9 Ιουνίου και 18 Ιανουαρίου
18 Ιανουαρίου εορτάζεται όχι η κοίμηση του αλλά η φυγή του από την Αλεξάνδρεια στην Εφεσο η οποία στάθηκε αφορμή να νικηθεί η βλάσφημη αίρεση του Νεστορίου.
Τῆς Χριστοῦ ἀπεδίωξας, νοητοὺς
λύκους Κύριλλε, Ἐκκλησίας σκίμπωνι τῶν δογμάτων
σου· καὶ ταύτην κύκλῳ ἐτείχισας, λόγων
ὀχυρώμασι, παραστήσας τῷ Χριστῷ, ἀσινῆ
καὶ ἀλώβητον, ὃν ἱκέτευε, ἐκ φθορᾶς
καὶ κινδύνων λυτρωθῆναι, τοὺς ἐν πίστει ἐκτελοῦντας,
τὴν ἀεισέβαστον μνήμην σου.
αγίου γέροντα Δανιήλ Γούβαλη
Το βάρος του αντιαιρετικού αγώνα στον 5ο αιώνα το σήκωσαν οι πλάτες του Αγίου Κυρίλλου, σύμφωνα με τον υμνογράφο τα κηρύγματα του υπήρξαν το ραβδί που απομάκρυνε από την Εκκλησία τους Νεστοριανούς λύκους.
Τῆς Χριστοῦ ἀπεδίωξας, νοητοὺς λύκους Κύριλλε Ἐκκλησίας, σκίμπωνι τῶν δογμάτων σου.
Σκίμπων η σκίπων σημαίνει ραβδί. Ο Άγιος Κύριλλος βασικά πολέμησε και νίκησε τους αιρετικούς Νεστοριανούς. Μελετώντας τις επτά αυτές ομιλίες αισθανόμαστε ότι εκείνος που τις εκφώνησε είχε μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Θα ξεκινήσουμε από μια ομιλία του που φέρει τον τίτλο, ομιλία δευτέρα λεχθείσα εν Εφέσω εν ημέρα του Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού. Δηλαδή αυτός ο λόγος εκφωνήθηκε σε λειτουργική σύναξη προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου πιθανόν στον ναό του αγίου που βρισκόταν επάνω στον τάφο του.
Δεν πρόκειται για εκτενή ομιλία αλλά για σύντομη επειδή τότε παραβρίσκονταν στην Έφεσο πολλοί επίσκοποι από διάφορες περιοχές νομίζουμε ότι στις λειτουργικές συνάξεις ομιλούσαν περισσότεροι του ενός ομιλητές και έτσι αντί μιας εκτενούς ομιλίας έχουμε περισσότερες αλλά μικρές.
Ο τίτλος της τρίτης ομιλίας έχει ως εξής "Εις τον προεξηγησάμενον και εις την ενανθρώπιση του Κυρίου" που σημαίνει ομιλία που αναφέρεται σε εκείνον που ερμήνευσε το λόγο του Θεού προηγουμένως και στην ενανθρώπιση του Κυρίου.
Η δε τρίτη αυτή ομιλία είναι πάρα πολύ σύντομη, λοιπόν στην δευτέρα ομιλία, σε κάποια στιγμή ο ιερός Κύριλλος στρέφεται προς τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, ο οποίος εόρταζε και του απευθύνει τα εξής λόγια: μυσταγώγησον Ευαγγελιστά, ειπέ και νυν, ω μακάριε Ιωάννη· υιός εκλήθης βροντής· μέγα τι και εξαίσιον κατεκτύπησας την υπ' ουρανόν· αθανάτους έχεις φωνάς, και λήθη και χρόνος της σης παραχωρούσι λόγοις.
Δηλαδή έλα συ μακάριε Ιωάννη που είσαι Ευαγγελιστής, εσύ που ονομάστηκες από τον Χριστό γιος της βροντής, εσύ που με αυτά που έγραψες στο Ευαγγέλιο σου είναι σαν να άφησες να ηχήσει μια δυνατή και θαυμαστή βροντή, εσύ που έχεις αθάνατη φωνή, εσύ που έγραψες λόγια που δεν μπορεί να τα νικήσει ούτε η λήθη ούτε ο χρόνος, εσύ έλα να μας μυσταγωγήσεις να μας ερμηνεύσεις το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Λόγου.
Εδώ ο Άγιος Κύριλλος θέλει να πει ότι μέσα στο Ευαγγέλιο που συνέγραψε ο Άγιος Ιωάννης υπάρχουν λόγια κοφτερά και βροντερά που παριστάνουν καθαρά την αλήθεια για το πρόσωπο του Χριστού.
Πιο κάτω στο τέλος της ομιλίας αναφέρει ότι τα λόγια που μας άφησε ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του, ομοιάζουν με τον πολικό αστέρα ο οποίος δεν αφήνει τους ναυτικούς να περιπλανώνται και να χάνονται στα πελάγη, αλλά τους βοηθεί να συνεχίσουν με ασφάλεια τον πλου και να φτάσουν στο γαληνεμένο λιμάνι.
Ο Άγιος Ιωάννης και τα λόγια που μας άφησε αποτελούν αστέρι μεγάλο, αστέρι υπερβολικά λαμπρό, αστέρι πολύ χρήσιμο γι’ αυτούς που κάνουν εμπόριο όχι στην φυσική θάλασσα αλλά στην θάλασσα της πίστεως, εκεί που παραμονεύουν τα κύματα και οι τρικυμίες των αιρέσεων.
Αυτή η περικοπή είναι πανέμορφη και μας κάνει κατανοητό το γιατί στους Χριστιανούς της Αλεξανδρείας άρεσε να αποστηθίζουν τις ομιλίες του ποιμενάρχη τους.
Τι θαυμάσια λόγια, ταύτα φρονείν εδίδαξεν ημάς ο μακάριος Ευαγγελιστής· και άστρον αληθώς το μέγα και περιφανέστατον, άστρον χρησιμότατον, ου τοις την αισθητήν διαπορευομένης θάλατταν αλλά την της ευσεβείας εμποροις, τοις της αληθείας ερασταίς, τοις ορθήν εθέλουσιν έχειν και απλανή πίστην. Ει τις ουν ερά τούτον ναυτίλλεσθαι τον τρόπον, ώσπερ άστρον, εις νουν εχέτω τας του θεηγόρου θεολόγου φωνάς, ούτω τα πικρά των αιρέσεων διαπηδήσει κύματα. Ουτως εις εύδιον καταντήσει λιμένα.
Για να αντιμετωπιστούν τα πικρά κύματα της Νεστοριανής αιρέσεως η οποία δεν δεχόταν σάρκωση του Λόγου, η οποία δεν δεχόταν ότι ένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού, φόρεσε ανθρώπινη σάρκα, ότι γεννήθηκε, ότι έπαθε, ότι σταυρώθηκε, ο Άγιος Κύριλλος παραπέμπει σαν σε πολικό αστέρι στα κοφτερά και βροντερά λόγια, Εν αρχή ην ο λόγος και ο λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος. Ούτως ην εν αρχή προς τον Θεόν.
Δηλαδή ο Λόγος, ένα από τα πρόσωπα της Τριάδος, υπήρχε στην αρχή και ο Λόγος ήταν μαζί με τον Θεό και ο Λόγος ήταν Θεός, αυτός ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό.
Αφού ο Άγιος Κύριλλος παραθέτει αυτές τις φράσεις που αποτελούν την επιβλητική αρχή του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου σχολιάζει, αλλά ότι μεν ο μονογενής του Θεού Λόγος απόρρητον έχει την εκ του Πατρός ύπαρξιν πεπιστεύκαμεν.
Εδώ τονίζεται ότι ο Υιός έχει απόρρητον ύπαρξη από τον Πατέρα κατά τρόπον απόρρητον, μυστικό, ακατάληπτο από ανθρώπινη διάνοια ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα, αίτιος της υπάρξεως του Υιού είναι ο Πατήρ, αυτό αποτελεί αντικείμενο της πίστεως μας, αυτό το έχουμε πιστέψει.
Στη συνέχεια ο Ιερός Κύριλλος στρέφεται προς τον Ευαγγελιστή Ιωάννη και του λέγει ότι σ' αυτά τα λόγια, εν αρχή ην ο Λόγος και λοιπά, να προσθέσει και τον άλλο λόγο, προστίθει το λοιπόν ω Ευαγγελιστά, είναι σαν να λέει στον Άγιο Ιωάννη, αφού μας ανέφερες όσα μας είπες με το χωρίο α’1 πρόσθεσε και αυτά που υπάρχουν στο χωρίο α’14, εκεί υπάρχει η φράση καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο.
Το κείμενο του σοφού πατρός έχει επί λέξει ως εξής: προστίθει το λοιπόν ω Ευαγγελιστά. Άκουε πάλιν λέγοντος· και ο Λόγος σαρξ εγένετο. Ουκ εν ανθρώπω γέγονεν, αλλά σάρξ γέγονε, τουτέστιν άνθρωπος.
Οι Νεστοριανοί έλεγαν ότι ο Λόγος γέγονεν εν ανθρώπω, οπότε έχουμε δυο τινά, ένα Θεϊκό πρόσωπο μαζί με έναν άνθρωπο, δηλαδή δυο πρόσωπα, οπότε χάνεται η ενότητα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Αλλά εδώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, όπως το παρατηρεί ο Άγιος Κύριλλος, δεν γράφει ο Λόγος γέγονεν εν ανθρώπω αλλά ο Λόγος σαρξ εγένετο.
Εξηγώντας αυτό το τελευταίο ο Άγιος πατήρ μας λέγει ότι εδώ η λέξις σαρξ σημαίνει άνθρωπος και αυτό σημαίνει ενανθρώπιση του Λόγου.
Οι τότε αιρετικοί, οι Νεστοριανοί, δεν δέχονταν ενανθρώπιση του Λόγου, δεν δέχονταν ένσαρκο λόγο, δεν πίστευαν ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος, δεν πίστευαν ότι ο Θεός Λόγος ο οποίος υπήρχε εν αρχή με τον Θεό Πατέρα γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία, οπότε ο Υιός του Θεού έγινε και υιός ανθρώπου και κατά συνέπεια δεν υιοθετούσαν τον όρο Θεοτόκος, γι’ αυτούς η μητέρα του Χριστού δεν ήταν Θεοτόκος.
Όπως αποτελεί κόκκινο πανί για τους μάρτυρες του Ιεχωβά η φράση: ο Υιός είναι ομοούσιος προς τον Πατέρα, όπως ερεθίζει τους Προτεστάντες η φράση: όπου υπάρχει αποστολική διαδοχή και ειδική ιεροσύνη εκεί υπάρχει αληθινή εκκλησία, όπως ερεθίζει τους οπαδούς των ποικίλων παραχριστιανικών και παραθρησκευτικών ομάδων η φράση που περιέχεται στο χωρίο Πράξεις δ’12, στον Ιησού Χριστό υπάρχει η σωτηρία, δεν υπάρχει σε κανέναν άλλο, οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία, έτσι ακριβώς ενοχλούσε τότε τους Νεστοριανούς η φράση, η Παρθένος Μαρία είναι Θεοτόκος.
Έτσι η λέξη Θεοτόκος αποτελούσε ένα κριτήριο που μπορούσες να διακρίνεις ποιος ήταν Ορθόδοξος και ποιος Νεστοριανός.
Στην τέταρτη ομιλία που εκφωνήθηκε από τον Άγιο Κύριλλο στην Έφεσο, υπάρχουν στην αρχή ωραία εγκώμια προς το πρόσωπο της Παναγίας, ας αναφέρουμε μερικά, Χαίροις παρ’ ημών, Μαρία Θεοτόκε, το σεμνόν κειμήλιον απάσης της οικουμένης, η λαμπάς η άσβεστος, ο στέφανος της παρθενίας, το σκήπτρον της ορθοδοξίας, ο ναός ο ακατάλυτος και χωρίον του αχωρήτου, η μήτηρ και παρθένος.
Η φράση χωρίον του αχωρήτου σημαίνει ότι ο αχώρητος Θεός δηλαδή ο Υιός του Θεού που δεν τον χωρούν τα σύμπαντα χώρεσε σε σένα, κατοίκησε μέσα σου, το ίδιο το εκφράζει και σε λίγες γραμμές πιο κάτω, χαίροις η τον αχώρητον χωρήσασα εν μήτρα αγία παρθενική.
Στην μήτρα της Αγίας Παρθένου χώρεσε ο αχώρητος Κύριος.
Επειδή οι αιρετικοί Νεστοριανοί το θεωρούσαν αταίριαστο και απρεπές για την θεότητα να κατοικήσει στην μήτρα μιας γυναίκας, ο Άγιος Κύριλλος κηρύττει, τις ήκουσε πώποτε οικοδόμον, ναόν ίδιον οικοδομήσαντα και κωλυόμενον οικείν εν αυτώ;
Δηλαδή ένας οικοδόμος κατασκευάζει μια οικοδομή, μια κατοικία για τον εαυτό του, αυτός ο οικοδόμος δεν μπορεί να κατοικήσει σε αυτό το οικοδόμημα; Υπάρχει κάτι που μπορεί να τον εμποδίσει; Ακούστηκε ποτέ τέτοια περίπτωση;
Πάνω σε αυτό το θέμα, δηλαδή στο εάν είναι απρεπές να κατοικήσει ο Θεός στα σπλάχνα μιας γυναίκας και να φορέσει την ανθρώπινη φύση κάνει παρατηρήσεις και ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στον μέγα κατηχητικό λόγο του.
Μόνον αισχρόν τη εαυτού φύσει το κακόν εστί και ει τι προς την κακία οικείως έχει, δηλαδή αισχρό και απρεπές είναι εκ φύσεως μόνο το κακό και οτιδήποτε συγγενεύει με το κακό. Φυσικά το ανθρώπινο σώμα σαν κατασκεύασμα του Θεού δεν είναι κακό.
Στην πέμπτη ομιλία που εκφωνήθηκε στην Έφεσο ο Άγιος Κύριλλος παρατηρεί ότι οι Νεστοριανοί ως προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού σκέπτονται με Ιουδαΐζουσα διάνοια.
Αναφέρεται και σε μια περικοπή του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου όπου οι Ιουδαίοι προσάπτουν μια κατηγορία προς τον Κύριο, "πως εσύ ενώ είσαι άνθρωπος κάνεις τον εαυτό σου Θεό;" Αυτό το λένε και οι Νεστοριανοί.
Απευθυνόμενος προς αυτούς ο Άγιος Κύριλλος γράφει, ω ανόητε και βδελυρώτατε, ου συνήκας το μυστήριον· ου γαρ άνθρωπος ων, εποίησεν εαυτόν Θεόν· αλλά Θεός ων φύσει, γέγονεν άνθρωπος ατρέπτως και ασυγχύτως.
Δηλαδή το σωστό είναι όχι ότι ο Ιησούς ήταν άνθρωπος και έκανε τον εαυτό του Θεό αλλά ότι ήταν εκ φύσεως Θεός και έγινε άνθρωπος χωρίς να τραπεί η θεότητα σε ανθρωπότητα και χωρίς να συγχέεται η ανθρωπότητα με την θεότητα.
Στη συνέχεια ο σοφός πατήρ ομιλεί για δυο γεννήσεις την εκ Θεού Πατρός και την εκ γυναικός κατά σάρκα.
Την πρώτη γέννηση την ονομάζει απόρρητον, σε αυτήν την περιοχή του λόγου υπάρχει μια πολύ ωραία διατύπωση η εκφορά είναι σε δεύτερο πρόσωπο, απευθύνεται δηλαδή ο Άγιος Κύριλλος σε Νεστοριανό, κεχρημάτικεν Υιός ανθρώπου ίνα ημάς σώση· γέγονε κατά σε, δια σε, και έμεινε δι' αυτόν όπερ ην.
Δηλαδή έγινε ο Σωτήρ Υιός ανθρώπου άνθρωπος για να μας σώσει, έγινε όπως είσαι εσύ για να σωθείς εσύ και παρέμεινε για τον εαυτό του ότι ήταν, δηλαδή Θεός.
Στην συνέχεια ο Άγιος Κύριλλος κάνει αναφορά στο περίφημο χωρίο Βαρούχ γ’36-38.
Ο Βαρούχ ήταν μαθητής του προφήτου Ιερεμία.
Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν, οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ παιδὶ αὐτοῦ καὶ Ἰσραὴλ τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ᾿ αὐτοῦ· μετὰ τοῦτο ἐπὶ γῆς ὤφθη καὶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.
Αυτός είναι ο Θεός μας κανένας δεν συγκρίνεται μαζί του, βρήκε την τέλεια σοφία και την έδωσε στον δούλο του Ιακώβ και στον αγαπημένο του Ισραήλ, ύστερα από αυτό εμφανίστηκε στη Γη και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους.
Εδώ σε αυτή την περικοπή δεν υπάρχει κάτι που να ενισχύει την Νεστοριανή άποψη, δεν διαχωρίζεται το πρόσωπο για το οποίο ομιλεί ο Βαρούχ σε δυο πρόσωπα, πρόκειται για ένα πρόσωπο το οποίο παλιά χορήγησε στον Ισραηλιτικό λαό τον σοφό Μωσαϊκό νόμο που μπόρεσε να διατηρήσει το έθνος και αργότερα ενανθρώπησε έγινε κάτοικος της Γης και περπάτησε ανάμεσα στους ανθρώπους.
Σκίμπων η σκίπων σημαίνει ραβδί. Ο Άγιος Κύριλλος βασικά πολέμησε και νίκησε τους αιρετικούς Νεστοριανούς. Μελετώντας τις επτά αυτές ομιλίες αισθανόμαστε ότι εκείνος που τις εκφώνησε είχε μέσα του το Άγιο Πνεύμα. Θα ξεκινήσουμε από μια ομιλία του που φέρει τον τίτλο, ομιλία δευτέρα λεχθείσα εν Εφέσω εν ημέρα του Αγίου Ιωάννου του Ευαγγελιστού. Δηλαδή αυτός ο λόγος εκφωνήθηκε σε λειτουργική σύναξη προς τιμήν του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου πιθανόν στον ναό του αγίου που βρισκόταν επάνω στον τάφο του.
Δεν πρόκειται για εκτενή ομιλία αλλά για σύντομη επειδή τότε παραβρίσκονταν στην Έφεσο πολλοί επίσκοποι από διάφορες περιοχές νομίζουμε ότι στις λειτουργικές συνάξεις ομιλούσαν περισσότεροι του ενός ομιλητές και έτσι αντί μιας εκτενούς ομιλίας έχουμε περισσότερες αλλά μικρές.
Ο τίτλος της τρίτης ομιλίας έχει ως εξής "Εις τον προεξηγησάμενον και εις την ενανθρώπιση του Κυρίου" που σημαίνει ομιλία που αναφέρεται σε εκείνον που ερμήνευσε το λόγο του Θεού προηγουμένως και στην ενανθρώπιση του Κυρίου.
Η δε τρίτη αυτή ομιλία είναι πάρα πολύ σύντομη, λοιπόν στην δευτέρα ομιλία, σε κάποια στιγμή ο ιερός Κύριλλος στρέφεται προς τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, ο οποίος εόρταζε και του απευθύνει τα εξής λόγια: μυσταγώγησον Ευαγγελιστά, ειπέ και νυν, ω μακάριε Ιωάννη· υιός εκλήθης βροντής· μέγα τι και εξαίσιον κατεκτύπησας την υπ' ουρανόν· αθανάτους έχεις φωνάς, και λήθη και χρόνος της σης παραχωρούσι λόγοις.
Δηλαδή έλα συ μακάριε Ιωάννη που είσαι Ευαγγελιστής, εσύ που ονομάστηκες από τον Χριστό γιος της βροντής, εσύ που με αυτά που έγραψες στο Ευαγγέλιο σου είναι σαν να άφησες να ηχήσει μια δυνατή και θαυμαστή βροντή, εσύ που έχεις αθάνατη φωνή, εσύ που έγραψες λόγια που δεν μπορεί να τα νικήσει ούτε η λήθη ούτε ο χρόνος, εσύ έλα να μας μυσταγωγήσεις να μας ερμηνεύσεις το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Λόγου.
Εδώ ο Άγιος Κύριλλος θέλει να πει ότι μέσα στο Ευαγγέλιο που συνέγραψε ο Άγιος Ιωάννης υπάρχουν λόγια κοφτερά και βροντερά που παριστάνουν καθαρά την αλήθεια για το πρόσωπο του Χριστού.
Πιο κάτω στο τέλος της ομιλίας αναφέρει ότι τα λόγια που μας άφησε ο Ιωάννης στο Ευαγγέλιο του, ομοιάζουν με τον πολικό αστέρα ο οποίος δεν αφήνει τους ναυτικούς να περιπλανώνται και να χάνονται στα πελάγη, αλλά τους βοηθεί να συνεχίσουν με ασφάλεια τον πλου και να φτάσουν στο γαληνεμένο λιμάνι.
Ο Άγιος Ιωάννης και τα λόγια που μας άφησε αποτελούν αστέρι μεγάλο, αστέρι υπερβολικά λαμπρό, αστέρι πολύ χρήσιμο γι’ αυτούς που κάνουν εμπόριο όχι στην φυσική θάλασσα αλλά στην θάλασσα της πίστεως, εκεί που παραμονεύουν τα κύματα και οι τρικυμίες των αιρέσεων.
Αυτή η περικοπή είναι πανέμορφη και μας κάνει κατανοητό το γιατί στους Χριστιανούς της Αλεξανδρείας άρεσε να αποστηθίζουν τις ομιλίες του ποιμενάρχη τους.
Τι θαυμάσια λόγια, ταύτα φρονείν εδίδαξεν ημάς ο μακάριος Ευαγγελιστής· και άστρον αληθώς το μέγα και περιφανέστατον, άστρον χρησιμότατον, ου τοις την αισθητήν διαπορευομένης θάλατταν αλλά την της ευσεβείας εμποροις, τοις της αληθείας ερασταίς, τοις ορθήν εθέλουσιν έχειν και απλανή πίστην. Ει τις ουν ερά τούτον ναυτίλλεσθαι τον τρόπον, ώσπερ άστρον, εις νουν εχέτω τας του θεηγόρου θεολόγου φωνάς, ούτω τα πικρά των αιρέσεων διαπηδήσει κύματα. Ουτως εις εύδιον καταντήσει λιμένα.
Για να αντιμετωπιστούν τα πικρά κύματα της Νεστοριανής αιρέσεως η οποία δεν δεχόταν σάρκωση του Λόγου, η οποία δεν δεχόταν ότι ένα από τα πρόσωπα της Αγίας Τριάδος, ο Υιός και Λόγος του Θεού, φόρεσε ανθρώπινη σάρκα, ότι γεννήθηκε, ότι έπαθε, ότι σταυρώθηκε, ο Άγιος Κύριλλος παραπέμπει σαν σε πολικό αστέρι στα κοφτερά και βροντερά λόγια, Εν αρχή ην ο λόγος και ο λόγος ην προς τον Θεόν και Θεός ην ο Λόγος. Ούτως ην εν αρχή προς τον Θεόν.
Δηλαδή ο Λόγος, ένα από τα πρόσωπα της Τριάδος, υπήρχε στην αρχή και ο Λόγος ήταν μαζί με τον Θεό και ο Λόγος ήταν Θεός, αυτός ήταν στην αρχή μαζί με τον Θεό.
Αφού ο Άγιος Κύριλλος παραθέτει αυτές τις φράσεις που αποτελούν την επιβλητική αρχή του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου σχολιάζει, αλλά ότι μεν ο μονογενής του Θεού Λόγος απόρρητον έχει την εκ του Πατρός ύπαρξιν πεπιστεύκαμεν.
Εδώ τονίζεται ότι ο Υιός έχει απόρρητον ύπαρξη από τον Πατέρα κατά τρόπον απόρρητον, μυστικό, ακατάληπτο από ανθρώπινη διάνοια ο Υιός γεννιέται από τον Πατέρα, αίτιος της υπάρξεως του Υιού είναι ο Πατήρ, αυτό αποτελεί αντικείμενο της πίστεως μας, αυτό το έχουμε πιστέψει.
Στη συνέχεια ο Ιερός Κύριλλος στρέφεται προς τον Ευαγγελιστή Ιωάννη και του λέγει ότι σ' αυτά τα λόγια, εν αρχή ην ο Λόγος και λοιπά, να προσθέσει και τον άλλο λόγο, προστίθει το λοιπόν ω Ευαγγελιστά, είναι σαν να λέει στον Άγιο Ιωάννη, αφού μας ανέφερες όσα μας είπες με το χωρίο α’1 πρόσθεσε και αυτά που υπάρχουν στο χωρίο α’14, εκεί υπάρχει η φράση καὶ ὁ Λόγος σὰρξ ἐγένετο.
Το κείμενο του σοφού πατρός έχει επί λέξει ως εξής: προστίθει το λοιπόν ω Ευαγγελιστά. Άκουε πάλιν λέγοντος· και ο Λόγος σαρξ εγένετο. Ουκ εν ανθρώπω γέγονεν, αλλά σάρξ γέγονε, τουτέστιν άνθρωπος.
Οι Νεστοριανοί έλεγαν ότι ο Λόγος γέγονεν εν ανθρώπω, οπότε έχουμε δυο τινά, ένα Θεϊκό πρόσωπο μαζί με έναν άνθρωπο, δηλαδή δυο πρόσωπα, οπότε χάνεται η ενότητα του προσώπου του Ιησού Χριστού. Αλλά εδώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, όπως το παρατηρεί ο Άγιος Κύριλλος, δεν γράφει ο Λόγος γέγονεν εν ανθρώπω αλλά ο Λόγος σαρξ εγένετο.
Εξηγώντας αυτό το τελευταίο ο Άγιος πατήρ μας λέγει ότι εδώ η λέξις σαρξ σημαίνει άνθρωπος και αυτό σημαίνει ενανθρώπιση του Λόγου.
Οι τότε αιρετικοί, οι Νεστοριανοί, δεν δέχονταν ενανθρώπιση του Λόγου, δεν δέχονταν ένσαρκο λόγο, δεν πίστευαν ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος, δεν πίστευαν ότι ο Θεός Λόγος ο οποίος υπήρχε εν αρχή με τον Θεό Πατέρα γεννήθηκε από την Παρθένο Μαρία, οπότε ο Υιός του Θεού έγινε και υιός ανθρώπου και κατά συνέπεια δεν υιοθετούσαν τον όρο Θεοτόκος, γι’ αυτούς η μητέρα του Χριστού δεν ήταν Θεοτόκος.
Όπως αποτελεί κόκκινο πανί για τους μάρτυρες του Ιεχωβά η φράση: ο Υιός είναι ομοούσιος προς τον Πατέρα, όπως ερεθίζει τους Προτεστάντες η φράση: όπου υπάρχει αποστολική διαδοχή και ειδική ιεροσύνη εκεί υπάρχει αληθινή εκκλησία, όπως ερεθίζει τους οπαδούς των ποικίλων παραχριστιανικών και παραθρησκευτικών ομάδων η φράση που περιέχεται στο χωρίο Πράξεις δ’12, στον Ιησού Χριστό υπάρχει η σωτηρία, δεν υπάρχει σε κανέναν άλλο, οὐκ ἔστιν ἐν ἄλλῳ οὐδενὶ ἡ σωτηρία, έτσι ακριβώς ενοχλούσε τότε τους Νεστοριανούς η φράση, η Παρθένος Μαρία είναι Θεοτόκος.
Έτσι η λέξη Θεοτόκος αποτελούσε ένα κριτήριο που μπορούσες να διακρίνεις ποιος ήταν Ορθόδοξος και ποιος Νεστοριανός.
Στην τέταρτη ομιλία που εκφωνήθηκε από τον Άγιο Κύριλλο στην Έφεσο, υπάρχουν στην αρχή ωραία εγκώμια προς το πρόσωπο της Παναγίας, ας αναφέρουμε μερικά, Χαίροις παρ’ ημών, Μαρία Θεοτόκε, το σεμνόν κειμήλιον απάσης της οικουμένης, η λαμπάς η άσβεστος, ο στέφανος της παρθενίας, το σκήπτρον της ορθοδοξίας, ο ναός ο ακατάλυτος και χωρίον του αχωρήτου, η μήτηρ και παρθένος.
Η φράση χωρίον του αχωρήτου σημαίνει ότι ο αχώρητος Θεός δηλαδή ο Υιός του Θεού που δεν τον χωρούν τα σύμπαντα χώρεσε σε σένα, κατοίκησε μέσα σου, το ίδιο το εκφράζει και σε λίγες γραμμές πιο κάτω, χαίροις η τον αχώρητον χωρήσασα εν μήτρα αγία παρθενική.
Στην μήτρα της Αγίας Παρθένου χώρεσε ο αχώρητος Κύριος.
Επειδή οι αιρετικοί Νεστοριανοί το θεωρούσαν αταίριαστο και απρεπές για την θεότητα να κατοικήσει στην μήτρα μιας γυναίκας, ο Άγιος Κύριλλος κηρύττει, τις ήκουσε πώποτε οικοδόμον, ναόν ίδιον οικοδομήσαντα και κωλυόμενον οικείν εν αυτώ;
Δηλαδή ένας οικοδόμος κατασκευάζει μια οικοδομή, μια κατοικία για τον εαυτό του, αυτός ο οικοδόμος δεν μπορεί να κατοικήσει σε αυτό το οικοδόμημα; Υπάρχει κάτι που μπορεί να τον εμποδίσει; Ακούστηκε ποτέ τέτοια περίπτωση;
Πάνω σε αυτό το θέμα, δηλαδή στο εάν είναι απρεπές να κατοικήσει ο Θεός στα σπλάχνα μιας γυναίκας και να φορέσει την ανθρώπινη φύση κάνει παρατηρήσεις και ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης στον μέγα κατηχητικό λόγο του.
Μόνον αισχρόν τη εαυτού φύσει το κακόν εστί και ει τι προς την κακία οικείως έχει, δηλαδή αισχρό και απρεπές είναι εκ φύσεως μόνο το κακό και οτιδήποτε συγγενεύει με το κακό. Φυσικά το ανθρώπινο σώμα σαν κατασκεύασμα του Θεού δεν είναι κακό.
Στην πέμπτη ομιλία που εκφωνήθηκε στην Έφεσο ο Άγιος Κύριλλος παρατηρεί ότι οι Νεστοριανοί ως προς το πρόσωπο του Ιησού Χριστού σκέπτονται με Ιουδαΐζουσα διάνοια.
Αναφέρεται και σε μια περικοπή του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου όπου οι Ιουδαίοι προσάπτουν μια κατηγορία προς τον Κύριο, "πως εσύ ενώ είσαι άνθρωπος κάνεις τον εαυτό σου Θεό;" Αυτό το λένε και οι Νεστοριανοί.
Απευθυνόμενος προς αυτούς ο Άγιος Κύριλλος γράφει, ω ανόητε και βδελυρώτατε, ου συνήκας το μυστήριον· ου γαρ άνθρωπος ων, εποίησεν εαυτόν Θεόν· αλλά Θεός ων φύσει, γέγονεν άνθρωπος ατρέπτως και ασυγχύτως.
Δηλαδή το σωστό είναι όχι ότι ο Ιησούς ήταν άνθρωπος και έκανε τον εαυτό του Θεό αλλά ότι ήταν εκ φύσεως Θεός και έγινε άνθρωπος χωρίς να τραπεί η θεότητα σε ανθρωπότητα και χωρίς να συγχέεται η ανθρωπότητα με την θεότητα.
Στη συνέχεια ο σοφός πατήρ ομιλεί για δυο γεννήσεις την εκ Θεού Πατρός και την εκ γυναικός κατά σάρκα.
Την πρώτη γέννηση την ονομάζει απόρρητον, σε αυτήν την περιοχή του λόγου υπάρχει μια πολύ ωραία διατύπωση η εκφορά είναι σε δεύτερο πρόσωπο, απευθύνεται δηλαδή ο Άγιος Κύριλλος σε Νεστοριανό, κεχρημάτικεν Υιός ανθρώπου ίνα ημάς σώση· γέγονε κατά σε, δια σε, και έμεινε δι' αυτόν όπερ ην.
Δηλαδή έγινε ο Σωτήρ Υιός ανθρώπου άνθρωπος για να μας σώσει, έγινε όπως είσαι εσύ για να σωθείς εσύ και παρέμεινε για τον εαυτό του ότι ήταν, δηλαδή Θεός.
Στην συνέχεια ο Άγιος Κύριλλος κάνει αναφορά στο περίφημο χωρίο Βαρούχ γ’36-38.
Ο Βαρούχ ήταν μαθητής του προφήτου Ιερεμία.
Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν, οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήμης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ παιδὶ αὐτοῦ καὶ Ἰσραὴλ τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ᾿ αὐτοῦ· μετὰ τοῦτο ἐπὶ γῆς ὤφθη καὶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη.
Αυτός είναι ο Θεός μας κανένας δεν συγκρίνεται μαζί του, βρήκε την τέλεια σοφία και την έδωσε στον δούλο του Ιακώβ και στον αγαπημένο του Ισραήλ, ύστερα από αυτό εμφανίστηκε στη Γη και συναναστράφηκε με τους ανθρώπους.
Εδώ σε αυτή την περικοπή δεν υπάρχει κάτι που να ενισχύει την Νεστοριανή άποψη, δεν διαχωρίζεται το πρόσωπο για το οποίο ομιλεί ο Βαρούχ σε δυο πρόσωπα, πρόκειται για ένα πρόσωπο το οποίο παλιά χορήγησε στον Ισραηλιτικό λαό τον σοφό Μωσαϊκό νόμο που μπόρεσε να διατηρήσει το έθνος και αργότερα ενανθρώπησε έγινε κάτοικος της Γης και περπάτησε ανάμεσα στους ανθρώπους.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΠΟΛΥ!
ΑπάντησηΔιαγραφή