Επτά θανάσιμα αμαρτήματα
θανάσιμα αμαρτήματα
Αγαπητοί όλοι έχουμε ακούσει για τα θανάσιμα αμαρτήματα, για την ακρίβεια για τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα, αυτά θεωρούνται ότι οδηγούν τον άνθρωπο στην καταδίκη.
Εάν παρατηρήσουμε την Βίβλο είναι φανερό ότι αυτή κάνει μια διαβάθμιση της απομάκρυνσης από τον Θεό. Θα έλεγε κάποιος ότι όπως στην ανθρώπινη δικαιοσύνη έχουμε την βαρύτερη και την ελαφρότερη παράβαση, ομοίως έχουμε και ενώπιον του Θεού την βαρύτερη και ελαφρότερη παράβαση.
Επί παραδείγματι θα παρατηρήσουμε ότι ο Χριστός μιλάει για ακίδα και δοκάρι στο μάτι, τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τὴν δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς; Ματθ. 7,3 Γιατί βλέπεις το μικρό αχυράκι που υπάρχει στο μάτι αδελφού σου και δεν αισθάνεσαι το δοκάρι που είναι στο δικό σου μάτι; Και εννοεί ότι επικρίνεις το ελαφρύ σφάλμα στον άλλο αλλά δεν συναισθάνεσαι το βαρύτερο δικό σου.
Αλλού ο Χριστός κάνει λόγο για μικρή και μεγάλη εντολή,
ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. Ματθ. 5,19
Εκείνος λοιπόν που θα παραβεί μία από τις εντολές αυτές που φαίνονται μικρές και διδάξει έτσι και στους ανθρώπους θα ονομαστεί ελάχιστος στην βασιλεία των ουρανών. Εκείνος όμως που θα αγωνιστεί να τηρήσει όλες τις εντολές και διδάξει την τήρηση όλων και στους ανθρώπους, αυτός θα ανακηρυχθεί μέγας στην βασιλεία των ουρανών.
Σε άλλο σημείο κάνει λόγο για τα βαρύτερα του Νόμου. Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κύμινον, καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν· ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι ὁδηγοὶ τυφλοί, οἱ διυλίζοντες τὸν κώνωπα, τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες. Ματθ. 23,23-24 Ουαί γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές, αποδεκατίζετε τον δυόσμο τον άνηθο και το κύμινο και αφήσατε τα σπουδαιότερα, δηλαδή την δίκαιη κρίση την ευσπλαχνία και την πίστη και αυτά έπρεπε να εφαρμόσετε μαζί με τα υπόλοιπα. Οδηγοί τυφλοί που περνάτε από λεπτό σουρωτήρι το κρασί και το νερό μήπως καταπιείτε κανένα κουνούπι ενώ καταπίνετε ολόκληρη καμήλα.
Σε άλλο σημείο κάνει λόγο για αυτόν που θα δαρήσεται ολίγας και αυτόν που θα δαρήσεται πολλάς ἐκεῖνος δὲ ὁ δοῦλος, ὁ γνοὺς τὸ θέλημα τοῦ κυρίου ἑαυτοῦ καὶ μὴ ἑτοιμάσας μηδὲ ποιήσας πρὸς τὸ θέλημα αὐτοῦ, δαρήσεται πολλάς· ὁ δὲ μὴ γνούς, ποιήσας δὲ ἄξια πληγῶν, δαρήσεται ὀλίγας. παντὶ δὲ ᾧ ἐδόθη πολύ, πολὺ ζητηθήσεται παρ᾿ αὐτοῦ, καὶ ᾧ παρέθεντο πολύ, περισσότερον αἰτήσουσιν αὐτόν. Λουκ. 12,47-48 Εκείνος δε ο δούλος, που γνώρισε το θέλημα του κυρίου του, και δεν ετοίμασε ούτε και έπραξε σύμφωνα προς το θέλημα του Κυρίου του, θα τιμωρηθεί με πολλές μαστιγώσεις, θα τιμωρηθεί πολύ, διότι εν γνώσει παρέβη το θέλημα του Κυρίου. Εκείνος δε που δεν γνώρισε το θέλημα του Κυρίου, έκαμε δε πράξεις αξίας τιμωρίας, θα τιμωρηθεί με λίγες μαστιγώσεις. Σε εκείνο που δόθηκαν πολύ θα του ζητηθεί και πολύ, σε εκείνον που του παρέδωσαν πολλά χαρίσματα θα ζητηθούν περισσότερα καλά έργα παρά όσα θα ζητήσουν από εκείνους που έλαβαν λιγότερα.
Πως λοιπόν πρέπει να εννοήσουμε τις θανάσιμες αμαρτίες; Άραγε επειδή δεν έχουμε κλέψει μια τράπεζα, το να κλέψουμε ένα ευτελές ποσό είναι αποδεκτό και μικρή αμαρτία; Και με τα δύο δεν γινόμαστε παραβάτες; Από το μικρό δεν θα προχωρήσουμε προς το μεγάλο το οποίο μας φαίνεται μεγάλο μόνο προσωρινά; Όταν συνηθίσουμε στο τάδε "μικρό", όταν δηλαδή η ναρκωμένη ψυχή μας σιγά σιγά συνηθίσει το μικρότερο, τότε θα προχωρήσουμε προς το βαρύτερο. Η αμαρτωλή κατάσταση στον άνθρωπο δεν επέρχεται αυτόματα και ξαφνικά αλλά είναι μια διαδικασία σταδιακή. Ο άνθρωπος από τα μικρά προχωρά στα μεγάλα αμαρτήματα, δηλαδή ας πούμε χάριν συζητήσεως τα θανάσιμα αμαρτήματα.
Ο Ιούδας από φιλάργυρος προχώρησε στην κακία και έτσι έγινε κλέπτης του ταμείου, συνέχισε να προχωρά στην κακία γινόμενος προδότης και εν τέλει κατέληξε αρνητής.
Αλλού ο Χριστός κάνει λόγο για μικρή και μεγάλη εντολή,
ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ μίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ διδάξῃ οὕτω τοὺς ἀνθρώπους, ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν· ὃς δ᾿ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ, οὗτος μέγας κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. Ματθ. 5,19
Εκείνος λοιπόν που θα παραβεί μία από τις εντολές αυτές που φαίνονται μικρές και διδάξει έτσι και στους ανθρώπους θα ονομαστεί ελάχιστος στην βασιλεία των ουρανών. Εκείνος όμως που θα αγωνιστεί να τηρήσει όλες τις εντολές και διδάξει την τήρηση όλων και στους ανθρώπους, αυτός θα ανακηρυχθεί μέγας στην βασιλεία των ουρανών.
Σε άλλο σημείο κάνει λόγο για τα βαρύτερα του Νόμου. Οὐαὶ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί, ὅτι ἀποδεκατοῦτε τὸ ἡδύοσμον καὶ τὸ ἄνηθον καὶ τὸ κύμινον, καὶ ἀφήκατε τὰ βαρύτερα τοῦ νόμου, τὴν κρίσιν καὶ τὸν ἔλεον καὶ τὴν πίστιν· ταῦτα δὲ ἔδει ποιῆσαι κἀκεῖνα μὴ ἀφιέναι ὁδηγοὶ τυφλοί, οἱ διυλίζοντες τὸν κώνωπα, τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες. Ματθ. 23,23-24 Ουαί γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές, αποδεκατίζετε τον δυόσμο τον άνηθο και το κύμινο και αφήσατε τα σπουδαιότερα, δηλαδή την δίκαιη κρίση την ευσπλαχνία και την πίστη και αυτά έπρεπε να εφαρμόσετε μαζί με τα υπόλοιπα. Οδηγοί τυφλοί που περνάτε από λεπτό σουρωτήρι το κρασί και το νερό μήπως καταπιείτε κανένα κουνούπι ενώ καταπίνετε ολόκληρη καμήλα.
Σε άλλο σημείο κάνει λόγο για αυτόν που θα δαρήσεται ολίγας και αυτόν που θα δαρήσεται πολλάς ἐκεῖνος δὲ ὁ δοῦλος, ὁ γνοὺς τὸ θέλημα τοῦ κυρίου ἑαυτοῦ καὶ μὴ ἑτοιμάσας μηδὲ ποιήσας πρὸς τὸ θέλημα αὐτοῦ, δαρήσεται πολλάς· ὁ δὲ μὴ γνούς, ποιήσας δὲ ἄξια πληγῶν, δαρήσεται ὀλίγας. παντὶ δὲ ᾧ ἐδόθη πολύ, πολὺ ζητηθήσεται παρ᾿ αὐτοῦ, καὶ ᾧ παρέθεντο πολύ, περισσότερον αἰτήσουσιν αὐτόν. Λουκ. 12,47-48 Εκείνος δε ο δούλος, που γνώρισε το θέλημα του κυρίου του, και δεν ετοίμασε ούτε και έπραξε σύμφωνα προς το θέλημα του Κυρίου του, θα τιμωρηθεί με πολλές μαστιγώσεις, θα τιμωρηθεί πολύ, διότι εν γνώσει παρέβη το θέλημα του Κυρίου. Εκείνος δε που δεν γνώρισε το θέλημα του Κυρίου, έκαμε δε πράξεις αξίας τιμωρίας, θα τιμωρηθεί με λίγες μαστιγώσεις. Σε εκείνο που δόθηκαν πολύ θα του ζητηθεί και πολύ, σε εκείνον που του παρέδωσαν πολλά χαρίσματα θα ζητηθούν περισσότερα καλά έργα παρά όσα θα ζητήσουν από εκείνους που έλαβαν λιγότερα.
Πως λοιπόν πρέπει να εννοήσουμε τις θανάσιμες αμαρτίες; Άραγε επειδή δεν έχουμε κλέψει μια τράπεζα, το να κλέψουμε ένα ευτελές ποσό είναι αποδεκτό και μικρή αμαρτία; Και με τα δύο δεν γινόμαστε παραβάτες; Από το μικρό δεν θα προχωρήσουμε προς το μεγάλο το οποίο μας φαίνεται μεγάλο μόνο προσωρινά; Όταν συνηθίσουμε στο τάδε "μικρό", όταν δηλαδή η ναρκωμένη ψυχή μας σιγά σιγά συνηθίσει το μικρότερο, τότε θα προχωρήσουμε προς το βαρύτερο. Η αμαρτωλή κατάσταση στον άνθρωπο δεν επέρχεται αυτόματα και ξαφνικά αλλά είναι μια διαδικασία σταδιακή. Ο άνθρωπος από τα μικρά προχωρά στα μεγάλα αμαρτήματα, δηλαδή ας πούμε χάριν συζητήσεως τα θανάσιμα αμαρτήματα.
Ο Ιούδας από φιλάργυρος προχώρησε στην κακία και έτσι έγινε κλέπτης του ταμείου, συνέχισε να προχωρά στην κακία γινόμενος προδότης και εν τέλει κατέληξε αρνητής.
Η "ασήμαντη" αμαρτία του, δηλαδή η αγάπη του προς τα χρήματα, τον έκανε να προδώσει έναν αθώο και να διαπράξει φόνο, αυτόν του εαυτού του. Οπότε τα θανάσιμα αμαρτήματα είναι ο καρπός ενός σπόρου ο οποίος βλάστησε έπειτα έκανε κορμό και κλαδιά και εν τέλει παρήγαγε δηλητηριώδεις καρπούς.
Ο Χριστός είναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον και το τοίχος που θα μας αποκλείσει από αυτό το φως δεν θα χτιστεί με μιας αλλά σιγά σιγά. Ο πνευματικός θάνατος είναι κατάληξη μιας πορείας η οποία ξεκινάει από την παρακοή εντός μας και καταλήγει στην πλήρη περιφρόνηση του Θεού με πράξεις, Ας θυμόμαστε τον Ιούδα του οποίου η κατάληξη δεν ήταν κάτι το ξαφνικό και αναπάντεχο.
Η αμαρτία όσο μικρή και εάν είναι συνιστά απομάκρυνση από τον Θεό, είναι αποβίβαση εν πλω από την κιβωτό Εκκλησία η οποία πορεύεται μέσα στο πέλαγος εν μέσω χειμώνα. Δεν παίζει ρόλο εάν είμαστε ακριβώς δίπλα στο πλοίο και το βλέπουμε νιώθοντας ασφάλεια διότι και μισό μέτρο μακριά από το πλοίο μπορούμε να πνιγούμε το ίδιο εύκολα όπως εάν είμαστε απομακρυσμένοι αρκετές εκατοντάδες μέτρα. Βεβαίως όταν είμαστε μισό μέτρο κοντά μπορούμε ευκολότερα να απλώσουμε το χέρι ώστε να επιβιβαστούμε ξανά και αυτό πρέπει να κάνουμε άμεσα διότι υπάρχει όχι μόνο ο κίνδυνος πνιγμού, δηλαδή αιφνίδιου θανάτου ο οποίος θα μας βρει στο πέλαγος, αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος απομακρύνσεως μας εκ της κιβωτού από τα ρεύματα της αμαρτίας. Αν αφήσουμε τον εαυτό μας να απομακρυνθεί από την κιβωτό παρασυρμένος από τα κύματα της αμαρτίας, τότε έχουμε θανάσιμο κίνδυνο διότι από τον χειμώνα το παγωμένο σώμα μας δεν θα μπορέσει να κάνει ούτε καν μια κίνηση, πόσο μάλλον να κολυμπήσει ώστε να φτάσει την κιβωτό. Δηλαδή ο άνθρωπος όταν αφεθεί στην αμαρτία για πολύ χωρίς θεραπεία, τότε σχεδόν χάνει την ικανότητα να προτιμήσει το καλό, γνωρίζει το καλό αλλά δεν μπορεί να το πράξει εύκολα, παγώνει από τον χειμώνα της αμαρτίας διότι αποκλείει τον Ήλιο Χριστό από το να ζεστάνει την καρδιά του. Ας πάρουμε παράδειγμα το πάθος του καπνίσματος. Επειδή αφέθηκε ο άνθρωπος και από το ένα τσιγάρο πήγε στα 50, τώρα ενώ ομολογεί το θανατηφόρο του πάθους, σε αυτόν είναι δύσκολο ή και εντός εισαγωγικών ακατόρθωτο να το σταματήσει. Δηλαδή η κατάσταση έχει φτάσει σε ένα πολύ κακό σημείο. Το ίδιο γίνεται και με όλα τα πάθη, είτε είναι αυτό μικρά ψέμματα, είτε είναι φιλαργυρία, είτε είναι δίψα για δόξα, είτε είναι έπαρση, είτε είναι φιλαυτία.
Στην αρχή θα υπάρξουν τα πρώτα λιθαράκια, δηλαδή ο άνθρωπος θα σκεφτεί το κακό. Έπειτα επάνω σε αυτά θα έλθουν και άλλα λιθάρια και έπειτα και άλλα. Εν τέλει στο αμαρτωλό οικοδόμημα θα καταφτάσουν και τα αγκωνάρια, δηλαδή οι μεγάλες αμαρτίες.
Ο Χρυσόστομος μας λέει για το πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ ότι αυτός που έχει πάθος να παρατηρεί τα ωραία σώματα και τα ωραία πρόσωπα και έχει αδιάκοπα στην ψυχή του να προσηλώνει τα μάτια του στις ευπαρουσίαστες όψεις, αυτός που καταγίνεται με αυτά και με πάθος παρατηρεί, ανάβει το καμίνι του πάθους και αιχμαλωτίζει την ψυχή του και σύντομα προχωρεί από την επιθυμία στην πράξη. Ο ποιούμενος έργον τα λαμπρά σώματα περιεργάζεσθαι, και τας ευμόρφους όψεις θηράν, και εστιάν τη θέα την ψυχήν, και προσηλούν τα όμματα τοις καλοίς προσώποις. Ου γαρ το σώμα ήλθεν απαλλάξαι τωνπονηρών πράξεων μόνον, αλλά και την ψυχήν προ εκείνου. Επειδή γαρ εν τη καρδία την του Πνεύματος δεχόμεθα χάριν, αυτήν εκκαθαίρει πρώτην. Και πως δυνατόν επιθυμίας, φησίν, απηλλάχθαι; Μάλιστα μεν, ει βουλήθημεν, δυνατόν και ταύτην νεκρωθήσναι, και ανενέργητον μένειν. Άλλως δε ενταύθα ουχ απλώς την επιθυμίαν αναιρεί, αλλά την εκ της όψεως εγγινομένην επιθυμίαν. Ο γαρ σπουδάζων οράν τα ευμόρφους όψεις, αυτός μάλιστα την κάμινον ανάπτει του πάθους, και την ψυχήν αιχμάλωτον ποιεί, και ταχέως και επί την πράξιν έρχεται.
Ο Μέγας Φώτιος αναφέρει: ενοήσε τις το κακόν, συγκατέθετο τοις λογισμοίς, προήγαγε δια χειλέων, κατεσύρη προς την πράξιν. Ταύτα εστί τα της απωλείας τέσσαρα στοιχεία. MPG 56, Οπότε κατανοούμε ότι η θανάσιμη αμαρτία έχει πίσω της μια πορεία. Είναι ένα σύνολο και το τέλος μιας πορείας.
Ας δούμε και κάποιες άλλες γνώμες περί του θέματος.
Ο Αυγουστίνος σημειώνει τα εξής, όσο ο άνθρωπος είναι με σάρκα δεν μπορεί να είναι χωρίς αμαρτία, τουλάχιστον τις μικρότερες, αλλά μην πάρεις αψήφιστα ακόμη και αυτές που λέγονται μικρές. Πολλές μικρές κάνουν μια μεγάλη, πολλές σταγόνες γεμίζουν ποταμό, πολλοί σπόροι κάνουν ένα σακί. Και ποια ελπίδα τότε υπάρχει; Πρώτα από όλα η εξομολόγηση, εκτός και εάν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο.
Ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι διαφέρουν μεν οι αμαρτίες όσο αφορά την απόδοση, όμως όσο αφορά την Βασιλεία του Θεού καθόλου δεν διαφέρουν διότι όλες οδηγούν έξω από αυτήν. Αναφέρει: εάν αυτός που αποκαλεί τον αδελφό του μωρό είναι άξιος μεγαλύτερης τιμωρίας, εκείνος που τον λέει κακούργο και άλλα παρόμοια πόση φωτιά θα ετοιμάσει για τον εαυτό του; Γιατί το μωρέ και το ρακά (σημαίνουν και τα δύο τρελός, βλάκας) είναι πολύ ελαφρότερο από τα ανωτέρω. Για αυτό και ο Χριστός εκείνο παρέθεσε ώστε να μάθεις ότι εάν η λέξη που σου φαίνεται περισσότερο υποφερτή από τα άλλα επισύρει την καταδίκη, τότε πολύ περισσότερο αυτό θα κάνουν οι πλέον βαριές και αφόρητες λέξεις. Εάν όμως μερικοί καταλογίζουν υπερβολή σε αυτά τα λόγια, γιατί ξέρω και μερικούς που το έχουν κάνει αυτό και θεωρούν ότι για να φοβίσει ο Χριστός τα είπε, είναι καιρός τους μοιχούς, τους ομοφυλόφιλους, τους ασελγείς και τους ειδωλολάτρες, να τους απαλλάξουμε από την κόλαση. Γιατί εάν από φόβο απείλησε αυτούς που βρίζουν, είναι φανερό ότι και τους ανωτέρω για την ίδια αιτία απειλεί. Αφού τους απαρίθμησε λοιπόν όλους μαζί, ακολούθως εξήγγειλε και την από της βασιλείας έκπτωση τους. Τι λοιπόν; θα ρωτήσει κανείς, ο υβριστής θα συγκαταλεχθεί με τον μοιχό τον μαλακό τον πλεονέκτη και τον ειδωλολάτρη; Το εάν τιμωρηθεί εξίσου θα το εξετάσουμε άλλοτε, για το ότι όμως εξίσου με τους άλλους θα χάσει την βασιλεία του Θεού πιστεύω τον Παύλο ή καλύτερα πιστεύω στον Χριστό που διαμέσω του Παύλου είπε ότι ούτε αυτοί θα κληρονομήσουν την βασιλεία του Θεού. Και όχι μόνο για αυτό αλλά και για πολλά άλλα διάφοροι το ίδιο έπαθαν και νομίζουν ότι έχουν λεχθεί αυτά με σχήμα υπερβολής από τον Χριστό αλλά όμως αυτή η σκέψη είναι παγίδα διαβολική.
Ο Μέγας Βασίλειος για τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα μας λέει ότι "δεν μας έμαθε η Καινή τέτοια διαφορά". Πρώτον μεν ειδέναι χρή, ότι εν τη Καινή Διαθήκη ταύτην την διαφοράν ουκ εστι μαθείν. Μια γαρ απόφασις κατά πάντων αμαρτημάτων κείται, του Κυρίου ειπόντος, ότι, ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστι της αμαρτίας· και πάλι ότι ο λόγος ον ελάλησα, εκείνος κρινεί αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα· και του Ιωάννου βοώντος· ο απειθών τω Υιώ ουκ όψεται την ζωήν, αλλ' η οργή του Θεού μενεί επ αυτόν· της απειθείας ουκ εν τη διαφορά των αμαρτημάτων, αλλ' εν τη παρακοή την απειλήν εχούσης. Όλως δε, ει επιτρεπόμεθα λέγειν μικρόν και μέγα αμάρτημα, αναντίρρητον έδει την απόδειξιν εκάστω μέγα είναι το εκάστου κρατούν, και μικρόν τούτο, ου έκαστον κρατεί· ώσπερ επί των αθλητών ο μεν νικήσας εστίν ισχυρότερος, ο δε ηττηθείς ασθενέστερος του επικρατεστέρου, όστις αν η. Δει ουν επί παντός αμαρτάνοντος οιονδήποτε αμάρτημα φυλάσσειν το κρίμα του Κυρίου ειπόντος, ότι Αν αμαρτήσει εις σε ο αδελφός σου. MPG 31,1290 Ο επίσκοπος Καισαρείας αναφέρει ότι αν θέλουμε να πούμε μεγάλο και μικρό αμάρτημα τότε μεγάλο είναι αυτό το συγκεκριμένο από το οποίο νικιέται ο έκαστος. Οπότε κατανοούμε ότι τα μικρά αμαρτήματα εάν αφεθούν είναι θανάσιμα διότι οδηγούν στον πνευματικό θάνατο, οδηγούν εκτός της Βασιλείας όπως είπε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Για αυτό τον λόγο η Γραφή μας λέει ο μισθός της αμαρτίας είναι ο πνευματικός θάνατος χωρίς να κάνει διάκριση μικρής ή μεγάλης αμαρτίας τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος Ρωμ. 6,23. Οπότε όταν ο Χριστός αναφέρει για καρφί και δοκάρι κάνει λόγο για την απόσταση απομακρύνσεως από αυτόν. Ο ένας που έχει το δοκάρι στο μάτι είναι πολύ απομακρυσμένος από τον Θεό και ο άλλος λίγο, όμως και οι δύο είναι απομακρυσμένοι. Ο δαρμός που θα υποστεί ο δούλος ο οποίος γνωρίζει είναι και αυτός της συνειδήσεως. Εκείνος που ξέρει λίγα, δηλαδή αυτός που δεν ενδιαφέρθηκε, θα ελέγχεται διότι ενώ μπορούσε αμέλησε και απασχολούνταν με διάφορα άλλα ασήμαντα. Αυτός που ήξερε πολλά είναι αυτός ο οποίος έλαβε χαρίσματα αλλά τα έθαψε, δεν τα καλλιέργησε προς ωφέλεια του συνανθρώπου και δική του.
Αντί λοιπόν να εστιάσουμε στην πράξη καταχωρώντας την σε σημαντική ή ασήμαντη αμαρτία ώστε έπειτα να καταλήξουμε ποια είναι αυτή που θα μας οδηγήσει στον θάνατο, πρέπει χωρίς δεύτερη σκέψη να πάμε πιο πίσω από αυτήν την κατηγοριοποίηση ώστε να εστιάσουμε στην ρίζα του κακού. Με αυτόν τρόπο αφενός δεν υπάρχει θανάσιμη αμαρτία υπό την έννοια πολλές μικρές και αφετέρου δεν αφήνουμε τον σπόρο να βλαστήσει να κάνει κορμό και κλαδιά ώστε έπειτα να υπάρχει μέγας κίνδυνος να γεννήσει τον δηλητηριώδη καρπό, δηλαδή μια "μεγάλη" μια "θανάσιμη" αμαρτία. Στην πάλη αυτή μας βοηθάει και η καλλιέργεια των αρετών. Μας λέει πολύ ωραία ο άγιος
Εφραίμ ο Σύρος: Γίνωσκε τέκνον, ότι οκτώ εισίν οι λογισμοί, οι πάντα τα κακά ενεργούντες· Γαστριμαργία, πορνεία, φιλαργυρία, θυμός, λύπη άκαιρος, ακηδία, κενοδοξία, υπερηφανία. Ταύτα εισί τα πολεμούντα πάντα άνθρωπον. Συ τέκνον, εάν θέλης νικήσαι την γαστρημαργίαν αγάπα την εγκράτειαν και έχε φόβο του Θεού και νικάς. Εάν θέλεις νικήσαι την πορνείαν αγάπα την αγρυπνίαν και την δίψαν και ενθυμού τον θάνατον και μηδέποτε συντύχης γυναικός και νικάς. Εάν θέλης νικήσαι την φιλαργυρίαν αγάπα την ακτημοσύνη και την ευτέλειαν. Εάν θέλεις νικήσαι τον θυμόν κτήσαι την πραότητα και την παμπροθυμία και ενθυμού πόσα κακά εποίησαν οι Ιουδαίοι στον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν· και ως φιλάνθρωπος Θεός ουκ οργίσθη αυτοίς, αλλά μάλλον ηύχετο υπέρ αυτών, λέγων Πάτερ άφες αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην· ου γαρ οιδασι τι ποιούσιν. Εάν θέλεις νικήσαι την άκαιρον λύπην μηδέποτε λυπηθής αλλά τι πρόσκαιρον πράγμα αλλά εαν δαρής ή οχληθής ή ατιμασθείς μη λυπηθείς αλλά μάλλον χαίρε· τότε μόνον λυπού, όταν αμαρτήσεις· αλλά και τότε συμμέχως ίνα μη εμπέσεις εις απόγνωσιν και απολεσθείς·.
Εδώ απευθύνεται προς τους μοναχούς όμως αν αφαιρέσουμε για τον έγγαμο τα περί γυναικός, μηδέποτε συντύχης γυναικός, όσα λέει ισχύουν και για τους λαϊκούς. Τα λόγια του αγίου Εφραίμ παραθέτει και ο
Δαμασκηνός, Γίνωσκε αδελφέ ότι οκτώ εισιν οι λογισμοί οι πολεμούντες τον μοναχόν, καθώς λέγουσι οι Πατέρες. Πρώτον ο της γαστριμαργίας· δεύτερος ο της κακής και αισχράς επιθυμίας· τρίτος ο της φιλαργυρίας· τέταρτος ο της λύπης· πέμπτος ο της οργής· έκτος ο της ακηδίας· έβδομος ο της κενοδοξίας· και ο της υπερηφανίας όγδοος·. MPG95,89 ενώ ο
όσιος Νείλος κάνει λόγο για τις αντιζύγους των αρετών κακίας. Αναφέρει: τας αντιζύγους των αρετών κακίας δι' επιτόμου υποτάξωμεν σημαίνοντες· τι μεν εστι γαστριμαργία, καθ' ης εγκράτεια· τι δε πορνεία, και σωφροσύνη· φιλαργυρία δε τι, και ακτημοσύνη· λύπη, καθ' ης η χαρά· οργή δε τι, και μακροθυμία· και ακηδία, και υπομονή· τι δε κενοδοξία, και ακενοδοξία, φθόνος, και αφθονία, υπερηφανία και ταπείνωσις· ταύτα αντίζυγα, και αντίπαλα, και αντίθετα αλλήλων όντα, δι' επιτόμου ούτως υπετάξαμεν. MPG 79,1139. Στο έργο του "Περί των οκτώ πνευμάτων της πονηρίας", κάνει αναφορά στην γαστριμαργία, πορνεία, φιλαργυρία, οργή, λύπη, ακηδία, κενοδοξία, υπερηφάνεια. Κλείνοντας θα δούμε τον
Μέγα Βασίλειο στην ευχή της κεφαλοκλισίας. Και φευγέτω μεν πορνεία και ακάθαρτος λογισμός, δια τον εκ παρθένου γεννηθέντα Θεόν· τύφος σε και αρχαίον κακόν υπερηφανεία, τον δι' ημάς εαυτόν τεπεινώσαντα· δειλία, τον παθόντα σαρκί, και το του σταυρού στήσαντα τρόπαιον· κενοδοξία, τον ραπισθέντα και μαστιχθέντα, και μη αποστρέψαντα το πρόσωπον αυτού από αισχύνης εμπτυσμάτων· φθόνος, και φόνος, και διχοστασία και μίσος, τον αμνόν του Θεού τον αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου· οργή και μνησικακία, τον προσηλώσαντα τω σταυρώ το των οφλημάτων χειρόγραφον· δαίμονες και διάβολος, τον τας πονηράς αρχάς θριαμβεύσαντα, και τας του σκότους εξουσίας απεκδυσάμενον. MPG 31,1645. Εν τέλει όπως είδαμε υπάρχει μεν διαβάθμιση στην αμαρτία αλλά αυτό θα έλεγε κάποιος ότι αφορά την απόδοση και όχι την εισαγωγή στην Βασιλεία του Θεού. Ας το δούμε με το εξής παράδειγμα, ναι μεν αυτός που αυτοπροορίστηκε ένα μέτρο έξω από την πόρτα της Βασιλείας είναι κοντά σε αυτήν ενώ εκείνος που αυτοπροορίστηκε ένα χιλιόμετρο έξω είναι μακριά, αλλά όμως και οι δύο είναι εκτός. Και εκτός κάποιος μπορεί να έφτασε επειδή έκανε κάτι πολύ κακό που είχε πολύ μεγάλες συνέπειες, είτε επειδή έκανε χίλια μικρά κακά των οποίων οι συνέπειες προστιθέμενες είναι ίσες. Το κάθε αμάρτημα, ακόμη και ασήμαντο εάν είναι, το οποίο αφήνεται χωρίς θεραπεία από το μυστήριο της εξομολογήσεως και χωρίς αγώνα διορθώσεως γίνεται θανάσιμο διότι δηλώνει ότι ο άνθρωπος παραμένει οικειοθελώς στην αμαρτία, ως εκ τούτου συνειδητά απομακρύνει τον εαυτό του από τον Θεό, έτσι ο Διάβολος βρίσκει ευκαιρία να μας οδηγήσει με συμμάχους του τους εαυτούς μας ένα βήμα παρακάτω και αργότερα άλλο ένα μέχρι να μας νικήσει ολοκληρωτικά. Κλείνοντας ας δούμε τον πέμπτο κανόνα της
Ζ Οικουμενικής Συνόδου ο οποίος μας λέει ότι: αμαρτία προς θάνατον έστιν, όταν τινές αμαρτάνοντες αδιόρθωτοι μένωσι. Δηλαδή θανάσιμη αμαρτία είναι αυτή που δεν αγωνιζόμαστε για να την διορθώσουμε. Οπότε από όσα είδαμε πρέπει να έχουμε θάρρος επιμονή και απόφαση εναντίων της αμαρτίας, να δείχνουμε την θέλησή μας να απαλλαγούμε από αυτήν ενεργά, δηλαδή με πράξεις, ενώ ταυτόχρονα με τον πόλεμο εναντίων της αμαρτίας θα πρέπει να καλλιεργούμε και τις αρετές. Οπότε κάνοντας αυτά καλούμε τον Χριστό ώστε να μας οδηγήσει στον φωτισμό στην κάθαρση και εν τέλει στην σωτηρία.
Ο Χριστός είναι τὸ φῶς τὸ ἀληθινόν, ὃ φωτίζει πάντα ἄνθρωπον ἐρχόμενον εἰς τὸν κόσμον και το τοίχος που θα μας αποκλείσει από αυτό το φως δεν θα χτιστεί με μιας αλλά σιγά σιγά. Ο πνευματικός θάνατος είναι κατάληξη μιας πορείας η οποία ξεκινάει από την παρακοή εντός μας και καταλήγει στην πλήρη περιφρόνηση του Θεού με πράξεις, Ας θυμόμαστε τον Ιούδα του οποίου η κατάληξη δεν ήταν κάτι το ξαφνικό και αναπάντεχο.
Η αμαρτία όσο μικρή και εάν είναι συνιστά απομάκρυνση από τον Θεό, είναι αποβίβαση εν πλω από την κιβωτό Εκκλησία η οποία πορεύεται μέσα στο πέλαγος εν μέσω χειμώνα. Δεν παίζει ρόλο εάν είμαστε ακριβώς δίπλα στο πλοίο και το βλέπουμε νιώθοντας ασφάλεια διότι και μισό μέτρο μακριά από το πλοίο μπορούμε να πνιγούμε το ίδιο εύκολα όπως εάν είμαστε απομακρυσμένοι αρκετές εκατοντάδες μέτρα. Βεβαίως όταν είμαστε μισό μέτρο κοντά μπορούμε ευκολότερα να απλώσουμε το χέρι ώστε να επιβιβαστούμε ξανά και αυτό πρέπει να κάνουμε άμεσα διότι υπάρχει όχι μόνο ο κίνδυνος πνιγμού, δηλαδή αιφνίδιου θανάτου ο οποίος θα μας βρει στο πέλαγος, αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος απομακρύνσεως μας εκ της κιβωτού από τα ρεύματα της αμαρτίας. Αν αφήσουμε τον εαυτό μας να απομακρυνθεί από την κιβωτό παρασυρμένος από τα κύματα της αμαρτίας, τότε έχουμε θανάσιμο κίνδυνο διότι από τον χειμώνα το παγωμένο σώμα μας δεν θα μπορέσει να κάνει ούτε καν μια κίνηση, πόσο μάλλον να κολυμπήσει ώστε να φτάσει την κιβωτό. Δηλαδή ο άνθρωπος όταν αφεθεί στην αμαρτία για πολύ χωρίς θεραπεία, τότε σχεδόν χάνει την ικανότητα να προτιμήσει το καλό, γνωρίζει το καλό αλλά δεν μπορεί να το πράξει εύκολα, παγώνει από τον χειμώνα της αμαρτίας διότι αποκλείει τον Ήλιο Χριστό από το να ζεστάνει την καρδιά του. Ας πάρουμε παράδειγμα το πάθος του καπνίσματος. Επειδή αφέθηκε ο άνθρωπος και από το ένα τσιγάρο πήγε στα 50, τώρα ενώ ομολογεί το θανατηφόρο του πάθους, σε αυτόν είναι δύσκολο ή και εντός εισαγωγικών ακατόρθωτο να το σταματήσει. Δηλαδή η κατάσταση έχει φτάσει σε ένα πολύ κακό σημείο. Το ίδιο γίνεται και με όλα τα πάθη, είτε είναι αυτό μικρά ψέμματα, είτε είναι φιλαργυρία, είτε είναι δίψα για δόξα, είτε είναι έπαρση, είτε είναι φιλαυτία.
Στην αρχή θα υπάρξουν τα πρώτα λιθαράκια, δηλαδή ο άνθρωπος θα σκεφτεί το κακό. Έπειτα επάνω σε αυτά θα έλθουν και άλλα λιθάρια και έπειτα και άλλα. Εν τέλει στο αμαρτωλό οικοδόμημα θα καταφτάσουν και τα αγκωνάρια, δηλαδή οι μεγάλες αμαρτίες.
Ο Χρυσόστομος μας λέει για το πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυμῆσαι αὐτὴν ἤδη ἐμοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ ότι αυτός που έχει πάθος να παρατηρεί τα ωραία σώματα και τα ωραία πρόσωπα και έχει αδιάκοπα στην ψυχή του να προσηλώνει τα μάτια του στις ευπαρουσίαστες όψεις, αυτός που καταγίνεται με αυτά και με πάθος παρατηρεί, ανάβει το καμίνι του πάθους και αιχμαλωτίζει την ψυχή του και σύντομα προχωρεί από την επιθυμία στην πράξη. Ο ποιούμενος έργον τα λαμπρά σώματα περιεργάζεσθαι, και τας ευμόρφους όψεις θηράν, και εστιάν τη θέα την ψυχήν, και προσηλούν τα όμματα τοις καλοίς προσώποις. Ου γαρ το σώμα ήλθεν απαλλάξαι τωνπονηρών πράξεων μόνον, αλλά και την ψυχήν προ εκείνου. Επειδή γαρ εν τη καρδία την του Πνεύματος δεχόμεθα χάριν, αυτήν εκκαθαίρει πρώτην. Και πως δυνατόν επιθυμίας, φησίν, απηλλάχθαι; Μάλιστα μεν, ει βουλήθημεν, δυνατόν και ταύτην νεκρωθήσναι, και ανενέργητον μένειν. Άλλως δε ενταύθα ουχ απλώς την επιθυμίαν αναιρεί, αλλά την εκ της όψεως εγγινομένην επιθυμίαν. Ο γαρ σπουδάζων οράν τα ευμόρφους όψεις, αυτός μάλιστα την κάμινον ανάπτει του πάθους, και την ψυχήν αιχμάλωτον ποιεί, και ταχέως και επί την πράξιν έρχεται.
Ο Μέγας Φώτιος αναφέρει: ενοήσε τις το κακόν, συγκατέθετο τοις λογισμοίς, προήγαγε δια χειλέων, κατεσύρη προς την πράξιν. Ταύτα εστί τα της απωλείας τέσσαρα στοιχεία. MPG 56, Οπότε κατανοούμε ότι η θανάσιμη αμαρτία έχει πίσω της μια πορεία. Είναι ένα σύνολο και το τέλος μιας πορείας.
Ας δούμε και κάποιες άλλες γνώμες περί του θέματος.
Ο Αυγουστίνος σημειώνει τα εξής, όσο ο άνθρωπος είναι με σάρκα δεν μπορεί να είναι χωρίς αμαρτία, τουλάχιστον τις μικρότερες, αλλά μην πάρεις αψήφιστα ακόμη και αυτές που λέγονται μικρές. Πολλές μικρές κάνουν μια μεγάλη, πολλές σταγόνες γεμίζουν ποταμό, πολλοί σπόροι κάνουν ένα σακί. Και ποια ελπίδα τότε υπάρχει; Πρώτα από όλα η εξομολόγηση, εκτός και εάν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του δίκαιο.
Ο Χρυσόστομος παρατηρεί ότι διαφέρουν μεν οι αμαρτίες όσο αφορά την απόδοση, όμως όσο αφορά την Βασιλεία του Θεού καθόλου δεν διαφέρουν διότι όλες οδηγούν έξω από αυτήν. Αναφέρει: εάν αυτός που αποκαλεί τον αδελφό του μωρό είναι άξιος μεγαλύτερης τιμωρίας, εκείνος που τον λέει κακούργο και άλλα παρόμοια πόση φωτιά θα ετοιμάσει για τον εαυτό του; Γιατί το μωρέ και το ρακά (σημαίνουν και τα δύο τρελός, βλάκας) είναι πολύ ελαφρότερο από τα ανωτέρω. Για αυτό και ο Χριστός εκείνο παρέθεσε ώστε να μάθεις ότι εάν η λέξη που σου φαίνεται περισσότερο υποφερτή από τα άλλα επισύρει την καταδίκη, τότε πολύ περισσότερο αυτό θα κάνουν οι πλέον βαριές και αφόρητες λέξεις. Εάν όμως μερικοί καταλογίζουν υπερβολή σε αυτά τα λόγια, γιατί ξέρω και μερικούς που το έχουν κάνει αυτό και θεωρούν ότι για να φοβίσει ο Χριστός τα είπε, είναι καιρός τους μοιχούς, τους ομοφυλόφιλους, τους ασελγείς και τους ειδωλολάτρες, να τους απαλλάξουμε από την κόλαση. Γιατί εάν από φόβο απείλησε αυτούς που βρίζουν, είναι φανερό ότι και τους ανωτέρω για την ίδια αιτία απειλεί. Αφού τους απαρίθμησε λοιπόν όλους μαζί, ακολούθως εξήγγειλε και την από της βασιλείας έκπτωση τους. Τι λοιπόν; θα ρωτήσει κανείς, ο υβριστής θα συγκαταλεχθεί με τον μοιχό τον μαλακό τον πλεονέκτη και τον ειδωλολάτρη; Το εάν τιμωρηθεί εξίσου θα το εξετάσουμε άλλοτε, για το ότι όμως εξίσου με τους άλλους θα χάσει την βασιλεία του Θεού πιστεύω τον Παύλο ή καλύτερα πιστεύω στον Χριστό που διαμέσω του Παύλου είπε ότι ούτε αυτοί θα κληρονομήσουν την βασιλεία του Θεού. Και όχι μόνο για αυτό αλλά και για πολλά άλλα διάφοροι το ίδιο έπαθαν και νομίζουν ότι έχουν λεχθεί αυτά με σχήμα υπερβολής από τον Χριστό αλλά όμως αυτή η σκέψη είναι παγίδα διαβολική.
Ο Μέγας Βασίλειος για τα επτά θανάσιμα αμαρτήματα μας λέει ότι "δεν μας έμαθε η Καινή τέτοια διαφορά". Πρώτον μεν ειδέναι χρή, ότι εν τη Καινή Διαθήκη ταύτην την διαφοράν ουκ εστι μαθείν. Μια γαρ απόφασις κατά πάντων αμαρτημάτων κείται, του Κυρίου ειπόντος, ότι, ο ποιών την αμαρτίαν δούλος εστι της αμαρτίας· και πάλι ότι ο λόγος ον ελάλησα, εκείνος κρινεί αυτόν εν τη εσχάτη ημέρα· και του Ιωάννου βοώντος· ο απειθών τω Υιώ ουκ όψεται την ζωήν, αλλ' η οργή του Θεού μενεί επ αυτόν· της απειθείας ουκ εν τη διαφορά των αμαρτημάτων, αλλ' εν τη παρακοή την απειλήν εχούσης. Όλως δε, ει επιτρεπόμεθα λέγειν μικρόν και μέγα αμάρτημα, αναντίρρητον έδει την απόδειξιν εκάστω μέγα είναι το εκάστου κρατούν, και μικρόν τούτο, ου έκαστον κρατεί· ώσπερ επί των αθλητών ο μεν νικήσας εστίν ισχυρότερος, ο δε ηττηθείς ασθενέστερος του επικρατεστέρου, όστις αν η. Δει ουν επί παντός αμαρτάνοντος οιονδήποτε αμάρτημα φυλάσσειν το κρίμα του Κυρίου ειπόντος, ότι Αν αμαρτήσει εις σε ο αδελφός σου. MPG 31,1290 Ο επίσκοπος Καισαρείας αναφέρει ότι αν θέλουμε να πούμε μεγάλο και μικρό αμάρτημα τότε μεγάλο είναι αυτό το συγκεκριμένο από το οποίο νικιέται ο έκαστος. Οπότε κατανοούμε ότι τα μικρά αμαρτήματα εάν αφεθούν είναι θανάσιμα διότι οδηγούν στον πνευματικό θάνατο, οδηγούν εκτός της Βασιλείας όπως είπε ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Για αυτό τον λόγο η Γραφή μας λέει ο μισθός της αμαρτίας είναι ο πνευματικός θάνατος χωρίς να κάνει διάκριση μικρής ή μεγάλης αμαρτίας τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος Ρωμ. 6,23. Οπότε όταν ο Χριστός αναφέρει για καρφί και δοκάρι κάνει λόγο για την απόσταση απομακρύνσεως από αυτόν. Ο ένας που έχει το δοκάρι στο μάτι είναι πολύ απομακρυσμένος από τον Θεό και ο άλλος λίγο, όμως και οι δύο είναι απομακρυσμένοι. Ο δαρμός που θα υποστεί ο δούλος ο οποίος γνωρίζει είναι και αυτός της συνειδήσεως. Εκείνος που ξέρει λίγα, δηλαδή αυτός που δεν ενδιαφέρθηκε, θα ελέγχεται διότι ενώ μπορούσε αμέλησε και απασχολούνταν με διάφορα άλλα ασήμαντα. Αυτός που ήξερε πολλά είναι αυτός ο οποίος έλαβε χαρίσματα αλλά τα έθαψε, δεν τα καλλιέργησε προς ωφέλεια του συνανθρώπου και δική του.
Αντί λοιπόν να εστιάσουμε στην πράξη καταχωρώντας την σε σημαντική ή ασήμαντη αμαρτία ώστε έπειτα να καταλήξουμε ποια είναι αυτή που θα μας οδηγήσει στον θάνατο, πρέπει χωρίς δεύτερη σκέψη να πάμε πιο πίσω από αυτήν την κατηγοριοποίηση ώστε να εστιάσουμε στην ρίζα του κακού. Με αυτόν τρόπο αφενός δεν υπάρχει θανάσιμη αμαρτία υπό την έννοια πολλές μικρές και αφετέρου δεν αφήνουμε τον σπόρο να βλαστήσει να κάνει κορμό και κλαδιά ώστε έπειτα να υπάρχει μέγας κίνδυνος να γεννήσει τον δηλητηριώδη καρπό, δηλαδή μια "μεγάλη" μια "θανάσιμη" αμαρτία. Στην πάλη αυτή μας βοηθάει και η καλλιέργεια των αρετών. Μας λέει πολύ ωραία ο άγιος
Εφραίμ ο Σύρος: Γίνωσκε τέκνον, ότι οκτώ εισίν οι λογισμοί, οι πάντα τα κακά ενεργούντες· Γαστριμαργία, πορνεία, φιλαργυρία, θυμός, λύπη άκαιρος, ακηδία, κενοδοξία, υπερηφανία. Ταύτα εισί τα πολεμούντα πάντα άνθρωπον. Συ τέκνον, εάν θέλης νικήσαι την γαστρημαργίαν αγάπα την εγκράτειαν και έχε φόβο του Θεού και νικάς. Εάν θέλεις νικήσαι την πορνείαν αγάπα την αγρυπνίαν και την δίψαν και ενθυμού τον θάνατον και μηδέποτε συντύχης γυναικός και νικάς. Εάν θέλης νικήσαι την φιλαργυρίαν αγάπα την ακτημοσύνη και την ευτέλειαν. Εάν θέλεις νικήσαι τον θυμόν κτήσαι την πραότητα και την παμπροθυμία και ενθυμού πόσα κακά εποίησαν οι Ιουδαίοι στον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν· και ως φιλάνθρωπος Θεός ουκ οργίσθη αυτοίς, αλλά μάλλον ηύχετο υπέρ αυτών, λέγων Πάτερ άφες αυτοίς την αμαρτίαν ταύτην· ου γαρ οιδασι τι ποιούσιν. Εάν θέλεις νικήσαι την άκαιρον λύπην μηδέποτε λυπηθής αλλά τι πρόσκαιρον πράγμα αλλά εαν δαρής ή οχληθής ή ατιμασθείς μη λυπηθείς αλλά μάλλον χαίρε· τότε μόνον λυπού, όταν αμαρτήσεις· αλλά και τότε συμμέχως ίνα μη εμπέσεις εις απόγνωσιν και απολεσθείς·.
Εδώ απευθύνεται προς τους μοναχούς όμως αν αφαιρέσουμε για τον έγγαμο τα περί γυναικός, μηδέποτε συντύχης γυναικός, όσα λέει ισχύουν και για τους λαϊκούς. Τα λόγια του αγίου Εφραίμ παραθέτει και ο
Δαμασκηνός, Γίνωσκε αδελφέ ότι οκτώ εισιν οι λογισμοί οι πολεμούντες τον μοναχόν, καθώς λέγουσι οι Πατέρες. Πρώτον ο της γαστριμαργίας· δεύτερος ο της κακής και αισχράς επιθυμίας· τρίτος ο της φιλαργυρίας· τέταρτος ο της λύπης· πέμπτος ο της οργής· έκτος ο της ακηδίας· έβδομος ο της κενοδοξίας· και ο της υπερηφανίας όγδοος·. MPG95,89 ενώ ο
όσιος Νείλος κάνει λόγο για τις αντιζύγους των αρετών κακίας. Αναφέρει: τας αντιζύγους των αρετών κακίας δι' επιτόμου υποτάξωμεν σημαίνοντες· τι μεν εστι γαστριμαργία, καθ' ης εγκράτεια· τι δε πορνεία, και σωφροσύνη· φιλαργυρία δε τι, και ακτημοσύνη· λύπη, καθ' ης η χαρά· οργή δε τι, και μακροθυμία· και ακηδία, και υπομονή· τι δε κενοδοξία, και ακενοδοξία, φθόνος, και αφθονία, υπερηφανία και ταπείνωσις· ταύτα αντίζυγα, και αντίπαλα, και αντίθετα αλλήλων όντα, δι' επιτόμου ούτως υπετάξαμεν. MPG 79,1139. Στο έργο του "Περί των οκτώ πνευμάτων της πονηρίας", κάνει αναφορά στην γαστριμαργία, πορνεία, φιλαργυρία, οργή, λύπη, ακηδία, κενοδοξία, υπερηφάνεια. Κλείνοντας θα δούμε τον
Μέγα Βασίλειο στην ευχή της κεφαλοκλισίας. Και φευγέτω μεν πορνεία και ακάθαρτος λογισμός, δια τον εκ παρθένου γεννηθέντα Θεόν· τύφος σε και αρχαίον κακόν υπερηφανεία, τον δι' ημάς εαυτόν τεπεινώσαντα· δειλία, τον παθόντα σαρκί, και το του σταυρού στήσαντα τρόπαιον· κενοδοξία, τον ραπισθέντα και μαστιχθέντα, και μη αποστρέψαντα το πρόσωπον αυτού από αισχύνης εμπτυσμάτων· φθόνος, και φόνος, και διχοστασία και μίσος, τον αμνόν του Θεού τον αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου· οργή και μνησικακία, τον προσηλώσαντα τω σταυρώ το των οφλημάτων χειρόγραφον· δαίμονες και διάβολος, τον τας πονηράς αρχάς θριαμβεύσαντα, και τας του σκότους εξουσίας απεκδυσάμενον. MPG 31,1645. Εν τέλει όπως είδαμε υπάρχει μεν διαβάθμιση στην αμαρτία αλλά αυτό θα έλεγε κάποιος ότι αφορά την απόδοση και όχι την εισαγωγή στην Βασιλεία του Θεού. Ας το δούμε με το εξής παράδειγμα, ναι μεν αυτός που αυτοπροορίστηκε ένα μέτρο έξω από την πόρτα της Βασιλείας είναι κοντά σε αυτήν ενώ εκείνος που αυτοπροορίστηκε ένα χιλιόμετρο έξω είναι μακριά, αλλά όμως και οι δύο είναι εκτός. Και εκτός κάποιος μπορεί να έφτασε επειδή έκανε κάτι πολύ κακό που είχε πολύ μεγάλες συνέπειες, είτε επειδή έκανε χίλια μικρά κακά των οποίων οι συνέπειες προστιθέμενες είναι ίσες. Το κάθε αμάρτημα, ακόμη και ασήμαντο εάν είναι, το οποίο αφήνεται χωρίς θεραπεία από το μυστήριο της εξομολογήσεως και χωρίς αγώνα διορθώσεως γίνεται θανάσιμο διότι δηλώνει ότι ο άνθρωπος παραμένει οικειοθελώς στην αμαρτία, ως εκ τούτου συνειδητά απομακρύνει τον εαυτό του από τον Θεό, έτσι ο Διάβολος βρίσκει ευκαιρία να μας οδηγήσει με συμμάχους του τους εαυτούς μας ένα βήμα παρακάτω και αργότερα άλλο ένα μέχρι να μας νικήσει ολοκληρωτικά. Κλείνοντας ας δούμε τον πέμπτο κανόνα της
Ζ Οικουμενικής Συνόδου ο οποίος μας λέει ότι: αμαρτία προς θάνατον έστιν, όταν τινές αμαρτάνοντες αδιόρθωτοι μένωσι. Δηλαδή θανάσιμη αμαρτία είναι αυτή που δεν αγωνιζόμαστε για να την διορθώσουμε. Οπότε από όσα είδαμε πρέπει να έχουμε θάρρος επιμονή και απόφαση εναντίων της αμαρτίας, να δείχνουμε την θέλησή μας να απαλλαγούμε από αυτήν ενεργά, δηλαδή με πράξεις, ενώ ταυτόχρονα με τον πόλεμο εναντίων της αμαρτίας θα πρέπει να καλλιεργούμε και τις αρετές. Οπότε κάνοντας αυτά καλούμε τον Χριστό ώστε να μας οδηγήσει στον φωτισμό στην κάθαρση και εν τέλει στην σωτηρία.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου