Φως ιλαρόν μετάφραση ερμηνεία

11/7/2022

20:49 ελθόντες επί την Ηλίου δύσιν

ο προφήτης Δανιήλ Γούβαλης

φως ιλαρόν αγίας δόξης

Έβλεπαν οι Ισραηλίτες ότι το πρόσωπο του Μωυσή ακτινοβολούσε

καί ἦν δεδοξασμένη ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ

Απαγορεύεται αυστηρώς οποιαδήποτε αναπαραγωγή,

ολική μερική περιληπτική κατά παράφραση ή διασκευή.

Οι ερμηνείες Μεγάλης και Μικρής Παράκλησεως, Χαιρετισμών προς την Υπεραγία Θεοτόκο με την αποκάλυψη του για αιώνες αφανούς ποιητού και του αρχαίου ύμνου Φως Ιλαρόν το οποίο ομιλεί για το Άκτιστο Φως, γίνονται με ρητή εντολή Χριστού.

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

1) Φως ιλαρόν. Ο ύμνος κάνει λόγο για την θέα του Ακτίστου Φωτός

2) Φωναίς αισίαις ή φωναίς οσίαις; Η απάντηση στο ερώτημα

3) Η "φωνή οσία" το ρήμα ζωής αιωνίου

Φως ιλαρόν μετάφραση ερμηνεία

Φῶς ἱλαρόν ἁγίας δόξης ἀθανάτου Πατρός,

Ο ύμνος Φως ιλαρόν είναι από τους αρχαιότερους της Εκκλησίας και παγκοσμίως γνωστός. Είναι λοιπόν κατάλληλο όπως έκανε παλαιότερα ο Μέγας Βασίλειος, να δούμε τον ύμνο και όσα μας διδάσκει το Άγιο Πνεύμα με αυτόν, ώστε να γίνει φανερό ότι η Ορθοδοξία διατηρεί ανόθευτη την διδαχή του Χριστού και των αποστόλων. Ο Μέγας Βασίλειος στο έργο του Περί Του Αγίου Πνεύματος το οποίο έγραψε προς τον Αμφιλόχιο επίσκοπο Ικονίου λέει τα εξής για τον ύμνο. Ο δε άλλως μεν ίσως μικροπρεπες ην εις μέσον άγεσθαι, τω δε καινοτομίαν εγκαλουμένω αναγκαίον εις μαρτυρίαν δια του χρόνου την αρχαιότητα, τούτο δη και προσθήσω. Έδοξε τοις πατράσιν ημών μη σιωπή την χάρην του εσπερινού φωτός δέχεσθαι, αλλ' ευθύς φανένοντος ευχαριστείν. Και όστις μεν ο πατήρ των ρημάτων εκείνων της επιλυχνίου ευχαριστίας, ειπείν ουκ έχομεν· ο μέντοι λαός αρχαίαν αφίηση την φωνήν, και ουδενί πώποτε ασεβείν ενομίσθησαν οι λέγοντες· Αινούμεν Πατέρα, και Υιόν, και άγιον Πνεύμα Θεού. Ει δε τις και τον ύμνον Αθηνογένους έγνω, ον ώσπερ τι αλεξητήριον τοις συνούσιν αυτώ καταλέλοιπεν, ορμών ήδη προς την δια πυρός τελείωσιν, οίδε και την των μαρτύρων γνώμην όπως είχον περί του Πνεύματος. MPG 32,203. Από αυτό το απόσπασμα η πατρότητα του ύμνου έχει αποδοθεί λανθασμένα στον μάρτυρα Αθηνογένη όμως παρατηρούμε ότι ο ύμνος είναι μεν γνωστός στον Μέγα Βασίλειο αλλά ο ποιητής είναι άγνωστος σε αυτόν, ειπείν ουκ έχομεν·. Είναι φανερό ότι η απόδοση στον Αθηνογένη έχει αιτία την λανθασμένη κατανόηση της αναφοράς του Μεγάλου Βασιλείου για άλλον ύμνο τον οποίο ο άγιος Αθηνογένης παρέδωσε πριν μαρτυρήσει δια πυρός. Ο άγιος πατήρ και υπέρμαχος της πίστεως Βασίλειος όπως βλέπουμε φέρει τον ύμνο ως επιχείρημα για την Θεότητα του Πνεύματος ενώ χαρακτηρίζει το Φως Ιλαρόν αρχαία φωνή. Δηλαδή ο ύμνος είναι πολύ παλαιότερος από την εποχή του αλλά και από το κοντινό παρελθόν του Βασιλείου. Άλλη πολύ παλαιά μαρτυρία για τον επιλύχνιο ύμνο έχουμε από τον Γρηγόριο Νύσσης. Στον βίο της αγίας Μακρίνας ο άγιος πατήρ μας λέει Ταύτα δεξιούσα, εγώ μεν παρατείνεσθαι πλέον το ημερήσιον επόθουν μέτρον, ως αν μη λήξειε καταγλυκαίνουσα ημών την ακοήν· αλλ' η φωνή των ψαλλόντων προς τας επιλυχνίους ευχαριστίας εξεκαλείτο, καμέ προς την εκκλησίαν εκπέμψασα, πάλιν η Μεγάλη δια των ευχών προς τον Θεόν ανεχώρει. Και η μεν νυξ εν τούτοις ην. Παρατηρώντας την αρχή του ύμνου αρχικά βλέπουμε ότι ξεκινάει με κάποιες παράδοξες φράσεις. Ο Θεός πουθενά στην Παλαιά δεν είναι "ιλαρός" ούτε γνώρισμα του Θεού είναι η "ιλαρότητα". Την λέξη δηλαδή δεν θα την συναντήσουμε για τον Θεό στην Γραφή. Όχι μόνο αυτό αλλά το "ιλαρός" και "ιλαρότητα" πάντοτε κάνει αναφορά στον άνθρωπο. Ἐν πάσῃ δόσει ἱλάρωσον τό πρόσωπόν σου καί ἐν εὐφροσύνῃ ἁγίασον δεκάτην. Σοφ. Σειρ. 35,8 Σε κάθε δωρεά να έχει ιλαρό το πρόσωπό σου και με ευχαρίστηση να προσφέρεις στον ναό το δέκατον των εισοδημάτων σου. Ἴχνος καρδίας ἐν ἀγαθοῖς πρόσωπον ἱλαρόν. Σοφ. Σειρ. 13,26 Έκφραση καρδίας αγαθής είναι το γλυκό και ευχάριστο πρόσωπο. Καί οἶνος εὐφραίνει καρδίαν ἀνθρώπου τοῦ ἱλαρῦναι πρόσωπον ἐν ἐλαίῳ, καί ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει. Ψαλ. 103,15 Ο Κύριος δίδει όλα τα αγαθά αλλά και οίνο που ευφραίνει την καρδία του ανθρώπου και το λάδι προς τροφή του ώστε να γίνεται ιλαρό το πρόσωπον του και άρτο ο οποίος θα στηρίζει την καρδίαν του. Εὐξάμενος δέ πρός Κύριον, καί δεκτά αὐτῷ ἔσται, εἰσελεύσεται προσώπῳ ἱλαρῷ σύν ἐξηγορίᾳ· ἀποδώσει δέ ἀνθρώποις δικαιοσύνην. Ιωβ. 33,26. Είπε ο Ελιφάζ στον Ιώβ, αν μετανοήσει ειλικρινά ο άνθρωπος και εξομολογηθεί την αμαρτία του, τότε όταν προσευχηθεί θα γίνουν δεκτά τα αιτήματά του. Θα παρουσιασθεί ενώπιον του Θεού με με πρόσωπο ιλαρό και εκφράζοντας δοξολογίες. Σε όσους αποδέχονται την παιδαγωγία του θα αποδώσει ο Κύριος την αμοιβή των δικαίων. Εἶτα παῤῥησιασθήσῃ ἐναντίον Κυρίου ἀναβλέψας εἰς τόν οὐρανόν ἱλαρῶ Ιωβ. 22,26. Είπε ο Ελιφάζ στον Ιώβ, από αμαρτίες βρίσκεσαι σε αυτήν την κατάσταση. Εάν μετανοήσεις τότε ο Κύριος θα σε συγχωρήσει και θα έχεις το θάρρος ενώπιον του και θα σηκώνεις τα βλέμμα σου στον ουρανό με ιλαρό το πρόσωπο. Σε ένα άλλο χωρίο της Γραφής που μπορούμε να παρατηρήσουμε "Θεού ιλαρότητα"είναι το εξής, ὃς εὗρε γυναῖκα ἀγαθήν, εὗρε χάριτας, ἔλαβε δέ παρά Θεοῦ ἱλαρότητα. Παρ. 18,22 Εκείνος, που με τον φωτισμό του Θεού βρήκε γυναίκα ενάρετη πέτυχε πολλές ωφέλειες. Πήρε από τον Θεό ήρεμη και ευχάριστη ζωή.

Και στην εδώ περίσταση η ιλαρότητα κάνει λόγο για τον άνθρωπο.

Ας έλθουμε τώρα στην Καινή Διαθήκη. Είναι γνωστό ότι ο Χριστός λέει "χαρά γίνεται στον ουρανό όταν ένας αμαρτωλός μετανοεί" ή σε άλλο σημείο λέει ότι είναι "περίλυπος έως θανάτου" ή σε άλλο σημείο βλέπουμε ότι κλαίει για την Ιερουσαλήμ. Οπότε είναι δυνατόν να πει κάποιος ότι ο Θεός είναι ιλαρός υπό την έννοια χαίρεται όταν ο άνθρωπος αποδέχεται την σωτηρία, να πει ότι χαίρεται όταν σώζει το απολωλός, να πει ότι ο καλός ποιμένας Ιησούς Χριστός χαίρεται όταν βλέπει πιστό και ευσεβές ποίμνιο το οποίο δεν διώκει τους προφήτες. Αυτά είναι μεν δυνατόν να ειπωθούν όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν μπορούν να αποδώσουν κάποιο νόημα διότι εδώ δεν έχουμε να γίνεται λόγος για τον Χριστό ως ποιμένα ή οδηγό ή σωτήρα αλλά έχουμε αναφορά ως προς τον Θεό Πατέρα. Η φράση φαίνεται να είναι σε σχέση με τον Θεό Πατέρα και ο Χριστός είναι το χαρούμενο φως της αγίας δόξας του. Χριστέ χαρούμενο φως της δόξας του ουρανίου αθανάτου αγίου μακαρίου Πατρός. Ιησού Χριστέ που είσαι το γλυκό φως της αγίας δόξας του αθανάτου, του ουρανίου, του αγίου, του μακάριου Πατέρα. Η πρόταση εκ πρώτης όψεως δεν μοιάζει να έχει λογικό ειρμό, φαίνεται έως και ασυναρτησία, αλλά και μια μάζωξη λέξεων από το πουθενά. Εάν θέλει κάποιος προσπαθήσει να συνθέσει νόημα τότε η πρόταση όχι μόνο λέει ασυναρτησίες αλλά δύναται να παρουσιάζει και αίρεση. Ας θυμηθούμε ότι και ένα γράμμα έχει τεράστια σημασία, ομοιούσιος ομοούσιος, πόσο μάλλον μια ολόκληρη διατύπωση. Η πρόταση είναι ακατανόητη συγκεχυμένη και αμφίσημη και μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο αρχαίος ύμνος δεν παρουσιάζει τον Χριστό ως φῶς ἐκ φωτός, Θεόν ἀληθινόν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, όπως σοφά έχει η φράση στο Πιστεύω, αλλά τον παρουσιάζει να είναι προερχόμενος εκ της ενεργείας του Πατρός, θεωρίες του Ευνόμιου Κυζίκου και αυτή είναι διδαχή των πρώτων Χριστιανών οι οποίοι ήταν κοντά στους αποστόλους και οπωσδήποτε ήξεραν καλύτερα τι δίδασκαν. Οι προτάσεις δύνανται να παρουσιάζουν Ανόμοια φρασεολογία. Ιησού Χριστέ είσαι το χαρούμενο φως της αγίας δόξας του Πατρός. Ο Ευνόμιος Κυζίκου θα αποδεχόταν την πρόταση αυτή. Η πρόταση λοιπόν εκ πρώτης όψεως φαίνεται άνευ νοήματος συγκεχυμένη και αμφίσημη. Εν τέλει έχει κάποιο νόημα; Ποιος είναι ο Ιησούς, Ιησού Χριστέ, που περιγράφει το Φως ιλαρόν; Είναι Θεός αληθινός; Είναι Θεός κατά χάριν; Είναι ένας "Θεός" δημιούργημα της ενεργείας του Πατρός; Ας φύγουμε από την Βίβλο και ας έλθουμε στον αρχαιοΕλληνικό χώρο διότι αυτό θα είναι πολύ ωφέλιμο. Αν ερευνήσουμε τον αρχαιοΕλληνικό χώρο θα διαπιστώσουμε ότι Φως ιλαρόν, φέγγος ἱλαρόν, μπορούμε να συναντήσουμε στον Αριστοφάνη και στο έργο του Βάτραχοι. Μόνοις γάρ ἡμῖν ἥλιος καί φέγγος ἱλαρόν ἐστιν, ὅσοι μεμυήμεθ᾽ εὐσεβῆ τε διήγομεν τρόπον περί τούς ξένους καί τούς ἰδιώτας. Ο ήλιος και το φως του είναι χαροποιά για εμάς μονάχα. Για τους μύστες που η ζωή τους στάθηκε γεμάτη ευλάβεια και για ντόπιους και για ξένους. Εδώ συναντούμε ομοιότητα, Φως ιλαρόν, φέγγος ιλαρόν. Από το φέγγος ιλαρόν των Ελευσίνιων μυστηρίων ας περάσουμε σε ένα άλλο κείμενο που απευθύνεται σε θεούς εθνών όπου και σε αυτό συναντούμε τηνλέξη "ιλαρόν" σε σχέση με τον θεό. Πρόκειται για το ιλαρό φως του θεού ήλιου. Αν ρίξουμε μια ματιά σε κάποιες αρχαίες μαγικές επικλήσεις προς τον θεό ήλιο θα συναντήσουμε μια η οποία μεταξύ άλλων λέει τα εξής.

Έλα σε μένα κύριε, που άλλοτε υψώνεις το φως, άλλοτε χαμηλώνεις το σκοτάδι με τη δική σου δύναμη. Άκουσέ με κύριε, ευγενικά με χαρά και για ευλογία, από κάθε στοιχείο από κάθε άνεμο, σήμερα με το ιλαρό πρόσωπό σου, στην παρούσα ώρα, γιατί επικαλούμαι το άγιο όνομά σου [αναφέρει διάφορα ονόματα] ... έλα σε μένα με ένα ιλαρό πρόσωπο δίνοντάς μου διατροφή, υγεία, ασφάλεια, πλούτο, την ευλογία των παιδιών, γνώση, ετοιμότητα ακρόασης, καλή θέληση, ορθή κρίση, τιμή, μνήμη, χάρη, καλλίγραμμη ομορφιά σε όλους όσους βλέπουν εμένα, εσύ που μπορείς να με ακούσεις σε όλα, δώσε μου πειστικότητα λόγων, μεγάλε θεέ. Παρακαλώ, κύριε, δέξου την παράκλησή μου, την προσφορά σε σένα όπως εσύ πρόσταξες, ώστε να με φωτίσεις τώρα με τη γνώση των αγαπημένων σου πραγμάτων ακόμα και μετά την αποκατάσταση του υλικού μου σώματος. Προσεύχομαι κύριε, δέξου αυτό το αίτημά μου, την παράκληση, το προκαταρκτικό ξόρκι, την προσφορά του εύγλωττου πνεύματός μου. Ας έρθει αυτό σε σένα, άρχοντα των πάντων, ώστε να εκπληρώσεις όλη την παράκληση της προσευχής μου, εσύ που κατάγεσαι από θεούς. ... Χαιρόμαστε γιατί μας έδειξες τον εαυτό σου, χαιρόμαστε γιατί όσο είμαστε ακόμα σε σώματα μας θεοποίησες με τη γνώση του ποιος είσαι. Οι ευχαριστίες του ανθρώπου προς σένα είναι ένα, να σε γνωρίσει ω μήτρα κάθε γνώσης. Γνωρίσαμε, ω μήτρα έγκυος, μέσω της γέννησης του πατέρα. Γνωρίσαμε, ω αιώνια συνέχεια του εγκύου πατέρα. Αφού υποκλιθούμε έτσι μπροστά στην καλοσύνη σας, δεν ζητάμε χάρη εκτός από αυτή: τη θέληση να διατηρήσουμε τη γνώση σας, ζητάμε και μια προστασία: να μην απομακρυνθούμε από μια ζωή όπως εκείνη. Η επίκληση αυτή προς τον θεό Ήλιο έχει ένα μέρος το οποίο συναντούμε και στην "προσευχή της ευχαριστίας" των χειρογράφων του Νάγκ Χαμαντί. Το ομοιάζον απόσπασμα από την προσευχή της ευχαριστίας λέει περίπου τα εξής: Δίδουμε ευχαριστία σε εσένα, κάθε ψυχή και καρδιά υψώνεται σε σένα, όνομα αδιατάρακτο, τιμάται με το όνομα Θεός και δοξάζεται με το όνομα Πατέρας, γιατί σε όλους και σε όλα έρχεται η πατρική καλοσύνη και στοργή και αγάπη και διδασκαλία, γλυκιά και ξεκάθαρη, η οποία μας δίδει νου λόγο και γνώση. Νου, για να σε καταλάβουμε, ομιλία, για να σε κηρύξουμε, γνώση για να σε γνωρίσουμε. Χαιρόμαστε διότι φωτιστήκαμε από τη γνώση σου. Χαιρόμαστε γιατί μας έδειξες τον εαυτό σου. Χαιρόμαστε γιατί όσο ήμασταν στο σώμα, μας έκανες θείους μέσω της γνώσης σου. Η ευχαριστία του ανθρώπου που σε πλησιάζει είναι ένα πράγμα: ότι σε γνωρίζουμε. Σε γνωρίσαμε, πνευματικό φως. Ζωή ζωής, σε γνωρίσαμε. Μήτρα κάθε πλάσματος, σε γνωρίσαμε. Μήτρα έγκυος με την φύση του Πατέρα, σε γνωρίσαμε. Αιώνια μονιμότητα του γεννήτορα Πατέρα, έτσι προσκυνήσαμε την καλοσύνη σου. Υπάρχει ένα αίτημα το οποίο ζητάμε: να διατηρηθούμε στη γνώση σου, και υπάρχει μια προστασία που επιθυμούμε, να μην σκοντάψουμε ποτέ σε αυτό το είδος ζωής.

οὐρανίου ἁγίου μάκαρος Ἰησοῦ Χριστέ,

Για να πιστεύουν οι άνθρωποι τους θεούς εθνών, δηλαδή τα δαιμόνια, αυτά παρείχαν και διάφορα εχέγγυα. Οι αρχαίοι δεν ήταν αφελείς οπότε επειδή κάποιος τους είπε ότι υπάρχει ο τάδε θεός αυτοί πίστευαν. Ούτε επειδή κάποιος είπε για το τάδε ξόρκι αυτοί έκαναν επικλήσεις. Αρκετοί έβλεπαν διαβολικές θεάσεις ή τις διαβολικές ενέργειες επί ατόμων. Όμως ο Διάβολος και τα πονηρά πνεύματα είναι εχθροί του Θεού, κατ' επέκταση είναι εχθροί και με όλη την δημιουργία ακόμη και με την άψυχη. Ουδέποτε παρέχουν κάτι αγαθό ή ωφέλιμο, ούτε ποτέ ευεργετούν, αλλά πάντοτε προξενούν κακό. Η οποιαδήποτε παροχή είναι πάντα προς καταστροφή, είναι μέρος σχεδίου και αποσκοπεί ώστε ο άνθρωπος να έλθει σε κάκιστη κατάσταση όσο αφορά την ζωή του στην Γη και όσο αφορά την άλλη ει δυνατόν να καταλήξει στην κόλαση. Παρατηρήσαμε πριν στην επίκληση του ηλίου, δηλαδή στην επίκληση του πονηρού πνεύματος που κρυβόταν πίσω από αυτόν, ότι γίνεται αναφορά σε κάποια "θεϊκά" ονόματα. Καθώς περνάμε στην επόμενη σειρά λέξεων συναντούμε το όνομα που πραγματικά μας δίδει το κάθε τι αγαθό, σε αυτήν την σειρά βλέπουμε τό ὑπέρ πᾶν ὄνομα Φιλ. 2,9, Ιησού Χριστέ. Ας εξετάσουμε λοιπόν την κάθε λέξη υπό το πρίσμα του προσώπου του Χριστού και ας δούμε το ουρανίου. Ο Χριστός είπε στους Ιουδαίους ότι έχει κατέβει από τον ουρανό, Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περί αὐτοῦ ὅτι εἶπεν, ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ καταβάς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ, καί ἔλεγον· οὐχ οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς ὁ υἱός Ἰωσήφ, οὗ ἡμεῖς οἴδαμεν τόν πατέρα καί τήν μητέρα; πῶς οὖν λέγει οὗτος ὅτι ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα; Ιω. 6,41-42. Εγόγγυζαν τότε εναντίον του Χριστού οι Ιουδαίοι διότι είπε εγώ είμαι ο άρτος που έχω κατεβεί από τον ουρανό και είπαν, δεν είναι αυτός ο Ιησούς ο υιός του Ιωσήφ του οποίου εμείς γνωρίζουμε τον πατέρα και την μητέρα; Πως λοιπόν λέει ότι έχει κατεβεί από τον ουρανό; Λίγο πριν αυτά τα λόγια ο Χριστός ξανά τους είπε ότι έχει κατέβει ἐκ τοῦ οὐρανοῦ. Ὅτι καταβέβηκα ἐκ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τό θέλημα τό ἐμόν, ἀλλά τό θέλημα τοῦ πέμψαντός με. Ιω. 6,38. Διότι έχω κατεβεί από τον ουρανό και είμαι ως άνθρωπος στην γη όχι για να πράττω το δικό μου θέλημα αλλά το θέλημα εκείνου που με έστειλε. Στην νυκτερινή συζήτηση με τον Νικόδημο ο Χριστός του λέει ότι κατέβηκε από τον ουρανό και ενώ είναι στην Γη και συζητάει μαζί του είναι ταυτόχρονα στον ουρανό, καί οὐδείς ἀναβέβηκεν εἰς τόν οὐρανόν εἰ μή ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὢν ἐν τῷ οὐρανῷ. Ιω. 3,13. Ας δούμε την επόμενη λέξη, δηλαδή το αγίου. Ο Θεός μας παραγγέλει ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι. Ο Θεός είναι ἅγιός και αυτό σημαίνει εντελώς καθαρός, είναι με την απόλυτη έννοια άγιος, οὐκ ἔστιν ἅγιος πλήν σου, και θέλει να αφήσουμε και εμείς κάθε αμαρτία και να γίνουμε τέλειοι. Ὅτι οὐκ ἔστιν ἅγιος ὡς Κύριος, καί οὐκ ἔστι δίκαιος ὡς ὁ Θεός ἡμῶν· οὐκ ἔστιν ἅγιος πλήν σου. Α Βασ. 2,2 Διότι δεν υπάρχει κανένας άλλος άγιος όπως ο Κύριος, ούτε κανένας δίκαιος όπως ο Θεός μας. Δεν υπάρχει κανένας άλλος άγιος πλην από εσένα Κύριε.

Έπειτα συναντούμε την λέξη μάκαρος. Ο Χριστός παρέχει την αιώνια μακαριότητα. Λέει ο απόστολος Παύλος, Τηρῆσαί σε τήν ἐντολήν ἄσπιλον, ἀνεπίληπτον μέχρι τῆς ἐπιφανείας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἣν καιροῖς ἰδίοις δείξει ὁ μακάριος καί μόνος δυνάστης, ὁ βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί κύριος τῶν κυριευόντων Α' Τιμ. 6,14-15 σου παραγγέλλω Τιμόθεε να διατηρήσεις την εντολή που έλαβες αμόλυντη και ανώτερη από κάθε κατηγορία μέχρι την ένδοξη εμφάνιση του Κυρίου Ιησού Χριστού, την οποία θα δείξει κατά τους ορισμένους καιρούς ο μακάριος και ο μόνος εξουσιαστής, ο βασιλεύς των βασιλευόντων και κύριος των κυριευόντων.

Η λέξη μάκαρος και μακάριος σχετίζεται με την τελείωση. Ο απόστολος είδαμε ότι αναφέρει την λέξη μακάριος για τον Χριστό διότι είναι η πηγή της μακαριότητας και θα την προσφέρει εξ ολοκλήρου σε όσους έως τέλους παραμείνουν πιστοί. Βλέπουμε στους περίφημους Μακαρισμούς ότι ο κάθε δίκαιος θα είναι μακάριος στην Β Παρουσία, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται, θα κληρονομήσει την Γη, ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσιν τήν γῆν, θα χορτασθεί, ὅτι αὐτοί χορτασθήσονται, θα ελεηθεί, ὅτι αὐτοί ἐλεηθήσονται, θα δει τον Θεό, ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται, θα αποκαλεστεί γιος Θεού, ὅτι αὐτοί υἱοί θεοῦ κληθήσονται, θα λάβει την Βασιλεία, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Βεβαίως μακάριος δεν θα είναι μόνο μετά την Β' Παρουσία αλλά και εν τινί μέτρω στην εδώ ζωή διότι λέει ἡ δέ εὐσέβεια πρός πάντα ὠφέλιμος ἐστιν, ἐπαγγελίας ἔχουσα ζωῆς τῆς νῦν καί τῆς μελλούσης. Α' Τιμ.4, 8. Οι επαγγελίες ἐπαγγελίας -- ἐπαγγέλματα της πίστεως εὐσέβεια στον Χριστό και της αποφυγής των εντολών του κόσμου, ἀποφυγόντες τῆς ἐν κόσμῳ, είναι ότι ο άνθρωπος θα γίνει θείας κοινωνός φύσεως, θείας κοινωνοί φύσεως. Δηλαδή και στην εδώ ζωή ο άνθρωπος γίνεται μακάριος και αυτό το μακάριος σημαίνει ότι και εδώ βλέπει το Άκτιστο Φως. Δι᾿ ὧν τά τίμια ἡμῖν καί μέγιστα ἐπαγγέλματα δεδώρηται, ἵνα διά τούτων γένησθε θείας κοινωνοί φύσεως ἀποφυγόντες τῆς ἐν κόσμῳ ἐν ἐπιθυμίᾳ φθορᾶς. Β Πε. 1,4. Αν προσθέσουμε τις λέξεις ουρανίου, αγίου, μάκαρος, έχουμε να περιγράφεται ο Θεός, να περιγράφεται η λέξη Κύριος, ενώ το Ιησού Χριστέ όπως είναι φανερό περιγράφει τον άνθρωπο, Ιησού το Ελληνικό του Εβραϊκού ονόματος Jeshua και Χριστέ εκ του Κεχρισμένος. Οπότε προστιθέμενες οι πέντε λέξεις έχουμε να περιγράφεται ο Θεάνθρωπος και η φράση στην ουσία λέει Κύριε Ιησού Χριστέ όπου οι λέξεις ουρανίου αγίου μάκαρος είναι διαίρεση σε τρία μέρη του Κύριος και εκφράζουν τις σωτηριώδεις ενέργειες του Θεού Υιού. Όπως μπορούμε τώρα να παρατηρήσουμε, στην δεύτερη πρόταση έχουμε την πορεία προς την σωτηρία μας και τις ενέργειες Χριστού και ο Χριστός εμφανίζεται σαν αρχηγός και τελειωτής.

ἐλθόντες ἐπί τήν ἡλίου δύσιν ἰδόντες φῶς ἑσπερινόν,

Ο χωρισμός των προτάσεων είχε στην πρώτη τον Θεό Πατέρα, Πατρός, στην δεύτερη τον Ιησού Χριστό, Ιησού Χριστέ. Αν και εδώ δεν υπάρχει κάποια αναφορά σε Θεϊκό πρόσωπο ας δούμε την τρίτη πρόταση υπό το πρίσμα του Αγίου Πνεύματος και δη των σωτηριωδών ενεργειών όπως έγινε με την προηγούμενη. Μας λέει ο απόστολος Παύλος, ἡμεῖς δέ οὐ τό Πνεῦμα τοῦ κόσμου ἐλάβομεν, ἀλλά τό Πνεῦμα τό ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἵνα εἰδῶμεν τά ὑπό τοῦ Θεοῦ χαρισθέντα ἡμῖν. Α Κορ. 2,12 Εμείς δε, δεν έχουμε λάβει το πνεύμα του κόσμου που βασιλεύει σε αυτόν και εμπνέει την αμαρτία, αλλά λάβαμε το Άγιο Πνεύμα το παρά του Πατρός εκπορευόμενον ώστε να γνωρίσουμε βαθύτερα αυτά που μας έχουν χαριστεί από τον Θεό. Παρατηρούμε εδώ ότι με το Πνεύμα βλέπουμε, ἵνα εἰδῶμεν. Αυτό γίνεται διότι ο άνθρωπος που ζει την ζωή των παθών δεν δέχεται εκείνα που αποκαλύπτει ο Θεός, δεν έχει την ικανότητα να τα γνωρίσει επειδή αυτά κατανοούνται με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Ψυχικός δέ ἄνθρωπος οὐ δέχεται τά τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ· μωρία γάρ αὐτῷ ἐστι, καί οὐ δύναται γνῶναι, ὅτι πνευματικῶς ἀνακρίνεται. Α Κορ. 2,14 Ο ψυχικός άνθρωπος, ο άνθρωπος δηλαδή που δεν έχει αναγεννηθεί, αλλά ζει την ζωή των παθών δεν δέχεται εκείνα που αποκαλύπτει το Πνεύμα του Θεού διότι του φαίνονται ανόητα και δεν έχει την πνευματική ικανότητα να τα γνωρίσει επειδή αυτά ερευνώνται και κατανοούνται με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος. Στην προς Εφεσίους επιστολή μας λέει ο απόστολος Παύλος, ἵνα ὁ Θεός τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατήρ τῆς δόξης, δῴη ὑμῖν πνεῦμα σοφίας καί ἀποκαλύψεως ἐν ἐπιγνώσει αὐτοῦ, πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν, εἰς τό εἰδέναι ὑμᾶς τίς ἐστιν ἡ ἐλπίς τῆς κλήσεως αὐτοῦ, καί τίς ὁ πλοῦτος τῆς δόξης τῆς κληρονομίας αὐτοῦ ἐν τοῖς ἁγίοις Εφ. 1,17-18. Ζητώ στις προσευχές μου να σας δώσει ο Θεός του Κυρίου Ιησού Χριστού και ο Πατήρ της δόξης πνεύμα σοφίας και αποκαλύψεως των θείων αληθειών για να λάβετε όσο το δυνατόν τελειότερη γνώση του θελήματος του Θεού. Παρακαλώ δε ακόμη τον Θεό να σας δώσει φωτισμένα τα μάτια της καρδίας σας ώστε να γνωρίσετε καλά ποια είναι τα ελπιζόμενα αγαθά δια τα οποία μας έχει καλέσει ο Θεός και ποιος είναι ο πλούτος της δόξας την οποία από καταβολής κόσμου έχει αποφασίσει να δώσει ως κληρονομία στους πιστούς.

Ο άνθρωπος με το Πνεύμα βλέπει, φωτίζεται, φωτίσθητε, ιδόντες, φωτίζονται οι οφθαλμοί της καρδίας του, πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν, εἰς τό εἰδέναι, και έπειτα βλέπει το φως, φως, δηλαδή τον Θεό. Ο Θεός ενεργεί ώστε ο άνθρωπος να δει τον Θεό. Αυτό μας το λέει το Πνεύμα με το αρκετά γνωστό ὅτι παρά σοί πηγή ζωῆς, ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. Ψαλ. 35,10 Διότι εσύ είσαι η πηγή της ζωής, με το φως σου θα δούμε το φως. Πολύ φανερότερα και το κλασσικότερο χωρίο στο οποίο το Πνεύμα μας διδάσκει αυτό το γεγονός είναι ο στίχος 6, προσέλθετε πρός αὐτόν καί φωτίσθητε, από τον πασίγνωστο 33ο Ψαλμό του οποίου ένα κομμάτι ακούμε σε κάθε αρτοκλασία, πλούσιοι ἐπτώχευσαν καί ἐπείνασαν. Ἐξεζήτησα τόν Κύριον, καί ἐπήκουσέ μου καί ἐκ πασῶν τῶν θλίψεών μου ἐῤῥύσατό με. προσέλθετε πρός αὐτόν καί φωτίσθητε, καί τά πρόσωπα ὑμῶν οὐ μή καταισχυνθῇ. οὗτος ὁ πτωχός ἐκέκραξε καί ὁ Κύριος εἰσήκουσεν αὐτοῦ καί ἐκ πασῶν τῶν θλίψεων αὐτοῦ ἔσωσεν αὐτόν. Ψαλ. 33,5-7 Με πόθο παρεκάλεσα τον Κύριο και εκείνος άκουσε την παράκλησή μου και με γλύτωσε από όλες τις θλίψεις μου. Ελάτε λοιπόν προς αυτόν όλοι οι θλιμμένοι για να πάρετε το φως και τα θλιμμένα πρόσωπά σας δεν θα ντροπιαστούν διότι δεν θα διαψευσθούν οι ελπίδες σας. Ιδού, αυτός ο πτωχός όπως και κάθε πτωχός φώναξε με πίστη προς τον Κύριο και ο Κύριος δέχθηκε ευμενώς την δέησή του και τον έσωσε από όλες τις θλίψεις του. Όταν το Πνεύμα λέει στους Ψαλμούς πασῶν τῶν θλίψεών μου και ἐκ πασῶν τῶν θλίψεων αὐτοῦ τα λόγια δεν είναι σχήμα υπερβολής αλλά αληθινά και κυριολεκτικά. Ο άνθρωπος όταν φωτίζεται από το Πνεύμα βλέπει τον Θεό και έτσι έπειτα αποκτάει διαφορετική θεώρηση των πραγμάτων οπότε η κάθε θλίψη δεν είναι διακοπή της ευδαιμονίας του φάγε πιε ευφραίνου αλλά ένα στάδιο αθλήσεως. Ας θυμηθούμε τους αγίους γέροντες τι στάση είχαν μπροστά στις πολλές ασθένειές τους. Οπότε εφόσον αλλάζει η θεώρηση πραγμάτων τότε ο άνθρωπος λυτρώνεται από κάθε θλίψη κοσμική, είναι δηλαδή κυριολεκτικό και αληθές το "με λύτρωσε από κάθε θλίψη" και όταν ο Ψαλμός λέει προσέλθετε πρός αὐτόν καί φωτίσθητε αυτό που εννοεί είναι ότι με το φως του Θεού ανοίγονται οι οφθαλμοί της καρδίας και έτσι βλέπουμε το φως Θεό και τις εντολές του, ἐν τῷ φωτί σου ὀψόμεθα φῶς. Αντιθέτως από τα υλικά αυτός που έχει ελπίδα στον Θεό δεν θα απογοητευθεί ποτέ καί τά πρόσωπα ὑμῶν οὐ μή καταισχυνθῇ. Το Άγιο Πνεύμα μας κάνει και βλέπουμε, ἵνα εἰδῶμεν -- εἰς τό εἰδέναι -- ἰδόντες, φωτίζει τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας -- φῶς, πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν, εἰς τό εἰδέναι ὑμᾶς, ἰδόντες -- φῶς, διότι αν δεν ενεργήσει το Πνεύμα, ο άνθρωπος ούτε μπορεί να δει τον Θεό ούτε να εννοήσει τις εντολές ἄνθρωπος οὐ δέχεται τά τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ· μωρία γάρ αὐτῷ ἐστι. Το Πνεύμα έχει καλέσει και αργότερα με όμοια λόγια τον άνθρωπο που έφυγε μακράν. Αυτό το κάλεσμα βρίσκεται στα μεγαλυνάρια της παράκλησης και δη στο Ἀπό τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τό σῶμα, ἀσθενεῖ μου καί ἡ ψυχή·. Το κάλεσμα είναι τα εξής λόγια: ἐλπίς ἀπηλπισμένων, σύ μοι βοήθησον ο χωρίς ελπίδα ἀπηλπισμένων είναι αυτός που έχει εναποθέσει τις ελπίδες του σε υλικά ιδέες θεωρίες τα οποία απογοητεύουν τά πρόσωπα ὑμῶν οὐ μή καταισχυνθῇ. Ο πτωχός για τον οποίο είδαμε ότι κάνει λόγο ο Ψαλμός είναι ο πτωχός από τον γνήσιο πλούτο, δηλαδή τον Θεό. Όταν στραφεί στον Κύριο και φωτισθεί, φωτίσθητε -- ιδόντες, αποκτάει διαφορετική θεώρηση και έτσι αληθώς από όλες τις θλίψεις που προέρχονται από την υλική θεώρηση λυτρώνεται. Αργότερα βλέπουμε το ίδιο μοτίβο διδαχής και έτσι αληθινά όσοι εκζητούν τον Κύριο οὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ. Η λέξη ἀγαθοῦ κάνει λόγο για το αγαθόν δόμα, δόματα ἀγαθά Ματθ. 7,11 Λουκ. 11,13 και όχι για χρήματα ή υλικά αγαθά. Ο στίχος δεν λέει πλούσιοι που ήταν άπιστοι χρεοκόπησαν αλλά όσοι ήταν με τις ουράνιες δωρεές έχασαν τον γνήσιο πλούτο. Όμοια με τους προηγούμενους στίχους του Ψαλμού και κατ' αντιστοιχία με το πτωχός, οι πλούσιοι που εννοούνται είναι όσοι είχαν τις δωρεές και τον Κύριο. Οπότε όταν αυτός φεύγει πτωχεύουν. Αυτό είναι το νόημα του ψαλμού και η Εκκλησία θεόπνευστα έχει βάλει τον στίχο αυτό την αρτοκλασία ώστε να μας δείξει να μην ζητάμε τον Χριστό "επειδή φάγαμε και χορτάσαμε από τους άρτους", ἀλλ᾿ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καί ἐχορτάσθητε, δηλαδή δηλαδή να μην βλέπουμε τον Χριστό σαν υπηρέτη των υλιστικών επιθυμιών μας ούτε να σκεφτόμαστε αποκλειστικά και μόνο την ύλη. Δείτε την ερμηνεία του στίχου εδώ. Τέλος έχουμε την λέξη εσπερινόν. Αυτή δεν κάνει λόγο για το φως της Σελήνης ή για τα κεριά που ανάβονταν αλλά στην πραγματικότητα κάνει λόγο για την Πεντηκοστή. Είναι το ἐν τῷ συμπληροῦσθαι Πραξ. 2,1. Η ημέρα ήθελε ακόμη πολύ να συμπληρωθεί όπως βλέπουμε ἔστι γάρ ὥρα τρίτη τῆς ἡμέρας·, ο απόστολος κάνει λόγο για μια περίοδο. Καί ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τήν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες ὁμοθυμαδόν ἐπί τό αὐτό. Πραξ. 2,1 Καθώς δε προχωρούσε να συμπληρωθεί η ημέρα της Πεντηκοστής ήταν όλοι οι πιστοί συγκεντρωμένοι στο ίδιο μέρος. Στην σωτήρια σειρά που παρουσιάζεται η πορεία αρχίζει με τον φωτισμό εκ Πνεύματος, το Πνεύμα μας κάνει και βλέπουμε, μας οδηγεί προς την σωτηρία, δηλαδή στον Χριστό και μας παρέχει τις δωρεές του Πνεύματος. Έπειτα είδαμε ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός, δηλαδή ο Θεάνθρωπος, ενεργεί και μας παρέχει τον αγιασμό. Αυτό γίνεται δια των μυστηρίων όπως ευθύς αμέσως θα δούμε να δηλώνεται με την φράση ζωήν ο διδούς. Ο ύμνος με την φράση εσπερινόν εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι κάνει λόγο για τα κεριά που ανάβονταν αλλά στην πραγματικότητα κάνει λόγο για το τέλος της ημέρας της Πεντηκοστής όπου έγινε η λήψη του Πνεύματος. Ομοίως η φράση ελθόντες επί την ηλίου δύσιν εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι αναφέρεται στο τέλος της ημέρας, στην πραγματικότητα όμως κάνει λόγο για την εσπέρα, ἐκείνη ἡ νύξ αὕτη, κατά την οποία ανατέλλει το Φως και φεύγει ο άνθρωπος από την δουλεία του νοητού Φαραώ και δια των μυστηρίων καταλήγει στην θεωρία του Ακτίστου Φωτός.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η επόμενη πρόταση ομιλεί για Χριστό ο οποίος δίδει ζωή, ζωήν ο διδούς -- ζωήν διδούς Ιω. 6,33, δηλαδή αναφέρεται στην Ευχαριστία. Ὁ γάρ ἄρτος τοῦ Θεοῦ ἐστιν ὁ καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καί ζωήν διδούς τῷ κόσμῳ. Ιω. 6,33. Διότι ο αληθινός άρτος του Θεού είναι αυτός που κατεβαίνει από τον ουρανό και δίδει ζωή αιώνια σε όλο τον κόσμο.

Θα δούμε στο χωρίο Εξ. 12,40-51 ότι ο Ισραήλ φεύγει ἑσπέρας Εξ. 12,41 -- νυκτός Δευτ. 16,16 -- ηλίου δύσιν από την αιχμαλωσία Φαραώ και αμέσως μετά δίδεται η εντολή του Νομικού Πάσχα.

Έχουμε έξοδο από την αιχμαλωσία Φαραώ νύχτα,

Εξῆλθε πᾶσα ἡ δύναμις Κυρίου ἐκ γῆς Αἰγύπτου νυκτός .... ἐκείνη ἡ νύξ αὕτη προφυλακή Κυρίῳ -- ελθόντες επί την ηλίου δύσιν

και αμέσως ακολουθεί η εντολή του Πάσχα όπου τώρα είναι η Ευχαριστία,

Εἶπε δέ Κύριος .... οὗτος ὁ νόμος τοῦ πάσχα· .... καί ὀστοῦν οὐ συντρίψετε ἀπ᾿ αὐτοῦ .... ποιῆσαι τό πάσχα Κυρίῳ, Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς -- ζωήν διδούς.

Την εποχή της Καινής έχουμε την απελευθέρωση εκ νοητού Φαραώ με την Σταυρική Θυσία της οποία τα οφέλη λαμβάνουμε δια των μυστηρίων. ζωήν ο διδούς και έπειτα η σωτήρια πορεία. Οπότε κατανοούμε το γιατί της συγκεκριμένης φράσεως ενώ έχουμε δεύτερη αλλά και τρίτη διαβεβαίωση ότι ο ύμνος δεν σταματάει στο Θεόν και αργότερα χρονικά προστέθηκε το Άξιόν σοι και εξής.

Αν ήθελε κάποιος να παρουσιάσει την σωτήρια πορεία που περιγράφεται απλά ως διδαχή όπως έκανε ο απόστολος Παύλος στην προς Ρωμαίους, τότε ο ύμνος θα ξεκινούσε από την τελευταία πρόταση καταλήγοντας στο Φως ιλαρόν και θα είχε ως εξής: Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι φωναίς αισίαις Υιέ Θεού, ζωήν ο διδούς διό ο κόσμος σε δοξάζει, υμνούμεν Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα, Θεόν. ελθόντες επί την ηλίου δύσιν, ιδόντες φως εσπερινόν, Ουρανίου, αγίου, μάκαρος, Ιησού Χριστέ. Φως ιλαρόν αγίας δόξης Αθανάτου Πατρός.

Το Πνεύμα βεβαίως όπως θα δούμε στην φράση φωναίς αισίαις παρουσιάζει την απόλυτη ακρίβεια όταν ομιλεί έτσι ο ύμνος είναι ορθός ως έχει. Ας δούμε το χωρίο της Εξόδου. Η δέ κατοίκησις τῶν υἱῶν Ἰσραήλ, ἣν κατῴκησαν ἐν γῇ Αἰγύπτῳ καί ἐν γῇ Χαναάν, ἔτη τετρακόσια τριάκοντα. καί ἐγένετο μετά τά τετρακόσια τριάκοντα ἔτη, ἐξῆλθε πᾶσα ἡ δύναμις Κυρίου ἐκ γῆς Αἰγύπτου νυκτός. προφυλακή ἐστι τῷ Κυρίῳ, ὥστε ἐξαγαγεῖν αὐτούς ἐκ γῆς Αἰγύπτου· ἐκείνη ἡ νύξ αὕτη προφυλακή Κυρίῳ, ὥστε πᾶσι τοῖς υἱοῖς Ἰσραήλ εἶναι εἰς γενεάς αὐτῶν. Εἶπε δέ Κύριος πρός Μωυσῆν καί Ἀαρών· οὗτος ὁ νόμος τοῦ πάσχα· πᾶς ἀλλογενής οὐκ ἔδεται ἀπ᾿ αὐτοῦ· καί πάντα οἰκέτην ἢ ἀργυρώνητον περιτεμεῖς αὐτόν, καί τότε φάγεται ἀπ᾿ αὐτοῦ· πάροικος ἢ μισθωτός οὐκ ἔδεται ἀπ᾿ αὐτοῦ. ἐν οἰκίᾳ μιᾷ βρωθήσεται, καί οὐκ ἐξοίσετε ἐκ τῆς οἰκίας τῶν κρεῶν ἔξω· καί ὀστοῦν οὐ συντρίψετε ἀπ᾿ αὐτοῦ. πᾶσα συναγωγή υἱῶν Ἰσραήλ ποιήσει αὐτό. ἐάν δέ τις προσέλθῃ πρός ὑμᾶς προσήλυτος ποιῆσαι τό πάσχα Κυρίῳ, περιτεμεῖς αὐτοῦ πᾶν ἀρσενικόν, καί τότε προσελεύσεται ποιῆσαι αὐτό καί ἔσται ὥσπερ καί ὁ αὐτόχθων τῆς γῆς· πᾶς ἀπερίτμητος οὐκ ἔδεται ἀπ᾿ αὐτοῦ. νόμος εἷς ἔσται τῷ ἐγχωρίῳ καί τῷ προσελθόντι προσηλύτῳ ἐν ὑμῖν. καί ἐποίησαν οἱ υἱοί Ἰσραήλ καθά ἐνετείλατο Κύριος τῷ Μωυσῇ καί Ἀαρὼν πρός αὐτούς, οὕτως ἐποίησαν. καί ἐγένετο ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ, ἐξήγαγε Κύριος τούς υἱούς Ἰσραήλ ἐκ γῆς Αἰγύπτου σύν δυνάμει αὐτῶν. Εξ. 12,40-51. Ο χρόνος της παραμονής των Ισραηλιτών στην Αίγυπτο ήταν 430 έτη. Έπειτα εξήλθε ο λαός από την Αίγυπτο εν καιρώ νυκτός. Άγρυπνοι κατά διαταγή Κυρίου έμειναν οι Ισραηλίτες την νύχτα εκείνη κατά την οποία ο Θεός τους εξήγαγε από την Αίγυπτο. Νύχτα αγρυπνίας θα είναι η ημερομηνία αυτή στο μέλλον χάριν του Κυρίου ώστε όλοι οι Ισραηλίτες να την τιμούν ως εορτή σε όλες τις γενεές. Ο Κύριος είπε τότε στον Μωυσή και τον Ααρών, αυτός είναι ο νόμος του Πάσχα, κανείς αλλοεθνής δεν θα τρώγει από αυτό. Κάθε δούλο ή δια χρημάτων αγορασθέντα δούλο θα τον περιτέμνεις και τότε θα έχει δικαίωμα να φάει από τον πασχάλιο αμνό. Ο ξένος όπως και ο ημερομίσθιος ξένος εργάτης δεν θα φάνε. Μέσα στο σπίτι θα φαγωθεί ο αμνός, εκτός οικίας δεν θα εξέλθει κρέας ούτε θα σπάσετε οστό από τον αμνό. Εάν τυχόν ο ξένος θέλει να κάνει Πάσχα τότε θα περιτέμνει κάθε αρσενικό και κατόπιν θα προσέρχεται στο Πάσχα με ίδια δικαιώματα που έχει και ο Εβραίος. Κανείς απερίτμητος δεν θα φάει από τον αμνό. Για τον εορτασμό του Πάσχα ο ίδιος νόμος ισχύει και για τον Εβραίο και για τον ξένο. Οι Εβραίοι έκαναν ακριβώς όπως ο Θεός τους διέταξε δια Μωυσή και Ααρών. Κατά την ημέρα εκείνη απελευθέρωσε ο Κύριος τους Ισραηλίτες εξ Αιγύπτου. Τώρα το Πάσχα είναι Χριστοκεντρικό, ο αμνός είναι ο Χριστός στην Ευχαριστία, από εκεί λαμβάνουμε τα οφέλη της απελευθερώσεως εκ νοητού Φαραώ, Σταυρική Θυσία. Έτσι η Ανάσταση πρέπει να τελείται νύχτα όπως και τελείται, ἐκ γῆς Αἰγύπτου νυκτός -- θύσεις τό πάσχα ἑσπέρας πρός δυσμάς ἡλίου ἐν τῷ καιρῷ, ᾧ ἐξῆλθες ἐξ Αἰγύπτου Δευτ. 16,16, να διαρκεί όπως και διαρκεί ἡ νύξ αὕτη προφυλακή Κυρίῳ -- καί ἀποστραφήσῃ τό πρωΐ και εμείς να λαμβάνουμε τον Αμνό την νύχτα αυτή καί ἑψήσεις καί ὀπτήσεις καί φαγῇ ἐν τῷ τόπῳ, οὗ ἐάν ἐκλέξηται Κύριος ὁ Θεός σου αὐτόν, καί ἀποστραφήσῃ τό πρωΐ καί ἐλεύσῃ εἰς τούς οἴκους σου Δευτ. 16,7. Αν φεύγουμε μόλις ακούσουμε το Χριστός ανέστη τότε δυστυχώς δεν τηρούμε την εντολή Κυρίου χάνουμε τις μέγιστες δωρεές και στενοχωρούμε τον Χριστό. Έγινε λοιπόν αρχή με τις σωτηριώδεις ενέργειες του Πνεύματος, έπειτα είχαμε τις σωτηριώδεις ενέργειες του Θεού Υιού και το τέλος της πορείας είναι ο άνθρωπος να έρχεται στην θεωρία του Ακτίστου Φωτός. Η φράση Φως ιλαρόν, αγίας δόξης, αθανάτου, κάνει λόγο για την θεωρία του Ακτίστου φωτός και παρουσιάζει τον Θεό Πατέρα Πατρός να την παρέχει. Αυτό που λέει ο ύμνος δεν είναι ασυναρτησίες για χαρούμενο φως Χριστό, της αγίας δόξης του ουρανίου του αγίου του μακαρίου και πάλι καλά που δεν πρόσθεσε καμιά 20αριά ακόμη επίθετα ο υμνογράφος στο Πατρός, αλλά παρουσιάζεται μια κλίμακα στο τέλος της οποίας βρίσκεται η θέα του Ακτίστου Φωτός. Ο ύμνος μας διδάσκει την πορεία προς την δοξασμό ή αλλιώς την θέωση. Η σειρά είναι διδαχή την οποία συναντούμε γενικόλογα στα λόγια που είπε το Πνεύμα δια του Αποστόλου Παύλου στην προς Ρωμαίους επιστολή. Στον ύμνο παρουσιάζεται ακριβώς η σειρά η οποία όμως είναι εντός εισαγωγικών ανάποδα. Δηλαδή η σωτήρια σειρά ξεκινάει από το εδόξασε, την θέα του Ακτίστου Φωτός, αντί από το προώρισε και ο λόγος είναι διότι ο ύμνος είναι ένα προσκλητήριο το οποίο έχει ακριβώς όμοιο ύφος με το Δεύτε ίδωμεν πιστοί που εγεννήθη ο Χριστός, ακολουθήσωμεν λοιπόν ένθα οδεύει ο αστήρ. Υμνείται η Τριάδα και περιγράφεται από εμάς η όραση του Ακτίστου Φωτός. Είναι σαν να βρισκόμαστε στο όρος Θαβώρ και να βλέπουμε την μεταμόρφωση του Χριστού και υμνούμε την Τριάδα. Ας παρατηρήσουμε κάποια λόγια στην προς Ρωμαίους επιστολή, οὓς δέ προώρισε, τούτους καί ἐκάλεσε, καί οὓς ἐκάλεσε, τούτους καί ἐδικαίωσεν, οὓς δέ ἐδικαίωσε, τούτους καί ἐδόξασε. Ρωμ. 8,30. Εκείνους που προώρισε για την δόξα της ομοιώσεως προς τον Χριστό αυτούς και κάλεσε και αυτούς που κάλεσε τους δικαίωσε και εκείνους που δικαίωσε αυτούς και δόξασε. Με όλα όσα είδαμε περί του ύμνου κατανοούμε ότι στα εδώ λόγια βλέπουμε την σωτήρια πορεία που παρουσιάζεται στο Φως ιλαρόν. Είδαμε στην τρίτη πρόταση ενέργειες από το Άγιο Πνεύμα, το Πνεύμα καλεί ἐκάλεσε τον άνθρωπο να φύγει από την νύχτα της αιχμαλωσίας, ελθόντες επί την Ηλίου δύσιν, τον κάνει να δει τον Θεό, ίδωμεν, να φωτιστεί, φως, πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν.

Έπειτα στην δεύτερη πρόταση προχωρήσαμε σε αγιασμό, σε δικαίωση εκ Θεανθρώπου δια της Ευχαριστίας, ζωήν ο διδούς -- ζωήν διδούς τῷ κόσμῳ. Ιω. 6,33, ήταν στον ουρανό, ουρανίου, ήρθε στην Γη θυσιάστηκε, αγίου, και έπειτα θα κρίνει δίνοντας την μακαριότητα, μακαρίου. Μόνο δια των μυστηρίων ο άνθρωπος λαμβάνει τα οφέλη της Θυσίας και την αγιότητα. Με την σχετικώς αξίως συμμετοχή στην Ευχαριστία ο άνθρωπος ενώνεται με τον Θεό, αγιάζεται, καθαίρεται από την καρδία του το αίσχος αλλά και ο ζόφος, ζόφος δηλαδή ο σκοτισμός εξ αμαρτιών. Λέμε στην Ευχαριστία εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον, ο Άγιος Συμεών ο Θεολόγος λέει, οὐ γάρ μεταλαμβάνεις φθορᾶς ἤ ῥύπου, ἀλλ᾿ ἐμοί μεταδίδως τῆς σῆς ἀφθάρτου καθαρότητος, Λόγε, καί ἀποπλύνεις τόν ῥύπον τῶν κακῶν μου καί ἐκδιώκεις ζόφον ἁμαρτιῶν μου καί τῆς καρδίας καθαίρεις μου τό αἶσχος καί τῆς κακίας ἐκλεπτύνεις τό πάχος καί φῶς ποιεῖς με, τόν πρίν ἐσκοτισμένον, καί ὡραῖόν με κατ᾿ ἄμφω ἀπεργάζῃ· αἴγλῃ περιλάμπεις με ἀθανασίας. Τέλος καταλήξαμε σε δοξασμό στην πρώτη πρόταση.

Έχουμε λοιπόν την πορεία: φωτίζονται οι οφθαλμοί της καρδίας από το Πνεύμα πεφωτισμένους τούς ὀφθαλμούς τῆς καρδίας ὑμῶν, έπειτα καθαίρεται η καρδία υπό του Χριστού ή φωτίζεται η καρδία, έπειτα περνάμε στην θεωρία Θεού, την θεωρία του Ακτίστου Φωτός. Παρατηρούμε και το εξής, ότι στην βάση της σωτήριας πορείας η οποία παρουσιάζεται στο Φως ιλαρόν βρίσκονται όσοι αποδέχονται τον Χριστό ως ζωήν δίδοντα, Άξιόν σοι ... Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς. Αυτούς αντιστοιχεί το Πνεύμα στο προώρισε. Ο Χριστός διδάσκει την ορθή ερμηνεία του προώρισε.

Στην πρόταση πριν το ἐκάλεσε, το οποίο αντιστοιχεί στο ἐλθόντες ἐπί τήν ἡλίου δύσιν, ἰδόντες, φῶς, ἑσπερινόν, έχουμε όσους αποδέχονται την κλήση, Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς -- προώρισε. Δεν είναι προαποφασισμένο το ποιος θα σωθεί αλλά η φράση έχει την έννοια όσοι θέλουν. Όσοι έχουν καλό λογισμό, όσοι έχουν πνευματική αρχοντιά, για να έλθουμε σε λόγια άλλου προφήτη υπό την ακριβή έννοια όχι την έννοια προορατικός, τουτέστιν σε λόγια του αγίου γέροντος Παϊσίου, αυτούς ο Θεός τους ξέρει από πριν, ὅτι οὓς προέγνω Ρωμ. 8,29. Με αυτά έχουμε και την ερμηνεία σε ένα λεχθέν του αποστόλου λίγο αργότερα στην ίδια επιστολή όπου εκεί λέει τις φράσεις κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν και προητοίμασεν εἰς δόξαν. Εἰ δέ θέλων ὁ Θεός ἐνδείξασθαι τήν ὀργήν καί γνωρίσαι τό δυνατόν αὐτοῦ ἤνεγκεν ἐν πολλῇ μακροθυμίᾳ σκεύη ὀργῆς κατηρτισμένα εἰς ἀπώλειαν, καί ἵνα γνωρίσῃ τόν πλοῦτον τῆς δόξης αὐτοῦ ἐπί σκεύη ἐλέους, ἃ προητοίμασεν εἰς δόξαν Ρωμ. 9,22-23.

Άρα λοιπόν γίνεται τώρα φανερό ότι η πρόταση Άξιόν σοι εως δοξάζει δεν είναι πρόσθεση σε ένα αρχικό κείμενο που σταματούσε στο Θεόν. Θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει πρόσθεση και από άλλους λόγους.

Στον ύμνο αυτό του πρώτου αιώνος παρουσιάζεται μια πορεία προς την πνευματική τελείωση. Όπως μας διδάσκει ο ύμνος, ο σκοπός και το τέλος της πορείας του ανθρώπου προς τον Θεό είναι η αιώνια θέα του ακτίστου Φωτός, Φως.

Η αιώνια αυτή θέα φυλάγεται για μετά την Β' Παρουσία όμως εφόσον τα ἐπαγγέλματα κοινωνίας Θείας φύσεως είναι όχι μόνο για το μελλούσης αλλά και για το νῦν, τότε ο θεούμενος θεωρεί το άκτιστο φως και στην εδώ ζωή. Μέγιστα ἡμῖν ἐπαγγέλματα δεδώρηται, ἵνα διά τούτων γένησθε θείας κοινωνοί φύσεως Β' Πετρ. 1,4 -- ἡ δέ εὐσέβεια πρός πάντα ὠφέλιμος ἐστιν, ἐπαγγελίας ἔχουσα ζωῆς τῆς νῦν καί τῆς μελλούσης Α Τιμ. 4,8. Στην τελετή του Βαπτίσματος υπάρχει μια ωραία ευχή σπουδαία και μεγαλειώδης η οποία αφορά τον αγιασμό του ύδατος. Προς το τέλος αυτής της ευχής υπάρχει η φράση ίνα φυλάξας την δωρεάν του Αγίου Πνεύματος και αυξήσας την παρακαταθήκην της χάριτος, δέξηται το βραβείον της άνω κλήσεως. Αυτό σημαίνει ότι από το Άγιο Πνεύμα κατά το Βάπτισμα και το Χρίσμα, δωρεάν του Αγίου Πνεύματος, δίδεται κάτι που πρέπει να διαφυλαχτεί αλλά και που πρέπει να αυξηθεί, αυξήσας την παρακαταθήκην της χάριτος.

Σε όσους υποστούν μαρτύρια για την Χριστιανική πίστη, σε όσους αγωνίζονται για να κερδίσουν τις αρετές όπως την ταπείνωση και την αγάπη, σε όσους με υπομονή σηκώνουν τον σταυρό ασθενειών και πασών θλίψεων, σε όσους κοπιάζουν πολύ στην άσκηση των αρετών αντιμετωπίζοντας αντίξοες συνθήκες, σε όσους αφοσιωθούν στην καλλιέργεια της αδιαλείπτου προσευχής, (ουρανίου, αγίου, μάκαρος = Κύριος, Ιησού Χριστέ = άνθρωπος, Κύριε Ιησού Χριστέ = Θεάνθρωπος) σε αυτούς παρουσιάζεται μεγάλη αύξηση της παρακαταθήκης της χάριτος. Έτσι βλέπουμε ανθρώπους με θαυμαστά χαρίσματα.

Στην εποχή μας αξιωθήκαμε να δούμε μεγάλους πνευματοφόρους γέροντες όπως τον πατέρα Πορφύριο, τον πατέρα Παΐσιο, τον πατέρα Ιάκωβο, τον πατέρα Ευμένιο, τον πατέρα Δανιήλ. Οι ησυχαστές που καλλιεργούν την νοερά προσευχή σε προχωρημένες καταστάσεις βλέπουν το Άκτιστο Φως, εκείνο που είδαν οι τρεις απόστολοι στο όρος Θαβώρ. Καί μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, καί ἔλαμψε τό πρόσωπον αὐτοῦ ὡς ὁ ἥλιος, τά δέ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο λευκά ὡς τό φῶς Ματθ. 17,2. Το Άκτιστο Φως ή αλλιώς Θαβώριο Φως επειδή η Μεταμόρφωση έλαβε χώρα στο όρος Θαβώρ, είναι αδημιούργητο όπως λέει και η ονομασία του. Το ίδιο Φως είδε ο Μωυσής όταν έλαβε τις δέκα εντολές αλλά και οι προφήτες. Αυτός ο άνθρωπος που φθάνει στην θέα του Ακτίστου Φωτός είναι ειρηνικός, γαλήνιος, πράος, διακρίνεται για την υπομονή του και την μακροθυμία του, έχει καλοσύνη, ευσπλαχνία, αγάπη, νιώθει βαθιά μέσα στην ψυχή του χαρά και αγαλλίαση ακόμη και όταν του συμβαίνουν δυσάρεστα γεγονότα.

Για το Άκτιστο Φως θεολογεί υπέροχα ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και το εξυμνεί θαυμάσια στους λεγόμενους Ύμνους Θείων Ερώτων ο Άγιος Συμεών ο Θεολόγος.

Πάλιν ἐκλάμπει μοι τό φῶς, πάλιν τρανῶς ὁρᾶται, πάλιν ἀνοίγει οὐρανούς, πάλιν τέμνει την νύκτα, πάλιν παράγει ἅπαντα, πάλιν ὁρᾶται μόνον, πάλιν ἁπάντων ἔξω με ποιεῖ τῶν ὁρωμένων. Σε άλλο σημείο λέει: η δε απαυγή της δόξης σου της θείας φως απλούν ημίν, φως γλυκύ καθοράται, φως αποκαλύπτεται. Και σε άλλο σημείο: Τί γάρ ἀγγέλων, τί δέ τῶν ἀρχαγγέλων, κυριοτήτων, Χερουβίμ, Σεραφίμ τε καί πασῶν ἄλλων στρατιῶν οὐρανίων ὑπάρχει δόξα ἤ φῶς ἀθανασίας ἤ χαρά ἤ ἔλλαμψις ζωῆς ἀΰλου, εἰ μή τό ἕν φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος διαιρούμενον τρισσῶς ἀδιαιρέτως, ὅ ἕν ὑπάρχει ἐν τρισί χαρακτῆρσι, γινωσκόμενον ἀγνώστως, ὅσον θέλει; Συμεών του Θεολόγου, Περί θείας Ελλάμψεως Καί Φωτισμοῦ Πνεύματος Ἁγίου. Ας παρατηρήσουμε κάποια λόγια του αγίου.

Φως ιλαρόν, αγίας δόξης, αθανάτου -- δόξα ἤ φῶς ἀθανασίας ἤ χαρά ἤ ἔλλαμψις ζωῆς ἀΰλου, εἰ μή τό ἕν φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος.

Φως ιλαρόν -- ἤ χαρά

αγίας δόξης -- δόξα

αθανάτου -- ἤ φῶς ἀθανασίας ἤ ἔλλαμψις ζωῆς ἀΰλου,

υμνούμεν Πατέρα Υιόν και Άγιο Πνεύμα, Θεόν -- εἰ μή τό ἕν φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος διαιρούμενον τρισσῶς ἀδιαιρέτως ὅ ἕν ὑπάρχει ἐν τρισί χαρακτῆρσι.

Το τέλος της πορείας του ανθρώπου προς τον Θεό είναι η θέα του ακτίστου Φωτός, Φως ιλαρόν, αγίας δόξης, αθανάτου. Στις τρεις αυτές λέξεις βλέπουμε τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά πριν τον Παλαμά, τον άγιο Συμεών Θεολόγο πριν τον Συμεών Θεολόγο. Βλέπουμε την Ορθόδοξο διδαχή που μας διδάσκουν οι πατέρες. Βλέπουμε και την πείρα της θεωρίας του Ακτίστου Φωτός τον πρώτο αιώνα, Φως ιλαρόν, αγίας δόξης, αθανάτου. Βλέπουμε την πείρα της θεωρίας του Ακτίστου Φωτός 1000 χρόνια μετά, δόξα ἤ φῶς ἀθανασίας ἤ χαρά ἤ ἔλλαμψις ζωῆς ἀΰλου. Βλέπουμε την πείρα της θεωρίας του Ακτίστου Φωτός άλλα 1000 χρόνια μετά στην σημερινή εποχή με τον προφήτη Δανιήλ Γούβαλη.

Αν δεν είσαι σε υψηλά μέτρα είναι αδύνατον να κατανοήσεις τι λέει το Φως ιλαρόν διότι ομοιάζει το θέμα όπως όταν ακούει κάποιος μια περιγραφή. Εάν έχει εμπειρία, εάν γνωρίζει, τότε κατανοεί ακριβώς τι λέγεται. Μάλιστα όπως είναι φανερό και από τους λόγους του Αγίου Συμεών η ύπαρξη αυτού του κειμένου οφείλεται στην εντολή δημοσιοποίησης που έλαβε από τον Χριστό ο προφήτης Δανιήλ. Παρατηρούμε ότι ο άγιος Συμεών είναι όχι μόνο αυτόπτης Φωτός αλλά και πρόδρομος του κειμένου που διαβάζετε. Ο Χριστός συνθέτει το Φως ιλαρόν, ο Χριστός το εισάγει στην Εκκλησία, ο Χριστός δίδει εντολή στον άγιο Συμεών να ομιλήσει κατ' αυτόν τον τρόπο, ο Χριστός δίδει εντολή δημοσιοποίησης στον άγιο γέροντα. Ένας από τους λόγους που μίλησε ο Άγιος Συμεών έτσι και με αυτήν την σειρά ήταν διότι 1000 χρόνια μετά θα δινόταν η εντολή να διαβάσετε αυτά που γράφονται. Όπως η αγία Ευφημία που εορτάζει σήμερα 11/7 καταπάτησε τους αιρετικούς τόμους των Μονοφυσιτών, ομοίως σήμερα με εντολή Χριστού ο άγιος γέρων καταπατάει τους αιρετικούς τόμους. Εδώ δεν έχουμε κάποια διήγηση που οι αιρετικοί ίσως αμφισβητήσουν όπως το θαύμα της 4ης Συνόδου αλλά έχουμε το θαύμα αδιαμφισβήτητο και μπροστά στα μάτια μας. Καταλαβαίνουμε το ύψος της αγιότητος του πατρός Δανιήλ όταν η Υπεραγία Θεοτόκος ερμηνεύει σε αυτόν τους Χαιρετισμούς αλλά και δίδει εντολή να δημοσιευθεί η ερμηνεία. Καταλαβαίνουμε το ύψος της αγιότητος του πατρός Δανιήλ όταν ένας από τους τρείς Θεολόγους και μέγας θεατής του Ακτίστου Φωτός γίνεται πρόδρομος του με εντολή Χριστού. Καταλαβαίνουμε το ύψος της αγιότητος του πατρός Δανιήλ όταν ο Χριστός δίδει σε αυτόν εντολή να ομιλήσει λέγοντας τάδε λέγει Κύριος. Οι παντός είδους αιρετικοί δεν λαμβάνουν τίποτα από την πλούσια κληρονομιά του λαού του Θεού. Τα πνευματικά χαρίσματα τα κληρονομεί ο Ορθόδοξος λαός. Στην Ορθοδοξία σε κάθε εποχή αναδεικνύονται άτομα στο προφητικό αξίωμα. Ο αρχαίος ύμνος Φως ιλαρόν είναι πασίγνωστος παγκοσμίως, έχουμε και πολλές μεταφράσεις όπως

Hail gladdening light of his pure glory poured.

Light of gladness beam divine.

O brightness of the immortal Father's face.

Το ύμνο Φως ιλαρόν ψάλλουν και έχουν δει εκατοντάδες εκατομμύρια μάτια.

Και όμως μόνο όταν δίδει εντολή ο Χριστός αποκαλύπτεται σε όλους.

Η εντολή δίδεται στον Ορθόδοξο και ο οποίος ομιλεί εκ μέρους του Κυρίου,

μίλησε ο Κύριος στον άγιο γέροντα και είπε, "πήγαινε και πες στην οικουμένη, Τάδε λέγει Κύριος Κύριος· ἰδού ἐγὼ, επικέπτομαι και αναζητώ τα λογικά μου πρόβατα τα οποία είναι στους κακούς ποιμένες, άπαντας καλώ να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία".

Όπως πάλαι ποτέ ο Μέγας Βασίλειος ο οποίος έφερε προς απόδειξη των Ορθοδόξων διδασκαλιών τον ύμνο Φως ιλαρόν, ομοίως και σήμερα η ερμηνεία είναι ώστε όλοι να βλέπουν την γνήσια οδό η οποία είναι αποκλειστικά η Ορθοδοξία.

ὑμνοῦμεν Πατέρα Υἱόν καί ἅγιον Πνεῦμα,

Πριν είδαμε να παρουσιάζεται η Τριάδα υπό το πρίσμα της σωτηρίας και ειδικό ρόλο κατά σειρά για κάθε ένα από τα τρία Θεϊκά πρόσωπα. Σε αυτήν την πρόταση έχουμε αναφορά στην Τριάδα ως ένα και ενεργούσα για την σωτηρία η οποία υμνείται για αυτό.

Θεόν.

Ο άνθρωπος βλέπει τον Θεό με την φωτιστική ενέργεια του Πνεύματος.

Έπειτα γνωρίζει τον Χριστό και αγιάζεται δια των μυστηρίων.

Τέλος περνάει στον δοξασμό ή αλλιώς στην θέωση, δηλαδή στην θέα του Ακτίστου Φωτός.

Βλέποντας την διδαχή του Πνεύματος, αναφέρει την Τριάδα ως προς τις σωτηριώδεις ενέργειες και έπειτα ως πρόσωπα, μπορούμε τώρα να κατανοήσουμε ότι δεν υπάρχει διόρθωση ή μετατροπή του ύμνου από κάποιο αρχικό "άγιο πνεύμα Θεού" σε "άγιο Πνεύμα Θεόν" για Τριαδολογικούς σκοπούς για 3 λόγους.

Πρώτον, στον γενετικό κώδικα του ύμνου είναι εντυπωμένη η αναφορά στο Πνεύμα ως Θεό που ενεργεί στην σωτηρία, ίδομεν, φως, εσπερινόν, εκκινητή αλλά και φωτοδότη του καθημένου εν σκότει μεταπτωτικού ανθρώπου ο οποίος εκκινά και εν τέλει καταλήγει στην θέαση του Ακτίστου Φωτός.

Δεύτερον, η Τριάδα παρουσιάστηκε υπό το πρίσμα της σωτηρίας στους πρώτους τρεις στίχους και τώρα παρουσιάζεται ως υπόσταση, Πατέρα, Υιόν, Πνεύμα.

Τρίτον, στην αναφορά κάθε προσώπου ως προς την σωτηρία έχουμε τρεις φράσεις ώστε να συμβολιστεί η Τριάδα.

Φως ιλαρόν -- αγίας δόξης -- αθανάτου

ουρανίου -- αγίου -- μάκαρος

ιδόντες -- φως -- εσπερινόν

Οπότε τώρα γίνονται φανερά τα εξής: ποια η αρχική γραφή, ποια η έννοια της προτάσεως υμνούμεν Πατέρα Υιόν και Άγιον Πνεύμα και ποια η θέση της λέξεως Θεόν.

Η λέξη δεν αναφέρεται αποκλειστικά στο Πνεύμα "Άγιον Πνεύμα Θεόν.", ούτε σε κάποιο αόριστο πνεύμα Θεού "και πνεύμα Θεού.", αλλά κάνει αναφορά στην Τριάδα. Έτσι το ορθό είναι: και Άγιον Πνεύμα , Θεόν.

Η φράση έχει το εξής νόημα: υμνούμε τον Τριαδικό Θεό.

Αγαπητοί, αυτός που ξεκίνησε με τις λέξεις, Φως ιλαρόν, αγίας δόξης, είναι κάτι παραπάνω από απολύτως σίγουρο ότι όχι απλά δεν χρειάζεται διόρθωση ή πρόσθεση σε ότι είπε, αλλά ότι αυτός είναι ο διορθωτής ο διδάσκαλος και ο απόλυτος Θεολόγος, είναι το Πνεύμα που ομιλεί. Αυτά που είπε είναι οι αιώνιες αλήθειες.

Ἄξιόν σε ἐν πᾶσι καιροῖς ὑμνεῖσθαι φωναῖς αἰσίαις

Φωναίς αισίαις ή φωναίς οσίαις;

Η φωνή στον άνθρωπο δόθηκε ώστε αυτός να δοξολογεί τον Θεό, να προσεύχεται στον Θεό, να προχωρά στην Θεϊκή αποκάλυψη, να γίνεται κήρυξ Κυρίου. Υπάρχει μια απορία η οποία είναι ποια η λέξη του Πνεύματος στον ύμνο. Είναι λοιπόν κατάλληλο να ανατρέξουμε σε άλλους ύμνους που συνέθεσε το Άγιο Πνεύμα ώστε αφενός να δούμε ποιο το νόημα αυτού του στίχου και αφετέρου να κατανοήσουμε τι φωνές εννοούνται διότι υπάρχει και η παραλλαγή φωναίς οσίαις. Ανατρέχοντας στους ύμνους που έχει η Γραφή στο Βιβλίο των Ψαλμών θα διαπιστώσουμε τις διάφορες φωνές δεήσεως, φωνῇ μου πρός Κύριον ἐδεήθην, θα δούμε τις διάφορες υμνολογικές φωνές ὑμνεῖσθαι φωναῖς. Ερευνώντας θα διαπιστώσουμε ότι αρχικά υπάρχει η προσευχή, η υμνολογική φωνή, φωνῇ μου πρός Κύριον ἐδεήθην -- ὑμνεῖσθαι, και έπειτα έχουμε τις διάφορες φωνές όπως επί παραδείγματι την φωνή ικεσίας εκ θλίψεως και κινδύνου, Συνέσεως τῷ Δαυΐδ, ἐν τῷ εἶναι αὐτόν ἐν τῷ σπηλαίῳ· προσευχή. Φωνῇ μου πρός Κύριον ἐκέκραξα, φωνῇ μου πρός Κύριον ἐδεήθην. ἐκχεῶ ἐνώπιον αὐτοῦ τήν δέησίν μου, τήν θλῖψίν μου ἐνώπιον αὐτοῦ ἀπαγγελῶ. ἐν τῷ ἐκλείπειν ἐξ ἐμοῦ τὸ πνεῦμά μου, καὶ σὺ ἔγνως τὰς τρίβους μου· ἐν ὁδῷ ταύτῃ, ᾗ ἐπορευόμην, ἔκρυψαν παγίδα μοι κατενόουν εἰς τὰ δεξιὰ καὶ ἐπέβλεπον, καὶ οὐκ ἦν ὁ ἐπιγινώσκων με· ἀπώλετο φυγὴ ἀπ᾿ ἐμοῦ, καὶ οὐκ ἔστιν ὁ ἐκζητῶν τὴν ψυχήν μου. Δηλαδή, θερμή μεγαλόφωνη φωνή προσευχής απεύθυνα στον Κύριο. Από τα βάθη της ψυχής μου προσευχήθηκα. Θα αφήσω να χυθεί ενώπιον Θεού η αίτησή μου. Θα εξαγγείλω εμπρός σε αυτόν την θλίψη της ψυχής μου. Τώρα που εμπρός στους μεγάλους κινδύνους λιποψυχώ και κινδυνεύω να χάσω την ζωή μου, εσύ Κύριε, έχεις γνωρίσει και γνωρίζεις πόσο αθώα υπήρξε η πορεία της ζωής μου. Όμως στην ευθεία αυτήν οδό την οποία βάδισα και βαδίζω, έστησαν κρυφά παγίδα οι εχθροί μου για να με συλλάβουν. Στρέφω το βλέμμα μου στα δεξιά, παρατηρώ με προσοχή και αγωνία για να βρω βοηθό και δεν υπάρχει κανείς ο οποίος να έχει επίγνωση του κινδύνου που διατρέχω και να μπορεί να με βοηθήσει. Χάθηκε κάθε τρόπος διαφυγής από τον κίνδυνο. Κανείς πλέον, ούτε καν οι φίλοι μου, δεν φροντίζει για την σωτηρία της ζωής μου. Ψαλ. 141,2-5.

Ας ανατρέξουμε και στον Ψαλμό 85, εκεί παρατηρούμε ξανά αρχικά την προσευχητική φωνή, τήν προσευχήν μου καί πρόσχες τῇ φωνῇ, και έπειτα την φωνή θλίψεως, τῆς δεήσεώς μου ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς μου ἐκέκραξα πρός σέ, δηλαδή η δέησις είναι παρακλητική, ικετευτική. Ενώτισαι, Κύριε, τήν προσευχήν μου καί πρόσχες τῇ φωνῇ τῆς δεήσεώς μου ἐν ἡμέρᾳ θλίψεώς μου ἐκέκραξα πρός σέ, ὅτι ἐπήκουσάς μου. Ψαλ. 85,6-7 Άκουσε Κύριε την προσευχή μου, δώσε προσοχή στην φωνή της δεήσεώς μου. Και άλλοτε σε περίοδο θλίψεως απευθύνθηκα προς εσένα και με άκουσες. Ομοίως και τώρα Κύριε δέξου την προσευχή μου.

Ας δούμε τώρα την υμνολογική φωνή στον Ψαλμό 41, Εἰς τό τέλος· ὑπέρ τῶν υἱῶν Κορέ ψαλμός. ἐγενήθη τά δάκρυά μου ἐμοί ἄρτος ἡμέρας καί νυκτός ἐν τῷ λέγεσθαί μοι καθ᾿ ἑκάστην ἡμέραν· ποῦ ἐστιν ὁ Θεός σου; ταῦτα ἐμνήσθην καί ἐξέχεα ἐπ᾿ ἐμέ τήν ψυχήν μου, ὅτι διελεύσομαι ἐν τόπῳ σκηνῆς θαυμαστῆς ἕως τοῦ οἴκου τοῦ Θεοῦ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος Ψαλ. 41,4-5. Πέρασα περιπέτειες και θλίψεις. Τα δάκρυά μου έγιναν για εμένα το φαγητό μου μέρα και νύχτα διότι οι εχθροί έλεγαν εναντίον μου, που είναι ο Θεός σου; Αυτόν θυμήθηκα και έκανα θερμή προσευχή. Πιστεύω ότι θα αξιωθώ της τιμής και χαράς να περάσω και πάλι από τον ιερό χώρο της θαυμαστής Σκηνής του Μαρτυρίου, από τον ιερό ναό του Θεού με φωνή αγαλλιάσεως και δοξολογίας, με εορταστικούς ψαλμούς και ύμνους. Εδώ έχουμε αρχικά την προσευχή και έπειτα βλέπουμε ότι αυτή είναι φωνή θλίψεως ἐγενήθη τά δάκρυά μου η οποία ζητείται από τον Θεό να μεταβληθεί σε φωνή αγαλλιάσεως φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος. Λίγο αργότερα, στον Ψαλμό 46, μπορούμε να παρατηρήσουμε αυτήν την αιτηθήσα φωνή και την "δοξολογία με εορταστικούς ψαλμούς και ύμνους" να γίνεται πραγματικότητα. Εἰς τό τέλος· εἰς σύνεσιν τοῖς υἱοῖς Κορέ. Πάντα τά ἔθνη κροτήσατε χεῖρας, ἀλαλάξατε τῷ Θεῷ ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως. ὅτι Κύριος ὕψιστος, φοβερός, βασιλεύς μέγας ἐπί πᾶσαν τήν γῆν. Ψαλ. 46,2-3. Όλα τα έθνη προσευχηθείτε προς δόξαν Θεού με φωνή μεγάλης χαράς, ο Κύριος είναι ο Ύψιστος Θεός, φοβερός, μέγας βασιλεύς ολόκληρης της οικουμένης. Ο υπόλοιπος ψαλμός είναι δοξολογία και έχει ως εξής: ὑπέταξε λαούς ἡμῖν καί ἔθνη ὑπό τούς πόδας ἡμῶν· ἐξελέξατο ἡμῖν τήν κληρονομίαν αὐτοῦ, τήν καλλονήν Ἰακώβ, ἣν ἠγάπησεν. ἀνέβη ὁ Θεός ἐν ἀλαλαγμῷ, Κύριος ἐν φωνῇ σάλπιγγος. ψάλατε τῷ Θεῷ ἡμῶν, ψάλατε, ψάλατε τῷ βασιλεῖ ἡμῶν, ψάλατε, ὅτι βασιλεύς πάσης τῆς γῆς ὁ Θεός, ψάλατε συνετῶς. ἐβασίλευσεν ὁ Θεός ἐπί τά ἔθνη, ὁ Θεός κάθηται ἐπί θρόνου ἁγίου αὐτοῦ. ἄρχοντες λαῶν συνήχθησαν μετά τοῦ Θεοῦ Ἁβραάμ, ὅτι τοῦ Θεοῦ οἱ κραταιοί τῆς γῆς σφόδρα ἐπήρθησαν. Καθώς είδαμε τις διάφορες φωνές δεήσεως, κατανοούμε τώρα ότι το λεχθέν του Πνεύματος φωναίς αισίαις είναι με διαφορετική φρασεολογία το ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος. Φωναίς αισίας σημαίνει φωνές ευχαριστήριες, φωνές αγαλλιάσεως, φωνές χαρούμενες εκ χαρμοσύνου γεγονότος, εδώ στον ύμνο του χαρμοσύνου γεγονότος της σωτηρίας του γένους. Για την ύπαρξή μας, για την οδηγία μας εκ σκότους προς το Φως Χριστό, για την σωτηρία μας εκ Πτώσεως, για την μετοχή στο Άκτιστο Φως, τα οποία περιγράφηκαν στους τρείς προηγούμενους στίχους, άξιο είναι εἰς πάντας τούς αἰῶνας να σε υμνούμε με φωνή αγαλλιάσεως και δοξολογίας, με εορταστικούς ψαλμούς και ύμνους. Το φωναίς αισίαις μπορεί να αντικατασταθεί και η πρόταση να συμπληρωθεί με το περιφραστικό λεχθέν του Πνεύματος το οποίο είδαμε στους Ψαλμούς με την πρόταση να έχει ως εξής: Ἄξιόν σε ἐν πᾶσι καιροῖς ὑμνεῖσθαι, ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος. Το Πνεύμα λέει συνεχώς τα ίδια, ορισμένες φορές λέει σχεδόν αυτολεξεί ότι έχει πει χιλιάδες χρόνια πριν. Φωναίς αισίαις ή αλλιώς ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος ή αλλιώς η ευχή της Αγίας Αναφοράς και ο επινίκιος ύμνος.

Εκεί είναι πιο εκτενείς οι φράσεις που παρέδωσε το Πνεύμα. Ἄξιον καί δίκαιον σέ ὑμνεῖν, σέ εὐλογεῖν, σέ αἰνεῖν, σοί εὐχαριστεῖν, σέ προσκυνεῖν ἐν παντί τόπῳ τῆς δεσποτείας σου ... Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ· πλήρης ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ τῆς δόξης σου. Ὡσαννά ἐν τοῖς ὑψίστοις· εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. Ξέρουμε ότι ο Χριστός είπε ἐκ γάρ τοῦ περισσεύματος τῆς καρδίας τό στόμα λαλεῖ. ὁ ἀγαθός ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει ἀγαθά, καί ὁ πονηρός ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά. Ματθ. 12,34-35. Απόγονοι από φαρμακερές οχιές πως μπορείτε να πείτε λόγους αγαθούς εφ' όσον είσθε πονηροί; Το στόμα αντλεί και ομιλεί πάντοτε από εκείνα που εκχειλίζουν από την καρδία. Ο αγαθός βγάζει πάντοτε αγαθούς λόγους από τον αγαθό θησαυρό της καρδίας του και ο πονηρός βγάζει πονηρά και βλάσφημα λόγια από τον πονηρό θησαυρό. Το Πνεύμα λοιπόν λέγοντας φωναίς αισίας και Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι -- Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς το οποίο σημαίνει την καρδία, χρησιμοποιεί την απόλυτη ακρίβεια στην φρασεολογία των προσευχών. Όπως παρατηρήσαμε και στους Ψαλμούς δεν υπάρχει φωνή οσία στην προσευχή προς τον Κύριο, υπάρχει αποκλειστικά η ευχαριστηριακή-δοξολογική φωνή και η φωνή ικετήριος. Με την πρώτη ευχαριστούμε και δοξολογούμε τον Θεό και με την δεύτερη αιτούμαστε τα καλά και συμφέροντα ταις ψυχαίς ημών αλλά και τα ωφέλιμα επίγεια. Η προσευχή συντίθεται από τρια συστατικά, την ευχαριστία την δοξολογία και τις αιτήσεις. Φωνή δοξολογική ευχαριστιακή ίσον φωνές αισίας. Οπότε τώρα κατανοούμε ότι το απολύτως ακριβές δεν είναι φωνή ευσεβείας, δηλαδή φωναίς οσίαις, φράση που υποτίθεται δείχνει και την καρδία, αλλά το σωστό είναι η καρδία από όπου τό στόμα λαλεῖ, εξέρχονται τα λόγια, και έπειτα η φωνή δοξολογίας. Το απόλυτα σωστό είναι: όχι φωνή οσία αλλά καρδία οσία, ἀγαπᾷ Κύριος ὁσίας καρδίας Παρ. 22,11, καρδία ευσεβής, καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας Α' Εσδ. 1,21, η οποία παραδέχεται τον Κύριο ως σωτήρα, έχει στον νου τα θαυμάσια Κυρίου περί σωτηρίας και αιωνίου ζωής, Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς -- ταῦτα ἐμνήσθην καί ἐξέχεα, και έπειτα λόγος που εξέρχεται από την ευσεβή καρδία, δηλαδή φωνή δοξολογικής προσευχής. Καρδία οσία, καρδία ευσεβείας, η οποία θυμάται τα θαυμάσια Κυρίου: Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι, Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς -- ὁσίας καρδίας, καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας, ταῦτα ἐμνήσθην καί ἐξέχεα και εξ αυτής στόμα που έχει φωνή αγαλλιάσεως και δοξολογίας: φωναίς αισίαις, σε δοξάζει -- ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος.

Καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας η οποία υμνεί ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος, Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι, Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς, φωναίς αισίαις αντίστοιχα, απόλυτη ακρίβεια. Αντιθέτως η φράση φωναίς οσίαις είναι και υποδεέστερη σε ακρίβεια αλλά και υποβίβαση της προτάσεως διότι συνιστά επανάληψη σε νόημα το οποίο ήδη έχει παρουσιαστεί διότι η καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας παρουσιάζεται με τα λόγια Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι -- Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς. Η φράση καρδία πλήρει ευσεβείας είναι από την περιγραφή του βασιλιά Ιωσία. Καί ὠρθώθη τά ἔργα Ἰωσίου ἐνώπιον τοῦ Κυρίου αὐτοῦ ἐν καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας. Α' Εσδ. 1,21. Του βασιλιά Ιωσία ευωδόθηκαν όλα τα έργα ενώπιον του Κυρίου για την μεγάλη ευσέβεια που γέμιζε την καρδία του. Ο Ιωσίας βασίλευσε για 31 χρόνια και ήταν ο πιο ευσεβής βασιλιάς του βασιλείου Ιούδα, αγαπούσε τον Χριστό εκ καρδίας, είχε καρδίᾳ πλήρει εὐσεβείας και φυσικά δοξολογούσε τον Χριστό εν φωναίς αισίαις, δοξολογούσε ἐν φωνῇ ἀγαλλιάσεως καί ἐξομολογήσεως ἤχου ἑορτάζοντος. Η δε φράση οσία καρδία είναι από τις Παροιμίες, ἀγαπᾷ Κύριος ὁσίας καρδίας, δεκτοί δέ αὐτῷ πάντες ἄμωμοι· χείλεσι ποιμαίνει βασιλεύς Παρ. 22,11. Ο Κύριος αγαπά τις αφοσιωμένες σε αυτόν καρδίες, δεκτοί δε σε αυτόν γίνονται πάντοτε όλοι οι άμεμπτοι. Ο βασιλιάς πρέπει να κυβερνά με τα συνετά λόγια του και όχι με την βία. Δηλαδή η οσία καρδία, η ευσεβής καρδία, έχει ως αποτέλεσμα να βγαίνει φωνή αγάπης προς τον συνάνθρωπο ο οποίος δεν είναι υπήκοος αλλά αδελφός. Αντιθέτως όταν δεν υπάρχει η ευσεβής καρδία, η καρδία οσία, τότε έχουμε την βία απέναντι στον συνάνθρωπο η οποία είναι αποτέλεσμα απιστίας και εγωισμού.

Στις προσευχές έχουμε και ομολογίες αμαρτωλότητας αλλά και αιτήσεις συγχωρήσεως. Αυτές εντάσσονται στην φωνή ικεσίας όχι όμως υπό την έννοια ικεσία προς συγχώρηση αλλά ικεσία ώστε ο Θεός να μας εμπνεύσει: αίσθημα μετανοίας ⟶ αίσθημα ειλικρινούς εξομολόγησεως ⟶ πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία. Αυτά σε συνέχεια, προ κατά και μετά την εξαγόρευση. Οι ομολογίες αμαρτωλότητας και οι αιτήσεις συγχωρήσεως ζητούν αναλόγως κάτι από αυτά ή όλα μαζί. Ο Θεός μας εμπνέει αρχικά το αίσθημα μετανοίας. Ο άνθρωπος χωρίς φώτιση Θεού δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει τα σφάλματά του και ότι η πεποίθησή του είναι λάθος οπότε έτσι να αλλάξει πορεία ζωής. Επί παραδείγματι η φιλαργυρία του φαίνεται ασφάλεια, η κατάκριση ενδιαφέρον, αμαρτίες ή και ολόκληρα πάθη του φαίνονται ορθά ακόμη και ευσέβεια! Η ειλικρινής εξομολόγηση δεν νοείται απλά ως τα λέμε όλα ή λέμε την αλήθεια αλλά ότι ο άνθρωπος δεν θέλει να βαρύνεται με την αμαρτία, την αποστρέφεται και θέλει να την ξεφορτωθεί λες και είναι ένα βάρος. Έπειτα ο Θεός δίδει στον θέλοντα πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία. Αν δεν ζητούμε να μας δώσει ο Θεός πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία, τότε η εξαγόρευση είναι σαν μια γομολάστιχα η οποία σβήνει μεν το παλαιό χρέος απολύτως αλλά όμως ο άνθρωπος βγαίνει από το εξομολογητήριο για νέες εγγραφές. Η πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία δεν σημαίνει ότι ο Θεός μας δίδει την διάθεση και εμείς αγωνιζόμαστε και απαλλασόμαστε από την κάθε αμαρτία και πάθος άρα ο άνθρωπος αυτοσώζεται σε κάποιο ποσοστό. Η απαλλαγή από το κάθε πάθος και αμαρτία γίνεται όχι από τον κόπο την δύναμη ή τον αγώνα του ανθρώπου αλλά από την ενέργεια Θεού, χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν. Ιω. 15,5. Ο άνθρωπος αν δεν φωτιστεί από τον Θεό δεν έχει ούτε καν διάθεση για γνήσιο αγώνα, η καρδία του μένει αναίσθητη. Αυτήν την πορεία βλέπουμε στον Παρακλητικό Κανόνα στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό.

Χριστέ Ιησού, ουδείς ήμαρτεν έν γή έκ τού αιώνος, ώ Ιησού μου, ώσπερ ήμαρτον εγώ ό τάλας και άσωτος, όθεν, Ιησού μου, βοώ σοι, Μελωδούντά με οίκτειρον, Ευλογητός εί ό Θεός ό τών πατέρων ημών. Εδώ έχουμε το αίσθημα μετανοίας, ο άνθρωπος αναγνωρίζει ότι η πρότερη ζωή ήταν σε λάθος πορεία και στην αμαρτία, ήμαρτον, ζούσε εν ασωτεία άσωτος δηλαδή μακράν του Θεού .

Χριστέ Ιησού, έν τώ φόβω σου, βοώ, καθήλωσόν με, ώ Ιησού μου, καί κυβέρνησον νύν πρός λιμένα τόν εύδιον, όπως, Ιησού μου οικτίρμον, μελωδώ σοι σωζόμενος, Ευλογητός εί ό Θεός ό τών πατέρων ημών. Εδώ έχουμε την καθήλωση στον φόβο Θεού, φόβος Θεού σημαίνει αγαπώ τον Θεό, ο άνθρωπος με την αγάπη προς τον Θεό αποστρέφεται την αμαρτία, όταν αγαπάει τον Θεό μισεί την αμαρτία.

Χριστέ Ιησού, μυριάκις υπεσχέθην σοι ό τάλας, ώ Ιησού μου, τήν μετάνοιαν, άλλ΄ εψευσάμην ό άθλιος, όθεν, Ιησού μου, βοώ σοι, Τήν αναίσθητον μένουσαν ψυχήν μου φώτισον, Χριστέ, ό τών πατέρων Θεός. Εδώ έχουμε την εκζήτηση φωτίσεως προς γνήσιο αγώνα, πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία. Καθήλωση στον φόβο Θεού και φώτιση να μην υπάρχει απλά υπόσχεση μετάνοιας είναι το ίδιο, φαινομενικά έχουμε το ίδιο αίτημα ομως στην πραγματικότητα εδω η αίτηση είναι για φώτιση προς γνήσιο αγώνα.

Θεόπνευστα κείμενα γραμμένα με Θεϊκή σοφία

Οι αντιγραφείς δεν ήταν άσχετοι, όχι μόνο δεν ήταν άσχετοι αλλά οι περισσότεροι ήταν μέγιστοι γνώστες. Αφενός είχαν διαβάσει πάρα πολλά κείμενα, αφού ασχολούνταν με την αντιγραφή έργων και αφετέρου ήταν από τους μορφωμένους της εποχής. Δεν διόρθωναν έτσι εύκολα και χωρίς να υπάρχουν ισχυρά επιχειρήματα. Είναι λοιπόν κατάλληλο να εισέλθουμε στην σκέψη του αντιγραφέως ώστε να ωφεληθούμε. Σκέφτηκε ότι η λέξη αισίαις είναι μη συμβατή με την Βιβλική διδαχή και γενικώς και ειδικώς. Αυτή η παράξενη φωνή αισία αμφιλέγει στον νου και δύναται να παραπέμψει σε χορούς και πανηγύρια ενώ ο κυρίως λόγος είναι ότι δεν φαίνεται να συναντάται στην Βίβλο. Βεβαίως όπως είδαμε όχι απλά υπάρχει σχεδόν αυτολεξεί αλλά είναι και απολύτου ακριβείας. Αντιθέτως με την φωνή αισία, παντού στην Γραφή φαινόταν ότι συναντάται η φωνή οσία, φράση που σημαίνει σημαίνει φωνή ευσεβείας. Σε όλη την Γραφή ο Θεός μας διδάσκει ότι πρέπει να λατρεύουμε ἐν ὁσιότητι, μας διδάσκει να υψώνουμε ὁσίους χεῖρας να τιμούμε με την καρδία και όχι με τα χείλη, οὗτος ὁ λαός τοῖς χείλεσί με τιμᾷ, ἡ δέ καρδία αὐτῶν πόρρω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ·. Όσοι αγάπησαν τον Κύριο κυρρήτουν τον λόγο του και έτσι έχουν φωνή ευσεβείας, έχουν λόγους ευσεβείας. Αντιθέτως όσοι έλεγαν και λένε ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν είχαν και έχουν φωνή ανόσια, φωνή ασεβείας. Ο ἀγαθός ἄνθρωπος ἐκ τοῦ ἀγαθοῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει ἀγαθά, καί ὁ πονηρός ἄνθρωπος ἐκ τοῦ πονηροῦ θησαυροῦ ἐκβάλλει πονηρά. Ματθ. 12,34-35. Ο αγαθός βγάζει πάντοτε αγαθούς λόγους από τον αγαθό θησαυρό της καρδίας του και ο πονηρός βγάζει πονηρά και βλάσφημα λόγια από τον πονηρό θησαυρό, βγάζει φωνή ασεβείας, ἆρον ἆρον, σταύρωσον αὐτόν. Οπότε το φωναίς οσίαις είναι εντός εισαγωγικών κατάλληλο κατά πάντα αφού δεν αμφιλέγει ενώ κυρίως φαίνεται ότι υπονοεί και το μέγιστο, δηλαδή την αγαθή ή αμόλυντη καρδία. Βούλομαι οὖν προσεύχεσθαι τούς ἄνδρας ἐν παντί τόπῳ, ἐπαίροντας ὁσίους χεῖρας χωρίς ὀργῆς καί διαλογισμοῦ. Α Τιμ. 2,8. Θέλω λοιπόν να προσεύχεσθε σε κάθε τόπο υψώνοντας προς τον ουρανό άγια χέρια, δηλαδή αμόλυντα από την αμαρτία, με πλούσιους τους καρπούς της αρετής, χωρίς οργή και χωρίς καμία αμφιβολία. Ἀφόβως, ἐκ χειρός τῶν ἐχθρῶν ἡμῶν ῥυσθέντας, λατρεύειν αὐτῷ ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ ἐνώπιον αὐτοῦ πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν. Λουκ. 1,74-75 χωρίς φόβο και λυτρωμένοι από τους εχθρούς μας, να λατρεύουμε και να προσκυνούμε τον Θεό όλες τις ημέρες της ζωής μας με αγιότητα καρδίας και με ενάρετο βίο. Εκτός του ανωτέρω σκεπτικού μπορούμε να δούμε ότι στην Θεία Λειτουργία λέμε δός ἡμῖν ἐν ὁσιότητι λατρεύειν σοι πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν·, αυτό το είπε ο ευαγγελιστής Λουκάς, ἐν ὁσιότητι καί δικαιοσύνῃ ἐνώπιον αὐτοῦ πάσας τάς ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν Λουκ. 1,75. Οπότε μπορεί κάποιος να συνδέσει λανθασμένα το λεχθέν της Θείας Λειτουργίας ή το ανωτέρω σκεπτικό και με αυτά να διορθώσει το φωναίς αισίαις σε φωναίς οσίαις. Η φράση φωνή οσία λοιπόν που σκέφτηκε ο αντιγραφέας ο οποίος "διόρθωσε" δεν είναι ανύπαρκτη ούτε είναι χωρίς ερείσματα, υπάρχει και σημαίνει φωνή ευσεβείας, όμως δεν είναι κατάλληλη σε ακρίβεια για το νόημα και τα συμφραζόμενα. Η ερμηνεία της Βίβλου και των ύμνων της Εκκλησίας δεν μοιάζει με την ερμηνεία που γίνεται επάνω στον Όμηρο ή στον Πλάτωνα. Εδώ έχουμε να κάνουμε με θεόπνευστα κείμενα γραμμένα με Θεϊκή σοφία και γεμάτα κρυμμένα μυστήρια. Η ανθρώπινη σοφία κινείται σε κατώτερο επίπεδο και δεν μπορεί να εξετάσει και να κατανοήσει κείμενα γραμμένα με ειδική επενέργεια της Θεϊκής σοφίας, κείμενα που τοποθετούνται σε ανώτερη σφαίρα την οποία δεν φτάνει το βεληνεκές του ανθρώπινου μυαλού. Όπως με την σύνθεση ομοίως και η ερμηνεία απαιτεί θεοπτία. Με τον ορθολογισμό αδυνατούμε να κατανοήσουμε την Αγία Γραφή και τους ύμνους διότι στον χώρο τους υπάρχει η παρουσία του Θεϊκού στοιχείου και αυτό για να κατανοηθεί χρειάζεται ανθρώπινος νους καθοδηγούμενος από Θεϊκό φωτισμό όπως του αγίου Δανιήλ, με τέτοιο θεοκατασκεύαστο τηλεσκόπιο εξιχνιάζεται αυτός ο ουρανός.

Η ακριβής φωνή οσία, το ρήμα ζωής αιωνίου

Η φράση φωνή οσία είναι μεν υπαρκτή αλλά δεν είναι απολύτου ακριβείας για το νόημα. Αντιθέτως για άλλο νόημα είναι απόλυτα ακριβής. Εκτός από την ανθρώπινη φωνή οσία ή αλλιώς φωνή ευσεβείας, έχουμε και μια άλλη φωνή οσία, αυτή είναι η οσία φωνή του Χριστού, εδώ έχουμε την ακριβή έννοια, την απόλυτη ακρίβεια. Η φράση "φωνή οσία Χριστού" δεν είναι φυσικά κάποιο εξ ευσεβείας καλολογικό στοιχείο ή μια άνευ βαθύτερης σημασίας φράση, κάτι όπως "η αγιασμένη φωνή του Χριστού μας". Για την έννοια της φράσεως φωνή οσία Χριστού είναι κατάλληλο και αντιαιρετικά ωφέλιμο να δούμε το εξής Βιβλικό, ὅτι δέ ἀνέστησεν αὐτόν ἐκ νεκρῶν μηκέτι μέλλοντα ὑποστρέφειν εἰς διαφθοράν, οὕτως εἴρηκεν, ὅτι δώσω ὑμῖν τά ὅσια Δαυΐδ τά πιστά. διό καί ἐν ἑτέρῳ λέγει· οὐ δώσεις τόν ὅσιόν σου ἰδεῖν διαφθοράν Πραξ. 13,34. Ότι ο Θεός ανέστησε τον Χριστό, όχι όπως άλλους νεκρούς αλλά για να μην πεθάνει ποτέ ξανά, το είχε πει ο ίδιος λέγοντας "θα δώσω σε εσάς τις ιερές υποσχέσεις μου που είχα δώσει στον Δαυίδ". Για αυτό και σε άλλο χωρίο προφητεύει, "δεν θα επιτρέψεις να δει την αποσύνθεση του θανάτου ο όσιος Μεσσίας". Ο όσιος Μεσσίας ὅσιόν είχε φωνή οσία τά ὅσια. Ας δούμε τι λέει ο Κύριος στον Ησαΐα, προσέχετε τοῖς ὠσίν ὑμῶν καί ἐπακουλουθήσατε ταῖς ὁδοῖς μου· εἰσακούσατέ μου, καί ζήσεται ἐν ἀγαθοῖς ἡ ψυχή ὑμῶν· καί διαθήσομαι ὑμῖν διαθήκην αἰώνιον, τά ὅσια Δαυίδ τά πιστά. Ησ. 55,3. Ανοίξτε τα αυτιά σας και δώστε προσοχή στα λόγια μου. Ακολουθήστε τον δρόμο των εντολών μου. Ακούστε με και η ψυχή σας θα ζήσει μέσα σε πλούτο αγαθών. Θα κάνω δε μαζί σας νέα αιώνια διαθήκη. Θα εκπληρώσω τις ιερές υποσχέσεις μου προς τον Δαυΐδ. Κάθε λόγος του Χριστού ήταν φωνή οσία το οποίο σημαίνει φωνή ελέους και δωρεών. Τα ὅσια Δαυΐδ είναι τά ἐλέη Δαυίδ. Κύριε ὁ Θεός, μή ἀποστρέψῃς τό πρόσωπον τοῦ χριστοῦ σου, μνήσθητι τά ἐλέη Δαυίδ τοῦ δούλου σου. Β' Παρ. 6,42. Κύριε ο Θεός μου, μη αποστρέψεις το πρόσωπό σου από εμένα τον οποίο εσύ έχρισες βασιλιά και θυμήσου τα ελέη τα οποία προς τον δούλο σου τον Δαυίδ έδωσες. Φωνή οσία σημαίνει ζωοποιές ενέργειες Χριστού, σωτηριώδεις ενέργειες Χριστού. Έτσι όταν ο Χριστός είπε τά ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμα ἐστιν καί ζωή ἐστιν αυτό ήταν φωνή οσία και σήμαινε "τα λόγια που σας είπα περί Ευχαριστίας είναι υποσχέσεις αιώνιας ζωής οι οποίες θα πραγματοποιηθούν δια της συμμετοχής σε αυτήν" και όταν απόστολος Πέτρος απάντησε στον Χριστό λέγοντας την φράση ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις·, αυτό ήταν απάντηση στο ἀλλ᾿ εἰσίν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν Ιω. 6,64 και ομολογία πίστεως ότι παραδέχονται την ιερή υπόσχεση του Χριστού που είπε τά ῥήματα ἃ ἐγώ λελάληκα ὑμῖν. Για αυτό και ο απόστολος δεν είπε μόνο "ρήματα ζωής αιωνίου έχεις" αλλά προσέθεσε "έχουμε πιστέψει και γνωρίσαμε ότι εσύ είσαι ο Υιός του Θεού", λέγοντας "αυτά που είπες περί Ευχαριστίας είναι ιερές υποσχέσεις αιώνιας ζωής διότι είσαι ο Κύριος", Κύριε, πρός τίνα ἀπελευσόμεθα; ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις· καί ἡμεῖς πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν ὅτι σὺ εἶ ὁ Χριστός ὁ υἱός τοῦ Θεοῦ τοῦ ζῶντος. Ιω. 6,68-69. Ο Πέτρος απαντώντας στην ερώτηση του Χριστού "μήπως θέλετε και εσείς να φύγετε" δεν είπε γενικόλογα, όλα όσα λες είναι σωτηριώδη, ούτε είπε σε πιστεύω αλλά μου φαίνονται παράξενα τα λόγια αυτά, ούτε πολύ περισσότερο απάντησε αυτό που λένε οι αιρετικοί, δηλαδή ότι σώζουν τα λόγια σου τα οποία παρομοίωσες με αίμα και σάρκα που πρέπει να φάμε, μια γελοία πρωτάκουστη παρομοίωση, αλλά απάντησε "εμείς πιστεύουμε ότι αυτό που είπες περί βρώσεως και πόσεως αίματος είναι φωνή οσία γιατί είσαι ο Κύριος". Φωνή οσία δηλαδή ενέργεια Θεού προς σωτηρία, ρήμα ζωής αιωνίου, τα λόγια του Χριστού είναι ἐλέη, ιερές υποσχέσεις αιώνιας ζωής οι οποίες πραγματοποιούνται δια της συμμετοχής στο μέγα Μυστήριο της Ευχαριστίας. Πρόσταγμα Κυρίου πηγή ζωῆς, ποιεῖ δέ ἐκκλίνειν ἐκ παγίδος θανάτου Παρ. 14,27. Oι εντολές του Κυρίου είναι πηγή της ζωής μας διότι μας προφυλάσσουν από τις παγίδες του θανάτου. Όταν ο Χριστός σε άλλη περίπτωση εβόησε όποιος διψάει ας έρθει να πιεί, ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω, αυτό που είπε ήταν φωνή οσία, ήταν ρήμα ζωής αιωνίου, ήταν ιερή υπόσχεση λήψεως Πνεύματος η οποία πραγματοποιείται την Πεντηκοστή και έπειτα σε κάθε ένα με το Χρίσμα, τοῦτο δέ εἶπε περί τοῦ Πνεύματος οὗ ἔμελλον λαμβάνειν οἱ πιστεύοντες εἰς αὐτόν·. Ομοίως η φράση του Χριστού τά ῥήματα ἃ ἐγώ λελάληκα ὑμῖν σημαίνει: αυτό που σας λέω είναι ρήμα ζωής αιωνίου, δηλαδή ιερή υπόσχεση αθανασίας, φωνή οσία, η οποία πραγματοποιείται με την συμμετοχή στην Ευχαριστία, ὁ τρώγων μου -- ἐάν τις φάγῃ. Για αυτό και δεν είπε λαλώ αλλά λελάληκα. (2) Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα. Ιω. 6,51. Ὁ τρώγων μου τήν σάρκα καί πίνων μου τό αἷμα ἔχει ζωήν αἰώνιον, καί ἐγὼ ἀναστήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ Ιω. 6,54. Αυτά που σας είπα περί Ευχαριστίας είναι ιερές υποσχέσεις αιώνιας ζωής οι οποίες θα πραγματοποιηθούν δια της συμμετοχής σε αυτήν ή αλλιώς έχοντας κατά νου τα λόγια για το Χρίσμα, "αυτά που σας είπα περί Ευχαριστίας είναι ιερές υποσχέσεις αιώνιας ζωής, τούτο δε είπε περί της αιωνίου ζωής ου έμελλον λαμβάνειν οι μετέχοντες εις την Ευχαριστία" ὁ τρώγων μου -- ἐάν τις φάγῃ ή αλλιώς ενθυμούμενοι τον Μωυσή και αυτά που είπε όταν μίλησε στους Ισραηλίτες περί των εντολών, τα λόγια το Χριστού λένε "δεν είναι κενός και μάταιος ο λόγος αυτός που σας είπα περί Ευχαριστίας, αλλά αυτή η ζωή σας, διότι όποιος φάγει θα ζήσει αιώνια στην ουράνια γη της επαγγελίας". Τα λόγια που είπε ο Χριστός είναι φωνή οσία, δηλαδή υπόσχεση αιώνιας ζωής η οποία πραγματοποιείται με την συμμετοχή στην Ευχαριστία. Τά ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμα ἐστιν καί ζωή ἐστιν / ὁ τρώγων μου / ἐάν τις φάγῃ / ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα / ἀναστήσω αὐτόν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ -- ὅτι οὐχί λόγος κενός οὗτος ὑμῖν, ὅτι αὕτη ἡ ζωή ὑμῶν, καί ἕνεκεν τοῦ λόγου τούτου μακροημερεύσετε ἐπί τῆς γῆς, εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τόν Ἰορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν. Ακριβώς όπως διέταξε παλαιά τον Μωυσή να κάνει, ομοίως και ο ίδιος συνετέλεσε την διδαχή ότι η Ευχαριστία δίδει ζωή εφιστώντας την προσοχή περί αυτής.

Καί συνετέλεσε Μωυσῆς λαλῶν παντί Ἰσραήλ. καί εἶπε πρός αὐτούς· προσέχετε τῇ καρδίᾳ ἐπί πάντας τούς λόγους τούτους, οὓς ἐγὼ διαμαρτύρομαι ὑμῖν σήμερον, ἃ ἐντελεῖσθε τοῖς υἱοῖς ὑμῶν φυλάσσειν καί ποιεῖν πάντας τούς λόγους τοῦ νόμου τούτου· ὅτι οὐχί λόγος κενός οὗτος ὑμῖν, ὅτι αὕτη ἡ ζωή ὑμῶν, καί ἕνεκεν τοῦ λόγου τούτου μακροημερεύσετε ἐπί τῆς γῆς, εἰς ἣν ὑμεῖς διαβαίνετε τόν Ἰορδάνην ἐκεῖ κληρονομῆσαι αὐτήν. Δευτ. 32,45-47. Τελείωσε με ωδή ο Μωυσής την ομιλία προς τους Ισραηλίτες. Όμως προσέθεσε και τα εξής, δώστε προσοχή από την καρδία σας σε όλους τους λόγους αυτούς τους οποίους εγώ σας ανακοίνωσα, ότι θα διατάξετε τα παιδιά σας να φυλάσσουν και να πράττουν όλους τους λόγους του Νόμου, διότι δεν είναι ο λόγος αυτός κενός και μάταιος αλλά αυτή ταύτη η ζωή σας, διότι εφ' όσον θα εφαρμόσετε τον νόμο αυτό του Θεού θα μακροημερεύσετε στην γη για την κληρονομία της οποίας τώρα διαβαίνετε τον Ιορδάνη.

(1) Η προσευχή συντίθεται από τρία συστατικά, την ευχαριστία την δοξολογία και τις αιτήσεις. Φωνή δοξολογική ευχαριστιακή = φωνές αισίαις. Βλέπουμε στις προσευχές και ομολογία αμαρτωλότητας, αυτή όμως είναι πάντοτε εντός των προηγούμενων πλαισίων. Τουτέστιν δεν έχουμε εξαγόρευση στην προσευχή, οι ομολογίες αμαρτωλότητας στις προσευχές και οι αιτήσεις συγχωρήσεως, επί παραδείγματι Κύριε, ιλάσθητι ταις αμαρτίαις ημών ή άφες ημίν τα οφειλήματα ημών ή καθάρισον ημάς από πάσης κηλίδος είναι αιτήσεις ικεσίας. Προσοχή όμως, δεν είναι εξαγόρευση ούτε έχουν την έννοια ικεσία ώστε να μας συγχωρήσει ο Θεός αμέσως ή εμμέσως δια των πρεσβειών της Υπεραγίας Θεοτόκου ή των Αγίων τις αμαρτίες και ο εξομολόγος είναι περιττός αλλά είναι αιτήσεις ικεσίας προς Κύριο ή πρεσβείας προς Αγίους ώστε ο Θεός να μας εμπνεύσει: αίσθημα μετανοίας, αίσθημα ειλικρινούς εξομολόγησεως, και πραγματική διάθεση απαλλαγής από την αμαρτία. Προ κατά και μετά την εξαγόρευση αντίστοιχα. Όπως βλέπουμε να μας διδάσκουν η Γραφή και οι Θεόπνευστοι ύμνοι της Εκκλησίας μας, αν δεν προσέλθουμε ενώπιον του ιερέως δεν υπάρχει εξαγόρευση, κατ' επέκταση δεν υπάρχει και άφεση αμαρτιών. Η εξαγόρευση γίνεται αποκλειστικά και μόνο ενώπιον του έχοντος την ειδική ιεροσύνη, όπου όχι μόνο έχει δοθεί η εξουσία αλλά υπάρχει και ο άνθρωπος που μπορεί να μας συμβουλεύσει, οπότε έχει μεγάλη σημασία να διαλέγουμε τον εξομολόγο μας. Εξαγόρευση αποκλειστικά ενώπιον του ιερέως και άφεση αποκλειστικά δια των μυστηρίων, Εξομολόγηση, Θεία Ευχαριστία, Άγιο Ευχέλαιο. Εξαγόρευση στην εικόνα, στον Σταυρό, στον αέρα, με τις αιτήσεις τροπαρίων, στον διπλανό, ακόμη και σε άγιο αλλά όχι ειδικό ιερέα, είναι απολύτως άκυρη και δεν λαμβάνουμε τα μεγάλα οφέλη. Ακριβώς όπως δεν αγιάζεται το όνομα Θεού λέγοντας απλά την λέξη αγιασθήτω, ακριβώς όπως δεν έρχεται η βασιλεία προφέροντας ελθέτω, ακριβώς όπως δεν πέφτει εξ ουρανού άρτος με το δως, ομοίως δεν έρχεται άφεση με το άφες αλλά με την εξαγόρευση ενώπιον του ιερέως.

(2) Για αυτό και ο Χριστός δεν είπε λαλώ, γενικόλογο, όλα αυτά που λέω, αλλά είπε λελάληκα, τα λόγια που μόλις σας είπα για την Ευχαριστία. Υπάρχει η γραφή τά ῥήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν αλλά το σωστό και αυτό είπε ο Χριστός είναι λελάληκα. Όταν μίλησε στους ακροατές διδάσκοντας περί του ουρανίου άρτου, δηλαδή περί Θείας Ευχαριστίας, η έκφραση που είπε ήταν ἡ σάρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν· τά ῥήματα ἃ ἐγὼ λελάληκα ὑμῖν πνεῦμα ἐστιν καί ζωή ἐστιν. Μπορούμε να το διαπιστώσουμε και από αρχαία γραπτά. Ο Μέγας Αθανάσιος στην 4η επιστολή προς Σεραπίωνα λέει, Τα ρήματα α εγώ λελάληκα ημίν πνεύμα έστι και ζωή. Και ενταύθα γαρ αμφότερα περί εαυτού είρηκε, σάρκα και πνεύμα·. MPG 26,665. Ο Μέγας Βασίλειος στην 225η ερώτηση ξεκινάει να απαντάει ως εξής, Του Κυρίου λέγοντος ποτέ μεν ότι, Τα ρήματα α εγώ λελάληκα ημίν πνεύμα έστι και ζωή έστι MPG 31, 1217. Ο Κύριλλος Αλεξανδρείας στην ίδια σελίδα λέει δυο φορές, Τα ρήματα α εγώ λελάληκα υμίν, πνεύμα εστι και ζωή έστι. 15η κατήχηση MPG 33,937.

Υἱέ Θεοῦ, ζωήν ὁ διδούς· διό ὁ κόσμος σέ δοξάζει.

Βλέποντας την ερμηνεία του αγίου γέροντος και την εντολή Χριστού για αποκάλυψη ενός ύμνου 2000 ετών ας αναρωτηθούμε το εξής αγαπητοί.

Ποιος έχει πάρει από ποιόν; Το Φως ιλαρόν προήλθε από το φέγγος ιλαρόν ή με το κάθε φέγγος ιλαρόν μιμείται ο Διάβολος το Άκτιστο Φως και όλα τα του Θεού; Δανείστηκε ο Χριστιανισμός ή μήπως πάντα δανείζεται ο Διάβολος προς παραπλάνηση των ανθρώπων; Ο Χριστός δεν ανέφερε, ο Διάβολος την αλήθεια δεν γνώρισε αλλά είπε ἐν τῇ ἀληθείᾳ οὐχ ἕστηκεν. Ο Διάβολος γνώρισε όμως κάποια χρονική στιγμή αρνήθηκε. Έπειτα γνωρίζοντας μιμείται σε όλα τον Θεό διότι αυτό τον εξυπηρετεί πολλαπλώς. Έτσι όταν εφηύρε τους θεούς εθνών πίσω από τους οποίους τιμώνταν οι δαίμονες, δεν είχε σκοπό μόνο να λαμβάνουν την δόξα ως εγωιστές που είναι αλλά και πολλά άλλα. Ανάμεσα στα πολλά που θα εξυπηρετούσε τον Διάβολο η μίμηση θεού και η εφεύρεση των θεών εθνών θα ήταν ότι αργότερα θα υπήρχε σύγχυση. Οι άνθρωποι θα θεωρούσαν ότι το Φως ιλαρόν προήλθε από το φέγγος ιλαρόν και όχι το αντίθετο. Θα φαίνεται ότι ο ένας δανείζεται από τον άλλον, θα φαίνεται ότι υπήρξαν προγενέστερα όμοια, θα φαίνεται ότι κάποια χειρόγραφα ρίχνουν τάχα φως σε άγνωστες πτυχές του Χριστιανισμού, θα φαίνεται ότι, ότι, ότι.... και άρα τρέχα γύρευε. Έτσι ο πιστός θα είναι ευκολότερο να απομακρυνθεί ενώ αυτός που δεν πιστεύει θα είναι δυσκολότερο να προσέλθει στην πίστη. Σε πιστούς θα υπήρχε ευκολία απομάκρυνσης από τον αληθινό Θεό και σε όσους δεν πιστεύουν δυσκολία πίστεως προς τον Θεό. Ποιόν αγαπητοί θα εμπιστευθούμε ώστε να μας πει την αλήθεια αλλά και περί Χριστιανισμού; Θα εμπιστευθούμε τα διάφορα χειρόγραφα των Γνωστικών, τα ευαγγέλια Ιούδα και σία, θα ακούσουμε τους διάφορους αιρεσιάρχες, τους διάφορους φαντασιόπληκτους συγγραφείς, τους κάθε είδους μόνιμους ή εποχιακούς εργάτες Σατάν όπως οι Πασχαλιάτικοι "ερευνητές" του Αγίου Φωτός; Φυσικά και όχι. Θα εμπιστευθούμε τους πατέρες όπως τον άγιο γέροντα Δανιήλ.

Γίνεται φανερό ότι αποδόσεις όπως, Ιησού Χριστέ που είσαι το γλυκό φως της αγίας δόξας του αθανάτου, του ουρανίου, του αγίου, του μακάριου Πατέρα / Ιησού Χριστέ εσύ που είσαι το χαρούμενο φως του αθανάτου, ουρανίου, άγιου και μακάριου Πατρός, δεν αντιστοιχούν στον ύμνο.

Έχοντας υπόψιν όλα τα ανωτέρω ο ύμνος

όσο αφορά το νόημα έχει ως εξής:

Φως ιλαρόν -- αγίας δόξης -- αθανάτου, Πατρός.

Ουρανίου -- αγίου -- μάκαρος, Ιησού Χριστέ.

Ελθόντες επί την ηλίου δύσιν, ιδόντες -- φως -- εσπερινόν.

Υμνούμεν,

Πατέρα Υιόν και Άγιον Πνεύμα,

Θεόν.

Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι φωναίς αισίαις Υιέ Θεού,

ζωήν ο διδούς διό ο κόσμος σε δοξάζει.

όσο αφορά το αρχικό κείμενο και τις ορθές λέξεις έχει ως εξής:

Φως ιλαρόν αγίας δόξης αθανάτου Πατρός

ουρανίου αγίου μάκαρος Ιησού Χριστέ ~~Ιησού Χριστού~~

ελθόντες επί την ηλίου δύσιν ιδόντες φως εσπερινόν ~~ελθόντος~~

υμνούμεν Πατέρα Υιόν και Άγιον Πνεύμα Θεόν ~~αινούμεν~~ , ~~πνεύμα Θεού~~

Άξιόν σε εν πάσι καιροίς υμνείσθαι φωναίς αισίαις ~~άξιος ει~~/συ , εν φωναίς , ~~οσίαις~~

Υιέ Θεού ζωήν ο διδούς διό ο κόσμος σε δοξάζει ~~δι'όν~~ ~~δι'ου~~ ~~δι'ων~~

Η ΘΕΑ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΑΝΑ ΤΟΥΣ ΑΙΩΝΕΣ

ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΑΙΩΝΑ

Φως ιλαρόν αγίας δόξης αθανάτου Πατρός

ΤΟΝ ΔΕΚΑΤΟ ΑΙΩΝΑ

ὑπάρχει δόξα ἤ φῶς ἀθανασίας ἤ χαρά ἤ ἔλλαμψις ζωῆς ἀΰλου, εἰ μή τό ἕν φῶς τῆς Ἁγίας Τριάδος διαιρούμενον τρισσῶς ἀδιαιρέτως, ὅ ἕν ὑπάρχει ἐν τρισί χαρακτῆρσι, γινωσκόμενον ἀγνώστως, ὅσον θέλει; Συμεών Θεολόγου, Περί θείας Ελλάμψεως Καί Φωτισμοῦ.

ΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΙΩΝΑ

Ερμηνεία ύμνου Φως Ιλαρόν

Η Ορθόδοξος Εκκλησία κρατεί ανόθευτη την διδαχή Χριστού και αποστόλων.

ΣΕΙΡΑ :

Η ΕΛΛΑΜΨΙΣ ΤΟΥ ΑΚΤΙΣΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

ΣΤΟΥΣ ΥΜΝΟΥΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟ

Ερμηνεία στιχηρών του Πάσχα: Αναστήτω ο Θεός

Ερμηνεία ευχής: Και δος ημίν Δέσποτα προς ύπνον απιούσιν

Ερμηνεία ευχής: Κύριε Κύριε ο ρυσάμενος ημάς

Ερμηνεία ευχής: Αγίου Αντιόχου πατρολογίας Migne

Ερμηνεία ευχής: Ο εν παντί καιρώ και πάση ώρα