Οι πατρώοι σοφοί απέρριψαν τους πατρώους θεούς 2

Οι πατρώοι σοφοί απέρριψαν τους πατρώους θεούς
Και προετοίμασαν τον δρόμο του Χριστιανισμού
Στίλπων ο Μεγαρεύς
ομιλία αγίου γέροντα Δανιήλ Γούβαλη

Μια από τις πιο λαμπρές φιλοσοφικές μορφές της αρχαιότητος υπήρξε ο Ζήνων, ο εκ Κύπρου καταγόμενος από το Κύτιον, Ζήνων ο Κιτιεύς ο ιδρυτής της Στωικής σχολής. Οι Αθηναίοι περιέβαλαν και τον ίδιο και την σχολή του με υπερβολική αγάπη και εκτίμηση. O Ζήνων δίδασκε ότι η ευδαιμονία του ανθρώπου έγκειται στην συμφωνία της ανθρώπινης βουλήσεως με τον Θεϊκό λόγο που διαποτίζει τον κόσμο, δίδασκε ότι πρέπει ο άνθρωπος να στοχεύει στην ενάρετη ζωή και όχι στα εξωτερικά αγαθά, όπως ο πλούτος και η υγεία.
H ιδία η ζωή του Ζήνωνος αποτελούσε πρότυπο αρετής εντιμότητας εγκράτειας και αυτοπειθαρχίας. Είναι γενικώς παραδεκτό ότι πίσω από τις μεγάλες προσωπικότητες κρύβονται κάποιοι σπουδαίοι διδάσκαλοι.
O Ζήνων στην αρχή ασχολείτο με το εμπόριο γνώρισε όμως μια μεγάλη αποτυχία η οποία είχε σαν συνέπεια να βρεθεί στην Αθήνα και να μαθητεύει στον Κυνικό φιλόσοφο Κράτητα. Δεν μπόρεσε να ικανοποιηθεί από την διδασκαλία και τον τρόπο συμπεριφοράς των Κυνικών και άλλαξε διδάσκαλο. Ο προηγούμενος διδάσκαλος ερεθίστηκε και προσπάθησε να τον αποσπάσει από τον νέο χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Ο νέος διδάσκαλος του Ζήνωνος ονομαζόταν Στίλπων. Για αυτόν έχουμε να πούμε σήμερα αρκετά. Καταρχήν τονίζουμε ότι και μόνο το γεγονός ότι χρημάτισε διδάσκαλος του Ζήνωνος αποτελεί για αυτόν μεγάλη περγαμηνή, βέβαια ο Ζήνων που συνήθιζε σαν την μέλισσα να παίρνει νέκταρ από πολλά άνθη μαθήτευσε και σε δυο ακαδημαϊκούς φιλοσόφους, ωστόσο πολλά στοιχεία που έλαβε από τον Στίλπωνα τα χρησιμοποίησε στην σύνθεση της δικής του της Στωικής φιλοσοφίας.
Υπήρξε γέννημα των Μεγάρων, εκεί πέρασε σχεδόν όλη την ζωή του μέχρι βαθύτατου γήρατος. Η ακμή του συμπίπτει με τις τελευταίες δεκαετίες του 4ου πΧ αιώνος.
Στα Μέγαρα στις αρχές του 4ου πΧ αιώνος είχε ιδρυθεί από τον Ευκλείδη τον Μεγαρέα, μαθητή του Σωκράτους, φιλοσοφική σχολή.
Οι Μεγαρικοί δέχονταν ένα ων αμετάβλητο το αγαθόν το οποίον ονομάζεται με διάφορα ονόματα από τους ανθρώπους, τόνιζαν την ενότητα του κόσμου, σε αυτό το σημείο συγγένευαν με τους Ελεάτες. Ένα ιδιαίτερο γνώρισμα των Μεγαρικών η ενασχόληση τους σε έριδες γύρω από τις λέξεις και σε παγιδευτικά σοφίσματα.
Μερικά ονόματα Μεγαρικών φιλόσοφων, Διόδωρος ο Κρόνος, Θρασύμαχος, Ευβουλίδης και Αλεξίνος, οι 2 προηγούμενοι αρέσκονταν στα σοφίσματα, ο Κλινόμαχος, ο Πασικλής και άλλοι. Βέβαια σε αυτούς ανήκε και ο Στίλπων, ανήκε στους Μεγαρικούς της μετά τον Ευκλείδη γενεάς. Για τον βίο του και την διδασκαλία του μας ομιλεί ο Διογένης ο Λαέρτιος ιστοριογράφος ερανιστής της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας, έζησε μάλλον τον 3ο μΧ αιώνα, ήταν κάτι αντίστοιχο με τον Πλούταρχο για τους βίους των Φιλόσοφων.
Μας ομιλεί στο σύγγραμμα του: Βίοι καὶ γνῶμαι τῶν ἐν φιλοσοφίᾳ εὐδοκιμησάντων.
Είχε ακούσει ο Στίλπων διδασκαλίες από τον Κυνικό φιλόσοφο Διογένη και είχε δεχτεί μερικά σημεία της φιλοσοφίας του, είχε επίσης ακούσει και τον Θεόφραστο τον διάδοχο του Αριστοτέλη στην περιπατητική σχολή.
Είχε μεγάλο διδακτικό τάλαντο, μέσω του διαλόγου και των συλλογισμών παρήγε σαφή έννοιες και συμπεράσματα που εντυπωσίαζαν τους ακροατές του.
Σαν αρχηγός της Μεγαρικής Σχολής προσέδωσε σε αυτή μεγάλο όνομα, την κατέστησε φημισμένη. Πολλοί ξακουστοί φιλόσοφοι και φιλοσοφούντες εγκατέλειπαν τις άλλες σχολές και έτρεχαν στα Μέγαρα, αυτό όπως ήδη το είπαμε συνέβη και με τον Ζήνωνα τον ιδρυτή τους Στωικισμού. Σημειώνει ο Διογένης ο Λαέρτιος, τοσοῦτον δ' εὑρεσιλογίᾳ καὶ σοφιστείᾳ προῆγε τοὺς ἄλλους ὥστε μικροῦ δεῆσαι πᾶσαν τὴν Ἑλλάδα ἀφορῶσαν εἰς αὐτὸν μεγαρίσαι. Δηλαδή ξεπερνούσε τους άλλους διδασκάλους τόσο πολύ στην επινοητικότητα σκέψεων και λόγων και στην σοφιστική, ώστε λίγο έλειψε ολόκληρη η Ελλάδα ατενίζοντας αυτόν να γεμίσει από μεγαρικούς φιλοσόφους.
Δίδασκε ότι το ύψιστο αγαθό είναι η απάθεια της ψυχής, εδώ με την λέξη απάθεια εννοούμε την υποταγή των παθών στον ορθό λόγο, επίσης εννοούμε και την ελευθερία της ψυχής από πολλών ειδών εξαρτήσεις. Ο Στίλπων τόνιζε ότι ο φιλόσοφος πρέπει να κατακτά την αυτάρκεια, την ανεξαρτησία από κάθε τι εξωτερικό, σε αυτό το σημείο είναι επηρεασμένος και από την φιλοσοφία των Κυνικών.
Η συμπεριφορά του Στίλπωνος διακρινόταν για το ανεπιτήδευτο και για την απλότητα της. Προς τους μικρούς και ασήμαντους ανθρώπους συμπεριφερόταν ωραία, ένιωθαν άνετα μαζί του, χαρακτηρίζονταν για την πραότητα του καθώς επίσης και για την μετριοπάθεια του. Στην ομιλία του, στα λόγια, του ξεχώριζε για την ευπρέπεια του.
Στα χρόνια του Στίλπωνος στην Αίγυπτο βασίλευε ο Πτολεμαίος Α' ο Σωτήρ, τότε άρχισε η ανέγερση του Αλεξανδρινού μουσείου και της Βιβλιοθήκης, αγαπούσε και προστάτευε τις τέχνες και τα γράμματα, επιζητούσε να καλεί και να τιμά στην αυλή του επιφανή πρόσωπα, είχε περί πολλού τον Στίλπωνα και του ζήτησε να προσέλθει και να παραμείνει στην Αίγυπτο. Ο Στίλπων όμως που ήξερε να μη αιχμαλωτίζεται από τιμές και δόξες δεν δέχτηκε την βασιλική πρόσκληση.
Το 307 πΧ γινόταν στην Αττική πολεμικές αναταραχές.
Ο Κάσσανδρος είχε επιβάλλει και εκεί την κυριαρχία του, ο δε Δημήτριος ο Πολιορκητής, γιος του Αντιγόνου, πήρε εντολή από τον πατέρα του να απαλλάξει την Αθήνα από την εξουσία του Κασσάνδρου. Εν τω μεταξύ ο Δημήτριος κυρίεψε και την πόλη των Μεγάρων. Πολλοί Μεγαρείς λόγο της καταστάσεως είχαν υποστεί απώλειες ζημιές και καταστροφές.
Τότε ο Δημήτριος που εκτιμούσε υπερβολικά τον Στίλπωνα, τήν τε οἰκίαν αὐτῷ φυλαχθῆναι καὶ πάντα τὰ ἁρπασθέντα προὐνόησεν ἀποδοθῆναι. Δηλαδή έδωσε εντολή να του επιστρέψουν το σπίτι του και ότι είχε αρπαχτεί από αυτό και ζήτησε από τον φιλόσοφο να αναφέρει τι πράγματα του έλειπαν. Η απάντηση του μας εντυπωσιάζει, τίποτε δεν έχασα, διότι κανένας δε μπορεί να μου αφαιρέσει την παιδεία και την μόρφωση, το λόγο, τις σκέψεις τις γνώσεις μου τις έχω στην κατοχή μου. Στο κείμενο του Διογένους του Λαερτίου διαβάζουμε, παιδείαν γὰρ μηδένα ἐξενηνοχέναι, τόν τε λόγον ἔχειν καὶ τὴν ἐπιστήμην.
Αυτή η απάντηση δείχνει το ανώτερο πνευματικό επίπεδο του ανδρός.
Ο Στίλπων είχε γράψει και εννέα συγγράμματα, ακολουθούσε τον διαλογικό τύπο.
Οι 9 διάλογοι του όπως τους αναφέρει ο Διογένης ο Λαέρτιος είναι οι εξής: Μόσχος, Ἀρίστιππος ἢ Καλλίας, Πτολεμαῖος, Χαιρεκράτης, Μητροκλῆς, Ἀναξιμένης, Ἐπιγένης, Πρὸς τὴν ἑαυτοῦ θυγατέρα, Ἀριστοτέλης.
Άραγε ο Στίλπων δεχόταν τους μύθους περί των 12 θεών του Ολύμπου;
Ασφαλώς όχι, πρόσεχε μόνο να μην το δείχνει επίσημα και δημόσια.
Κάποια φορά που περπατούσε μαζί με άλλους και δεχόταν διάφορες ερωτήσεις ο κυνικός φιλόσοφος Κράτης τον ρώτησε αν οι θεοί ευχαριστούνται με τα προσκυνήματα τις δεήσεις και τα ταξίματα. Εκείνος τότε τον επέπληξε διότι υπέβαλε τέτοια ερώτηση ενώ ήταν παρόντες και άλλοι, αυτό έπρεπε να το ρωτήσει όταν ο Στίλπων ήταν μόνος του.
Περί τούτων μη ερώτα ανόητε εν οδό αλλά μόνον.
Εδώ ανοίγεται το εξής θέμα, οι φιλόσοφοι ενώ απέρριπταν την πολυθεΐα πρόσεχαν ώστε να μην δημιουργηθούν προβλήματα εις βάρος τους.
Πάντως ο Στίλπων παρά την προσοχή του γεύτηκε κάποιες άσχημες συνέπειες.
Στην μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια του Δρανδάκη διαβάζουμε τα εξής: παρά την εκτίμησιν εις απέλαυε και παρά την επιφυλακτικότητα του εξορίσθη των Αθηνών κατά απόφαση του Αρείου Πάγου διότι ημφεσβήτει την θεότητα της Αθηνάς. Τόμος ΚΒ σελ 385. Στην Αθήνα υπήρχε ο Άρειος Πάγος, το ανώτατο δικαστήριο που αποτελείτο από άνδρες που είχαν χρηματίσει εννέα άρχοντες.
Στα χρόνια του Στίλπωνος είχε αυξημένη δύναμη, ήταν αρμόδιος ο Άρειος Πάγος και για τα θρησκευτικά θέματα, προασπιζόταν την κρατούσα θρησκεία. Υπήρχε στην Αθήνα νόμος από τον 5ο πΧ αιώνα εισαγγέλλεσθαι τους τα θεία μη νομίζοντας.
Δηλαδή να καταμηνύονται όσοι δεν πίστευαν στους θεούς και δεν απένειμαν σε αυτούς τις νόμιμες τιμές. Κάποιοι πήραν είδηση ότι ο Στίλπων δεν παραδεχόταν ως θεά την Αθηνά και υπέβαλαν εναντίον του μήνυση στον Άρειο Πάγο.
Έγινε δίκη και βγήκε καταδικαστική απόφαση κατά του φιλοσόφου. Οι Αρεοπαγίτες αποφάσισαν την εξορία του από την Αθήνα, έτσι ο Στίλπων παρόλο που επιθυμούσε να διδάσκει την φιλοσοφία και στην Αθήνα αναγκάστηκε να κάνει τις διδασκαλίες του μόνο στα Μέγαρα. Αφού δεν δεχόταν την θεότητα της θεάς που ήταν πολιούχος της Αθήνας έπρεπε να εγκαταλείψει την Αθήνα.
Τι βλέπουμε εδώ; Ένα άλλο φωτεινό πνεύμα της αρχαίας Ελλάδος θεωρούσε ανύπαρκτους τους θεούς του Ολύμπου. Όταν λοιπόν φωνάζουν οι νεοπαγανιστές να επαναφέρουμε τους πατρώους θεούς εμείς ας τους λέμε, οι πατρώοι σοφοί απέρριψαν τους πατρώους θεούς.
Τα πρόσωπα που στην αρχαία Ελλάδα θεωρούσαν ως ανύπαρκτους τους θεούς του Ολύμπου ήταν περίλαμπρες μορφές. Επρόκειτο για αξιοσέβαστα πρόσωπα. Σε αυτά ανήκει και ο Στίλπων. Ας παρουσιάσουμε σχετικώς ένα απόσπασμα από κείμενο του Νικόλαου Κορκοφίγκα, ο Κορκοφίγκας ήταν εξαίρετος λόγιος και συγγραφέας του περασμένου αιώνος, είχε ασχοληθεί με την φιλοσοφία. "Εξ όλων των εκ της αρχαιότητος σχετικών πληροφοριών προκύπτει ότι ο Στίλπων εθαυμάζετο και ετιμάτο εξαιρετικώς δια το ήθος του και το χαρακτήρα του και την ανωτέραν ηθικήν προσωπικότητά του". Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τόμος 17 σελ. 284.
Ο ίδιος πιο κάτω σημειώνει, ο Στίλπων υπήρξε διδάσκαλος επιφανών φιλοσόφων, όσο πιο σπουδαία προσωπικότητα ήταν ο Στίλπων τόσο περισσότερο βαρύνουν οι απόψεις του και οι κρίσεις του. Για τους θεούς του Ολύμπου εξέφερε απορριπτική κρίση.
Για αυτόν οι Ολύμπιοι θεοί ταυτίζονταν με την ανυπαρξία.
Μετά από μερικούς αιώνες ολόκληρος ο Ελληνισμός έμελλε να πάρει διαζύγιο από την πίστη στους 12 θεούς, σε αυτό το θέμα προέτρεξαν οι σοφοί της αρχαίας Ελλάδος.
Τι αστείο και τι γραφικό να βρίσκονται άνθρωποι στον 21ο αιώνα που να τρέχουν προς τα πίσω για να συναντήσουν τους ψεύτικους και ανύπαρκτους θεούς ;
Υπάρχει μεγαλύτερος σκοταδισμός ; 

Posted in Αρχαιολατρεία, Νεοπαγανισμός