Της μετανοίας ανοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα ερμηνεία

Αποστόλου Ανδρέα του πρωτόκλητου 30/11/2020

ο άγιος γέροντας Νεκτάριος Βιτάλης

άγιε Νεκτάριε πρέσβευε υπέρ υμών

Ύμνοι Τριωδίου της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας

ερμηνεία

Το πασίγνωστο Τριώδιο είναι ένα βιβλίο το οποίο διαβάζεται από την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου έως και το Μεγάλο Σάββατο. Σε αυτό έχουμε τρία τροπάρια τα οποία λέγονται στον Όρθρο και είναι κατάλληλο να γίνει μια μετάφραση διότι θα είναι πάρα πολύ ωφέλιμο για εμάς. Μετάφραση των λειτουργικών ύμνων είναι αποκλειστικά η ερμηνεία τους, αυτή είναι που απευθύνεται στους μαθητές Χριστού, η κατά λέξη απευθύνεται σε μαθητές αρχαίων. Εάν γίνεται κάποια κατά γράμμα μετάφραση αυτή σκοπό πρέπει να έχει αποκλειστικά το να γίνουν κατανοητές λέξεις και πρέπει να εντάσσεται στην ερμηνεία. Η μετάφραση των ύμνων στα Νέα είναι μη ωφέλιμη, όσο και αν φαίνεται παράδοξο είναι αμαρτία διότι καταστρέφει θεόθεν αριστουργήματα, αποτρέπει να βοηθηθεί ο αδελφός και κυρίως καταστρέφει την διδαχή για την προσέγγιση του Θείου που για αυτήν τόσο πάλεψαν ανά τους αιώνες οι φωτισμένοι άγιοι όπως ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς.

Τα τρία τροπάρια έχουν βαθύτατο νόημα διότι είναι εκ Πνεύματος ενώ το κάθε ένα είναι μέρος συνόλου και όχι μεμονωμένο. Ως εκ τούτου η ερμηνεία θα πρέπει να διαβαστεί έως το τέλος και έπειτα αποδίδεται η εικόνα στον νου του νοήματος των τροπαρίων.

Υπάρχει κάτω στο τέλος υπεραπλουστευμένη ερμηνεία

Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα, ὀρθρίζει γάρ τό πνεῦμά μου πρός ναόν τόν ἅγιόν σου ναόν φέρον τοῦ σώματος, ὅλον ἐσπιλωμένον, ἀλλ' ὡς οἰκτίρμων κάθαρον, εὐσπλάγχνῳ σου ἐλέει.

Αγωνίζεσθε εἰσελθεῖν διά τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πολλοί, λέγω ὑμῖν, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν

Προτού δούμε τι ακριβώς νόημα αποδίδεται στα τροπάρια πρέπει να διαβάσουμε ένα Ευαγγελικό απόσπασμα το οποίο είναι απαραίτητο ώστε να το έχουμε υπόψιν διότι σε αυτό δίδουν απάντηση τα τροπάρια. Το απόσπασμα είναι το εξής:

Αγωνίζεσθε εἰσελθεῖν διά τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πολλοί, λέγω ὑμῖν, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν καί οὐκ ἰσχύσουσιν. ἀφ᾿ οὗ ἂν ἐγερθῇ ὁ οἰκοδεσπότης καί ἀποκλείσῃ τήν θύραν, καί ἄρξησθε ἔξω ἑστάναι καί κρούειν τήν θύραν λέγοντες· Κύριε Κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν· καί ἀποκριθείς ἐρεῖ ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς πόθεν ἐστέ Λουκ. 13,24-25.

Ρώτησε κάποιος τον Χριστό, Κύριε, λίγοι είναι άραγε εκείνοι που σώζονται; Απάντησε τότε ο Χριστός σε όσους τον ακολουθούσαν, αγωνίζεστε να εισέλθετε στην Βασιλεία του Θεού από την στενή πύλη. Σας λέω ότι πολλοί θα ζητήσουν να μπουν στην Βασιλεία αλλά δεν θα μπορέσουν να το επιτύχουν. Όταν δε κάποτε σηκωθεί ο οικοδεσπότης και κλείσει την πόρτα και αρχίσετε όσοι είστε έξω να χτυπάτε λέγοντας, Κύριε Κύριε άνοιξέ μας, τότε θα σας πει, δεν ξέρω από που είσαστε, δεν σας γνωρίζω.

Καθώς ξεκινάει η αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή έχουμε λοιπόν το απολύτως κατάλληλο αίτημα όπως θα διαπιστώσουμε. Το τροπάριο ξεκινάει με την φράση άνοιξε μου τις πύλες της μετάνοιας. Οι πύλες τις οποίες ζητούμε να ανοίξει ο Χριστός δεν είναι σε πληθυντικό η στενή πύλη αλλά είναι πύλες πριν την στενή πύλη πίσω από την οποία βρίσκεται η στενή οδός η οποία οδηγεί στην Βασιλεία. Ο άνθρωπος εκζητεί το άνοιγμα των πυλών της μετανοίας, ποιες ακριβώς όμως είναι αυτές; Εδώ δεν γίνεται λόγος για την μετάνοια η οποία παρουσιάζεται σαν να έχει πολλές πύλες, ούτε γίνεται λόγος για κάποια γεγονότα τα οποία θα μας βοηθήσουν να μετανοήσουμε, αυτά αν υπήρξαν έχουν έρθει εκ Θεού πριν από την συγκεκριμένη αίτηση.

Με την φράση "πύλες μετανοίας" γίνεται λόγος για τους δρόμους της θεάρεστης πολιτείας, γίνεται λόγος για τις εντολές, η αίτηση λέει το Ψαλμικό, τάς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καί τάς τρίβους σου δίδαξόν με. ὁδήγησόν με ἐπί τήν ἀλήθειάν σου καί δίδαξόν με, ὅτι σύ εἶ ὁ Θεός ὁ σωτήρ μου. Ψαλ. 24,4-5. Κάνε γνωστές Κύριε σε εμένα τις οδούς των εντολών σου, δίδαξε με τους δρόμους της θεάρεστης πολιτείας. Οδήγησε με στο να γνωρίσω και να δεχθώ την αλήθειά σου. Δίδαξε με ώστε να εννοήσω βαθύτατα και να παραδεχθώ ακλόνητα ότι εσύ είσαι ο Θεός μου και ο σωτήρ μου.

Αυτές είναι οι πύλες της μετανοίας του τροπαρίου και ο λόγος που έχουμε πληθυντικό.

Αν δεν έλθει αυτό το άνοιγμα, ο άνθρωπος όχι δεν μπορεί να περπατήσει την τεθλιμμένη οδό που είναι μετά την στενή πύλη αλλά ούτε την στενή πύλη δεν μπορεί να διαβεί. Έπειτα από το άνοιγμα αυτών των πυλών θα περάσει την στενή πύλη ώστε να βαδίσει την στενή οδό. Σε αυτό το τροπάριο αλλά και στον ψαλμό δεν έχουμε αίτηση κοινοποίησης ή γνωστοποίησης των εντολών, επί το απλούστερον δεν ζητάμε ο Θεός να μας πει ποιες είναι οι εντολές, αυτές εξ άλλου ήταν τριψήφιο αριθμό ετών δοσμένες και πασίγνωστες πριν γραφτεί ο συγκεκριμένος ψαλμός πόσο μάλλον ο ύμνος. Στο τροπάριο έχουμε εκζήτηση και αποδοχή της αληθείας, της πίστεως στον Θεό ως κυβερνήτη και σωτήρα. Μπορεί να ειπωθεί απλουστευμένα, δίδαξέ με τις εντολές σου και αυτό σε αντίθεση με τις εντολές του κόσμου τούτου που μέχρι τώρα ακολουθούσε. Το λεχθέν του ψαλμού ισχύει και για τον μετανοούντα αλλά και για τον προχωρημένο στον δρόμο. Βεβαίως το ένα, τροπάριο, είναι μέρος συνόλου και κάνει αναφορά σε αυτόν που προσέρχεται ενώ το ψαλμικό αναφέρεται και στον προσερχόμενο και στον προχωρημένο. Στο τροπάριο έχουμε την αίτηση προς τον Χριστό για το άνοιγμα των πυλών της μετανοίας, σε αυτόν αιτούμαστε διότι το άνοιγμα οποιονδήποτε πυλών, είτε των πυλών της μετανοίας, είτε της στενής πύλης, είτε της θύρας του Παραδείσου, είναι χάρισμα και δωρεά, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν, θα ζητήσουν να εισέλθουν, ἄνοιξόν μοι. Ο άνθρωπος μόνος του δεν επιτυγχάνει οτιδήποτε από την σωτηρία για αυτό και ο ψάλλων δεν έφερε τον εαυτό του, δεν λέει "εαυτόν φέρω εις τον ναόν τον άγιόν σου", αλλά έφερε τον ναό του σώματος, ναόν φέρον τοῦ σώματος, στον οποίο ο Θεός Πνεύμα εντός μας προτρέπει να μετανοήσουμε, τό Πνεῦμα ὑπερεντυγχάνει ὑπέρ ἡμῶν στεναγμοῖς ἀλαλήτοις· ὁ δέ ἐρευνῶν τάς καρδίας οἶδε τί τό φρόνημα τοῦ Πνεύματος, ὅτι κατά Θεόν ἐντυγχάνει ὑπέρ ἁγίων Ρωμ. 8,26. Και αυτό επίσης το Άγιο Πνεύμα μας βοηθεί επιπλέον σε όλες τις αδυναμίες μας, απαλύνει τους κόπους και τους πόνους και τις θλίψεις μας. Ειδικότερα δε επειδή εμείς δεν γνωρίζουμε πως πρέπει να προσευχηθούμε και τι να ζητήσουμε στην προσευχή μας, αυτό τούτο το Πνεύμα το Άγιο μεσιτεύει με το παραπάνω υπέρ μας, εμπνέει στις καρδίες μας στεναγμούς ιερής κατανύξεως, που δεν είναι δυνατόν να εκφρασθούν με λόγια και οι οποίοι μας υψώνουν προς τον Θεό.
Δηλαδή το πρώτο τροπάριο είναι η αίτηση του Θεού Πνεύματος τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι, προς τον Θεό Υιό, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν, δια στόματος του ανθρώπου ο οποίος μόλις έχει ακούσει πριν εντός του την φωνή του Πνεύματος η οποία του φώναζε να μετανοήσει. Έχουμε μια αίτηση αυτού που "εκδαπάνησε τον βίο ραθύμως εν αμαρτίαις", αυτού που μέχρι πρότινος ακολουθούσε τους δρόμους της αμαρτίας και ήταν τω Διαβόλω δουλεύων. Όπως αυτός που ακολουθεί τον Χριστό είναι τω Κυρίω δουλεύων, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες Ρωμ. 12,1, έτσι και όποιος ποιεί την αμαρτία και έχει πάθη είναι τω Διαβόλω δουλεύων. Όποιος είναι μέσα στην αμαρτία και δούλος της έχει εσπιλωμένο τον ναό του σώματος, ἐσπιλωμένον, δηλαδή λερωμένο, διότι όπως οι Ισραηλίτες οι οποίοι ανά τις διάφορες εποχές αποστασίας θυσίασαν ακόμη και μέσα στον Ναό σε άλλους θεούς, έτσι και αυτός θυσίαζε, δηλαδή παραδεχόταν για θεό και είχε εντολές, τον εαυτό, υλικά, ιδέες, θεωρίες. Οπότε τώρα ο ναός χρειάζεται κάθαρση εκ των ειδώλων, ἀλλ´ ὡς οἰκτίρμων κάθαρον -- δίδαξόν με, ὅτι σύ εἶ ὁ Θεός ὁ σωτήρ μου. Με την λέξη ἐσπιλωμένον, δεν γίνεται λόγος μόνο για τον ναό εαυτό ο οποίος έχει είδωλα, αλλά με την εκλογή της συγκεκριμένης λέξεως γίνεται διασύνδεση της ψυχής και του βαπτίσματος το οποίο είναι ο χιτώνας του Χριστιανού, ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε, Χριστόν ἐνεδύσασθε Γαλ. 3,12.

Εἰσελθών δέ ὁ βασιλεύς θεάσασθαι τούς ἀνακειμένους εἶδεν ἐκεῖ ἄνθρωπον οὐκ ἐνδεδυμένον ἔνδυμα γάμου, καί λέγει αὐτῷ· ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὧδε μή ἔχων ἔνδυμα γάμου; ὁ δέ ἐφιμώθη. τότε εἶπεν ὁ βασιλεύς τοῖς διακόνοις· δήσαντες αὐτοῦ πόδας καί χεῖρας ἄρατε αὐτόν καί ἐκβάλετε εἰς τό σκότος τό ἐξώτερον· ἐκεῖ ἔσται ὁ κλαυθμός καί ὁ βρυγμός τῶν ὀδόντων. Ματθ. 22,11-13 Εισήλθε ο Βασιλεύς να δει τους καθισμένους στο γαμήλιο συμπόσιο και παρατήρησε εκεί ένα άνθρωπο ο όποιος δεν φορούσε το κατάλληλο για γάμο ένδυμα και του λέει, φίλε, πως μπήκες εδώ χωρίς να έχεις κατάλληλο ένδυμα; Εκείνος έμεινε άφωνος. Τότε είπε ο Βασιλιάς στους υπηρέτες, δέστε τον και ρίξτε τον στο πυκνότατο σκότος, εκεί θα είναι ο κλαυθμός και ο τριγμός των οδόντων.

Όταν ο χιτώνας του βαπτίσματος λερώνεται σε εκβάλλει από την Βασιλεία, όταν τον διατηρούμε καθαρό γινόμαστε δεκτοί σε αυτήν, ἵνα αὐτήν ἁγιάσῃ καθαρίσας τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι, ἵνα παραστήσῃ αὐτήν ἑαυτῷ ἔνδοξον τήν ἐκκλησίαν, μή ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυτίδα ἤ τι τῶν τοιούτων, ἀλλ᾿ ἵνα ᾖ ἁγία καί ἄμωμος. Εφ. 5,26-27 για να την αγιάσει, καθαρίζοντας αυτή με το λουτρό του ύδατος, δηλαδή βαπτίσματος, και αυτό για να την παραστήσει στο πλευρό του ως νύμφη ένδοξη και άσπιλη, χωρίς πλέον αυτή να έχει καμία κηλίδα ή ρυτίδα ή τίποτε άλλο από εκείνα που ρυπαίνουν και ασχημίζουν, αλλά να είναι αγία και άμεμπτη.
Παρατηρούμε ότι σε αυτό το τροπάριο που δηλώνεται το λέρωμα έχουμε εκλογή της λέξης εσπιλωμένος, μή ἔχουσαν σπίλον, ενώ στο επόμενο τροπάριο που χρειάζεται και εκεί να δηλωθεί λέρωμα θα δούμε την λέξη ρύπωσα. Θα διαπιστώσουμε ότι είναι οι απολύτως κατάλληλες λέξεις για το νόημα που αποδίδουν οι ύμνοι.

Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, Θεοτόκε, αἰσχραῖς γάρ κατεῤῥύπωσα, τήν ψυχήν ἁμαρτίαις, ὡς ῥᾳθύμως τόν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας, ταῖς σαῖς πρεσβείαις ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας.

καί οὐκ ἰσχύσουσιν

Το προηγούμενο τροπάριο είναι η απάντηση-αίτηση του Θεού Πνεύματος στο ζητήσουσιν εἰσελθεῖν που είπε ο Θεός Υιός. Τώρα τα εδώ λεγόμενα, Τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους, είναι η απάντηση-αίτηση του Θεού Πνεύματος ώστε να μην επέλθει το οὐκ ἰσχύσουσιν. Είδαμε πριν ότι η αίτηση προς τον Χριστό έχει την βάση της στο Ψαλμικό 24,4-5, ο άνθρωπος ζητάει το τάς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καί τάς τρίβους σου δίδαξόν με. Όμως μπορεί ο άνθρωπος να αποδέχεται τον Θεό ως οδηγό και να έχει κατά νου τις εντολές, αλλά αυτό δεν τον ωφελεί απολύτως τίποτα αν δεν υπάρξει και στο επόμενο στάδιο, δηλαδή το πέρασμα μέσα από την στενή πύλη και την βάδιση της στενής οδού, η επέμβαση του Θεού. Ο άνθρωπος αν δεν καθαρθεί από πάσης ἀκαθαρσίας, αν δεν καθαρισθεί από πᾶσαν ῥυπαρίαν καί περισσείαν κακίας, αν δεν αναχωρήσει από οτιδήποτε ήξερε, δεν μπορεί να βαδίσει την στενή οδό, δεν εννοεί οτιδήποτε από τις εντολές ούτε εννοεί την κατάσταση του, οπότε έτσι είναι απλός ακροατής, διό ἀποθέμενοι πᾶσαν ῥυπαρίαν καί περισσείαν κακίας ἐν πραΰτητι δέξασθε τόν ἔμφυτον λόγον τόν δυνάμενον σῶσαι τάς ψυχάς ὑμῶν. Γίνεσθε δέ ποιηταί λόγου καί μή μόνον ἀκροαταί, παραλογιζόμενοι ἑαυτούς. ὅτι εἴ τις ἀκροατής λόγου ἐστί καί οὐ ποιητής, οὗτος ἔοικεν ἀνδρί κατανοοῦντι τό πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ· κατενόησε γάρ ἑαυτόν καί ἀπελήλυθε, καί εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν. Ιακ. 1,21-24 Πετάξτε από τις ψυχές σας κάθε ακαθαρσία, κάθε τι που υπολείπεται μέσα σας από τις διάφορες κακίες και δεχθείτε με πραότητα τον λόγο που φυτεύτηκε μέσα σας δια του Ιησού Χριστού και μπορεί να σώσει τις ψυχές σας. Να γίνετε τηρητές των εντολών και όχι μόνο ακροατές, εξαπατώντας τον εαυτό σας με την απλή μόνο ακρόαση του Θείου θελήματος. Διότι εάν κανείς είναι μόνο ακροατής και όχι τηρητής των εντολών του Θεού, αυτός μοιάζει με έναν άνθρωπο ο οποίος απλώς και μόνο κοίταξε καλά στον καθρέπτη την φυσιογνωμία του, είδε μεν καλά τον εαυτό του στον καθρέπτη, φεύγοντας όμως αμέσως ξέχασε ποιος ήταν.
Ο πληθυντικός ευθείες οδοί, τρίβοι, τρίβους, δεν εκλέχθηκε διότι το τροπάριο θέλει να πει ότι είναι πολλές οι οδοί που οδηγούν στην σωτηρία, η οδός της σωτηρίας είναι μια, η πλήρης αποξένωση από κάθε αμαρτία. Πληθυντικό έχουμε διότι οι οδοί που πρέπει να γίνουν ευθείς είναι οι εντολές που προηγουμένως εκζητήθηκε η διδαχή τους.

Ευθείες πρέπει να γίνουν οι εντολές, η θεώρηση αυτών από τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος προηγούμενα ζήτησε την βοήθεια του Θεού έναντι του κόσμου, τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι -- τάς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καί τάς τρίβους σου δίδαξόν με, τώρα καθώς βαδίζει την στενή οδό για να είναι τηρητής και όχι απλός ακροατής πρέπει να αφήσει πᾶσαν ῥυπαρίαν καί περισσείαν κακίας -- πάσης ἀκαθαρσίας, πρέπει με την ενέργεια του Θεού, η νεφέλη που οδηγούσε τους Ισραηλίτες προς την γη της επαγγελίας, και με την οδηγία και πρεσβεία του κάθε Μωυσή, ταῦτα δέ τύποι ἡμῶν ἐγενήθησαν Α Κορ. 10,6, εδώ η Θεοτόκος, ταῖς σαῖς πρεσβείαις, πρόσωπο πολύ ανώτερο σε αγιότητα από τον Μωυσή, να ισιώσει τον δρόμο, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν -- εὔθυνόν μοι τρίβους.

Πρέπει ο άνθρωπος να χωματίσει κάθε φαράγγι, να ισοπεδώσει κάθε βουνό, όλα τα στραβά που έκανε, αμαρτίες, και ότι γνώριζε πρέπει να γίνουν λεία, ειδάλλως θα επέλθει το οὐκ ἰσχύσουσιν και δεν θα ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, δηλαδή δεν θα εισέλθει στην Βασιλεία και θα ακούσει το οὐκ οἶδα ὑμᾶς πόθεν ἐστέ.

Ας δούμε τι λέει ο προφήτης Ησαΐας: Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καί πᾶν ὄρος καί βουνός ταπεινωθήσεται, καί ἔσται πάντα τά σκολιά εἰς εὐθεῖαν καί ἡ τραχεῖα εἰς ὁδούς λείας· καί ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καί ὄψεται πᾶσα σάρξ τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε. Ησ. 40,3-4. Ιδού ακούγεται φωνή ανθρώπου ο οποίος φωνάζει στην έρημο και λέει: ετοιμάστε την οδό δια μέσω της οποίας θα διέλθει ο Κύριος. Κάντε ευθείς και απρόσκοπτους τους δρόμους του Θεού μας. Κάθε φαράγγι πρέπει να χωματιστεί και κάθε όρος και βουνό πρέπει να ισοπεδωθεί. Όλα τα στραβά πρέπει να ευθυγραμμιστούν και κάθε τραχεία, κακοτράχαλη, οδός, πρέπει να γίνει λεία και θα φανεί η δόξα Κυρίου και κάθε άνθρωπος θα δει την σωτηρία που ο Θεός προσφέρει. Ο Κύριος είπε και βεβαίωσε.
Έλαβε τις πύλες τις μετανοίας, Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα -- τάς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καί τάς τρίβους σου δίδαξόν με, όμως για να μπορέσει να βαδίσει την στενή οδό, για να μην είναι μόνο απλός ακροατής αλλά ποιητής, ὅτι εἴ τις ἀκροατής λόγου ἐστί καί οὐ ποιητής, θα πρέπει να υπάρξει αναχώρηση, πάσης ἀκαθαρσίας -- πᾶσαν ῥυπαρίαν, από κάθε τι που γνώριζε και έπραττε, τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους -- εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Κάθε βουνό, βουνός, δηλαδή αμαρτία, κάθε ὄρος, δηλαδή πάθος, κάθε πτώση που προέρχεται από την μη διάθεση για αγώνα ή από θεώρηση των πραγμάτων, οπότε έτσι μπροστά φαίνεται σαν να υπάρχει αδιάβατο φαράγγι, φάραγξ, κάθε διαλογή εντολών εκ μέρους μας, σκολιά οδός, και κάθε εντύπωση ότι κάποιες εντολές είναι σχεδόν ακατόρθωτες, μη λείες οδοί να διαβείς, τραχεῖα εἰς ὁδούς λείας·, πρέπει να εξαφανιστούν, να καθαριστούν, ῥῦσαί με πάσης ἀκαθαρσίας, από τον Θεό ώστε οι οδοί με αυτήν την κάθαρση θα φανούν σε εμάς ευθείς τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους και έπειτα καθώς βαδίζονται οι οδοί θα φανεί η δόξα Κυρίου και εν τέλει ο κάθε άνθρωπος θα δει την σωτηρία που προσφέρει ο Θεός, ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καί ὄψεται πᾶσα σάρξ τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ. Ειδάλλως εφόσον ο άνθρωπος δεν ζητάει την βοήθεια Θεού θα επέλθει το, καί οὐκ ἰσχύσουσιν και αυτή η φράση δεν κάνει λόγο για την στενή πύλη αλλά κάνει αναφορά στην Βασιλεία. Η φράση, ὅτι πολλοί, λέγω ὑμῖν, ζητήσουσιν εἰσελθεῖν καί οὐκ ἰσχύσουσιν, δεν ερμηνεύεται, σας λέω ότι πολλοί θα ζητήσουν να εισέλθουν από την στενή πύλη όμως δεν θα μπορέσουν, αλλά ερμηνεύεται, σας λέω ότι πολλοί θα ζητήσουν να εισέλθουν στην Βασιλεία όμως δεν θα μπορέσουν. Παρατηρούμε στο χωρίο, όπως και στην παραβολή των δέκα παρθένων, ότι οι οδοιπόροι ή άτομα της πίστεως που ζητούσαν να μπουν στην Βασιλεία μένουν έξω από την πόρτα της και όχι από την είσοδο της στενής πύλης, ἀπερχομένων δέ αὐτῶν ἀγοράσαι ἦλθεν ὁ νυμφίος καί αἱ ἕτοιμοι εἰσῆλθον μετ᾿ αὐτοῦ εἰς τούς γάμους, καί ἐκλείσθη ἡ θύρα. ὕστερον δέ ἔρχονται καί αἱ λοιπαί παρθένοι λέγουσαι· κύριε κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν ὁ δέ ἀποκριθείς εἶπεν· ἀμήν λέγω ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς. Ματθ. 25,10. ἀφ᾿ οὗ ἂν ἐγερθῇ ὁ οἰκοδεσπότης καί ἀποκλείσῃ τήν θύραν, καί ἄρξησθε ἔξω ἑστάναι καί κρούειν τήν θύραν λέγοντες· Κύριε Κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν· καί ἀποκριθείς ἐρεῖ ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς πόθεν ἐστέ Λουκ. 13,24-25.

Ο Παράκλητος Άγιο Πνεύμα που συνέθεσε τα τροπάρια λέει με άλλα λόγια ότι έλεγε παλαιότερα ο άλλος Παράκλητος, ο Ιησούς Χριστός. Μάλιστα παρατηρούμε ότι μένουν έξω από θύρα της Βασιλείας και όχι πύλη της Βασιλείας, ἀποκλείσῃ τήν θύραν -- ἐκλείσθη ἡ θύρα -- ἔξω ἑστάναι καί κρούειν τήν θύραν. Ο κάθε άνθρωπος αλλά και ο ζητών την Βασιλεία έχει μπει από πύλη και έχει φτάσει σε θύρα, εκεί εισέρχεται ή μένει εκτός. Εἰσέλθετε διά τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη καί εὐρύχωρος ἡ ὁδός ἡ ἀπάγουσα εἰς τήν ἀπώλειαν, καί πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόμενοι δι᾿ αὐτῆς. τί στενή ἡ πύλη καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός ἡ ἀπάγουσα εἰς τήν ζωήν, καί ὀλίγοι εἰσίν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν! Ματθ. 7,13-14.

Για αυτό και η φράση του τροπαρίου του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα και θύραν μετανοίας ερμηνεύεται ορθώς, "βοηθός έως την εισαγωγή στην Βασιλεία", "βοηθός έως την εισαγωγή στον Παράδεισο", και όχι μεσίτης για άφεση ή μεσίτης αιτημάτων ή πύλη μεσιτείας ή βοηθός μεσίτης να μετανοήσουμε και τα όμοια ενώ η φράση είναι σε συμφωνία με μια σωτήρια πορεία. Θησαυρόν σωτηρίας και πηγήν αφθαρσίας την σε κυήσασαν και πύργον ασφαλείας και θύραν μετανοίας. Οι φράσεις αντιστοιχούν σε σειρά στα εξής: μετάνοια, λήψη χάριτος, αγώνας, εισαγωγή στην βασιλεία. Θησαυρός σωτηρίας είναι ο πολύτιμος μαργαρίτης που προτιμάει ο πιστός και αφήνει όλα τα άλλα, πάλιν ὁμοία ἐστίν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ ἐμπόρῳ ζητοῦντι καλούς μαργαρίτας· ὃς εὑρὼν ἕνα πολύτιμον μαργαρίτην ἀπελθὼν πέπρακε πάντα ὅσα εἶχε καί ἠγόρασεν αὐτό Ματθ. 13,45-46. Και οι άγιοι είναι θησαυροί εκ θησαυροφυλακίων Θεού, ο προφήτης Ιερεμίας λέει ἐξήγαγε φῶς ἐκ θησαυρῶν αὐτοῦ, Ιερ. 10,13, ο Κύριος έβγαλε φως, φανέρωσε φως, από τα θησαυροφυλάκια του φωτός. Πηγή αφθαρσίας είναι το Άγιο Πνεύμα, επί παραδείγματι στον Ψαλμό 35,10 διαβάζουμε ότι ο Θεός είναι πηγή ζωής, ὅτι παρά σοί πηγή ζωῆς, ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. Φορείς Αγίου Πνεύματος είναι οι άγιοι, είναι πηγές Πνεύματος, ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοί ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. τοῦτο δέ εἶπε περί τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν Ιω. 7,38-39. Δεν λέει απλά ότι θα λάβουν λαμβάνειν αλλά είναι και οι ίδιοι ποταμοί Πνεύματος, ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ῥεύσουσιν ὕδατος ζῶντος. Πύργος ασφαλείας σημαίνει τον φρουρό της αμπέλου του Χριστού, δηλαδή τον φρουρό του ποιμνίου,. Διαβάζουμε στον Ησαΐα 5,2 για πύργο της αμπέλου ὠκοδόμησα πύργον με τα εκλεκτά κλήματα που έχει φυτέψει ο Θεός. Ἄσω δή τῷ ἠγαπημένῳ ἆσμα τοῦ ἀγαπητοῦ μου τῷ ἀμπελῶνί μου. ἀμπελὼν ἐγενήθη τῷ ἠγαπημένῳ ἐν κέρατι, ἐν τόπῳ πίονι. καί φραγμόν περιέθηκα καί ἐχαράκωσα καί ἐφύτευσα ἄμπελον Σωρήχ καί ὠκοδόμησα πύργον ἐν μέσῳ αὐτοῦ καί προλήνιον ὤρυξα ἐν αὐτῷ· καί ἔμεινα τοῦ ποιῆσαι σταφυλήν, ἐποίησε δέ ἀκάνθας. Ησ. 5,1-3. Θα ψάλω λοιπόν τώρα εγώ στον αγαπημένο μου αμπελώνα, δηλαδή τον λαό του Θεού, άσμα του αγαπητού μου Κυρίου. Ο αγαπημένος Κύριος απέκτησε αμπέλι σε κάποιον λόφο, σε τόπο παχύ και εύφορο. Έφτιαξα ολόγυρα φράκτη, περιποιήθηκα το έδαφος, έσκαψα τάφρο, έπειτα φύτευσα κλήματα του εκλεκτού είδους Σωρήχ, έκτισα πύργο στο μέσο του αμπελιού, έσκαψα φρεάτιο για να πέφτει σε αυτό ο μούστος και περίμενα να παραγάγει σταφύλια, αυτή όμως παρήγαγε αγκάθια. Την ίδια εικόνα εν συντομία αναφέρει ο Χριστός στον Ευαγγελιστή Ματθαίο όπου βλέπουμε και εκεί πύργο, Ἄλλην παραβολήν ἀκούσατε. ἄνθρωπός τις ἦν οἰκοδεσπότης, ὅστις ἐφύτευσεν ἀμπελῶνα καί φραγμόν αὐτῷ περιέθηκε καί ὤρυξεν ἐν αὐτῷ ληνόν καί ᾠκοδόμησε πύργον, καί ἐξέδοτο αὐτόν γεωργοῖς καί ἀπεδήμησεν. Ματθ. 21,33. Σε Ησαΐα είδαμε καί ὠκοδόμησα πύργον, σε Μιχαία 4,8 βλέπουμε καί σύ πύργος ποιμνίου, δηλαδή προστασία, στον Ιερεμία λέει ο Θεός ἰδού τέθεικά σε ἐν τῇ σήμερον ἡμέρᾳ ὡς πόλιν ὀχυράν καί ὡς τεῖχος χαλκοῦν Ιερ. 1,18 ιδού Ιερεμία σε έχω αναδείξει σαν οχυρωμένη πόλη και σαν τείχος χάλκινο και απόρθητο από τους αντιπάλους, θα πολεμήσουν εναντίων αλλά δεν θα καταφέρουν τίποτα. Οι άγιοι είναι προστάτες και βοηθοί μας ορισμένοι από τον Θεό, μην ακούμε όσα διαδίδει ο κάθε αιρετικός τον οποίο ο Διάβολος βάζει ώστε να μην επικαλούμαστε την βοήθεια των αγίων. Στον προφήτη Ζαχαρία λέει ο Κύριος, εγώ θα είμαι τείχος πύρινο για την Ιερουσαλήμ, δηλαδή θα την προστατέψω, καί ἐγὼ ἔσομαι αὐτῇ, λέγει Κύριος, τεῖχος πυρός κυκλόθεν καί εἰς δόξαν ἔσομαι ἐν μέσῳ αὐτῆς. Ζαχ. 2,9. Όπως σε όλα ομοίως και εδώ παρατηρούμε ότι οι άγιοι είναι τύποι Χριστού. Πύργος ποιμνίου ο Χριστός, πύργοι ποιμνίου οι άγιοι. Πηγή ζωής το Πνεύμα, πηγές ζωή οι άγιοι. Τείχος προστασίας ο Θεός, τείχη προστασίας οι άγιοι.

Τελικώς σε αυτήν την πορεία που παρουσιάζει το τροπάριο του Μικρού Παρακλητικού Κανόνα έχουμε την εισαγωγή στην Βασιλεία θύραν μετανοίας. Θησαυρόν σωτηρίας Μετάνοια. Πηγήν αφθαρσίας Λήψη χάριτος. Πύργον ασφαλείας Αγώνας. Θύραν μετανοίας Εισαγωγή στην βασιλεία. Αυτήν την πραγματικότητα που περιγράφει η πορεία την ζήσαμε στις ημέρες μας στο πρόσωπο του αγίου γέροντος Πορφυρίου. Επειδή όπως μόλις είδαμε να μας λέει η Γραφή στην ζωή κάθε αγίου επαναλαμβάνεται η ζωή και οι πράξεις του Χριστού, μπορούμε επί παραδείγματι να πούμε και για τον άγιο γέροντα Πορφύριο ότι αυτός ήταν πηγή αφθαρσίας, ωφελούσε με τις συμβουλές του με την προσευχή του, ή μπορεί να ειπωθεί ότι ήταν θησαυρός σωτηρίας, με τα χαρίσματά του οδηγούσε κάποιον από την απιστία στον Θεό. Αν μπορούν να ειπωθούν αυτά για τον άγιο γέροντα, πόσο μάλλον περισσότερο ισχύουν για την μητέρα του Θεού. Η Θεοτόκος από την αρχή ως το τέλος της πορείας μας είναι φύλακας φροντιστής και οδηγός, μας οδηγεί έως την πόρτα του Παραδείσου, κρατάει από το χέρι τον πιστό και τον οδηγεί από την μετάνοια, την εύρεση του μαργαρίτη, έως την θύραν μετανοίας, δηλαδή τον Παράδεισο. Ας δούμε τι εννοεί η φράση θύραν μετανοίας.

Ο άνθρωπος με την Πτώση εξήλθε από την θύρα της Βασιλείας, είδαμε πριν ότι γινόταν λόγος για θύρα Ματθ. 25,10 -- θύραν Λουκ. 13,24-25. Η θύρα αυτή έκτοτε κλείστηκε. Όμως με την Σταυρική θυσία ανοίγει ξανά και ο άνθρωπος που εξήλθε αμετανόητος και μη αναγνωρίζοντας τον Θεό ως οδηγό και τελειωτή εισέρχεται τώρα μετανοημένος, εξ ου και η εκλογή της λέξεως μετανοίας.

Η θύρα του Παραδείσου είναι θύρα μετανοίας γιατί την διαβαίνει ο δούλος του Θεού.

Έτσι οι εντολές, η αποδοχή του Θεού ως οδηγού, είναι "πύλες μετανοίας" Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα -- Εἰσέλθετε διά τῆς στενῆς πύλης· ὅτι πλατεῖα ἡ πύλη που οδηγούν στην "θύρα μετανοίας" και θύραν μετανοίας -- ἀποκλείσῃ τήν θύραν -- ἐκλείσθη ἡ θύρα -- ἔξω ἑστάναι καί κρούειν τήν θύραν, πύλες μετανοίας γιατί με αυτές αποδέχεσαι τον Θεό ως οδηγό αφήνοντας τις εντολές του κόσμου. Επειδή στα τροπάρια και στα Βιβλικά χωρία που τα αφορούν συναντήσαμε πύλη θύρα και μετάνοια, αυτό το πασίγνωστο τροπάριο από την Μικρή Παράκληση ήταν ένα πολύ κατάλληλο παράδειγμα περί μεταφράσεως ύμνων και η εισαγωγή ώστε να κατανοήσουμε αφενός ότι οι συνήθεις μεταφράσεις είναι στην πραγματικότητα μια τυχαία αλλαγή των άγνωστων ή μη σε ευρεία χρήση λέξεων με άλλες των Νέων και αφετέρου να εννοήσουμε ότι η φράση ήταν ήδη μεταφρασμένη και επειδή εκ Πνεύματος αυτή είναι η απόλυτη μετάφραση. Μπορεί να γίνει μόνο μια νέα περιφραστική μετάφραση εκ της αρχικής γλώσσας η οποία θα είναι χειρότερη καθότι η άλλη μονολεκτική, πόρτα της βασιλείας που διαβαίνει ο δούλος του Θεού -- θύρα μετανοίας. Η εξαιρετικά απλή και εντελώς κατανοητή ως προς τις λέξεις φράση θύρα μετανοίας είναι μεταφρασμένη και αμετάφραστη, είναι καταληπτή και ακατάληπτη. (Το αρχικό κείμενο είναι μια μετάφραση. Μπορείς να καταλάβεις τις λέξεις αλλά δεν μπορείς να τις εννοήσεις). Μπορεί να ακούγεται αδύνατον γιατί μπροστά μας βλέπουμε Ελληνικά, όμως οι ύμνοι δεν είναι Ελληνικά. Είναι θεωρίες, θέα, θεωρῶ, βλέπω, οι οποίες έγιναν λόγος με Ελληνικά. Έτσι στον λόγο αυτό μπορεί και καταργείται το συντακτικό της χρησιμοποιούμενης γλώσσας και έχουμε λάθος κλίσεις, παράλογες ή λάθος συντάξεις, πλεονασμούς, και το αποτέλεσμα είναι ορθό. Ο Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί ὁ Θεός καί πατήρ ἡμῶν ὁ (οι) ἀγαπήσας (αγαπήσαντες) ἡμᾶς καί δούς (δόντες) παράκλησιν αἰωνίαν. Β Θεσ. 2,16. Ὁ ὢν καί ὁ ἦν (ὁ ἦν=ο ήταν, ο είναι και ο ήταν) Αποκ. 1,4. Της απάτης την πλάνην. Χαιρετισμοί Β' Στάση. Μετά από ευλογία της Υπεραγίας Θεοτόκου στον άγιο γέροντα Δανιήλ να δημοσιοποιηθεί η ερμηνεία των Χαιρετισμών, δείτε εδώ τι σημαίνει η φράση. Άσπιλε, αμόλυντε, άφθορε, άχραντε, αγνή. Ευχή απόδειπνου του αγίου γέροντα Παύλου μονής Ευεργέτιδος. Δείτε εδώ την σημασία. Για να κατανοηθεί η φράση, για να προσεγγιστεί το της Κεφαλής που λέγεται από το Σώμα, για να προσεγγιστεί ο Θεός, δεν χρειάζεται μετάφραση ή γνώσεις αλλά αυτό που μας δίδαξαν οι φωτισμένοι άγιοι όπως επί παραδείγματι ο Γρηγόριος Παλαμάς. Αυτό αποδεικνύεται ακόμη καλύτερα από την συνέχεια του τροπαρίου η οποία ως γνωστόν είναι τοις κραυγάζουσιν έδειξας, ο των πατέρων ημών Θεός, ευλογητός εί. Εδώ ο Θεός Πνεύμα επαναλαμβάνει το Πραξ. 22,14-16 δηλαδή ότι είπε στον Ανανία να μεταφέρει στον τότε Σαύλο, μετέπειτα απόστολο Παύλο, τον οποίο έβλεπε για πρώτη φορά. Πόσο πιθανό φαίνεται αυτό ακόμη και σε έναν που έχει αποστηθίσει όλη την Γραφή; (η ερμηνεία είναι αγίου γέροντος Δανιήλ)

Αφού είδαμε την παρένθεση για την μετάφραση των κειμένων ας φέρουμε τώρα ξανά στον νου όσα μόλις πριν είδαμε και είπε ο Ησαΐας για βουνά φαράγγια δρόμους.

Αυτά ακριβώς έλεγε ότι πρέπει να γίνουν ο Ιωάννης Πρόδρομος ώστε να δεχθούν οι άνθρωποι τον Χριστό. Τα ίδια λέει και ο κάθε Πρόδρομος και Ηλίας σε κάθε εποχή ώστε ο άνθρωπος να δεχθεί τον Χριστό που έρχεται, δηλαδή που είναι στο Ποτήριο. Πρόδρομος και Ηλίας δεν είναι μόνο τα συγκεκριμένα πρόσωπα αλλά είναι και τίτλοι που λαμβάνει ή αν δεν έχει λάβει που έχει την υποχρέωση να λάβει ο κάθε Χριστιανός, ώστε καθώς με ζήλο αγωνίζεται να καλεί ταυτόχρονα προς τον Κύριο, για αυτό ο Θεός Υιός αποκάλεσε τον Πρόδομο δεύτερο Ηλία λέγω δέ ὑμῖν ὅτι Ἠλίας ἤδη ἦλθε Ματθ. 17,12 για αυτό ο Θεός Πνεύμα αποκάλεσε τον Ηλία δεύτερο Πρόδρομο, ο δεύτερος Πρόδρομος της παρουσίας Χριστού, Ηλίας o ένδοξος, απολυτίκιο προφήτη Ηλία. Έλεγε ο Ιωάννης Πρόδρομος ὡς γέγραπται ἐν βίβλῳ λόγων Ἡσαΐου τοῦ προφήτου λέγοντος· φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου, εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους αὐτοῦ· πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καί πᾶν ὄρος καί βουνός ταπεινωθήσεται, καί ἔσται τά σκολιά εἰς εὐθεῖαν καί αἱ τραχεῖαι εἰς ὁδούς λείας, καί ὄψεται πᾶσα σάρξ τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ. Λουκ. 3,4-6. Ο Κύριος μιλώντας στον Ησαΐα δεν κάνει ούτε άσχετες παρατηρήσεις για όρη βουνά φαράγγια και οδούς, ούτε η Γραφή είναι βιβλίο με διηγήματα και έχουμε μεταφορές οι οποίες είναι προς καλλωπισμό, ότι λέει ο Χριστός είναι διδαχή. Αυτά που αναφέρει είναι για την θεώρηση από εμάς των εντολών, για να δούμε τον Θεό πρέπει να γίνουν όσα αναφέρει κεκαλυμμένα πίσω από τις μεταφορές.

Παρατηρούμε ξεκάθαρα να μας διδάσκει μεταξύ άλλων ότι η διαλογή εντολών εκ μέρους μας είναι λάθος, πάντα τά σκολιά εἰς εὐθεῖαν, και δεν οδηγεί στο να ιδωθεί η δόξα του από εμάς. Σκολιός σημαίνει στραβός, στραβός δρόμος. Βλέπουμε κάποιες εντολές και αυτές μπορεί λόγω του αμαρτωλού περίγυρου που έχει ορθώσει ο Διάβολος να μας φαίνονται επί παραδείγματι παρωχημένες και ντεμοντέ, στα μάτια μας να φαίνονται εντολές για άλλες εποχές, όμως αυτό είναι λάθος, όλες οι εντολές πρέπει να ακολουθούνται.

Ο Διάβολος προσπαθεί ώστε η κοινωνία που ζει ο άνθρωπος να είναι αμαρτωλή διότι έτσι το άτομο παρασύρεται ευκολότερα μακριά από τις εντολές ενώ του χρειάζεται και περισσότερος αγώνας. Αυτό ο Διάβολος το κάνει διότι απαλύνεται ο φόβος Θεού, ο άνθρωπος νομίζει ότι επειδή πολλοί κάνουν κάτι αυτό είναι καλό σωστό αγαθό, πυξίδα του γίνεται αυτό που θεωρούν οι άνθρωποι καλό. Τα αυτιά και τα μάτια έχουν αμαρτωλά ακούσματα καθημερινά, η γλώσσα όχι μόνο δεν έχει φραγμό αλλά παραδειγματίζεται κιόλας προς το κακό, ο άνθρωπος μιμείται αλλά και αναγκάζεται να κινηθεί σύμφωνα με το πλήθος και έτσι γίνεται και εκείνος όμοιος.

Αν οι αρχές που πιστεύει η πλειοψηφία είναι διεστραμμένες τότε το άτομο θα είναι εντός αυτών των αρχών κάνοντας συνεχώς την ανομία που είναι νόμιμη ενώ ταυτόχρονα θα υπάρχει μια απάλυνση της αμαρτίας, αυτή θα φαίνεται μικρότερη ή και ανύπαρκτη.

Το τι είναι ευγενές κίνητρο, τι είναι καλό και τι κακό, τι είναι επιτυχία και πρόοδος, τι πρέπει να έχει ο άνθρωπος, το ποιος είναι ανώτερος σκοπός, θα τα έχει πλάσει ο ίδιος ο Σατάν. Ο άνθρωπος θα ζητάει την αμαρτία συνεχώς, δεν θα υπάρχει καμία απολύτως πάλη ώστε να διώξει ο άνθρωπος τον κακό λογισμό. Ο Σατάν με αυτό επιδιώκει να δημιουργήσει την διαβολική αδιάλειπτη προσευχή κατά απομίμηση της γνήσιας νοεράς προσευχής. Τότε ο άνθρωπος μένει συνεχώς στην πλάνη και ενώθηκε με τον Σατανά, ο νους εσωτερικά παραμένει σταθερός και ακίνητος στην διαβολική επίκληση. Θέλει να αναστρέψει το "η επιθυμία γεννά την αμαρτία" σε η αμαρτία γεννά την επιθυμία, εἶτα ἡ ἐπιθυμία συλλαβοῦσα τίκτει ἁμαρτίαν Ιακ. 1,15.

Με αμαρτωλό περίγυρο γίνεται πολλαπλώς ευκολότερο το έργο του Σατάν διότι έτσι όχι μόνο θα γεννάει άτομα ναρκωμένα αλλά θα έχει δημιουργήσει ένα εχθρικό περιβάλλον αν ακολουθείς τον νόμο του Θεού, οπότε με όλα αυτά θα χρειαστεί να παραλείψει αρκετά προκαταρκτικά βήματα για την νίκη. Δεν θα πρέπει να ξεράνει το δέντρο της πίστης, πράγμα δύσκολο, αλλά θα πρέπει απλά να προσπαθήσει ώστε να πάρει τον σπόρο.

Τον σπόρο που έχει ρίξει ο Θεός εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· ἐξῆλθεν ὁ σπείρων τοῦ σπεῖραι τόν σπόρον αὐτοῦ. Εκτός αυτών, ο Θεός στον Ησαΐα μας διδάσκει ότι με την εκζήτηση της βοηθείας του όλες τις εντολές έχουμε την δυνατότητα να τηρήσουμε, καμία δεν είναι ακατόρθωτη, αυτό εννοεί με το να γίνουν οι οδοί λείες, καί ἡ τραχεῖα εἰς ὁδούς λείας, κρυφίως εννοεί τις εντολές που φαίνονται δύσκολο να τηρηθούν, δύσβατες οδοί προς Κύριον, κακοτράχαλοι δρόμοι προς τον Θεό. Μας διδάσκει κάνοντας λόγο για πλήρωση φάραγγος, δηλαδή μυστικώς μας λέει ότι όταν ο άνθρωπος πραγματικά θέλει ο Κύριος έρχεται και συμπληρώνει την αδυναμία. Πληρῶ, πληρώνει σημαίνει γεμίζει, γεμίζει το φαράγγι. Μας διδάσκει ότι από οποιαδήποτε αμαρτία βουνός και πάθος ὄρος μπορούμε να απαλλαγούμε εφόσον αγωνιστούμε και ζητήσουμε την βοήθειά του και παρατηρήσαμε πριν την πλήρωση, γιατί ο συγκεκριμένος βλέπει το φαράγγι, τώρα για τις αμαρτίες και πάθη έχουμε κάτι άλλο που μας διδάσκει και αυτό, δηλαδή το ταπεινωθήσεται. Ο άγιος γέροντας Παΐσιος, άλλος πολύτιμος μαργαρίτης και θησαυρός σωτηρίας των ημερών μας, είπε: εκείνος που αγωνίζεται πολύ καιρό αλλά δεν βλέπει πνευματική πρόοδο έχει υπερηφάνεια και εγωισμό. Πνευματική πρόοδος υπάρχει εκεί που υπάρχει πολύ ταπείνωση. Επίσης παρατηρούμε ότι με την Πτώση ο άνθρωπος έχασε την πνευματική όραση, σκοτίστηκε στον νου, έγινε αντίπαλος του Θεού, τον εχθρεύτηκε.

Για αυτό βλέπουμε οδηγία ώστε να γίνουν ευθείες οι οδοί. Όταν ο άνθρωπος αποφασίσει να πει το ναι στο ετοιμάστε και ποιήστε, ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, δηλαδή να μετανοήσει ειλικρινά και να αναγνωρίσει τον Θεό ως σωτήρα, έπειτα φωτίζεται ενδυναμώνεται δια των μυστηρίων και δεν είναι σκοτισμένος και αντίπαλος Θεού, δεν του φαίνονται οι οδοί στραβές ή δύσβατες, δεν του φαίνονται οι εντολές στραβές ή δύσβατες. Όλα γίνονται από τον Θεό, για αυτό ενώ πριν είπε ἑτοιμάσατε και ποιεῖτε, δηλαδή εσείς να κάνετε κάτι, τώρα λέει πληρωθήσεται -- ταπεινωθήσεται -- ἔσται και όχι πληρώσατε πάσα φάραγξ, ταπεινώσατε κάθε βουνό, δηλαδή θα αναλάβει ο Θεός.

Όταν ο άνθρωπος μετανοήσει ειλικρινά και εκ καρδίας αναγνωρίσει το Θεό ως σωτήρα, έπειτα φωτίζεται και όχι μόνο δεν του φαίνονται οι οδοί στραβές ή κακοτράχαλες αλλά βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά. Του είναι εύκολο να βαδίσει τις οδούς, του είναι εύκολο να τηρήσει τις εντολές, ενώ ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές δεν απιστεί καθόλου, ἡτοιμάσθην καί οὐκ ἐταράχθην τοῦ φυλάξασθαι τάς ἐντολάς σου. σχοινία ἁμαρτωλῶν περιεπλάκησάν μοι, καί τοῦ νόμου σου οὐκ ἐπελαθόμην. Ψαλ. 118,60-61. Προετοιμάστηκα εν όψει ενδεχόμενων πειρασμών και δεν κλονίσθηκα στην απόφασή μου να τηρήσω τις εντολές. Οι επιβουλές των αμαρτωλών σαν δίχτυα από σχοινί περιπλέχτηκαν επάνω μου αλλά ούτε τότε λησμόνησα τις εντολές σου.

Ο άνθρωπος που δεν είναι σκοτισμένος στον νου, που έχει φωτιστεί, που δεν έχει την κακή αλλά την καλή έχθρα, καλή τουτέστιν προς τον Διάβολο, όχι μόνο βλέπει τις οδούς ευθείες, εἰς εὐθεῖαν, όχι μόνο περπατάει σε αυτές, αλλά τρέχει σε αυτές, ἔδραμον, τρέχει προς τον Θεό, ὁδόν ἐντολῶν σου ἔδραμον, ὅταν ἐπλάτυνας τήν καρδίαν μου. Ψαλ. 118,32.

Ας δούμε τι λέει ο Ψαλμός και στους αμέσως επόμενους στίχους από τον 32, Νομοθέτησόν με, Κύριε, τήν ὁδόν τῶν δικαιωμάτων σου, καί ἐκζητήσω αὐτήν διαπαντός. συνέτισόν με, καί ἐξερευνήσω τόν νόμον σου καί φυλάξω αὐτόν ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου. ὁδήγησόν με ἐν τῇ τρίβῳ τῶν ἐντολῶν σου, ὅτι αὐτήν ἠθέλησα. κλῖνον τήν καρδίαν μου εἰς τά μαρτύριά σου καί μή εἰς πλεονεξίαν. ἀπόστρεψον τούς ὀφθαλμούς μου τοῦ μή ἰδεῖν ματαιότητα, ἐν τῇ ὁδῷ σου ζῆσόν με. στῆσον τῷ δούλῳ σου τό λόγιόν σου εἰς τόν φόβον σου. περίελε τόν ὀνειδισμόν μου, ὃν ὑπώπτευσα· ὅτι τά κρίματά σου χρηστά. ἰδού ἐπεθύμησα τάς ἐντολάς σου· ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ζῆσόν με. Καί ἔλθοι ἐπ᾿ ἐμέ τό ἔλεός σου, Κύριε, τό σωτήριόν σου κατά τόν λόγον σου. Ψαλ. 118,33-41. Φανέρωσέ μου Κύριε τον δρόμο των εντολών σου και θα ζητώ με πόθο να βαδίζω πάντοτε σε αυτόν. Δώσε μου σύνεση και θα ερευνώ για να μαθαίνω βαθύτερα τον νόμο σου και θα τον εφαρμόζω με όλη μου την καρδία. Οδήγησέ με στον δρόμο των εντολών σου διότι αυτόν πόθησε η ψυχή μου. Κάνε την καρδία μου να αισθάνεται κλίση πόθο και αγάπη στις εντολές σου και όχι στην πλεονεξία.

Στρέψε αλλού τα μάτια της ψυχής μου για να μη δω και επιθυμήσω τα μάταια και επιβλαβή του κόσμου αυτού. Βοήθησέ με να πορεύομαι σε όλη μου την ζωή τον δρόμο των εντολών σου. Διώξε μακριά τις ύβρεις των εχθρών μου, πόθησα τις εντολές σου, περιφρούρησε την ζωή μου, είθε να έλθει το έλεός σου σε εμένα και δια αυτού να σωθώ. Παρατηρούμε την ομοιότητα των λόγων του Ψαλμού με την αίτηση των τροπαρίων και βοηθούμαστε να κατανοήσουμε τι εννοούν οι στίχοι τροπαρίων Ψαλμού Ησαΐα και τι διδάσκεται σε εμάς με αυτούς. Έχουμε την εκζήτηση του δρόμου των εντολών, φανέρωσέ μου Κύριε τον δρόμο των εντολών, της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας. Έπειτα έχουμε την αίτηση κάνε την καρδία μου να αισθάνεται πόθο στις εντολές σου και όχι στον κόσμο, τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους ... ῥῦσαί με, πάσης ἀκαθαρσίας. Στον στίχο 41 βλέπουμε είθε να έλθει σε εμένα Κύριε το έλεός σου και να σωθώ σύμφωνα με την υπόσχεσή σου, στο τελευταίο τροπάριο γίνεται λόγος για ἡμέραν τῆς κρίσεως και σωτήριο έλεος, ἀλλά θαρρῶν εἰς τό ἔλεος τῆς εὐσπλαγχνίας σου, ὡς ὁ Δαυΐδ βοῶ σοι. Ἐλέησόν με ὁ Θεός, κατά τό μέγα σου ἔλεος. Το νόημα της αίτησης του δευτέρου και τρίτου τροπαρίου, και δεύτερης και τρίτης αίτησης από τον Ψαλμό 118, μπορούμε να τα συναντήσουμε σε πιο γενικές γραμμές στον Παρακλητικό Κανόνα του αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, προστάτη και φίλου του αγίου γέροντα Νεκτάριου Βιτάλη. Ἐντολῶν μέ πρός τρῖβον τοῦ ἐκ σοῦ σαρκωθέντος Κόρη ὁδήγησον πυλῶν τῆς ἁμαρτίας ἐξαίρουσα Παρθένε τήν ῥοπήν τῆς καρδίας μου -- ἵνα ὑμνῶ σε ἀεί σωθεῖς τῇ χάριτί σου.
Καθώς προχωρούμε στο τροπάριο βλέπουμε ότι γίνεται λόγος για αισχρές αμαρτίες.

Ο άνθρωπος καθώς βαδίζει την στενή οδό βλέπει με την βοήθεια του Θεού ότι ήταν κατερρυπωμένος από αισχρές αμαρτίες, αἰσχραῖς γάρ κατεῤῥύπωσα, τήν ψυχήν ἁμαρτίαις, ὡς ῥᾳθύμως τόν βίον μου, ὅλον ἐκδαπανήσας, εδώ με το αισχρές δεν νοούνται οι σαρκικές ή άλλες αλλά όλες οι αμαρτίες, οποιαδήποτε αμαρτία.

Η λέξη αισχρές είναι διότι όποιος βλέπει με τον γρήγορο νου την αμαρτία αποστρέφεται αυτή, η αμαρτία τώρα δεν του φέρνει ηδονή αλλά αποστροφή. Αυτός είναι ο λόγος που λέει αἰσχραῖς και δεν λέει "βαριές γαρ κατερρύπωσα την ψυχήν αμαρτίες" εφόσον εδώ παρουσιάζεται μια κακή κατάσταση, ο δούλος αμαρτίας, ή δεν λέει "άπειρες γαρ την ψυχήν αμαρτίες" εφόσον όλος ο βίος εκδαπανήθηκε σε αμαρτίες.

Η υμνογραφία της Εκκλησίας κρύβει μέγα πλούτο σοφίας.

Καθώς με την βοήθεια του Θεού ο άνθρωπος εισέρχεται στην στενή πύλη αρχίζοντας να βαδίζει στην στενή οδό, ο Θεός τον βοηθάει να εννοήσει σε έναν πάρα πάρα πολύ μικρό, ελαχιστότατο, βαθμό, την ζημιά που έχει κάνει σε αυτόν η αμαρτία η οποία ζημία είναι ανείπωτη. Αυτό γίνεται ώστε να μας βοηθήσει στον αγώνα.

Μας δείχνει ένα ελαχιστότατο διότι αν ο Θεός μας έδειχνε το πόσο έχουμε ρυπωθεί, αλλά κυρίως το αποτέλεσμα των αμαρτιών, το πόσο έχουμε ζημιωθεί από αυτές, χάσιμο δωρεών, χάριτος, χωρισμός από τον Θεό, θα πεθαίναμε αμέσως, αυτό δεν είναι υπερβολή. Ο άνθρωπος αν έβλεπε σε πλήρη κλίμακα το πόσο είναι λερωμένος αλλά και ζημιωμένος από την αμαρτία θα πέθαινε άμεσα. Για αυτό ο Θεός στην αρχή της μετανοίας μόνο ένα ελάχιστο ελαχίστων μας δείχνει από την κακή κατάσταση που επικρατούσε και την μέγιστη ζημία που είχαμε υποστεί. Το αίσθημα είναι αφόρητο ακόμη και σε δόσεις απειροελάχιστες, ακόμη και σε αυτές είναι το πιο αφόρητο αίσθημα που μπορεί να υπάρξει, είναι εντελώς ανυπόφορο, είναι άπειρες φορές πιο αφόρητο από το χάσιμο της ουράνιας χάρης που κάποιες φορές γίνεται για δοκιμασία.
Οι τρεις φίλοι του Ιώβ, ο Ελιφάζ, ο Βαλδάδ και ο Σωφάρ, πήγαν να τον επισκεφθούν.

Φθάνοντας στον φίλο τους αντίκρισαν την σωματική του ασθένεια. Αντίκρισαν την βαριά ασθένειά του, μάλλον κάποια μορφή λέπρας με επιπλοκή ελεφαντιάσεως, και από την λύπη τους έκαναν να μιλήσουν μια ολόκληρη εβδομάδα, παρεκάθισαν αὐτῷ ἑπτά ἡμέρας καί ἑπτά νύκτας, καί οὐδείς αὐτῶν ἐλάλησεν·. Ιώβ 2,13 κάθισαν κοντά στον Ιώβ επί επτά ημέρες και επτά νύκτες και κανείς από αυτούς δεν άνοιξε το στόμα του να μιλήσει.

Μια εβδομάδα τους πήρε για να μπορέσουν να αρθρώσουν την πρώτη φράση.

Πόσο μάλλον λοιπόν για την ψυχή η οποία είναι απείρως ανώτερη του σώματος και με την αμαρτία είναι σαν το σώμα του Ιώβ, καλυμμένη εξ ολοκλήρου από πληγές και τραύματα.

Μας λέει ο Θεός διαμέσω του προφήτη Ησαΐα, τί ἔτι πληγῆτε προστιθέντες ἀνομίαν; πᾶσα κεφαλή εἰς πόνον καί πᾶσα καρδία εἰς λύπην. ἀπό ποδῶν ἕως κεφαλῆς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ ὁλοκληρία, οὔτε τραῦμα οὔτε μώλωψ οὔτε πληγή φλεγμαίνουσα· οὐκ ἔστιν μάλαγμα ἐπιθῆναι οὔτε ἔλαιον οὔτε καταδέσμους. Ησ. 1,5-6 Γιατί, λέγει ο Κύριος, εξακολουθείτε να πληγώνεστε προσθέτοντας αμαρτίες επάνω στις αμαρτίες; Ολόκληρη η κεφαλή σας εξ αιτίας των αμαρτιών σας έχει κατακυριευτεί από τον πόνο και κάθε καρδία έχει πλημμυρίσει από την οδύνη και την λύπη. Από τα πόδια έως το κεφάλι σας, λέγει ο Κύριος, δεν απέμεινε άρτιο και υγιές μέρος. Δεν υπάρχει απλά ένα τραύμα, εδώ ένα, εκεί ένα, μία μολυσμένη πληγή πιο δίπλα, αλλά όλο το σώμα σας είναι μία πληγή και έτσι δεν είναι δυνατόν να τεθεί ένα κατάπλασμα επάνω στις πληγές, ούτε λάδι, ούτε επίδεσμοι.
Όπως αναφέρει το τροπάριο, δαπάνησε ραθύμως τον βίο.

Όμως αυτός που ῥᾳθύμως τόν βίον μου ὅλον ἐκδαπανήσας σίγουρα είναι σε καλύτερη θέση αμαρτιών από αυτόν που τον βίο δραστηρίως εν αμαρτίες εκδαπανήσας. Ο δεύτερος θα έχει σωρεία αμαρτιών, ο πρώτος θα αδρανούσε ακόμη και αν ήταν να πράξει ορισμένες αμαρτίες. Γιατί άραγε ομιλεί έτσι ο ύμνος; Αυτό γίνεται διότι εδώ με το ῥᾳθύμως δεν έχουμε λόγο για την σωματική τεμπελιά αλλά για την προαίρεση η οποία από την συνεχόμενη αμαρτία τόν βίον μου ὅλον όχι μόνο παραμένει στην ροπή προς το κακό και στην βραδυκινησία προς το καλό που έχει ο άνθρωπος με την γέννησή του, ὅτι ἔγκειται ἡ διάνοια τοῦ ἀνθρώπου ἐπιμελῶς ἐπί τά πονηρά ἐκ νεότητος αὐτοῦ·, Γεν. 8,21, αλλά εν τέλει καταλήγει να εκλέγει συνεχώς ενσυνείδητα το αμαρτωλό.
Η φράση ὡς ῥᾳθύμως τόν βίον μου ὅλον ἐκδαπανήσας δηλώνει το οκνηρό ως προς την αγάπη Θεού πνεύμα το οποίο καθώς εκλέγει συνεχώς το αμαρτωλό κάνει εν τέλει τον άνθρωπο δούλο και εργάτη Διαβόλου οποίος έχει και την τύχη του Διαβόλου την ημέρα της Κρίσεως, βλέπουμε μετά, τρέμω την φοβεράν ἡμέραν τῆς κρίσεως. Λάθος τα: σπατάλησα όλο τον βίο στην τεμπελιά, στην τεμπελιά ξόδεψα τον βίο μου, άσκοπα πέρασε η ζωή μου και τα όμοια. Επίσης λανθασμένο το και, και ῥᾳθύμως τόν βίον μου ὅλον.

Το αντίθετο έχει πει το Πνεύμα στην προς Ρωμαίους επιστολή. Την αντίθετη πορεία και αποτέλεσμα έχει αυτός που είναι μη ράθυμος, που η προαίρεση του ακολουθεί τις εντολές, τῇ σπουδῇ μή ὀκνηροί, έτσι είναι φλογερός, τῷ πνεύματι ζέοντες, και εν τέλει είναι δουλεύων τω Κυρίω, είναι δούλος Θεού, φλέγεται από Θείο έρωτα, ζει σε αυτόν ο Χριστός και συνεχώς εκλέγει το αγαθό, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες.

Τῇ σπουδῇ μή ὀκνηροί, τῷ πνεύματι ζέοντες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες Ρωμ. 12,11 Να έχετε ζήλο και όχι ραθυμία, το πνεύμα σας να είναι πλήρες από την φλόγα του Θεού, να δουλεύετε στον Κύριο. Αυτό που λέει ο απόστολος δεν είναι τυχαία λόγια που του κατέβηκαν εκείνη την ώρα, είναι εξέλιξη και το αποτέλεσμα δεν έρχεται αυτόματα ή μαγικά. Ο άνθρωπος για να γίνει τω Κυρίω δουλεύων ή αλλιώς συνεργός Θεού, σύν-ἔργον, βαδίζει έναν δρόμο. Επί παραδείγματι ο Ιούδας ήταν τη σπουδή οκνηρός, έτσι έγινε τω Πνεύματι σβεσμένος, τό Πνεῦμα μή σβέννυτε Α Θεσ. 5,19, και εντέλει κατάντησε τω Διαβόλω δουλεύων, τουτέστιν πρόδωσε τον Χριστό αλλά και αυτοκτόνησε.

Τα χωρία τότε εἰσῆλθεν εἰς ἐκεῖνον ὁ σατανᾶς και εἰσῆλθε δέ ὁ σατανᾶς εἰς Ἰούδαν εννοούν ότι εκείνη την ώρα ο Ιούδας έγινε τω Διαβόλω δουλεύων, διαβολοποιήθηκε, η χειρότερη μορφή δαιμονισμού. Έφτασε στο αντίθετο από το Κυρίῳ δουλεύοντες.

Καί μετά τό ψωμίον τότε εἰσῆλθεν εἰς ἐκεῖνον ὁ σατανᾶς. λέγει οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· ὃ ποιεῖς, ποίησον τάχιον. Ιω. 13,27. Εἰσῆλθε δέ ὁ σατανᾶς εἰς Ἰούδαν τόν ἐπικαλούμενον Ἰσκαριώτην, ὄντα ἐκ τοῦ ἀριθμοῦ τῶν δώδεκα, καί ἀπελθὼν συνελάλησε τοῖς ἀρχιερεῦσι καί γραμματεῦσι καί στρατηγοῖς τό πῶς αὐτόν παραδῶ αὐτοῖς. Λουκ. 22,3-4 Μπήκε ο σατανάς στον Ιούδα και αυτός πήγε και συνεννοήθηκε με τους αρχιερείς τους γραμματείς και τους στρατηγούς της φρουράς του ναού πως θα πρόδιδε τον Χριστό. Στην αντίθετη πλευρά ο Παύλος ήταν τη σπουδή μη οκνηρός, τω πνεύματι ζέων, και εν τέλει τω Κυρίω δουλεύων ή αλλιώς ήταν συνεργός Κυρίου, Θεοῦ γάρ ἐσμεν συνεργοί· Α Κορ. 3,9 ή αλλιώς ζούσε σε αυτόν ο Χριστός ζῇ δέ ἐν ἐμοί Χριστός Γαλ. 2,20 διότι διαφορετικά δεν μπορεί να υπάρξει συνέργεια, δηλαδή συνεργασία, συνδυασμένη δράση. Στους δυο που είπε το Πνεύμα, τροπάριο και Ρωμαίους, δούλος αμαρτίας, έχει εκδαπανήσει όλο τον βίο στην αμαρτία, εκλέγει συνεχώς την αμαρτία, και τω Κυρίω δουλεύων, ακούραστος εργάτης Θεού, ζει σε αυτόν ο Χριστός και εκλέγει συνεχώς αυτό που θέλει ο Θεός, είναι δούλος Θεού, είναι συνεργός Θεού, δουλεύει μαζί του, Θεοῦ γάρ ἐσμεν συνεργοί· Α Κορ. 3,9, η διαφορά είναι της προαιρέσεως η ραθυμία Τῇ σπουδῇ μή ὀκνηροί.

Βλέπουμε σε αυτό το τροπάριο την λέξη ρύπος, κατεῤῥύπωσα, διότι πρέπει η ψυχή να αφήσει κάθε ρυπαρία, ἀποθέμενοι πᾶσαν ῥυπαρίαν, πριν είχαμε την λέξη σπίλος, ὅλον ἐσπιλωμένον -- μή ἔχουσαν σπίλον ἢ ῥυτίδα, από τα λόγια του αποστόλου για το βάπτισμα, ἵνα αὐτήν ἁγιάσῃ καθαρίσας τῷ λουτρῷ τοῦ ὕδατος ἐν ῥήματι. Δηλαδή ενώ οι λέξεις είναι ίδιες, ρύπος και σπίλος σημαίνει βρωμιά λεκές, έχουμε την απολύτως κατάλληλη εκλογή και χρήση αυτών.

Τά πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν, ἐννοῶν ὁ τάλας, τρέμω τήν φοβεράν ἡμέραν τῆς κρίσεως, ἀλλά θαρρῶν εἰς τό ἔλεος τῆς εὐσπλαγχνίας σου, ὡς ὁ Δαυΐδ βοῶ σοι. Ἐλέησόν με ὁ Θεός, κατά τό μέγα σου ἔλεος.

ἀφ᾿ οὗ ἂν ἐγερθῇ ὁ οἰκοδεσπότης και ἀποκλείσῃ τήν θύραν, και ἄρξησθε ἔξω ἑστάναι και κρούειν την θύραν λέγοντες· Κύριε Κύριε, ἄνοιξον ἡμῖν· και ἀποκριθείς ἐρεῖ ὑμῖν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς πόθεν ἐστέ.

Ο άνθρωπος καθώς έχει αρχίσει να βαδίζει την στενή οδό και εκζητεί την σωτηρία δέχεται όλο και μεγαλύτερο τον φωτισμό του Θεού Πνεύματος.

Με αυτόν τον φωτισμό ενισχύεται σε όλα τα επίπεδα, προχωράει πνευματικά.

Ένα όφελος αυτού του φωτισμού είναι ότι δεν βλέπει μόνο καλύτερα την κατάστασή του αλλά βλέπει ακόμη καλύτερα από πριν και το σημαντικότερο, το αποτέλεσμα των αμαρτιών, που οδηγούν οι αμαρτίες, στο χάσιμο των δωρεών, της χάριτος, και εν τέλει στον χωρισμό από τον Θεό, το πιο αφόρητο από όλα, τρέμω τήν φοβεράν ἡμέραν τῆς κρίσεως. Καθώς προχωρά ο Θεός του δίδει να κατανοήσει και άλλο, σε απειροελάχιστο βαθμό, το αποτέλεσμα των αμαρτιών και αυτό γίνεται όχι ώστε να απελπιστεί αλλά καθώς προχωράει τον δρόμο να έχει νήψη καρδίας, φυλακή καρδίας, του δίδει την καρδίαν νήφουσαν του Αποδείπνου το οποίο διαβάζεται καθημερινώς αλλά και κατά την περίοδο που ψάλουμε αυτά τα τροπάρια. Τον βοηθάει ώστε να την αποκτήσει. Αν δεν φωτίσει ο Θεός τον άνθρωπο αυτός δεν μπορεί να κάνει τίποτα, ούτε να αναγνωρίσει τον Θεό ως οδηγό προς την σωτηρία και να την εκζητήσει φεύγοντας από τις εντολές του κόσμου και ζητώντας τις εντολές του Θεού, της μετανοίας άνοιξόν μου πύλας, ούτε μπορεί να εννοήσει τις εντολές, της σωτηρίας εύθυνόν μοι τρίβους, ούτε να κατανοήσει τα πλήθη των πεπραγμένων του δεινών και να έχει φυλακή καρδίας, ἐννοῶν ὁ τάλας.

Η κατοχή πλούτου του φαίνεται ασφάλεια, η κατάκριση του φαίνεται ανόρθωση, η (επι)κρίση του φαίνεται ενδιαφέρον, οι δικαιολογίες εν αμαρτίαις του φαίνονται δικαίωση, ορισμένες αμαρτίες αλλά και ολόκληρα πάθη όχι μόνο δεν τα εννοεί ως άσχημα αλλά του φαίνονται από ορθά έως και ευσέβεια! Επί παραδείγματι του φαίνεται θεάρεστο και καλό να μεταφράσει τους ύμνους στα Νέα, θεωρεί ότι έτσι καταλαβαίνουν οι πιστοί τι λένε οι ύμνοι ή ότι έτσι θα συμμετέχουν καλύτερα στην λατρεία. Όλα αυτά, ότι ο πλούτος δεν είναι ασφάλεια, η (επι)κρίση δεν είναι ενδιαφέρον και τα όμοια, και το ότι κάτι που πιστεύει η πλειοψηφία ή το ότι οι εντολές του κόσμου τούτου δεν είναι απαραίτητα και καλό αλλά αυτό που ο Θεός διδάσκει είναι το αγαθό και ωφέλιμο, δεύτερο και πρώτο τροπάριο αντίστοιχα, ο άνθρωπος με τον φωτισμό τα εννοεί, μόνο έτσι τα εννοεί, και αναζητά τον Θεό και έπειτα έχουμε να γίνονται ευθείες οι τρίβοι. Οπότε έπειτα από το της σωτηρίας εύθυνόν μοι τρίβους που είδαμε στο προηγούμενο τροπάριο έχουμε τώρα σε αυτό το ἐννοῶν ὁ τάλας δηλαδή την φυλακή καρδίας που είχε ο άσωτος, την καρδία νήφουσα. Ο άσωτος παρουσίασε το γρήγορον νοῦν, σώφρονα λογισμόν, καρδίαν νήφουσαν του Απόδειπνου. Πρώτα ο γρήγορος νους, νους που έγινε με την αρχαία έννοια γρήγορος, γρηγορῶ, δηλαδή έξ-ύπνος, σε εγρήγορση, ξύπνησε, είδε το κακό και το καλό, τον κίνδυνο και την ασφάλεια, "πόσοι από τους εργάτες του πατέρα μου έχουν περίσσιο ψωμί και εγώ πεθαίνω από την πείνα". Έπειτα υπάρχει ο σώφρων λογισμός, "θα πάω στον πατέρα μου και θα του πω: πατέρα, αμάρτησα στον Θεό και σε εσένα, κάνε με σαν ένα υπηρέτη σου". Καρδία νήφουσα, "ενώ ακόμη ο άσωτος βρισκόταν σε μακρινή απόσταση, ο πατέρας του που παρατηρούσε πάντοτε με λαχτάρα στον δρόμο μήπως και γυρίσει πίσω, τον είδε και τον ευσπλαγχνίσθηκε, έτρεξε αμέσως να τον προϋπαντήσει, έπεσε με στοργή στον τράχηλο του παιδιού του το αγκάλιασε και το γέμισε φιλήματα".

Που είναι εδώ η καρδία νήφουσα θα αναρωτηθεί κάποιος;

Ο πατέρας τον δέχτηκε χωρίς καμία παρατήρηση, η συγχώρηση άμεση και πλήρως βεβαιωμένη από τις αντιδράσεις. Ο άσωτος αν δεν είχε καρδίαν νήφουσαν βλέποντας αυτό το γεγονός θα είχε αρχίσει τις δικαιολογίες. Τά πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν όχι κατανοώ, όχι ἐννοῶν, αλλά στους άλλους ρίχνω ο "τάλας", ο εντός εισαγωγικών τάλας, πάει το δοχείο της χάριτος, μειώθηκε. "Ε ναι φταίω, όμως ο φίλος μου, αυτό το φίδι, μου φούσκωνε τα μυαλά λέγοντας για μεγαλεία χωρίς εσένα, έτσι ήταν που έφυγα" ή "ναι, δεν έπρεπε να φύγω, όμως ο άνθρωπος που μου έδωσες να με βοηθάει συνέχεια μου έλεγε "καλά λες, φύγε" και να που με τα λόγια του παρασύρθηκα και έφυγα".
Όταν ο άνθρωπος παρουσιάσει την ειλικρινή την γνήσια μετάνοια, όταν αρχίζει και περπατάει την στενή οδό φωτισμένος από τον Θεό και βλέπει τα πράγματα όπως πραγματικά είναι, τότε ο Διάβολος προσπαθεί εντατικότατα και λυσσαλέα να μην γίνει ο άνθρωπος ο καθαρώτατος ναός τοῦ Σωτῆρος, (κοντάκιο εορτής Εισοδίων Υπεραγίας Θεοτόκου), δηλαδή έμψυχος ναός του σωτήρα Χριστού, ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τόν λόγον μου τηρήσει, καί ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καί πρός αὐτόν ἐλευσόμεθα καί μονήν παρ' αὐτῷ ποιήσομεν. Ναός Χριστού γίνεται ο κάθε ένας μας, σε ανάλογο βαθμό βέβαια ο οποίος εξαρτάται από εμάς. Προσπαθεί να μειωθεί, να γίνει μικρότερο, το δοχείο χάριτος με χιλιάδες κόλπα ώστε αφενός να μην έχει κάποιον ισχυρό αντίπαλο και αφετέρου να υπάρχουν ελπίδες νίκης για αυτόν. Στόχος ο τώρα μετανοημένος άσωτος σιγά σιγά με τις μεθοδείες ει δυνατόν να επιστρέψει ξανά στους χοίρους.

Έχει αμέτρητες μεθοδείες αλλά όλες καταλήγουν στο να χτυπηθούν οι τρεις αρετές, πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, και ειδικά στοχεύει την αγάπη. Από αυτές τις τρεις πηγάζουν και αναβλύζουν όλες οι υπόλοιπες αρετές όπως επί παραδείγματι η ταπείνωση, ο Θεός είναι αγάπη και αιτία της "Άκρας Ταπεινώσεως" ήταν η αγάπη προς το πλάσμα.

Ο Διάβολος δεν αποσκοπεί τόσο να χτυπήσει ευθέως την κάθε αρετή από τις τρεις, πράγμα δύσκολο, αλλά πονηρά πηγαίνει σε ότι αυτές έχουν ως προέκταση, πράγμα ευκολότερο. Δεν είναι ανάγκη να σου βάλουν το δηλητήριο στην καρδιά, αυτήν την προσέχεις, έχεις τώρα ενδυθεί τον θώρακα από την πανοπλία Χριστού εφόσον άρχισες την μάχη της μετανοίας. Στην καρδιά είναι δύσκολο αλλά στο δαχτυλάκι αν βάλουν το δηλητήριο που είναι ακόμη γυμνό ή συνήθως δεν το φυλάς καλά, σιγά σιγά το δηλητήριο θα πάει στην καρδιά και θα την ξεράνει, θα την κάνει λίθινη. Καί εἰσελεύσονται ἐκεῖ καί ἐξαροῦσι πάντα τά βδελύγματα αὐτῆς καί πάσας τάς ἀνομίας αὐτῆς ἐξ αὐτῆς. καί δώσω αὐτοῖς καρδίαν ἑτέραν καί πνεῦμα καινόν δώσω ἐν αὐτοῖς καί ἐκσπάσω τήν καρδίαν τήν λιθίνην ἐκ τῆς σαρκός αὐτῶν καί δώσω αὐτοῖς καρδίαν σαρκίνην· Ιεζ. 11,18-19 Θα εισέλθουν εκεί, θα βγάλουν και θα πετάξουν έξω όλα τα είδωλα, θα απαρνηθούν και θα παύσουν πλέον όλες τις παρανομίες. Άλλη καρδία και νέο πνεύμα θα δώσω σε αυτούς. Θα αποσπάσω την πέτρινη καρδία από το σώμα τους και θα τους δώσω καρδία σάρκινη.

Είναι δύσκολο πια να τον πείσει ώστε να μην αγαπάει άνθρωπο, μπορεί όμως εύκολα να τον πείσει να μην θέλει αρχικά έναν μετά δυο τρεις για τον α ή β λόγο "και σιγά σιγά θα σε φτιάξω καλά εγώ, πας να μου ξεφύγεις ε; βοσκό στα γουρούνια θα σε ξανακάνω"

Είναι αντιπαθητικός. Μα σου έκανε το τάδε πως να τον θες; Δεν άκουσες τι είπε για σένα;

Είναι δύσκολο πια να τον πείσει να μην ελπίζει τίποτα και σε κανένα, να του πάει την πίστη στο μηδέν και τον θεό εαυτό στο εκατό, είναι όμως εύκολο να τον πείσει ότι ο Θεός έχει περιορισμένο πεδίο δικαιοδοσίας δράσης και δύναμη, και σιγά σιγά έως και μόνο ανάμεσα στους τέσσερις τοίχους του ναού.

Έλα τώρα, καλός και ο Θεός δε λέω, αλλά όλο με τον σταυρό στο χέρι που πας καημένε....
Χιλιάδες κόλπα έχει κομμένα και ραμμένα στον κάθε ένα προσωπικά με σκοπό να μειωθεί το δοχείο χάριτος της καρδίας, ει δυνατόν να τον ξανακάνει χοιροβοσκό.

Ενώ στα προηγούμενα είχαμε στιχομυθία με την συμμετοχή και του Θεού Υιού, στο εδώ τροπάριο έχουμε στιχομυθία μεταξύ Θεού Πνεύματος και ανθρώπου.

Έχουμε την κραυγή του ανθρώπου ο οποίος λέει Τά πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν ἐννοῶν ὁ τάλας, τρέμω τήν φοβεράν ἡμέραν τῆς κρίσεως και έπειτα έχουμε ακαριαία την απάντηση του Θεού Πνεύματος προς αυτόν. Το Πνεύμα στην φωνή αυτή απαντάει μυστικά στον άνθρωπο, ἱνατί περίλυπος εἶ. ἔλπισον ἐπί Κύριον καί ποίει χρηστότητα καί κατασκήνου τήν γῆν, καί ποιμανθήσῃ ἐπί τῷ πλούτῳ αὐτῆς. ἀποκάλυψον πρός Κύριον τήν ὁδόν σου καί ἔλπισον ἐπ᾿ αὐτόν, καί αὐτός ποιήσει. Ψαλ. 41,12 Ψαλ. 36,5 και 3.

Γιατί είσαι περίλυπος; Έλπισε στον Θεό! Πλήρη εμπιστοσύνη να έχεις σε αυτόν πάντοτε στον δρόμο της ζωής σου. Εναπόθεσε σε αυτόν τις ελπίδες σου και εκείνος θα πράξει σε εσένα αυτό το οποίο σε συμφέρει και σε χαροποιεί. Αγωνίσου να πράττεις το αγαθό και έτσι θα κατοικήσεις στην γη της επαγγελίας, από τον καλό ποιμένα θα ποιμανθείς και θα απολαύσεις τον πλούτο της. Πόσους δεν έχουμε ακούσει να λένε ότι σε δύσκολες καταστάσεις ή ασθένειες και γενικώς όταν κάποιος είναι περίλυπος, ότι ο Θεός αμέσως έδωσε ελπίδα ή έδωσε δύναμη και παρηγορία να βαδίσουν την θλιμένη οδό που όμως οδηγεί στην Βασιλεία; Καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός ἡ ἀπάγουσα εἰς τήν ζωήν. Είδαμε τον Ιώβ, με την δοκιμασία της ασθένειας έλαμψε και γενικώς όλοι οι μάρτυρες με το αίμα έλαμψαν.
Μόλις ο άνθρωπος ακούσει την μυστική αυτή φωνή απαντάει με το Ψαλ. 50,3 Ἐλέησόν με, ὁ Θεός, κατά τό μέγα ἔλεός σου καί κατά τό πλῆθος τῶν οἰκτιρμῶν σου ἐξάλειψον τό ἀνόμημά μου· -- ὡς ὁ Δαυΐδ βοῶ σοι. Ἐλέησόν με ὁ Θεός, κατά τό μέγα σου ἔλεος.

Ελέησέ με ω Θεέ μου, σύμφωνα προς το άπειρο έλεός σου και σύμφωνα με το απέραντο πλήθος των οικτιρμών σου σβήσε εντελώς την παρανομία μου. Ακόμη περισσότερο, πλύνε με από τον ρύπο της ανομίας μου και από την αμαρτία μου καθάρισέ με γιατί έχω συναίσθηση της ανομίας μου και η αμαρτία μου βρίσκεται πάντοτε μπροστά μου. Σε εσένα μόνο αμάρτησα και τις αμαρτωλές μου πράξεις ενώπιον σου διέπραξα.
Ελπίζει στον Κύριο και όποιος ειλικρινά και γνήσια ελπίζει σε αυτόν προχωράει τον δρόμο και εν τέλει εισέρχεται στην Βασιλεία και απολαμβάνει τα αγαθά της.
Είδαμε αγαπητοί ότι οι ύμνοι της Εκκλησίας μας παρέχουν βαθύτατα νοήματα, έχουν μέγα βάθος σοφίας διότι είναι αποτελέσματα της ενεργείας του Αγίου Πνεύματος οπότε έτσι παρουσιάζουν τα πρώτα και μεγαλύτερα χαρίσματα, ᾧ μέν γάρ διά τοῦ Πνεύματος δίδοται λόγος σοφίας, ἄλλῳ δέ λόγος γνώσεως κατά τό αὐτό Πνεῦμα, ἑτέρῳ δέ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι, ἄλλῳ δέ χαρίσματα ἰαμάτων ἐν τῷ αὐτῷ Πνεύματι. Στα τροπάρια έχουμε τον λόγο σοφίας σε υπερθετικό βαθμό, λόγος σοφίας δεν είναι να λέμε αποφθέγματα ή σοφές συμβουλές πως θα επιτύχει ο άλλος το τάδε ή το δείνα υλικό, αλλά λόγος σοφίας είναι η βαθύτατη κατανόηση της διδαχής και έτσι έπειτα έχουμε τον λόγο της γνήσιας σοφίας. Στα τροπάρια έχουμε και τον λόγο γνώσεως σε υπερθετικό βαθμό, δηλαδή αυτό σημαίνει την ικανότητα μετάδοσης της διδαχής, την καταλλήλως παρουσίαση αυτής σε κάθε περίσταση και άτομο, αυτό το χάρισμα ήταν αιτία δημιουργίας των συγκεκριμένων λόγων της ευχής. Έχουμε την πίστη, τα τροπάρια είναι ένα θαύμα της πίστεως αυτού που τα έλαβε. Τα τροπάρια όπως είδαμε έρχονται άνωθεν αγαπητοί, ειναι θεόπνευστα. Έχουμε το χάρισμα ιαμάτων στα τροπάρια, είδαμε ότι αυτά δεν είναι ούτε τυχαία, ούτε παράταιρα, ούτε άσχετα με την εποχή αλλά κατά πάντα σοφά και κατάλληλα και με εξαιρετικά βαθύτατο νόημα, έρχονται απευθείας από τον ουρανό. Ο πιστός ενισχύεται. Εάν δε κάποιος είναι ασθενής στην πίστη, αν η πίστη του είναι κλονισμένη, αυτός ιάται, θεραπεύεται, διότι βλέπει την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, ακούει με αυτά ξανά το ἐμβλέψατε εἰς, και έτσι εννοεί ότι όπως το Πνεύμα δεν αδρανεί αλλά ενεργεί και μάλιστα απόλυτα καταλλήλως για τον άψυχο ναό και όσα λέγονται στο ψαλτήρι, ομοίως όχι μόνο δεν αδρανεί αλλά ενεργεί και μάλιστα καταλλήλως για τον έμψυχο ναό αλλά και στην ζωή μας. Ο αδελφός βλέπει μπροστά του το Άγιο Πνεύμα, αναπέμπει στον Κύριο την ευχή και ωφελείται πολλαπλώς, ενισχύεται θεραπεύεται ισχυροποιείται. Εμβλέψατε εἰς τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδέ θερίζουσιν οὐδέ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καί ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν; Ματθ. 6,26

Είδαμε ότι οι ύμνοι είναι απόλυτα σύμφωνοι με την Βίβλο ενώ οι αιρετικοί ψευτοποιμένες συκοφαντούν διαδίδοντας ότι η Εκκλησία "δεν μιλάει από την Γραφή". Η κατά λέξη μετάφραση δεν μας κάνει να δούμε την θεοπνευστία η οποία μας ενισχύει πολύ, ούτε μπορούμε να γευτούμε το μεγαλείο των ύμνων. Επιπλέον και κύριον η μετάφραση στα Νέα καταργεί την Ορθόδοξο διδαχή προσέγγισης του Θείου και προάγει την Παπική, γεγονός το οποίο είναι μεγάλη αμαρτία. Δεν είναι τυχαίο ότι τόσοι μεγάλοι άγιοι δεν έκαναν λόγο για μεταφράσεις των ύμνων ενώ ήταν σχεδόν αγράμματοι. Μερικοί από τους αγίους δεν ήταν ούτε του δημοτικού, γεγονός που θα τους έδινε ένα παραπάνω λόγο να ζητήσουν πρώτοι την μετάφραση. Αντιθέτως όχι μόνο δεν είχαν ανάγκη μετάφρασης αλλά και κατανοούσαν τους ύμνους άριστα και θεολογούσαν υψηλότατα. Αλλά και σαν λογοτεχνικά δημιουργήματα αν θέλαμε να τα δούμε, όλη η Ορθόδοξος υμνολογία βρίσκεται μακράν στην κορυφή της παγκοσμίου λογοτεχνίας. Ο τρόπος που αποδίδουν τα νοήματα και ο λυρισμός των ύμνων της Εκκλησίας είναι απαράμιλλος ασύγκριτος ασυναγώνιστος. Με όρους του κόσμου αν η αντίστροφη μηχανική του τροπαρίου Θησαυρόν σωτηρίας είναι εκπληκτική πόσο μάλλον η δημιουργία.

Άξιο αναφοράς και το γεγονός ότι αυτοί οι δημιουργοί δεν έκαναν καμία προσπάθεια όπως ένας του κόσμου ποιητής ή συγγραφέας που δουλεύει το έργο του καιρό. Ο Παύλος σε 6 λέξεις έγραψε με την ομορφότερη ποίηση την πορεία του Χριστιανού και αυτός ήταν ο τρόπος που μιλούσε, υπαγόρευσε στον Τέρτιο ολόκληρη την επιστολή σε δέκα λεπτά, σε άλλον θα έπαιρνε ένα μήνα μόνο για τον στίχο 12,11. Ο υμνογράφος των τροπαρίων θα μπορούσε να φτιάχνει δέκα είκοσι τριάδες ύμνων την ημέρα χωρίς καν να προσπαθήσει.

ΥΠΕΡΑΠΛΟΥΣΤΕΥΜΕΝΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Στα τρια τροπάρια έχουμε μια πορεία. Το πρώτο είναι η αποδοχή του Θεού ως οδηγού από τον άνθρωπο, έπειτα στο δεύτερο έχουμε την κάθαρση και στο τρίτο την φυλακή καρδίας τον αγώνα και την σωτηρία. Με την φράση "πύλες μετανοίας" γίνεται λόγος για τους δρόμους της θεάρεστης πολιτείας, για τις εντολές. Η αίτηση Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας λέει το Ψαλμικό, τάς ὁδούς σου, Κύριε, γνώρισόν μοι, καί τάς τρίβους σου δίδαξόν με. ὁδήγησόν με ἐπί τήν ἀλήθειάν σου καί δίδαξόν με, ὅτι σύ εἶ ὁ Θεός ὁ σωτήρ μου. Ψαλ. 24,4-5. Κάνε γνωστές Κύριε σε εμένα τις οδούς των εντολών σου, δίδαξε με τους δρόμους της θεάρεστης πολιτείας. Οδήγησε με στο να γνωρίσω και να δεχθώ την αλήθειά σου. Δίδαξε με ώστε να εννοήσω βαθύτατα και να παραδεχθώ ακλόνητα ότι εσύ είσαι ο Θεός μου και ο σωτήρ μου. Υπάρχει η έκφραση για ναό σώματος ναόν φέρον τοῦ σώματος, διότι εντός μας ο Θεός Πνεύμα μας προτρέπει να μετανοήσουμε, τό Πνεῦμα ὑπερεντυγχάνει ὑπέρ ἡμῶν στεναγμοῖς ἀλαλήτοις· ὁ δέ ἐρευνῶν τάς καρδίας οἶδε τί τό φρόνημα τοῦ Πνεύματος, ὅτι κατά Θεόν ἐντυγχάνει ὑπέρ ἁγίων Ρωμ. 8,26. Όμως ο άνθρωπος για να μπορέσει να βαδίσει την στενή οδό, για να μην είναι μόνο απλός ακροατής των εντολών αλλά ποιητής, ὅτι εἴ τις ἀκροατής λόγου ἐστί καί οὐ ποιητής, θα πρέπει να υπάρξει αναχώρηση, πάσης ἀκαθαρσίας -- πᾶσαν ῥυπαρίαν, από κάθε τι που γνώριζε και έπραττε, τῆς σωτηρίας εὔθυνόν μοι τρίβους -- εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. Οι τρίβοι της σωτηρίας που πρέπει να γίνουν ευθείς είναι οι εντολές. Διό ἀποθέμενοι πᾶσαν ῥυπαρίαν καί περισσείαν κακίας ἐν πραΰτητι δέξασθε τόν ἔμφυτον λόγον τόν δυνάμενον σῶσαι τάς ψυχάς ὑμῶν. Γίνεσθε δέ ποιηταί λόγου καί μή μόνον ἀκροαταί, παραλογιζόμενοι ἑαυτούς. ὅτι εἴ τις ἀκροατής λόγου ἐστί καί οὐ ποιητής, οὗτος ἔοικεν ἀνδρί κατανοοῦντι τό πρόσωπον τῆς γενέσεως αὐτοῦ ἐν ἐσόπτρῳ· κατενόησε γάρ ἑαυτόν καί ἀπελήλυθε, καί εὐθέως ἐπελάθετο ὁποῖος ἦν. Ιακ. 1,21-24 Πετάξτε από τις ψυχές σας κάθε ακαθαρσία, κάθε τι που υπολείπεται μέσα σας από τις διάφορες κακίες και δεχθείτε με πραότητα τον λόγο που φυτεύτηκε μέσα σας δια του Ιησού Χριστού και μπορεί να σώσει τις ψυχές σας. Να γίνετε τηρητές των εντολών και όχι μόνο ακροατές, εξαπατώντας τον εαυτό σας με την απλή μόνο ακρόαση του Θείου θελήματος. Διότι εάν κανείς είναι μόνο ακροατής και όχι τηρητής των εντολών του Θεού, αυτός μοιάζει με έναν άνθρωπο ο οποίος απλώς και μόνο κοίταξε καλά στον καθρέπτη την φυσιογνωμία του, είδε μεν καλά τον εαυτό του στον καθρέπτη, φεύγοντας όμως αμέσως ξέχασε ποιος ήταν. Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ· ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου. εὐθείας ποιεῖτε τάς τρίβους τοῦ Θεοῦ ἡμῶν. πᾶσα φάραγξ πληρωθήσεται καί πᾶν ὄρος καί βουνός ταπεινωθήσεται, καί ἔσται πάντα τά σκολιά εἰς εὐθεῖαν καί ἡ τραχεῖα εἰς ὁδούς λείας· καί ὀφθήσεται ἡ δόξα Κυρίου, καί ὄψεται πᾶσα σάρξ τό σωτήριον τοῦ Θεοῦ, ὅτι Κύριος ἐλάλησε. Ησ. 40,3-4. Ιδού ακούγεται φωνή ανθρώπου ο οποίος φωνάζει στην έρημο και λέει: ετοιμάστε την οδό δια μέσω της οποίας θα διέλθει ο Κύριος. Κάντε ευθείς και απρόσκοπτους τους δρόμους του Θεού μας. Κάθε φαράγγι πρέπει να χωματιστεί και κάθε όρος και βουνό πρέπει να ισοπεδωθεί. Όλα τα στραβά πρέπει να ευθυγραμμιστούν και κάθε τραχεία, κακοτράχαλη, οδός, πρέπει να γίνει λεία και θα φανεί η δόξα Κυρίου και κάθε άνθρωπος θα δει την σωτηρία που ο Θεός προσφέρει. Ο Κύριος είπε και βεβαίωσε. Στο τρίτο τροπάριο έχουμε την φυλακή καρδίας, Τά πλήθη τῶν πεπραγμένων μοι δεινῶν, ἐννοῶν ὁ τάλας, τρέμω τήν φοβεράν ἡμέραν τῆς κρίσεως, τον αγώνα και εν τέλει την εισαγωγή στην Βασιλεία δι ελέους Θεού, ἀλλά θαρρῶν εἰς τό ἔλεος τῆς εὐσπλαγχνίας σου, ὡς ὁ Δαυΐδ βοῶ σοι. Ἐλέησόν με ὁ Θεός, κατά τό μέγα σου ἔλεος. Το νόημα της αίτησεως των τριών τροπαρίων μπορούμε να το συναντήσουμε στον 118ο Ψαλμό, στίχοι 33-41. Το νόημα του δευτέρου και τρίτου τροπαρίου μπορούμε να το συναντήσουμε στον θεόπνευστο Παρακλητικό Κανόνα του Αγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως, προστάτη και φίλου του Αγίου γέροντα Νεκτάριου Βιτάλη.

Ἐντολῶν μέ πρός τρῖβον τοῦ ἐκ σοῦ σαρκωθέντος Κόρη ὁδήγησον πυλῶν τῆς ἁμαρτίας ἐξαίρουσα Παρθένε τήν ῥοπήν τῆς καρδίας μου -- ἵνα ὑμνῶ σε ἀεί σωθεῖς τῇ χάριτί σου.

Το Πνεύμα λέει τα ίδια σε όλους τους αιώνες, μόνο η φρασεολογία αλλάζει.

Νομοθέτησόν με, Κύριε, τήν ὁδόν τῶν δικαιωμάτων σου, καί ἐκζητήσω αὐτήν διαπαντός. συνέτισόν με, καί ἐξερευνήσω τόν νόμον σου καί φυλάξω αὐτόν ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου. ὁδήγησόν με ἐν τῇ τρίβῳ τῶν ἐντολῶν σου, ὅτι αὐτήν ἠθέλησα. κλῖνον τήν καρδίαν μου εἰς τά μαρτύριά σου καί μή εἰς πλεονεξίαν. ἀπόστρεψον τούς ὀφθαλμούς μου τοῦ μή ἰδεῖν ματαιότητα, ἐν τῇ ὁδῷ σου ζῆσόν με. στῆσον τῷ δούλῳ σου τό λόγιόν σου εἰς τόν φόβον σου. περίελε τόν ὀνειδισμόν μου, ὃν ὑπώπτευσα· ὅτι τά κρίματά σου χρηστά. ἰδού ἐπεθύμησα τάς ἐντολάς σου· ἐν τῇ δικαιοσύνῃ σου ζῆσόν με. Καί ἔλθοι ἐπ᾿ ἐμέ τό ἔλεός σου, Κύριε, τό σωτήριόν σου κατά τόν λόγον σου. Ψαλ. 118,33-41.

ΣΕΙΡΑ :

Η ΕΛΛΑΜΨΙΣ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

ΣΤΟΥΣ ΥΜΝΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ

Ερμηνεία στιχηρών του Πάσχα: Αναστήτω ο Θεός

Ερμηνεία ευχής: Και δος ημίν Δέσποτα προς ύπνον απιούσιν

Ερμηνεία ευχής: Κύριε Κύριε ο ρυσάμενος ημάς

Ερμηνεία ευχής: Αγίου Αντιόχου πατρολογίας Migne

Ερμηνεία ευχής: Ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα

Ερμηνεία ευχής: Φως ιλαρόν

Ερμηνεία τροπαρίων:

Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας Ζωοδότα