες θα πάρουν ανάμεσα από αυτούς τον νυμφίο και τότε θα νηστέψουν. Τα λόγια του Χριστού επιβεβαιώνουν καταρχήν το ότι δεν υπάρχει κατάργηση της νηστείας στην εποχή της Καινής. Ο Χριστός στην απάντηση δεν λέει ότι καταργείται η νηστεία ή θα δώσω νέες εντολές νηστείας, αλλά λέει θα νηστέψουν. Τα λόγια των μαθητών του Ιωάννη εννοούν την νηστεία σαν θεσμό, καθορισμένη και επαναλαμβανόμενη, ετήσια και δισεβδομαδιαία, όπως δηλαδή υπάρχει στην Παλαιά, όχι γύρω από κάποια νηστεία εφάπαξ.

Το νόημα της απάντησης του Χριστού είναι σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό και λέει ότι θα νηστέψουν οι μαθητές του και αυτή η νηστεία θα είναι είναι όπως ακριβώς την εννοούν οι μαθητές Ιωάννη ή οι Φαρισαίοι. Δεν ομιλεί ούτε για κατάργηση της, ούτε για νέες εντολές νηστείας που θα δοθούν, ούτε φυσικά για μια νηστεία εφάπαξ τον καιρό που θα είναι στο πάθος, αυτό το τελευταίο δεν θα είχε και κάποιο νόημα εξάλλου διότι θα ήταν σαν δικαιολογία από μέρους του Ιησού.

Είναι φανερό ότι κατά τις ημέρες των παθών οι μαθητές δεν άρχισαν κάποια νηστεία αφού προφανώς δεν θα έτρωγαν ούτως ή άλλως εξ αιτίας της μεγάλης θλίψεως. Ο Χριστός λέει ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι κλαύσετε καὶ θρηνήσετε ὑμεῖς, ὁ δὲ κόσμος χαρήσεται· ὑμεῖς δὲ λυπηθήσεσθε, ἀλλ᾿ ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαρὰν γενήσεται·. Ιω. 16,20. Δεν αναφέρει θα κλαύσετε, θα θρηνήσετε, θα νηστέψετε για τον Νυμφίο που θα έχει απαρθεί, δηλαδή έχουμε ξανά και δεύτερη επιβεβαίωση ότι τα λόγια του για νηστεία των μαθητών δεν έχουν το νόημα ότι αυτή θα είναι την στιγμή που θα σταυρώνεται ή θα είναι στον τάφο, αλλά θα έχουμε καθορισμένη νηστεία στα πρότυπα της Παλαιάς. Το ότι οι μαθητές θα νήστευαν τακτικά και όχι εφάπαξ μας το βεβαιώνουν για τρίτη φορά τα λόγια του Αποστόλου που είδαμε πρωτύτερα ο οποίος μας ομιλεί για "νηστείες", πληθυντικός.

Οπότε εδώ έχουμε καταρχήν τον Χριστό να μας διδάσκει ότι στην Καινή συνεχίζεται ο θεσμός της νηστείας όπως τον γνωρίζουμε από την Παλαιά, δηλαδή με καθορισμένες για όλους ετήσιες και εβδομαδιαίες νηστείες, αλλά τώρα υπάρχει ένα διάλειμμα από αυτές.

Για έκτακτο λόγο η νηστεία όπως την ξέρουν οι Ισραηλίτες δεν τηρείται προσωρινά από τους μαθητές. Ο λόγος του διαλείμματος είναι ότι μετ᾿ αὐτῶν ἐστιν ὁ νυμφίος, δηλαδή ο Νυμφίος είναι μαζί τους. Έχοντας κατά νου όλα τα προηγούμενα λεχθέντα του Ιησού κατανοούμε ότι η νηστεία που θα νηστέψουν οι μαθητές θα έχει κέντρο τον Χριστό και ειδικά τον Χριστό ως Νυμφίο. Είναι ξεκάθαρο ότι όλα τα της νηστείας παραμένουν ίδια στην εποχή της Καινής ενώ τώρα έχει αλλάξει μόνο ο πυρήνας της, αυτή θα είναι Χριστοκεντρική. Η εντολή της νηστείας που δίνει ο Χριστός είναι μόνο για το κέντρο της ενώ αφήνεται ο ορισμός ετήσιων και εβδομαδιαίων νηστειών στην δικαιοδοσία της Εκκλησίας όπως γινόταν και πριν.

Ο Χριστός λέει ότι θα έρθουν ημέρες κατά τις οποίες θα τους πάρουν τον Νυμφίο και τότε θα νηστέψουν. Δεν λέει όταν αρθεί ο Διδάσκαλος τους ή όταν αρθεί ο υιός του ανθρώπου, την φράση που συνήθως χρησιμοποιεί όταν μιλάει για τον εαυτό του, αλλά λέει όταν ο Νυμφίος απαρθή. Η εικόνα του νυμφίου συμβόλιζε την σχέση του Θεού με τον Ισραήλ. Έχουμε επί παραδείγματι να λέει ο Θεός, οὕτως λέγει Κύριος· ποῖον τὸ βιβλίον τοῦ ἀποστασίου τῆς μητρὸς ὑμῶν, ᾧ ἐξαπέστειλα αὐτήν; ἢ τίνι ὑπόχρεῳ πέπρακα ὑμᾶς; ἰδοὺ ταῖς ἁμαρτίαις ὑμῶν ἐπράθητε, καὶ ταῖς ἀνομίαις ὑμῶν ἐξαπέστειλα τὴν μητέρα ὑμῶν. Ησ. 50,1 Δηλαδή: Αυτό λέγει ο Κύριος, που και ποιο είναι το έγγραφο του διαζυγίου της μητέρας σας με το οποίο την χώρισα και την εγκατέλειψα; Ή σε ποιόν δανειστή μου σας πούλησα; Δεν σας πούλησα εγώ δούλους, αλλά εσείς λόγω των αμαρτιών σας πουληθήκατε μόνοι, εξ αιτίας των παρανομιών σας απέπεμψα την μητέρα σας την Σιών.

Η εκκλησία της Παλαιάς ήταν η νύμφη Θεού και η μητέρα των Ισραηλιτών.

Και τώρα έχουμε την ίδια εικόνα με τον νυμφίο Χριστό η οποία συμβολίζει την σχέση Χριστού και Εκκλησίας. Αυτό το βλέπουμε σε διάφορα μέρη της Καινής δεν είναι ανάγκη να παρατεθούν χωρία, ήδη είδαμε αυτό στο οποίο ομιλεί ο Χριστός.

Ξέρουμε ότι ο Νυμφίος είναι πάντοτε μαζί με την Εκκλησία, δεν είναι κάποιος ισχυρότερος να τον αίρει, ούτε θα φύγει ποτέ από αυτήν διότι είναι η κεφαλή της και κατ' επέκταση ο οδηγός της μαζί με το Άγιο Πνεύμα. Εκτός αυτής της έννοιας του Νυμφίου, δηλαδή την έννοια κεφαλή της Εκκλησίας, ο Χριστός είναι ταυτόχρονα και νυμφίος κάθε ψυχής πιστού Χριστιανού, ποτέ δεν χάνεται από την Εκκλησία η προσωπικότητα, το άτομο. Εκτός από Νυμφίος της Εκκλησίας είναι και Νυμφίος της κάθε ψυχής Χριστιανού, σε αυτόν έρχεται και κάνει μονή, δηλαδή κατοικεί, ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν. Ιω. 14,23. Δηλαδή το Νυμφίος Χριστός έχει διπλή αχώριστη έννοια, Νυμφίος Εκκλησίας και Νυμφίος ψυχής. Οπότε έχουμε ένα ερώτημα να εγείρεται του οποίου η απάντηση θα μας δώσει και το πότε θα νηστεύουν οι μαθητές. Το ερώτημα είναι πότε θα υπάρξει αυτή η εποχή που δεν θα είναι μαζί με τους μαθητές ο Νυμφίος αφού υπό την έννοια αρχηγός της Εκκλησίας είναι μαζί μας πάντοτε; Είναι προφανές ότι τέτοια εποχή δεν θα υπάρξει ποτέ, δεν μπορεί να διώξει κάποιος τον Νυμφίο της Εκκλησίας, άρα εδώ ο Χριστός μας μιλάει για νηστείες ανάμνησης γεγονότων. Οπότε ως Νυμφίος κεφαλή της Εκκλησίας διατάζει και προλέγει νηστεία που θα οριστεί από αυτήν όπως ακριβώς αυτές στην Παλαιά τις οποίες ο Χριστός μεταποίησε σε ημέρες χαράς προτυπώνοντας την νηστεία της Καινής. Ο Χριστός κάνει λόγο για νηστείες προς ανάμνηση λυπηρών ιστορικών γεγονότων και μπορεί να ειπωθεί ακριβέστερα ότι ο Χριστός διατάζει την νηστεία για τα ιστορικά γεγονότα, επί παραδείγματι η νηστεία της Σαρακοστής. Οι ημέρες της νηστείας στην Καινή δεν θα είναι για κάποιο αυτοτελές λυπηρό γεγονός όπως στην Παλαιά αλλά ως Χριστοκεντρικές θα ξεκινούν με αφορμή κάποιο ιστορικό γεγονός το οποίο θα οδηγεί προς την χαρά. Επί παραδείγματι ως Χριστοκεντρικές θα ξεκινούν από την θλίψη της δίωξης του Χριστού και θα πηγαίνουν στην Ανάσταση του, αυτά είναι ένα γεγονός, είναι ας πούμε η ίδια ημέρα, διότι η ζωή του Χριστού έχει μεν μεμονωμένα γεγονότα αλλά αυτά συνθέτουν ένα σύνολο, είναι μια πορεία η ζωή του Χριστού στην Γη. Ο Γοδολίας δολοφονήθηκε και αυτό ήταν, έπρεπε μετά εκ Θεού να συμβεί κάποιο άλλο γεγονός ώστε να υπάρξει χαρά. Αντιθέτως ο Χριστός διώχθηκε δολοφονήθηκε όμως αυτό οδήγησε στην Ανάσταση, οπότε οι ημέρες ξεκινούν από πένθιμες αλλά εν τέλει μετατρέπονται σε ημέρες χαράς, εἰς χαρὰν καὶ εὐφροσύνην καὶ εἰς ἑορτὰς ἀγαθάς Ζαχ. 8,19 -- ἀλλ᾿ ἡ λύπη ὑμῶν εἰς χαρὰν γενήσεται· Ιω. 16,20. Ο Χριστός εκτός από την έννοια κεφαλή της Εκκλησίας είναι και Νυμφίος κάθε ψυχής Χριστιανού. Ενώ από την Εκκλησία δεν γίνεται ουδέποτε να αφαιρεθεί, από την ψυχή είναι δυνατόν να αρθεί. Εκεί τον διώχνει, τον αίρει, τον αφαιρεί κάποιος. Ποιος;

Μα εμείς οι ίδιοι όταν αμαρτάνουμε. Τότε τον αφαιρούμε από τους εαυτούς μας, όταν αμαρτάνουμε διώχνουμε τον Νυμφίο Χριστό. Άρα η νηστεία της Καινής, εκτός από τις ορισμένες από την Εκκλησία ημέρες προς ανάμνηση ιστορικών γεγονότων, θα γίνεται και όταν ο Νυμφίος έχει απαρθεί από εμάς εκ των ανομιών ημών. Ο Νυμφίος στην εποχή της Καινής δεν επιστρέφει σε εμάς παρά μόνο διαμέσου της μετάνοιας και της συμμετοχής στα μυστήρια, το μυστήριο της Εξομολογήσεως και της Θείας Ευχαριστίας.

Εκτός αυτού η μετάνοια είναι μια συνεχής πορεία ενώ από την άλλη ο Διάβολος ποτέ δεν θα σταματήσει να μας πολεμάει όσο είμαστε στην Γη, πάντα εμείς πρέπει να πολεμάμε τον Διάβολο τα πάθη και να ασκούμαστε. Επίσης πάντα έχουν ανάγκη το έθνος και οι συνάνθρωποι μας. Οπότε καταλαβαίνουμε ότι οι νηστείες που έχουν οριστεί από την Εκκλησία είναι οι κατάλληλες από όλες τις πλευρές. Εφόσον εν τέλει οδηγούν στον αναστημένο Νυμφίο που σώζει και την κεφαλή της Εκκλησίας, τότε εκτός από τα ιστορικά γεγονότα θλίψεως που γίνονται ημέρες χαράς, νηστεία για γεγονότα, Νυμφίος ως κεφαλή της Εκκλησίας, ταυτίζονται και με την νηστεία που θα κάνει μεμονωμένα ο Χριστιανός όταν απαρθεί από αυτόν ο Νυμφίος λόγω αμαρτίας, Νυμφίος ως προς την ψυχή του Χριστιανού. Επίσης ταυτίζονται με την νηστεία που θα κάνει όταν υπάρχει δύσκολη στιγμή, ταυτίζονται με την εγκράτεια που πρέπει να έχει ο Χριστιανός και όλα τα λοιπά ωφέλη που φέρνει η νηστεία και είδαμε στο πρώτο μέρος. Η νηστεία της Καινής για τα ιστορικά γεγονότα θα έχει μια πορεία, από τα λυπηρά γεγονότα προς την Ανάσταση του Χριστού, αυτό προτυπώθηκε στην Παλαιά. Έτσι επί παραδείγματι ορθώς η Εκκλησία όρισε ότι η Κυριακή, ημέρα που αναστήθηκε ο Νυμφίος υπό την έννοια κεφαλή της Εκκλησίας, θα είναι πάντα ημέρα καταλύσιμη και ποτέ αυτήν την ημέρα δεν θα γίνει αυστηρή νηστεία. Η νηστεία για την ψυχή θα έχει την ίδια πορεία, δηλαδή από τα λυπηρά γεγονότα, τουτέστιν την απουσία του Νυμφίου και την παρουσία αμαρτίας και εξ αυτής δυσκολίας ασθενείας και όλων όσων επιφέρει η αμαρτία, προς τα χαρμόσυνα. Τα χαρμόσυνα δηλαδή την Ανάσταση του Νυμφίου, την επαναφορά του Νυμφίου στην ψυχή μας με την εξομολόγηση και την Θεία Ευχαριστία στην Λειτουργία. Άρα η νηστεία που έχει ορίσει η Εκκλησία είναι ταυτόχρονα η ίδια και για τις δύο περιπτώσεις, οπότε δεν χρειάζεται διαφορετική νηστεία προσωπική για εμάς. Από ότι διαπιστώνουμε ο Χριστός προκρίνει μα και αποδέχεται τις ορισμένες από την Εκκλησία νηστείες, τις κοινές για όλους, ετήσια, δισεβδομαδιαία, όχι νηστείες από πρωτοβουλία ατόμων, θα νηστέψω την τάδε εποχή ή ημέρα. Αυτό το κάνει διότι η Εκκλησία είναι ένα σώμα αλλά και γιατί οὐ γάρ ἐστιν ἀκαταστασίας ὁ Θεὸς. Η Εκκλησία ως αρμόδια όρισε νηστείες οι οποίες αρχικά διέφεραν κάπως στον χρόνο και τον τρόπο στις τοπικές Εκκλησίες, αργότερα αποφασίστηκε κοινός τρόπος και διάρκεια ώστε αφενός να υπάρχει αρμονία στο σώμα του Χριστού και να αφετέρου μην έχουμε προβλήματα τα οποία επί παραδείγματι συνάντησε η μητέρα του Αυγουστίνου ή ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων ο οποίος νήστευε αναλόγως σε ποιο μέρος ήταν.

Ο Αυγουστίνος απαντάει σε ερώτηση του επίσκοπου Ιανουάριου λέγοντας του να ακολουθεί τις νηστείες της τοπικής εκκλησίας της οποίας τυχαίνει να βρίσκεται, συμβουλή την οποία έδωσε στον Αυγουστίνο ο Αμβρόσιος Μεδιολάνων. Αιτία της ερώτησης του Αυγουστίνου προς τον Αμβρόσιο ήταν η μητέρα του Αυγουστίνου η οποία πήγε από την Ρώμη στο Μιλάνο και δεν ήξερε τι να κάνει, να κρατήσει την νηστεία που υπήρχε στην Ρώμη ή όχι; Ο Αμβρόσιος του απάντησε το εξής, όταν βρίσκομαι στην Ρώμη νηστεύω όπως έχουν ορίσει αυτοί, όταν είμαι εδώ όπως εμείς. MPL 33,200. Η νηστεία αφορούσε μια συγκεκριμένη ημέρα της εβδομάδος. Εδώ βλέπουμε ότι οι Χριστιανοί, είτε επίσκοποι είτε λαϊκοί, εδώ η μητέρα του Αυγουστίνου, αφενός νηστεύουν αφετέρου νηστεύουν όπως όρισε η Εκκλησία, υπακούν στην Εκκλησία. Παρατηρούμε επιπλέον και το ότι "βαδίζουν προς τον σοφότερο, πηγαίνουν προς τον διδάσκαλο" MPG48,995 όπως μας συμβουλεύει ο Χρυσόστομος. Δηλαδή ζητούν την συμβουλή αυτού που έχει προχωρήσει τον δρόμο, δεν λένε αρλούμπες για την νηστεία όπως οι αιρετικοί, ούτε λένε ότι τους βολεύει ή ότι τους κατέβει στο κεφάλι για να την αποφύγουν.

Διάφορα χωρία που διαστρεβλώνουν οι αιρετικοί

Αίρεση και διαστρέβλωση της Βίβλου είναι πράγματα αλληλένδετα οπότε θα δούμε κάποια Αγιογραφικά χωρία τα οποία διαστρεβλώνουν οι αιρετικοί παρουσιάζοντας τα σαν να καταργούν την νηστεία στην εποχή της Καινής. Βέβαια αυτό είναι παράλογο εφόσον ο ίδιος ο Χριστός και οι Απόστολοι δίνουν παράδειγμα νηστείας.

Καὶ τὰς νουμηνίας ὑμῶν καὶ τὰς ἑορτὰς ὑμῶν μισεῖ ἡ ψυχή μου· ἐγενήθητέ μοι εἰς πλησμονήν, οὐκέτι ἀνήσω τὰς ἁμαρτίας ὑμῶν. Ησ. 1,14 Τις εορτές εκάστης πρώτης του μηνός και τις άλλες γιορτές σας αποστρέφεται η ψυχή μου. Αρκετά με εσάς, δεν θα ανεχθώ πλέον τις αμαρτίες σας. Εδώ ο Θεός δεν αποστρέφεται γιορτές νηστεία ή ότι άλλο φαντάζονται οι διάφοροι αιρτετικοί. Η νηστεία οι νουμηνίες και οι εορτές έχουν διαταχθεί από τον Θεό, είναι δυνατόν την μια να διατάσσει και την άλλη να τα μισεί; Εκτός αυτού όπως είδαμε αποδέχεται και μη διαταγμένες νηστείες μετατρέποντάς της σε ημέρες χαράς. Ο Κύριος εδώ μας λέει ότι μαζί με εορτές ή νηστεία χρειάζεται και τήρηση των εντολών εξ ου και το δεν θα ανεχθώ τις αμαρτίες σας.

Βρῶμα δὲ ἡμᾶς οὐ παρίστησι τῷ Θεῷ· οὔτε γὰρ ἐὰν φάγωμεν περισσεύωμεν, οὔτε ἐὰν μὴ φάγωμεν ὑστερούμεθα. Α Κορ. 8,8 Δηλαδή, μάθετε όλοι ότι το οποιοδήποτε φαγητό δεν μας δίνει αξία και δεν μας παρουσιάζει ως ενάρετους και αρεστούς ενώπιον του Θεού. Γιατί ούτε εάν φάμε πλεονάζουμε στην αρετή ούτε εάν δεν φάμε βραδυπορούμε και καθυστερούμε σε αυτήν. Ο απόστολος εδώ δεν μιλάει για την νηστεία αλλά είναι συγκεκριμένος και ομιλεί για τα ειδωλόθυτα. Αν φάμε δεν φάμε δεν έχει καμία σημασία ως προς τον Θεό τότε για ποιόν λόγο νήστευε ο ίδιος;

Ἀλλ᾿ οὐκ ἐν πᾶσιν ἡ γνῶσις· τινὲς δὲ τῇ συνειδήσει τοῦ εἰδώλου ἕως ἄρτι ὡς εἰδωλόθυτον ἐσθίουσι, καὶ ἡ συνείδησις αὐτῶν ἀσθενὴς οὖσα μολύνεται. Α Κορ. 8,7

Εδώ γίνεται αναφορά σε ορισμένους οι οποίοι απόφευγαν τα κρέατα από τις θυσίες γιατί τα θεωρούσαν μολυσμένα από ηθικής πλευράς, άλλοι τα έτρωγαν. Δεν έχει σχέση με την νηστεία αυτό το λεχθέν, εξ' άλλου ο Παύλος νηστεύει και αυτό δεν εντάσσεται σε κάποιο καπρίτσιο που είχε αφού "δεν ζούσε αυτός αλλά ο Χριστός". Η νηστεία δεν ήταν ιδιοτροπία του Παύλου αλλά περιεχόταν στην Χριστιανική διδασκαλία που μας παραδίδει, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι εδώ λέει αν νηστέψουμε είναι καλά αν δεν νηστέψουμε πάλι όλα καλά δεν έχει σημασία στον Θεό. Αν ο Χριστός έδωσε παράδειγμα νηστείας νηστεύοντας 40 ημέρες και αν ο Παύλος νήστευε πόσω μάλλον εμείς έχουμε υποχρέωση και ανάγκη νηστείας. Δεν νήστεψε για την πλάκα του ο Χριστός, ούτε ο Παύλος νήστευε από χόμπι, η νηστεία που έκανε εντασσόταν στην διδαχή, δηλαδή και εμείς έχουμε υποχρέωση να νηστεύουμε.

Μαρτυρίες των πρώτων Χριστιανών συγγραφέων έως το 450μΧ

Είδαμε ότι υπάρχει ο θεσμός της νηστείας και ότι οι νηστείες της Καινής Διαθήκης είναι θεοσύστατες θεάρεστες αλλά και προλέγονται από τον Χριστό. Μπορούμε να εννοήσουμε ότι κατά βάθος όλα τα της Παλαιάς Διαθήκης συνεχίζονται έχοντας τώρα κέντρο τον Χριστό και την θυσία του. Η περιτομή συνεχίζεται ως βάπτισμα και έχει τον ρόλο εισαγωγής στον περιούσιο λαό, τα του Ναού συνεχίζονται και έτσι έχουμε τον ίδιο τον ναό-οίκημα, έχουμε εντός αυτού το θυμίαμα, την θυσία της Θείας Ευχαριστίας ἐν παντὶ τόπῳ θυμίαμα προσάγεται τῷ ὀνόματί μου καὶ θυσία καθαρά, έχουμε και την νηστεία η οποία είναι τώρα πια Χριστοκεντρική. Θα διαπιστώσουμε ότι από πολύ νωρίς η Εκκλησία θέσπισε νηστείες Τετάρτης Παρασκευής και Τεσσαρακοστής οι οποίες είναι αρχαιότατες και πληθώρα Χριστιανών συγγραφέων μας δίνει μαρτυρία για αυτές όπως ο Κλήμης Αλεξανδρείας ή η επιστολή Βαρνάβα. Από μαρτυρία του Τερτυλλιανού στο περί νηστείας βλέπουμε και το ότι στην πρώτη Εκκλησία δεν νήστευαν ποτέ Σάββατο και Κυριακή εκτός Μεγάλου Σαββάτου όπως γίνεται σήμερα, ακόμη και οι Μοντανιστές οι οποίοι ήταν πολύ αυστηροί σε θέματα νηστείας δεν νήστευαν αυτές τις δύο ημέρες.

Ο Σωζομενός 400-450μΧ μας λέει ότι ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Β' 401-450μΧ "τηρούσε την νηστεία Τετάρτης Παρασκευής και αυτό το έκανε γιατί έμαθε να είναι τέλειος Χριστιανός". MPG 67,785. Για νηστεία με διάφορους τρόπους μας μιλάνε και πάμπολα απόκρυφα κείμενα όπως το Ευαγγέλιο του Θωμά, του Πέτρου, το καθ' Εβραίους.

Οι αιρετικοί είτε δεν νηστεύουν καθόλου, είτε νηστεύουν όποτε τους έρθει, είτε λοιδορούν τους πιστούς επειδή νηστεύουν διάφορες τροφές λέγοντας ότι αυτό γινόταν επί Νόμου, διαχωρίζοντας έτσι την θέση τους από την διδαχή Χριστού την πίστη και πρακτική της Εκκλησίας ασπαζόμενοι θεωρίες και πράξεις του Αερίου.

Ο Επιφάνιος 315-403μΧ μας λέει:

Είτα φησί· Τι εστί το Πάσχα, όπερ παρ' υμίν επιτελείται; Ιουδαϊκοίς πάλιν μύθοις προσανέχετε. Ου γαρ χρή, φησί, το Πάσχα επιτελείν. Το γαρ Πάσχα ημών ετύθη Χριστός. Αλλ' ούτε νηστεία, φησίν, έσται τεταγμένη. Ταύτα γαρ Ιουδαϊκά εστι, και υπό ζυγόν δουλείας. Δικαίω γαρ νόμος ου κείται, αλλά πατραλοίαις και μητραλοίαις και λοιποίς. Ει γαρ όλως βούλομαι νηστεύειν, οίαν δ' αν αιρήσομαι ημέραν απ' εμαυτού, νηστεύω δια την ελευθερίαν. Όθεν παρ' αυτοίς πεφιλοτίμηται μάλλον εν Κυριακή νηστεύειν, τετράδα δε και Προσάββατον εσθίειν. Πολλάκις δε και την τετράδα νηστεύουσιν, ουχί θεσμώ, αλλ' ιδία προαιρέσει, φησίν. Εν ταις ημέραις του Πάσχα, ότι παρ' ημίν χαμευνείαι, αγνειαι, κακοπάθειαι, ξηροφαγίαι, ευχαί, αγρυπνίαι τε και νηστείαι και πάσαι των ψυχών αι σωτηρίαι των αγίων παθών, αυτοί απέωθεν οψωνούσι κρέα τε και οίνον, εαυτών τας φλέβας γεμίζοντες, ανακαγχάζουσι, γελώντες, χλευάζοντες τους την αγίαν ταύτην λατρείαν της εβδομάδος του Πάσχα επιτελούντας. MPG 42,508. Επιφανίου Κατά Αιρέσεων, Αίρεση 75η. Αυτός που "είτα φησί" δηλαδή που συνεχίζοντας λέει είναι ο Αέριος. Εδώ γίνεται λόγος για τον αιρετικό Αέριο, κάποιον πρεσβύτερο που έχει διδαχές ταιριαστές του ονόματός του, λόγια του αέρα. Έτσι διατείνεται ότι και ο πρεσβύτερος χειροτονεί ή ότι νηστεύουμε όποτε μας έρθει στο κεφάλι. Αιρήσομαι ημέραν απ' εμαυτού, σημαίνει με απλά λόγια θα νηστεύω όποτε μου καπνίσει. Δηλαδή έχει παρόμοιες ιδέες με τους σημερινούς αιρετικούς για την νηστεία. Νηστεύει την Κυριακή, νηστεύει την Τετάρτη ενώ άλλες φορές δεν νηστεύει Τετάρτη. Όταν είναι η νηστεία του Πάσχα αυτός τρώει κρέας πίνει κρασί και κοροϊδεύει τους πιστούς.

Αναφέρει ο Επιφάνιος στο ίδιο έργο του

Τας δεν κυριακάς απάσας τρυφεράς ηγείται η αγία αύτη καθολική Εκκλησία, και συνάξεις αφ' έωθεν επιτελεί, ου νηστεύει. Ανακόλουθον γαρ εστιν εν Κυριακή νηστεύειν. Την δε Τεσσαρακοστήν την προ των επτά ημερών του αγίου Πάσχα ωσαύτως φυλάττειν είωθεν η αυτή Εκκλησία, εν νηστείαις διατελούσα· τας δε Κυριακάς ουδ' όλως, ούτε εν αυτή τη Τεσσαρακοστή. Τας δε εξ ημέρας του Πάσχα εν ξηροφαγία διατελούσι πάντες οι λαοί· φημί δε άρτω και αλί και ύδατι τότε χρώμενοι προς εσπέραν. MPG 42,828.

Βλέπουμε την πρακτική της Εκκλησίας που έχει την νηστεία του Πάσχα την νηστεία Τετάρτης Παρασκευής ενώ ταυτόχρονα τις Αέριες διδασκαλίες και πρακτικές των σημερινών τάχα Αποστολικών ποιμένων οι οποίες συνιστούσαν αίρεση.

Ο Επιφάνιος κάνει ένα ωραίο λογοπαίγνιο με το όνομα του και το Βιβλικό άρχων του αέρος λέγοντας ότι έχει ταιριαστό όνομα διότι πονηρό αέριο πνεύμα τον έχει καταλάβει και για αυτό επιτίθεται κατά της Εκκλησίας.

Τα ακριβή του λόγια είναι:

τάχα γαρ και κατά τούτο δικαιότατον όνομα είληφεν. Αέριον γαρ πνεύμα έσχεν εξ ακαθαρσίας, απο των αερίων πνευμάτων της πονηρίας, το εν αυτώ οικήσαν κατά της Εκκλησίας. Έπειτα δε περί του ονόματα λέγειν των τελευτησάντων, τι αν είη τούτου προυργιαίτερον; (=ωφέλιμο) τι τούτου καιριώτερον και θαυμασιώτερον, πιστεύειν μεν τους παρόντας, ότι οι απελθόντες ζώσι, και εν ανυπαρξία ουκ εισίν· αλλά εισί, και ζώσι παρά τω Δεσπότη· και όπως αν το σεμνότατον κήρυγμα διηγήσατο, ως ελπίς εστιν υπερ αδελφων ευχομένοις, ως εν αποδημία τυγχανόντων· ωφελεί δε και η υπέρ αυτών γινομένη ευχή. Εδώ βλέπουμε και τα μνημόσυνα, έχουμε την πληροφορία ότι η πρώτη Εκκλησία ευχόταν για τους νεκρούς, "ωφελεί δε και η υπέρ αυτών γινομένη ευχή" και ο Αέριος αντιτίθεται στα μνημόσυνα. Αγαπητέ, πολλοί από αυτούς τους συγγραφείς που θα παρατεθούν παρακάτω δεν μας δίνουν απλά μια ιστορική μαρτυρία αλλά είναι ταυτόχρονα και όργανα Αγίου Πνεύματος.

Η Εκκλησία τους κατέταξε στους μεγάλους φωτισμένους Χριστιανούς, τους κατέταξε στους φέροντες την ορθή διδαχή τους και στους υπερασπιστές της εναντίων των διαφόρων πολεμίων, ο νεοφανής αιρεσιάρχης και τυχαίος τι μέγεθος ανοησίας θράσους και έπαρσης δείχνει όταν να τους απορρίπτει; Ας δούμε ευθύς αμέσως ορισμένες μαρτυρίες που μας προσφέρουν Χριστιανοί συγγραφείς έως το 450μΧ για την νηστεία.

Διδαχή στο πρώτο κεφάλαιο διαβάζουμε πάντα δὲ ὅσα ἐὰν θελήσῃς μὴ γίνεσθαί σοι, καὶ σὺ ἄλλῳ μὴ ποίει Τούτων δὲ τῶν λόγων ἡ διδαχή ἐστιν αὕτη· "εὐλογεῖτε τοὺς καταρωμένους ὑμῖν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν ὑμῶν", νηστεύετε δὲ ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑμᾶς· ποία γὰρ χάρις, ἐὰν φιλῆτε τοὺς φιλῶντας ὑμᾶς; Οὐχὶ καὶ τὰ ἔθνη τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν;

Εδώ βλέπουμε ότι η νηστεία είναι μέρος της ζωής του Χριστιανού.

Στο έβδομο κεφάλαιο υπάρχει η οδηγία προς τους βαπτιζόμενους για νηστεία.

Πρὸ δὲ τοῦ βαπτίσματος προνηστευσάτω ὁ βαπτίζων καὶ ὁ βαπτιζόμενος καὶ εἴ τινες ἄλλοι δύναται· κελεύεις δὲ νηστεῦσαι τὸν βαπτιζόμενον πρὸ μιᾶς ἢ δύο.

Στο όγδοο βλέπουμε την νηστεία Τετάρτης και Παρασκευής Αἱ δὲ νηστεῖαι ὑμῶν μὴ ἔστωσαν μετὰ τῶν ὑποκριτῶν. Νηστεύουσι γὰρ δευτέρα σαββάτων καὶ πέμπτῃ· ὑμεῖς δὲ νηστεύσατε τετράδα καὶ παρασκευήν.

Ξεκάθαρα φαίνεται ότι ο ορισμός της δισσεβδομαδιαίας νηστείας Τετάρτη Παρασκευή είναι εξ αρχής της Εκκλησίας όπως θα διαπιστώσουμε και στον Κλήμη Αλεξανδρείας.

Βαρνάβας, επιστολή η οποία είναι ψευδεπίγραφο κείμενο το οποίο πάντως είναι αρκετά πρώιμο, οι χρονολογίες που λέγεται ότι έχει γραφτεί κυμαίνονται από το 70 έως το 130. Απολάμβανε κάποια αποδοχή από την πρώτη Εκκλησία, εξ αυτού βλέπουμε ότι περιέχεται στον Σιναϊτικό κώδικα με βιβλία που θεωρούνται Αγία Γραφή. Στο πέμπτο κεφάλαιο κάνει αναφορά στον Ησαΐα ο οποίος λέει ότι η νηστεία πρέπει να γίνεται με ορθοπραξία. Λέγει οὖν πάλιν περὶ τούτων πρὸς αὐτούς· Ἱνατί μοι νηστεύετε, λέγει κύριος, ὡς σήμερον ἀκουσθῆναι ἐν κραυγῇ τὴν φωνὴν ὑμῶν; οὐ ταύτην τὴν νηστείαν ἐγὼ ἐξελεξάμην, λέγει κύριος, οὐκ ἄνθρωπον ταπεινοῦντα τὴν ψυχὴν αὐτοῦ, οὐδ’ ἂν κάμψητε ὡς κρίκον τὸν τράχηλον ὑμῶν καὶ σάκκον ἐνδύσησθε καὶ σποδὸν ὑποστρώσητε, οὐδ’οὕτως καλέσετε νηστείαν δεκτήν. πρὸς ἡμᾶς δὲ λέγει· Ἰδοὺ αὕτη ἡ νηστεία, ἣν ἐγὼ ἐξελεξάμην, λέγει κύριος· λύε πάντα σύνδεσμον ἀδικίας, διάλυε στραγγαλιὰς βιαίων συναλλαγμάτων.

Κλήμης Ρώμης 35;-100;μΧ στο 16ο κεφάλαιο της Β Κορινθίους του μας λέει Ὥστε, ἀδελφοί, ἀφορμὴν λαβόντες οὐ μικρὰν εἰς τὸ μετανοῆσαι, καιρὸν ἔχοντες ἐπιστρέψωμεν ἐπὶ τὸν καλέσαντα ἡμᾶς θεόν, ἕως ἔτι ἔχομεν τὸν παραδεχόμενον ἡμᾶς. ἐὰν γὰρ ταῖς ἡδυπαθείαις ταύταις ἀποταξώμεθα καὶ τὴν ψυχὴν ἡμῶν νικήσωμεν ἐν τῷ μὴ ποιεῖν τὰς ἐπιθυμίας αὐτῆς τὰς πονηράς, μεταληψόμεθα τοῦ ἐλέους Ἰησοῦ. γινώσκετε δέ, ὅτι ἔρχεται ἤδη ἡ ἡμέρα τῆς κρίσεως ὡς κλίβανος καιόμενος, καὶ τακήσονταί τινες τῶν οὐρανῶν καὶ πᾶσα ἡ γῆ ὡς μόλιβος ἐπὶ πυρὶ τηκόμενος· καὶ τότε φανήσεται τὰ κρύφια καὶ φανερὰ ἔργα τῶν ἀνθρώπων. καλὸν οὖν ἐλεημοσύνη ὡς μετάνοια ἁμαρτίας· κρείσσων νηστεία προσευχῆς, ἐλεημοσύνη δὲ ἀμφοτέρων· ἀγάπη δὲ καλύπτει πλῆθος ἁμαρτιῶν, προσευχὴ δὲ ἐκ καλῆς συνειδήσεως ἐκ θανάτου ῥύεται. μακάριος πᾶς ὁ εὑρεθεὶς ἐν τούτοις πλήρης· ἐλεημοσύνη γὰρ κούφισμα ἁμαρτίας γίνεται. Ο Κλήμης δίνει συμβουλή νηστείας ενώ κάνει μια σύγκριση μεταξύ νηστείας προσευχής και ελεημοσύνης.

Ερμάς, πρώτον πάντων φυλάξαι νηστεύειν από παντός ρήματος πονηρού, και ακοής πονηράς· καθαρισον σου την καρδίαν από παντός μολυσμού, και μνησικακίας, και αισχροκεδρίας. Και εν ημέρα η νηστεύεις, αρκέσθητι άρτω και λαχάνοις και ύδατι, ευχαριστών τω Θεώ· συμφηφίσας δε την ποσότητα της δαπάνης του αρίστου ου έμελλες εσθίειν κατ' εκείνην την ημέραν, δος χήρα, ή ορφανώ ή στερουμένω, προς ον δη σαφώς εμπλήσας την εαυτού ψυχήν, εύξεται υπέρ σου προς τον Κύριον. Εάν ουν τελέσης την νηστείαν, ως ενετειλάμην σοι, έσται η θυσία σου δεκτή ενώπιον του Κυρίου, και εγγεγραμμένη εν τος ουρανοίς, εν ημέρα της ανταποδόσεως των ητοιμασμένων αγαθών τοις δικαίοις. MPG 2,962. Εδώ έχουμε μαρτυρία-οδηγίες για νηστεία, όταν νηστεύεις αρκέσου σε ψωμί χόρτα και νερό αλλά και ότι αυτή πρέπει να γίνεται ταυτόχρονα με αποχή από τα πάθη και την αμαρτία. Ο Ποιμένας αφενός δίνει μια εικόνα της τότε Εκκλησίας και αφετέρου σαν έργο έχαιρε μεγάλης εκτίμησης από τους πρώτους Χριστιανούς. Όσα αναφέρει δεν είναι ξένα και πρωτάκουστα αλλά αυτά που έπρατταν οι πρώτοι Χριστιανοί και μέσα σε αυτά ήταν η νηστεία.

Κλήμης Αλεξανδρείας, 150-211μΧ Ούτος δ' αν είη ο γνωστικός ..... οίδεν αυτός και της νηστείας τα αινίγματα των ημερών τούτων, της τετράδος και της παρασκευής λέγω. MPG 9,505. Δηλαδή, ο γνωστικός κατανοεί τα μυστήρια της νηστείας της Τετάρτης και της Παρασκευής. Με την λέξη γνωστικός ο Κλήμης εννοεί τον Χριστιανό και έχουμε ξανά την μαρτυρία για νηστεία της Τετάρτης και Παρασκευής η οποία είναι όχι απλά αρχαιότατη αλλά διαταγμένη απο τους Αποστόλους.

Τερτυλλιανός 155-240μΧ Εάν ο απόστολος κατάργησε τις νηστείες τότε γιατί εορτάζουμε το Πάσχα κάθε χρόνο; Γιατί είμαστε σε χαρά πενήντα ημέρες μετά; Γιατί ξεχωρίζουμε την τέταρτη και την έκτη ημέρα της εβδομάδος για τις νηστείες μας.

Τα προηγούμενα ως μέλος της Εκκλησίας. Ως Μοντανιστής θα πει:

Αυτοί (δηλαδή οι Χριστιανοί) μας κατηγορούν ότι έχουμε νηστείες που τις ορίσαμε εμείς διαφορετικές από τις δικές τους. Από αυτό διαμαρτύρονται ότι φέρνουμε καινοτομία και συνιστούν εναντίων αυτής της παρανομίας λέγοντας ότι είτε πρέπει να χαρακτηριστεί αίρεση, εάν αυτά τα κάνουμε από τον εαυτό μας, ή να χαρακτηριστούμε ψευτοπροφήτες, εάν υποστηρίζουμε ότι αυτά μας τα δίδαξε το Άγιο Πνεύμα, πάντως από οποιαδήποτε πλευρά μας αναθεματίζουν. Λίγο πιο κάτω ο Τερτυλλιανός αναφέρει: Σε κάθε περίπτωση νομίζουν ότι στο Ευαγγέλιο οι ορισμένες ημέρες για νηστείες που ορίστηκαν από τον Θεό είναι αυτές στις οποίες "αφαιρέθηκε ο Νυμφίος" και ότι αυτές είναι οι μόνες νόμιμες ημέρες για την χριστιανική νηστεία, καθώς οι νομικές και προφητικές αρχαίες νηστείες έχουν καταργηθεί. Εδώ βλέπουμε ότι η αρχαία Εκκλησία είχε διδαχτεί και κατανοήσει αυτά τα λόγια του Χριστού ότι μιλούν για την νηστεία. Συνεχίζει ο Τερτυλλιανός:

Συμβουλεύουν εναντίων μας ότι ο μόνος χρόνος για αυτό το ζήτημα είναι αυτός ο οποίος έχει υποδειχθεί από την Γραφή ή από την παράδοση των προγόνων και τίποτα άλλο δεν μπορεί να προστεθεί γιατί θα είναι καινοτομία. Υποστηρίξτε το αυτό αν μπορείτε γιατί ιδού σας κατηγορώ ότι νηστεύετε επιπλέον του Πάσχα, πέρα από τα όρια από τις ημέρες τις οποίες " ο νυμφίος θα παρθεί μακριά" και παρεμβάλλετε νηστείες (εννοεί Τετάρτη και Παρασκευή) και ορισμένες φορές περνάτε με νερό και ψωμί.

Οι μαρτυρίες του Τερτυλλιανού μας δείχνουν τι έπραττε η Εκκλησία. Δυστυχώς σε αυτό το χρονικό διάστημα έχει αδικήσει τον εαυτό του ασπαζόμενος τον Μοντανισμό. Έχει ασπαστεί τις ανοησίες του Μοντανού τον θεωρεί γνήσιο προφήτη και κατ' επέκταση νομίζει ότι οι νηστείες που όρισε αυτός είναι απευθείας από το Άγιο Πνεύμα, έτσι επιτίθεται εναντίων της Εκκλησίας. Αυτό που παρατηρούμε στην μαρτυρία είναι ότι δεν επιτίθεται εναντίων της Εκκλησίας επειδή υπάρχει νηστεία ούτε για τον λόγο ότι όρισε νηστείες. Εδώ όπως στον Ερμά βλέπουμε ότι η νηστεία είναι πρακτική και διδαχή αποστόλων από την αρχή της Εκκλησίας για αυτό δεν υπάρχει κάποια αντίρρηση.

Ωριγένης 184-253μΧ. Μας δίνει μαρτυρία για την νηστεία που είχε η πρώτη Εκκλησία λέγοντας: Έχουμε την Τεσσαρακοστή αφιερωμένη στην νηστεία, έχουμε την τέταρτη και την έκτη ημέρα της εβδομάδος όπου νηστεύουμε. MPG 9,455

Βικτωρίνος Πεταβίου 250;-303μΧ. Ο Βικτωρίνος ήταν Επίσκοπος στην περιοχή της τωρινής Σλοβενίας, στο Πτούι. Αυτός μας μαρτυρεί για την νηστεία Τετάρτης και Παρασκευής λέγοντας για την Παρασκευή ότι η Εκκλησία την έχει ορίσει επειδή αυτήν την ημέρα ήταν τα πάθη του Χριστού. Η πληροφορία αυτή βρίσκεται στο έργο του De Fabrica Mundi, Περί Της Δημιουργίας Του Κόσμου. MPL 5,303. Η CSEL 49,4 γράφει τα ίδια στο σημείο που μας ενδιαφέρει. Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum. Είναι φανερό και από την μαρτυρία του Βικτωρίνου ότι η αρχαία Εκκλησία είχε ορίσει διάφορες νηστείες μεταξύ αυτών της Τετάρτης και της Παρασκευής.

Αποστολικές Διαταγές Διάταξις περί της μεγάλης του Πάσχα εβδομάδος. Εν ταις ημέραις ουν του Πάσχα νηστεύετε, αρχομένοι από Δευτέρας μέχρι της Παρασκευής, και Σαββάτου, εξ ημέρας, μονω χρώμενοι άρτω και άλι και λαχάνοις, και ποτώ ύδατι· οίνου και κρεών απέχεσθε εν ταύταις· ημέραι γαρ εισι πένθους, αλλ' ουχ εορτής. Την μεν τοι παρασκευήν και το Σάββατον ολόκληρον νηστεύσατε, οις δύναμις πρόσεστι τοιαύτη, μηδενός γευόμενοι μέχρις αλεκτοροφωνίας νυκτός· ει δε τις αδυνατεί τας δύω συνάπτειν ομου, φυλασσέσθω καν το Σάββατον· λέγει γαρ που ο Κύριος περί εαυτού φάσκων· Όταν απαρθεί απ' αυτών ο νυμφίος, νηστεύσουσιν εν εκείνες ταις ημέρες. Εν ταύταις ουν ήρθη αφ' ημών υπό των ψευδωνύμων Ιουδαίων και σταυρώ προσεπάγη και μετά ανόμων ελογίσθη. Εδώ έχουμε όπως στον Ποιμένα νηστεία με χόρτα, το αλάδωτο φαγητό που λέμε σήμερα, ενώ παρατηρούμε ότι την νηστεία του Πάσχα στηρίζει στο Ματθαίος 9,14-15.

Επιφάνιος 315-403μΧ Ίδωμεν δε και τα άλλα αυτού, και διασκοπήσωμεν. Και περί του Πάσχα πρώτον είπωμεν, ως φησί· Το Πάσχα ημών ετύθη Χριστός· ίδωμεν αυτόν τον ειπόντα, ει ουκ επετέλει. Και φησί· Έσπευδεν, όπως ποιήση την Πεντηκοστήν εις Ιερουσαλήμ. Ποίαν δε την Παντηκοστήν επετέλει ο Παύλος, ει μη Πάσχα επετέλεσε; Τίνι δε ου συμπεφώνηται εν πάσι κλίμασι της οικουμένης, ότι τετράς και Προσάββατον νηστεία εστίν εν την Εκκλησία ωρισμένη; MPG 42,512 Κατά Αερίου, αίρεση 55η.

Συνάξεις δε επιτελούμεναι ταχθείσαι εισιν απο των αποστόλων τετράδι και προσαββάτω και Κυριακή· τετράδι δε και εν προσαβάβατω εν νηστεία εως ώρας ενάτης, επειδή επιφωσκούση τετράδι συνελήφθη ο Κύριος και τω προσαββάτω εσταυρώθη και παρέδωκαν οι απόστολοι εν ταύταις νηστείας επιτελείσθαι, πληρουμένου του ρητού, ότι Όταν απαρθή απ' αυτών ο νυμφίος, τότε νηστεύσουσιν εν εκείναις ταις ημέραις. Και ουχ ίνα χάριν ποιήσωμεν τω υπέρ ημών πεπονθότι, η νηστεία ημίν προστέτακται· αλλ' όπως ομολογήσωμεν εις ημών σωτηρίαν το του Κυρίου πάθος ο υπέρ ημών αυτός ανεδέξατο· και όπως υπέρ των ημών αμαρτιών αι νηστείαι ημίν ευλόγιστοι Θεώ γένωνται. Και δι' όλου μεν του έτους η νηστεία φυλάττεται εν τη αυτή αγία καθολική Εκκλησία, φημί δε τετράδι και προσαββάτω έως ώρας ενάτης δίχα μόνης της Πεντηκοστής όλης των πεντήκοντα ημερών, εν αίς ούτε γονυκλισαίαι γίνονται, ούτε νηστεία προστέτακται·. MPG 45,827

Εώ έχουμε μαρτυρία περί νηστείας του Πάσχα και την πληροφορία ότι οι Απόστολοι παρέδωσαν την νηστεία Τετάρτης και Παρασκευής ενώ βλέπουμε ξανά το Ματθ. 9,14-15.

Γρηγόριος Θεολόγος 329-390μΧ Καλόν υποπιασμός σώματος· και πειθέτω σε Παύλος, εαυτόν έτι παιδαγωγών, και φοβών δια του Ισραήλ τους εαυτοίς θαρρούντας και εφιέντας τω σώματι· και Ιησούς αυτός νηστεύων, και πειραζόμενος, και νικών τον πειράζοντα. MPG 35,861 Ηπατήθημεν, επειδή εφθονήθημεν· εκπεπτώκαμεν, επειδή παρέβημεν· ενηστεύσαμεν, επειδή μη ενηστεύσαμεν, του ξύλου της γνώσεως υποκρατηθέντες. Αρχαία γαρ η εντολή, και ημίν ομόχρονος ψυχής τις ούσα παιδαγωγία, και τρυφής σωφρόνισμα· ην επετάχθημεν εικότως, ιν' ο μη φυλάξαντες αποβεβλήκαμεν, φυλάξαντες απολάβωμεν. MPG 36,664 Πάσχα Κυρίου, Πάσχα, και πάλιν ερώ Πάσχα, τιμή της Τριάδος. Αύτη εορτών ημίν εορτή, και πανήγυρις πανηγύρεων. MPG 36,624. Από αυτά τα θεόπνευστα λόγια έχουμε άλλα, Αὕτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν Σαββάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑορτῶν ἑορτή, καὶ πανήγυρις ἐστὶ πανηγύρεων, ἐν ᾗ εὐλογοῦμεν, Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. Εδώ ο Γρηγόριος μας λέει ότι άσκηση και νηστεία είναι ωφέλιμα και αυτό μας το δίδαξε ο Παύλος και ο Ιησούς, μας λέει ότι νηστεύουμε επειδή δεν νηστέψαμε, εννοεί τους Πρωτοπλάστους, μας λέει ότι η νηστεία είναι αρχαία εντολή.

Μέγας Βασίλειος 330-379μΧ Πρόσδραμε νυν φαιδρώς τη δωρεά της νηστείας. Αρχαίον δώρον η νηστεία· ου παλαιούμενον και γηράσκων, αλλ' ανανεούμενον αεί, και εις ακμήν επανθούν. Οίει με την αρχαιογονίαν αυτής από του νόμου τίθεσθαι; Και νόμου πρεσβυτέρα νηστεία. Εάν μικρόν αναμείνης, ευρήσεις του λόγου την αλήθειαν. Μη οίου την ημέραν του ιλασμού, την διατεταγμένην των Ισραήλ τω εβδόμω μηνί, τη δεκάτη ημέρα του μηνός, ταύτην είναι της νηστείας την αρχήν. Δεύρο δη δια της ιστορίας βαδίσων, ανερεύνησον την αρχαιογονίαν αυτής. Ου γαρ νεώτερον το εφεύρημα· πατέρων εστί το κειμήλιον. Παν το αρχαιότητι διαφέρον, αδέσιμον. Δυσωπήθητι την πολιάν της νηστείας. Συνηλικιώτις εστι της ανθρωπότητος· νηστεία εν τω παραδείσω ενομοθετήθη. Την πρώτην εντολήν έλαβεν Αδάμ· Από του ξύλου του γινώσκειν καλόν και πονηρόν ου φάγεσθαι Το δε, ου φάγεσθαι, νηστείας εστί και εγκρατείας νομοθεσία. Ει ενήστευσεν απο του ξύλου η Εύα, ουκ αν ταύτης νυν εδεόμεθα της νηστείας. MPG 31,165

Εκακώθημεν δια της αμαρτίας· ιαθώμεν δια της μετανοίας· μετάνοια δε χωρίς νηστείας αργή. Επικατάρατος η γη, ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι. Στυγνάζει προσετάχθης, μη γαρ τρυφάν. Δια νηστείας απολογήσαι τω Θεώ. .... Επειδή ουν ενηστεύσαμεν, εξεπέσομεν του παραδείσου· νηστεύσομεν τοίνυν, ίνα προς αυτρόν επανέλθωμεν. Ουχ οράς τον Λάζαρον, πως δια νηστείας εισήλθεν εις τον Παράδεισον; Μη μιμήση της Εύας την παρακοήν, μη πάλιν σύμβουλον παραδέξη τον όφιν, φεισοί της σαρκός την βρώσιν υποτιθέμενον. Μη προφασίζου αρρωστίαν σώματος και αδυναμίαν. Ου γαρ εμοί τας προφάσεις, αλλά τω ειδότι λέγεις. Νηστεύειν ου δύνασαι (ειπέ μοι); κορέννυσθαι δε δια βίου, και συντρίβειν το σώμα τω βάρει των εσθιομένων δύνασαι; Και μην τοις ασθενούσι ουχί βρωμάτων ποικιλίαν, αλλ' ασιτίαν και ένδειαν οίδα τους ιατρούς επιτάσσοντας. MPG 31,168 Αλλά και Μωσέα δια νηστείας έγνωμεν προσβαλόντα τω όρει. Ου γαρ αν κατετόλμησε καπνιζομένης της κορυφής, ουδ' αν εθάρησε εισελθείν εις γνόφον, ει μη νηστεία καθώπλιστο. Δια νηστείας την εντολήν υπεδέξατο δακτύλω Θεού γραφείσαν εν ταις πλαξί. Και άνω μεν η νηστεία νομοθεσίας πρόξενος ήν κάτω δε η γαστριμαργία εις ειδωλολατρείαν εξέμηνεν. MPG 31,169

Ξανά εδώ τα λόγια ότι η νηστεία είναι εξ αρχής της ανθρωπότητας, ότι η εντολή στον Αδάμ ήταν νομοθεσία εγκρατείας, ότι αν νήστευαν οι πρωτόπλαστοι δεν θα χρειαζόμαστε νηστεία, ότι η νηστεία βοηθάει σε όλες τις στιγμές του βίου.

Ιερώνυμος 347-420μΧ σε επιστολή του προς την Μαρκέλλα αναφέρει, Νηστεύουμε μια σαρακοστή του Πάσχα σύμφωνα με την παράδοση των Αποστόλων ενώ οι Μοντανιστές έχουν τρεις σαρακοστές λες και έπαθαν τρεις σωτήρες. MPL 22,476. Στα σχόλια του στον Ιωνά παρατηρεί, Ο Μωυσής νήστεψε σαράντα ημέρες στο όρος Σινά, μα και ο Ηλίας όταν έφευγε από την Ιεζάβελ νήστεψε σαράντα ημέρες, αλλά και ο ίδιος ο Κύριος, ο πραγματικός Ιωνάς, νήστεψε σαράντα ημέρες αφήνοντας παράδειγμα. Το οποίο παράδειγμα οι αιρετικοί που δεν δέχονται νηστεία γράφουν στα παλιά τους παπούτσια.

Χρυσόστομος, 347-404μΧ Τήδε κατώρθωσα τη Τεσσαρακοστή· έως γαρ τότε ώμνυον, και ψιλής ακούσας παραινέσεως απεσχόμην της αμαρτίας. .... εύδηλον ότι τούτο εκείνου· αλλ' όμως ούτως εστίν η συνήθεια δυνατόν πράγμα και εύκολον, ώστε παραγενομένης της νηστείας, καν μυρία τις παρακαλή, καν μυρία τις άγχη και βιάζηται, ώστε μετασχείν οινοποσίας ή ετέρου τινός των μη νενομισμένων εν νηστείαις απογεύεσθαι, πάντα αν έλοιτο παθείν τις, ή της κεκωλυμένης άψασθαι τροφής. MPG 49,90

Ουδέ γαρ νηστεύοντι αλλά πεινώντι προσέρχεται· ίνα σοι μάθεις, ηλίκον η νηστεία καλόν, και πως όπλον εστί κατά του διαβόλου μέγιστον, και ότι μετά το λουτρόν ου τρυφή και μέθη και τραπέζη πληθούση, αλλά νηστεία προσέχειν δει. Δια τούτο και αυτός ενήστευσεν, ουκ αυτός ταύτης δεόμενος, αλλ' ημάς παιδεύων. Επειδή γαρ τα αμαρτήματα τα προ του λουτρού το γαστρί δουλεύειν εισήγαγεν· ώσπερ αν ει τις νοσούντα υγιή ποιήσας, κελεύοι μη ποιείν εκείνα, εξ ων η νόσος γέγονεν· ούτω δη και ενταύθα και αυτός μετά το λουτρόν νηστείαν εισήγαγε. Και γαρ τον Αδάμ η ακρασία της γαστρός εξέβαλε του παραδείσου, και τον κατακλυσμόν τον επι του Νώε αυτή πεποίηκε, και τους Σοδόμων κεραυνούς αύτη κατήγαγεν. Ει γαρ και πορνείας έγκλημα ην, αλλ' όμως εκατέρας της κολάσεως η ρίζα εντεύθεν εφύη· όπερ και ο Ιεζεκιήλ αινιτόμενος έλεγε· πλὴν τοῦτο τὸ ἀνόμημα Σοδόμων τῆς ἀδελφῆς σου, ὑπερηφανία· ἐν πλησμονῇ ἄρτων καὶ ἐν εὐθηνίᾳ οἴνου ἐσπατάλων. Ούτω και Ιουδαίοι τα μέγιστα ειργάσαντο κακά, απο της μέθης και της τρυφής επί την ανομίαν εξοκείλαντες. Δια δη τούτο και αυτός νηστεύει τεσσαράκοντα ημέρας, ημίν τα φάρμακα της σωτηρίας δεικνύς, και ου προέρχεται περαιτέρω, ώστε μη πάλιν τη υπερβολή του θαύματος απιστηθήναι της οικονομίας την αλήθειαν. Νυν μεν γαρ ουν αν τούτο εγένετο, επειδή και Μωυσής και Ηλίας προλαβόντες εις τοσούτον ίσχυσαν εξελθείν μήκος, τη του Θεού κραταιούμενοι δυνάμει. Ει δε περαιτέρω προέβη, πολλοίς αν και εντεύθεν άπιστος έδοξεν ειναι η της σαρκός ανάληψις. MPG 57,209

Ο νηστεύων κούφος εστι και επτερωμένος, και μετά νήψεως εύχεται, και τας επιθμίας σβέννυσι τας πονηράς, και εξιλεούται Θεόν, και ταπεινοί την ψυχήν επαιρομένην. Δια τούτο και οι απόστολοι αεί σχεδόν ενήστευον. Ο ευχόμενος μετά νηστείας διπλάς έχεις τας πτέρυγας, και των ανέμων αυτών κουφοτέρας. MPG 58,563

Το γένος τουτο ουκ εκπορεύεται, ει μη εν προσευχή και νηστεία, το των δαιμόνων άπαν, ου το των σεληνιαζομένων λέγων μόνον. Οράς πως αυτοίς ήδη τον περί νηστεία προκαταβάλλεται λόγον; Μη γαρ μοι από των σπανιζόντων λέγε, ότι τινές και χωρίς νηστείας εξέβαλον. MPG 58,563

Μη δυσχεράνεις αγαπητέ, προς την νηστείαν, την των αρετών μητέρα, την ρίζαν των αγαθών, την πηγήν της σωφροσύνης, την φύλακα της ευσεβείας, την των αγίων σύντροφον, την των αγγέλων ομόσκηνον, την διαβόλου έχθραν, την του Πνευματος φίλην· δι ης αι ηδοναί ημάς φεύγουσι και δαίμονες υπαναχωρούσι, και θυμός ατονεί, και επιθυμία νεκρούται, και αρεταί ζώσι και λάμπουσι εν ημίν. MPG 60,713

Επί της αγίας Τεσσαρακοστής, τοις τον δρόμον της νηστείας καταδεξαμένοις, καθάπερ σταθμούς, και καταγώγια, και ακτάς, και αιγιαλούς, καιλιμένας, τας δύο ταύτας ημέρας της εβδομάδος βραχύ τι διαναπαύεσθαι κεχάρισται ο Δεσπότης, ίνα και το σώμα μικρόν ανέντες απο των πόνων της νηστείας, και την ψυχήν παραμυθησάμενοι, πάλιν παρελθουσών των δύο τούτων ημερών, της αυτή οδού μετά προθυμίας άπτωνται οι την καλήν ταύτην και επωφελή οδοιπορίαν ποιούμενοι. MPG 53,92

Και ο Χρυσόστομος μας δίνει την μαρτυρία περί νηστείας θεωρώντας την απαραίτητη για τον Χριστιανό λέγοντας μεταξύ άλλων ότι ο Χριστός έδωσε παράδειγμα με το να νηστέψει σαράντα ημέρες.

Πέτρος Χρυσολόγος, 380-450μΧ ήταν Λατίνος Χριστιανός συγγραφέας επίσκοπος Ραβέννας. Όμοια με τον Χρυσόστομο χρησιμοποιεί παρομοίωση με πτέρυγες οι οποίες ανυψώνουν λέγοντας: Οι ελεημοσύνες και οι προσευχές είναι τα φτερά της νηστείας με τα οποία αυτή ανεβαίνει προς τον ουρανό. Αδελφοί ας δώσουμε την χρηματική αξία της τροφής που δεν λάβαμε στα χέρια των φτωχών και αυτά τα χέρια θα μας δώσουν αυτό που η κοιλιά θα χάσει. Τα χέρια του φτωχού είναι το θησαυροφυλάκιο του Χριστού. Νηστεία χωρίς έργα ελεημοσύνης είναι απλά πείνα. Ας γνωρίζει εκείνος που νηστεύει χωρίς καλά έργα ότι εις μάτην νηστεύει και δεν θα λάβει τίποτε. Παρατηρούμε παρόμοιο λεχθέν με τον Ποιμένα ο οποίος έλεγε ότι τα χρήματα που προορίζονταν για την αγορά φαγητού καλό θα ήταν αν υπάρχει η δυνατότητα να δοθούν στους φτωχούς, συμφηφίσας δε την ποσότητα της δαπάνης του αρίστου ου έμελλες εσθίειν κατ' εκείνην την ημέραν, δος χήρα, ή ορφανώ ή στερουμένω. Και στον Πέτρο Χρυσολόγο βλέπουμε τα γνωστά, ότι νηστεία υπάρχει και πρέπει να συνοδεύεται με ορθοπραξία, έτσι έγινε μετάφραση ορισμένων προτάσεων από την ομιλία του Περί Νηστείας Και Ελεημοσύνης MPL 52,208. Οι λίγες προτάσεις που αναφέρθηκαν βρίσκονται στην σελίδα 210.

Κύριλλος Αλεξανδρείας 378-444μΧ Και ουκ έφαγεν ουδέν εν ταίς ημέραις εκείναις. Νενήστευκε γαρ (εννοεί ο Χριστός) ουδέν παντελώς τη του σώματος χρεία διδούς εις τροφήν· ουκ αυτός νηστείας προσδεόμενος, αλλά τύπον ημίν τα καθ' εαυτόν εις υπογραμμόν ανατιθείς, και εικόνα ποιούμενος της παρ' ημίν εξαιρέτου και τεθαυμασμένης ζωής. MPG 72,528. Aκουέτω Παύλου λέγοντας· Νεκρώσατε τα μέλη τα επί της γης· πορνείαν, ακαθαρσίαν, πάθος, επιθυμία κακήν. Ου γαρ δήπου ψιλαίς ασιτίαις, και μόνων βρωμάτων αποβολαίς την αληθεστέραν της νηστείας ευρήσομεν χάριν, αλλ' εκείνα (εννοεί αυτά που είπε ο Παύλος) της εαυτών διανοίας αποπεμπόμενοι, δι' α και το της νηστείας εξεύρηται φάρμακον. Ουκούν υπακούσωμεν τω αγίων λέγοντι· καθαρίσατε χείρας, αμαρτωλοί, και αγνίσατε καρδίας δίψυχοι. ούτως αληθως της νηστείας ο τρόπος· εν τούτοις η των αρίστων έργων επίδειξις. Μη τρέφε τον νουν ακολάστοις ηδοναίς· αργείτω παρά σοι της πορνείας το κέντρον· πάθους ελευθέρα έχε την γνώμην· φεύγε των ακαθάρτων την κοινωνίαν. .... Πόθεν δε την αρίστην εκείνην ψήφον εκέρδανε, λέγοντος περί αυτού του Σωτήρος ημών Χριστού· ουκ εγήγερται εν γεννητοίς γυναικών μείζων Ιωάννου του Βαπτιστού; Τι δε τον ιεροφάντην Μωσέα εις τον γνόφον εισελθείν, και παραστήναι Θεώ παρεσκέυασεν; Ουχί νηστεία, πάσης αρετής ιδίαν αποτίκτουσα; Νηστεία της ισαγγέλου πολιτείας το μίμημα, σωφροσύνης πηγή, εγκρατείας αρχή, λαγνείας αναίρεσις. Δια ταύτης και οι τρείς νεανίαι φοβεροί και ακαταμάχητοι τοις Βαβυλωνίοις ευρίσκοντο ..... τι δε τους Νινευίτας της μεγάλης εκέινης διέσωσεν απειλής; .... αγαπήσωμεν τοίνυν την νηστείαν ως παντού αγαθού και πάσης ευθυμίας μητέρα. ..... Καθαρίσωμεν εαυτούς από παντός μολυσμού σαρκός και πνεύματος, επιτελούντες αγιωσύνην εν φόβω Θεού. Ούτω γαρ, ούτω καθαράν τω Δεσπότη την νηστείαν επιτελέσομεν, αρχόμενοι μεν της αγίας Τεσσαρακοστής. MPG 77,412 κ.ε. Μεγάλη διδαχή περί ωφελείας της νηστείας και από τον σοφό ιεράρχη Αλεξανδρείας.

Σωκράτης Σχολαστικός 380-440μΧ Ταύτην δεν την ιεράν βίβλον αναγινώσκει ενθάδε μόνος ο αρχιδιάκονος· παρά δε άλλοις, διάκονοι· εν πολλαίς δε Εκκλησίαις, οι ιερείς μόνοι. Εν δε επισήμοις ημέραις, επίσκοποι, ως εν Κωσταντινουπόλει κατά την πρώτην ημέραν της αναστασίμου εορτής. Και την προ ταύτης δε καλούμεν τεσσαρακοστήν, εν η νηστεύει το πλήθος. Λίγο αργότερα στο ίδιο έργο του αναφέρει, εν τη ημέρα Παρασκευής, ην ευλαβώς άγαν ο λαός νηστεύει επί αναμνήσει του Σωτηρίου πάθους. MPG 67,1477

Αμβρόσιος Μεδιολάνων 337-397μΧ Η νηστεία της σαρακοστής έχει αρχίσει πρόσεξε μην την αμελήσεις. Και αν η πείνα ή η ακράτεια σε οδηγεί στο φαγητό τότε σκέψου την Ευχαριστία. Μην αφήσεις τα τραπέζια που έχουν ετοιμαστεί να σε αποκλείσουν από το ουράνιο μυστήριο. Από τα σχόλια του στον Ψαλμό 118.

Αγαπητέ αναγνώστη έχε κατά νου όλα τα παραπάνω που αναφέρθηκαν και αναρωτήσου όχι μόνο για την νηστεία αλλά γενικώς: Ποιος είναι ο καλύτερος γνώστης των πραγμάτων; Αυτός ο πλανεμένος, ο σημερινός νεοφανής τάχα αποστολικός ποιμένας ή οι μάρτυρες που ήταν πριν εμάς και γνώριζαν την διδαχή της Εκκλησίας την οποία παρέλαβαν απο τους πατέρες τους και αυτοί απο τους δικούς τους πατέρες οι οποίοι με την σειρά τους είχαν παραλάβει απο τους δικούς τους πατέρες;

Τις δε μάλλον επίσταται τούτων; ο ηπατημένος άνθρωπος ο νυν ενδημήσας, και εως νυν εν τω βίω περιών, ή οι προ ημών μάρτυρες γεγονότες, έχοντες προ ημών την παράδοσιν επί της Εκκλησίας, και ούτοι παρειληφότες παρά των αυτών πατέρων, των τε αυτών πατέρων πάλιν μεμαθηκότων παρά των προ αυτών γεγονότων, πως η Εκκλησία, παραλαβούσα παρά των αυτής πατέρων, άχρι και της δεύρο κατέχει την αληθινήν πίστιν, και τας παραδόσεις; Επιφάνιος.

Posted in Ιεχωβάδες Χιλιαστές, Νηστεία, Νηστεία Σαρακοστής, Νηστεία Τετάρτης Παρασκευής, Πεντηκοστιανοί

Ορθόδοξον Ιστολόγιον

Ορθόδοξο Αντιαιρετικό Ιστολόγιο
Αγίου γέροντος Δανιήλ Γούβαλη

κλικ εδώ για την ΑΡΧΙΚΗ ΣΕΛΙΔΑ

!ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ
ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ ΤΟΥ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟΥ!
!DO NOT COPY !