ο άγιος γέροντας Δανιήλ Γούβαλης
Αγαπητοί στην σημερινή ανάρτηση θα παρουσιαστεί ένας πολύ σύντομος οδηγός εξομολόγησης.
Έχουμε δει όλοι διάφορους οδηγούς που έχουν κατάλογο αμαρτημάτων τα οποία πρέπει να εξομολογηθούμε, είναι απαραίτητοι και αυτοί αλλά το σημαντικότερο δεν είναι μια λίστα η οποία θα ακολουθούμε αλλά το κύριο που πρέπει να γνωρίζει κάποιος είναι πως έχουμε σωστή εξομολόγηση, πως έχουμε σωστή στάση απέναντι στον Θεό. Αυτό που πρέπει ο κάθε ένας μας απαραίτητα να έχει κατά νου είναι ότι οι όροι που έχει θέσει ο Θεός ώστε να μας συγχωρήσει είναι αφενός η ειλικρινή μας μετάνοια και αφετέρου η συγχωρητικότητα προς τον πλησίον. Και τα δυο ουσιαστικά δεν είναι όροι όπως τους ξέρουμε αλλά απαραίτητες προϋποθέσεις για την πνευματική μας πρόοδο και για σωστή Χριστιανική ζωή.
Αν προσέλθουμε στην εξομολόγηση μη έχοντας ειλικρινή μετάνοια τότε δεν ζητούμε συγχώρηση αφού πάμε με άλλο σκεπτικό στην εξομολόγηση, είναι το σκεπτικό του μπακαλοτεφτεριού. Αν δεν έχουμε όρεξη απαλλαγής από τα αμαρτήματά μας βλέπουμε την εξομολόγηση σαν μια γόμα και τον εαυτό μας σαν ένα τεφτέρι το οποίο νιώθουμε ότι γέμισε. Έτσι καταφεύγουμε στην γομολάστιχα ώστε να σβήσει κάποιες σελίδες χρωστούμενα για να υπάρξει χώρος για νέες εγγραφές αμαρτιών. Χειρότερα βέβαια τα πράγματα εάν πάμε επειδή μας το λένε άλλοι ή για "το καλό". Όταν προσερχόμαστε στην εξομολόγηση με το σκεπτικό του τεφτεριού από εμάς απουσιάζει η πραγματική απόφαση για διόρθωση η οποία είναι καρπός της γνήσιας αποστροφής προς την αμαρτία. Δηλαδή εν τέλει θεωρούμε τον Θεό σαν κάποιον ο οποίος περίπου θα μας σιγοντάρει στις αμαρτίες ή τον θεωρούμε σαν έναν που μας κοιτάει με μισό μάτι, οπότε δεν τον βλέπουμε όπως πραγματικά είναι αλλά θεωρούμε ότι ο Θεός είναι ένας που θέλει να τιμωρεί και όχι ο Πατέρας που οδηγεί προς την θέωση, έτσι εμείς αφού είναι κολαστής πρέπει να του ξεφύγουμε. Ουσιαστικά με αυτό το σκεπτικό αφενός δεν προοδεύουμε πνευματικά ενώ αφετέρου προσβάλουμε τον Θεό διότι τον κάνουμε κάτι που δεν είναι. Θα αναρωτηθεί όμως κάποιος αν εξαγορεύσουμε τα αμαρτήματά μας με αυτό το σκεπτικό δεν μας συγχωρεί ο Θεός; Η απάντηση είναι βεβαίως και μας συγχωρεί αλλά με αυτό το σκεπτικό είναι σαν να μην ζητούμε να γίνουμε μέτοχοι Θεού, σαν να λέμε ότι δεν θέλουμε να λάβουμε μέρος στην θέωση, η συγχώρηση που ζητάμε μετατρέπεται από εκζήτηση διαβατηρίου προς τον Παράδεισο μάλλον σε αγορά αλοιφής για τα εγκαύματα της κόλασης. Το πράγμα ομοιάζει σαν να έχουμε μια βάρκα η οποία πηγαίνει ώστε να φορτωθεί με χρυσό αλλά από ένα ρήγμα έχει σχεδόν γεμίσει νερό ενώ συντόμως βυθίζεται.
Εμείς ως καπετάνιοι, ενώ το νερό εισέρχεται με ορμή, αντί να κοιτάξουμε το ρήγμα ζητάμε από έναν να μας βγάζει το νερό με κουβάδες και αυτό αραιά και που. Η βάρκα συντόμως πρόκειται να βυθιστεί ή θα παραμένει συνεχώς προς βύθιση και είναι αρκετή λίγη αδράνεια εκ μέρους μας ώστε να καταποντιστεί για πάντα. Δηλαδή εμείς θέλουμε η βάρκα, η οποία είναι ο εαυτός μας, να είναι τρύπια και το αμπάρι να είναι άδειο αλλά όμως άδειο για να μπάζει νερό όχι για να φορτώσει χρυσό. Από το καράβι βγάζουμε έναν κουβά νερό ενώ το νερό συνεχίζει αενάως να εισρέει. Στην πραγματικότητα η εξομολόγηση μετατράπηκε μάλλον σε αίτηση για λιγότερη κόλαση αφού βλέπουμε τον Θεό σαν τιμωρό και δεν ζητάμε να προχωρήσουμε πνευματικά. Επειδή ο Θεός είναι αγάπη και έλεος μας συγχωρεί όμως με την τακτική αυτή δεν θέλουμε ο εαυτός μας να γίνει μονή Θεού κατά το, ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν. Δηλαδή, εάν κανείς με αγαπά, θα τηρήσει στην ζωή του τις εντολές μου και ο Πατήρ μου θα τον αγαπήσει και θα έλθουμε σε αυτόν και θα μεταβάλουμε την καρδιά του σε μόνιμη κατοικία μας, ώστε αυτός θα είναι έμψυχος ναός του ζώντος Θεού. Αντιθέτως ο άνθρωπος που αγαπάει τον Θεό δεν θέλει να έχει καμία σχέση με την αμαρτία, προσπαθεί το ρήγμα να διορθώσει, αγωνίζεται με θέρμη και ζήλο ώστε να ακολουθεί τις εντολές του Κυρίου παύλα Πατέρα που αγαπάει. Ο Χριστός είπε ότι δεν μπορεί κάποιος να δουλεύει σε δυο κυρίους, αν αγαπάει την αμαρτία δεν γίνεται να αγαπάει τον Θεό.
Η διάθεση για απαλλαγή από την αμαρτία είναι δείγμα πραγματικής μετάνοιας.
Έτσι όποιος έχει ειλικρινή μετάνοια το δείχνει με αυτά που κάνει και ο Χριστός δηλώνει για αυτόν ὅτι σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο δηλαδή ότι στον οίκο, τον άνθρωπο, έχει έλθει σωτηρία. Σε αυτόν τον άνθρωπο που έχει έλθει σωτηρία δεν του αρέσει η αμαρτωλή ζωή και θέλει να απομακρύνεται από την αμαρτία, γεμίζει το αμπάρι με το νερό των δακρύων όχι της θάλασσας, δεν είναι αδιάφορος όπως αυτός που απλά ζητάει το σβήσιμο σελίδων στο τεφτέρι, αλλά ζητάει την χάρη του Θεού και αγωνίζεται.
Αν έχουμε σωστή προσέγγιση αλλά τύχει και ξαναπέσουμε στο ίδιο αμάρτημα δεν θα πρέπει να απελπιζόμαστε αλλά θα πρέπει να αγωνιζόμαστε ειλικρινά ζητώντας την φώτιση του Θεού και αυτός θα μας βοηθήσει. Όποιος αγωνίζεται ειλικρινά ζητώντας βοήθεια από τον Κύριο ώστε να τον οδηγήσει, απαλλάσσεται από το οποιοδήποτε πάθος πάντοτε, αυτό διότι η χάρη του Θεού όλα τα μπορεί. Αν αγωνίζεται με μέτρια θέρμη πάλι κάτι θα καταφέρει και μόνο αν δεν αγωνίζεται καθόλου μη ζητώντας την βοήθεια του Θεού θα παραμένει προσκολλημένος στα πάθη και στην αμαρτία όπως φυσικά και θέλει.
Εκτός από την πραγματική διάθεση για μετάνοια και τον αγώνα εναντίων της αμαρτίας η συγχωρητικότητα προς τον πλησίον είναι απαραίτητη ώστε να μας συγχωρήσει ο Θεός. Αυτό διότι διαφορετικά όχι μόνο δεν έχουμε αυτογνωσία και νομίζουμε εαυτούς Αγίους αλλά επιπλέον ειδωλοποιούμε τον εαυτό μας. Τον βλέπουμε σαν είδωλο και τον προσκυνούμε γιατί έχει πάντα δίκαιο και ποτέ δεν έχει ενοχλήσει κανένα, προσκυνούμε τον εαυτό σαν θεό και όχι τον Θεό. Η υπερηφάνεια είναι αδελφή του εγωισμού και ο Θεός την αποστρέφεται αφού είναι η πηγή όλων των αμαρτιών. Από εκεί έρχονται η έπαρση, η κενοδοξία, το πείσμα, η κατάκριση, η συκοφαντία, ο θυμός εναντίων των άλλων, η περιφρόνηση, η απόρριψη του Θεού. Είναι πολλές φορές που σκεφτόμαστε ότι εμείς καλά είμαστε γιατί δεν έχουμε σκοτώσει ή δεν έχουμε κάνει κάποια ληστεία, δηλαδή δεν έχουμε κάνει κάποια όπως νομίζουμε μεγάλη αμαρτία. Όμως δεν πρέπει να θεωρούμε εαυτούς λίγο αμαρτωλούς, δηλαδή να θεωρούμε ότι έχουμε μικρές αμαρτίες και ότι είμαστε καλά πνευματικά επειδή δεν κάναμε ληστείες και φόνους. Ο Χριστός έθεσε τον πήχη στο τέλειο, τέλειοι γίνεσθαι, εμείς με αυτό το σκεπτικό τον θέτουμε στο χώμα, δεν έχω σκοτώσει καλά είμαι. Έσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν, να γίνεται τέλειοι όπως τέλειος είναι ο πατέρας σας ο ουράνιος. Αυτός που θεωρεί έτσι τα πράγματα αφενός δεν έχει συναίσθηση της αμαρτωλότητας του, αφετέρου είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα πέσει σε μεγαλύτερες αμαρτίες. Αν κάποιος που εύκολα νευριάζει δει έναν που πορνεύει οπωσδήποτε θα τον καταδικάσει. Και όμως. Είναι χειρότερος όχι μόνο αν καταδικάζει τον αδελφό αλλά επιπλέον γιατί η οργή είναι χειρότερη από την πορνεία. Ο πόρνος στον εαυτό του και σε έναν άλλον κάνει κακό ενώ ο θυμώδης μπορεί να είναι αίτιος αναταραχής και συγκρούσεων, φόνων και πολλών άλλων κακών αίτιος. Αν κάποιος φιλάργυρος δει έναν φονιά θα πει ότι ο ίδιος είναι απείρως καλύτερος χωρίς ούτε καν να το σκεφτεί, και όμως, ο ιερός Χρυσόστομος μας διδάσκει ότι ο κλέφτης ο άρπαγας ο πλεονέκτης, λογίζεται όμοιος με τον φονιά στα μάτια του Θεού! Με αυτήν την σκέψη γινόμαστε αδιάφοροι προς τις εντολές του Χριστού και οι πιστοί του "δεν σκότωσα δεν λήστεψα και είναι όλα καλά σε εμένα". Όμως αυτό είναι μέγα λάθος, εξάλλου η σκέψη αυτή απέχει πολύ από την πραγματικότητα, σίγουρα έχουμε σκοτώσει μεταφορικά με τα λόγια μας, με την διαγωγή μας, με την αδράνεια μας, με τον εγωισμό μας. Θέσαμε τον πήχη στο έδαφος διαγράφοντας την εντολή του Χριστού που έθεσε τον πήχη στο τέλειο δείχνοντας με αυτό ότι δεν έχουμε διάθεση πνευματικής προόδου.
Κάτι άλλο που δεν πρέπει να γίνεται είναι η αμέλεια και η εξομολόγηση κάθε Πάσχα, κάθε τάδε ημέρα, δηλαδή σε γιορτές και αραιά και που. Πρέπει να προσερχόμαστε τακτικά στην εξομολόγηση όχι μόνο διότι λαμβάνουμε Θεία ευλογία αλλά και διότι κανείς δεν ξέρει πότε θα πεθάνει. Επιπλέον η αμέλεια, και φυσικά πολύ περισσότερο η αδιαφορία προς το μυστήριο της μετανοίας και προς τον αγώνα, κάνουν τις αμαρτίες να εξελίσσονται σε πάθη κυριεύοντας τον άνθρωπο σε σημείο που η διόρθωση να είναι έως εντός εισαγωγικών αδύνατη. Ας το φανταστούμε σαν αυτόν που καπνίζει ή σαν αυτόν που πίνει, από το ένα αμάρτημα πας στα πέντε και στα αμέτρητα. Μετά ενώ παραδέχεσαι ότι αυτό που κάνεις δεν είναι καλό είναι δύσκολο για εσένα να απαρνηθείς την αμαρτία. Βεβαίως από όλα μπορεί να απαλλαγεί ο άνθρωπος με την βοήθεια του Θεού, όμως αγαπητοί δεν θα αποκαλούσαμε εντελώς παράλογο κάποιον ο οποίος θα μας έλεγε ότι θα σπάσει οικειοθελώς το πόδι του με την σκέψη ότι υπάρχουν γιατροί όπου έπειτα θα του το φτιάξουν; Η αμαρτία μας κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημία από ένα σωματικό τραύμα διότι τραυματίζει την ψυχή και μας χωρίζει από τον Θεό.
Όσο αφορά τον εξομολόγο μας πρέπει να μην δυσανασχετούμε αν μας κάνει κάποια φορά την παρατήρηση διότι αυτό είναι δείγμα εγωισμού εκ μέρους μας. Λέει η Γραφή, μισῶν ἐλεγμὸν ἐν ἴχνει ἁμαρτωλοῦ, καὶ ὁ φοβούμενος Κύριον ἐπιστρέψει ἐν καρδίᾳ. Εκείνος που μισεί τους δίκαιους ελέγχους βαδίζει στα ίχνη των αμαρτωλών. Εκείνος όμως που σέβεται τον Θεό θα επιστρέψει προς αυτόν με όλη του την καρδιά. Το ίδιο μας λένε και οι Παροιμίες ὃς ἀπωθεῖται παιδείαν, μισεῖ ἑαυτόν, ὁ δὲ τηρῶν ἐλέγχους ἀγαπᾷ ψυχὴν αὐτοῦ. Αυτός που αποστρέφεται και απορρίπτει την γνήσια παιδαγωγία, μισεί τον εαυτό του. Εκείνος όμως που ακούει με προσοχή και τηρεί με προθυμία τους ορθούς ελέγχους που του γίνονται αγαπά την ψυχή του. Σε άλλο σημείο λέει ο Θεός, σὺ δὲ ἐμίσησας παιδείαν καὶ ἐξέβαλες τοὺς λόγους μου εἰς τὰ ὀπίσω, μίσησες την παιδαγωγία μου.
Αν προσέλθουμε στην εξομολόγηση μη έχοντας ειλικρινή μετάνοια τότε δεν ζητούμε συγχώρηση αφού πάμε με άλλο σκεπτικό στην εξομολόγηση, είναι το σκεπτικό του μπακαλοτεφτεριού. Αν δεν έχουμε όρεξη απαλλαγής από τα αμαρτήματά μας βλέπουμε την εξομολόγηση σαν μια γόμα και τον εαυτό μας σαν ένα τεφτέρι το οποίο νιώθουμε ότι γέμισε. Έτσι καταφεύγουμε στην γομολάστιχα ώστε να σβήσει κάποιες σελίδες χρωστούμενα για να υπάρξει χώρος για νέες εγγραφές αμαρτιών. Χειρότερα βέβαια τα πράγματα εάν πάμε επειδή μας το λένε άλλοι ή για "το καλό". Όταν προσερχόμαστε στην εξομολόγηση με το σκεπτικό του τεφτεριού από εμάς απουσιάζει η πραγματική απόφαση για διόρθωση η οποία είναι καρπός της γνήσιας αποστροφής προς την αμαρτία. Δηλαδή εν τέλει θεωρούμε τον Θεό σαν κάποιον ο οποίος περίπου θα μας σιγοντάρει στις αμαρτίες ή τον θεωρούμε σαν έναν που μας κοιτάει με μισό μάτι, οπότε δεν τον βλέπουμε όπως πραγματικά είναι αλλά θεωρούμε ότι ο Θεός είναι ένας που θέλει να τιμωρεί και όχι ο Πατέρας που οδηγεί προς την θέωση, έτσι εμείς αφού είναι κολαστής πρέπει να του ξεφύγουμε. Ουσιαστικά με αυτό το σκεπτικό αφενός δεν προοδεύουμε πνευματικά ενώ αφετέρου προσβάλουμε τον Θεό διότι τον κάνουμε κάτι που δεν είναι. Θα αναρωτηθεί όμως κάποιος αν εξαγορεύσουμε τα αμαρτήματά μας με αυτό το σκεπτικό δεν μας συγχωρεί ο Θεός; Η απάντηση είναι βεβαίως και μας συγχωρεί αλλά με αυτό το σκεπτικό είναι σαν να μην ζητούμε να γίνουμε μέτοχοι Θεού, σαν να λέμε ότι δεν θέλουμε να λάβουμε μέρος στην θέωση, η συγχώρηση που ζητάμε μετατρέπεται από εκζήτηση διαβατηρίου προς τον Παράδεισο μάλλον σε αγορά αλοιφής για τα εγκαύματα της κόλασης. Το πράγμα ομοιάζει σαν να έχουμε μια βάρκα η οποία πηγαίνει ώστε να φορτωθεί με χρυσό αλλά από ένα ρήγμα έχει σχεδόν γεμίσει νερό ενώ συντόμως βυθίζεται.
Εμείς ως καπετάνιοι, ενώ το νερό εισέρχεται με ορμή, αντί να κοιτάξουμε το ρήγμα ζητάμε από έναν να μας βγάζει το νερό με κουβάδες και αυτό αραιά και που. Η βάρκα συντόμως πρόκειται να βυθιστεί ή θα παραμένει συνεχώς προς βύθιση και είναι αρκετή λίγη αδράνεια εκ μέρους μας ώστε να καταποντιστεί για πάντα. Δηλαδή εμείς θέλουμε η βάρκα, η οποία είναι ο εαυτός μας, να είναι τρύπια και το αμπάρι να είναι άδειο αλλά όμως άδειο για να μπάζει νερό όχι για να φορτώσει χρυσό. Από το καράβι βγάζουμε έναν κουβά νερό ενώ το νερό συνεχίζει αενάως να εισρέει. Στην πραγματικότητα η εξομολόγηση μετατράπηκε μάλλον σε αίτηση για λιγότερη κόλαση αφού βλέπουμε τον Θεό σαν τιμωρό και δεν ζητάμε να προχωρήσουμε πνευματικά. Επειδή ο Θεός είναι αγάπη και έλεος μας συγχωρεί όμως με την τακτική αυτή δεν θέλουμε ο εαυτός μας να γίνει μονή Θεού κατά το, ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν. Δηλαδή, εάν κανείς με αγαπά, θα τηρήσει στην ζωή του τις εντολές μου και ο Πατήρ μου θα τον αγαπήσει και θα έλθουμε σε αυτόν και θα μεταβάλουμε την καρδιά του σε μόνιμη κατοικία μας, ώστε αυτός θα είναι έμψυχος ναός του ζώντος Θεού. Αντιθέτως ο άνθρωπος που αγαπάει τον Θεό δεν θέλει να έχει καμία σχέση με την αμαρτία, προσπαθεί το ρήγμα να διορθώσει, αγωνίζεται με θέρμη και ζήλο ώστε να ακολουθεί τις εντολές του Κυρίου παύλα Πατέρα που αγαπάει. Ο Χριστός είπε ότι δεν μπορεί κάποιος να δουλεύει σε δυο κυρίους, αν αγαπάει την αμαρτία δεν γίνεται να αγαπάει τον Θεό.
Η διάθεση για απαλλαγή από την αμαρτία είναι δείγμα πραγματικής μετάνοιας.
Έτσι όποιος έχει ειλικρινή μετάνοια το δείχνει με αυτά που κάνει και ο Χριστός δηλώνει για αυτόν ὅτι σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο δηλαδή ότι στον οίκο, τον άνθρωπο, έχει έλθει σωτηρία. Σε αυτόν τον άνθρωπο που έχει έλθει σωτηρία δεν του αρέσει η αμαρτωλή ζωή και θέλει να απομακρύνεται από την αμαρτία, γεμίζει το αμπάρι με το νερό των δακρύων όχι της θάλασσας, δεν είναι αδιάφορος όπως αυτός που απλά ζητάει το σβήσιμο σελίδων στο τεφτέρι, αλλά ζητάει την χάρη του Θεού και αγωνίζεται.
Αν έχουμε σωστή προσέγγιση αλλά τύχει και ξαναπέσουμε στο ίδιο αμάρτημα δεν θα πρέπει να απελπιζόμαστε αλλά θα πρέπει να αγωνιζόμαστε ειλικρινά ζητώντας την φώτιση του Θεού και αυτός θα μας βοηθήσει. Όποιος αγωνίζεται ειλικρινά ζητώντας βοήθεια από τον Κύριο ώστε να τον οδηγήσει, απαλλάσσεται από το οποιοδήποτε πάθος πάντοτε, αυτό διότι η χάρη του Θεού όλα τα μπορεί. Αν αγωνίζεται με μέτρια θέρμη πάλι κάτι θα καταφέρει και μόνο αν δεν αγωνίζεται καθόλου μη ζητώντας την βοήθεια του Θεού θα παραμένει προσκολλημένος στα πάθη και στην αμαρτία όπως φυσικά και θέλει.
Εκτός από την πραγματική διάθεση για μετάνοια και τον αγώνα εναντίων της αμαρτίας η συγχωρητικότητα προς τον πλησίον είναι απαραίτητη ώστε να μας συγχωρήσει ο Θεός. Αυτό διότι διαφορετικά όχι μόνο δεν έχουμε αυτογνωσία και νομίζουμε εαυτούς Αγίους αλλά επιπλέον ειδωλοποιούμε τον εαυτό μας. Τον βλέπουμε σαν είδωλο και τον προσκυνούμε γιατί έχει πάντα δίκαιο και ποτέ δεν έχει ενοχλήσει κανένα, προσκυνούμε τον εαυτό σαν θεό και όχι τον Θεό. Η υπερηφάνεια είναι αδελφή του εγωισμού και ο Θεός την αποστρέφεται αφού είναι η πηγή όλων των αμαρτιών. Από εκεί έρχονται η έπαρση, η κενοδοξία, το πείσμα, η κατάκριση, η συκοφαντία, ο θυμός εναντίων των άλλων, η περιφρόνηση, η απόρριψη του Θεού. Είναι πολλές φορές που σκεφτόμαστε ότι εμείς καλά είμαστε γιατί δεν έχουμε σκοτώσει ή δεν έχουμε κάνει κάποια ληστεία, δηλαδή δεν έχουμε κάνει κάποια όπως νομίζουμε μεγάλη αμαρτία. Όμως δεν πρέπει να θεωρούμε εαυτούς λίγο αμαρτωλούς, δηλαδή να θεωρούμε ότι έχουμε μικρές αμαρτίες και ότι είμαστε καλά πνευματικά επειδή δεν κάναμε ληστείες και φόνους. Ο Χριστός έθεσε τον πήχη στο τέλειο, τέλειοι γίνεσθαι, εμείς με αυτό το σκεπτικό τον θέτουμε στο χώμα, δεν έχω σκοτώσει καλά είμαι. Έσεσθε οὖν ὑμεῖς τέλειοι, ὥσπερ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς τέλειός ἐστιν, να γίνεται τέλειοι όπως τέλειος είναι ο πατέρας σας ο ουράνιος. Αυτός που θεωρεί έτσι τα πράγματα αφενός δεν έχει συναίσθηση της αμαρτωλότητας του, αφετέρου είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα πέσει σε μεγαλύτερες αμαρτίες. Αν κάποιος που εύκολα νευριάζει δει έναν που πορνεύει οπωσδήποτε θα τον καταδικάσει. Και όμως. Είναι χειρότερος όχι μόνο αν καταδικάζει τον αδελφό αλλά επιπλέον γιατί η οργή είναι χειρότερη από την πορνεία. Ο πόρνος στον εαυτό του και σε έναν άλλον κάνει κακό ενώ ο θυμώδης μπορεί να είναι αίτιος αναταραχής και συγκρούσεων, φόνων και πολλών άλλων κακών αίτιος. Αν κάποιος φιλάργυρος δει έναν φονιά θα πει ότι ο ίδιος είναι απείρως καλύτερος χωρίς ούτε καν να το σκεφτεί, και όμως, ο ιερός Χρυσόστομος μας διδάσκει ότι ο κλέφτης ο άρπαγας ο πλεονέκτης, λογίζεται όμοιος με τον φονιά στα μάτια του Θεού! Με αυτήν την σκέψη γινόμαστε αδιάφοροι προς τις εντολές του Χριστού και οι πιστοί του "δεν σκότωσα δεν λήστεψα και είναι όλα καλά σε εμένα". Όμως αυτό είναι μέγα λάθος, εξάλλου η σκέψη αυτή απέχει πολύ από την πραγματικότητα, σίγουρα έχουμε σκοτώσει μεταφορικά με τα λόγια μας, με την διαγωγή μας, με την αδράνεια μας, με τον εγωισμό μας. Θέσαμε τον πήχη στο έδαφος διαγράφοντας την εντολή του Χριστού που έθεσε τον πήχη στο τέλειο δείχνοντας με αυτό ότι δεν έχουμε διάθεση πνευματικής προόδου.
Κάτι άλλο που δεν πρέπει να γίνεται είναι η αμέλεια και η εξομολόγηση κάθε Πάσχα, κάθε τάδε ημέρα, δηλαδή σε γιορτές και αραιά και που. Πρέπει να προσερχόμαστε τακτικά στην εξομολόγηση όχι μόνο διότι λαμβάνουμε Θεία ευλογία αλλά και διότι κανείς δεν ξέρει πότε θα πεθάνει. Επιπλέον η αμέλεια, και φυσικά πολύ περισσότερο η αδιαφορία προς το μυστήριο της μετανοίας και προς τον αγώνα, κάνουν τις αμαρτίες να εξελίσσονται σε πάθη κυριεύοντας τον άνθρωπο σε σημείο που η διόρθωση να είναι έως εντός εισαγωγικών αδύνατη. Ας το φανταστούμε σαν αυτόν που καπνίζει ή σαν αυτόν που πίνει, από το ένα αμάρτημα πας στα πέντε και στα αμέτρητα. Μετά ενώ παραδέχεσαι ότι αυτό που κάνεις δεν είναι καλό είναι δύσκολο για εσένα να απαρνηθείς την αμαρτία. Βεβαίως από όλα μπορεί να απαλλαγεί ο άνθρωπος με την βοήθεια του Θεού, όμως αγαπητοί δεν θα αποκαλούσαμε εντελώς παράλογο κάποιον ο οποίος θα μας έλεγε ότι θα σπάσει οικειοθελώς το πόδι του με την σκέψη ότι υπάρχουν γιατροί όπου έπειτα θα του το φτιάξουν; Η αμαρτία μας κάνει πολύ μεγαλύτερη ζημία από ένα σωματικό τραύμα διότι τραυματίζει την ψυχή και μας χωρίζει από τον Θεό.
Όσο αφορά τον εξομολόγο μας πρέπει να μην δυσανασχετούμε αν μας κάνει κάποια φορά την παρατήρηση διότι αυτό είναι δείγμα εγωισμού εκ μέρους μας. Λέει η Γραφή, μισῶν ἐλεγμὸν ἐν ἴχνει ἁμαρτωλοῦ, καὶ ὁ φοβούμενος Κύριον ἐπιστρέψει ἐν καρδίᾳ. Εκείνος που μισεί τους δίκαιους ελέγχους βαδίζει στα ίχνη των αμαρτωλών. Εκείνος όμως που σέβεται τον Θεό θα επιστρέψει προς αυτόν με όλη του την καρδιά. Το ίδιο μας λένε και οι Παροιμίες ὃς ἀπωθεῖται παιδείαν, μισεῖ ἑαυτόν, ὁ δὲ τηρῶν ἐλέγχους ἀγαπᾷ ψυχὴν αὐτοῦ. Αυτός που αποστρέφεται και απορρίπτει την γνήσια παιδαγωγία, μισεί τον εαυτό του. Εκείνος όμως που ακούει με προσοχή και τηρεί με προθυμία τους ορθούς ελέγχους που του γίνονται αγαπά την ψυχή του. Σε άλλο σημείο λέει ο Θεός, σὺ δὲ ἐμίσησας παιδείαν καὶ ἐξέβαλες τοὺς λόγους μου εἰς τὰ ὀπίσω, μίσησες την παιδαγωγία μου.
Ο
εγωιστής όλα τα κάνει σωστά οπότε η παρατήρηση ρίχνει τον εξοχότατο από
τον θρόνο που έχει καθίσει διότι του θυμίζει ή του υποδεικνύει τα λάθη
του. Ο Δαυίδ λέει, παιδεύσει με δίκαιος ἐν ἐλέει καὶ ἐλέγξει με ἔλαιον δὲ ἁμαρτωλοῦ μὴ λιπανάτω τὴν κεφαλήν μου·
δηλαδή, ας με διαπαιδαγωγήσει και ας με ελέγξει ο δίκαιος
έστω και με αυστηρότητα την οποία του εμπνέει η αγάπη και η συμπάθεια
του προς εμένα, το λάδι του αμαρτωλού ας μην λιπάνει το κεφάλι μου.
Ο Δαυίδ ήταν πραγματικά εξοχότατος, δηλαδή ως γνωστόν ήταν βασιλιάς, όμως δεν τον πείραζε να του βάλουν κανόνα ή να τον ελέγξουν μην τυχόν και πέσει από τον θρόνο του εγωισμού, ενώ το λάδι του αμαρτωλού, δηλαδή το κακό κανάκεμα, δεν το ήθελε καθόλου, διότι ήταν ζημιά ψυχής, αυτή παρέμενε στην ασθένεια και δεν θεραπευόταν.
Όσο αφορά την στιγμή της εξομολόγησης, εκεί είναι απαραίτητο να μην έχουμε ντροπή, οι πατέρες λένε ότι η στιγμή της ντροπής είναι όταν γίνεται το αμάρτημα ενώ η στιγμή της εξομολόγησης είναι στιγμή χαράς διότι τότε συγχωρείται το αμάρτημα.
Αν το σκεφτούμε και εις βάθος είναι προτιμότερο να τα εξαγορεύσουμε διότι εν τέλει τα αμαρτήματα χωρίζονται σε ανεξομολόγητα ή μη, κατ' επέκταση σε συγχωρημένα ή μη και όχι σε κρυφά και φανερά. Η ντροπή και η απόκρυψη τους δεν θα μας φέρουν κανένα καλό αφού τα αμαρτήματά μας είναι γνωστά στον Χριστό στους Αγίους και στους Αγγέλους αλλά η συντριπτική πλειοψηφία αυτών είναι γνωστά και στους δαίμονες, δηλαδή ουσιαστικά κρυβόμαστε από τον εαυτό μας. Ο Χριστός ως Θεός είναι ευκόλως εννοούμενο ότι τα ξέρει ακόμη και πριν τα πράξουμε ενώ οι Άγγελοι και οι Άγιοι τα γνωρίζουν διότι το Άγιο Πνεύμα τους πληροφορεί όπως γινόταν με τους γέροντες Άγιους Παΐσιο, Πορφύριο, Ιάκωβο. Αυτοί όπως θα έχετε διαβάσει αναγνώριζαν τον Άγιο και έλεγαν "ο τάδε είναι Άγιος" ή έλεγαν σε κάποιον ότι χρειάζεται πνευματικό αγώνα γιατί έχει το τάδε να τον βαραίνει ή ότι δεν είναι σε καλή κατάσταση και χρειάζεται διόρθωση. Και Άγιοι αγαπητοί νοείται όλοι όσοι βρίσκονται στον ουρανό, όλοι όσοι είναι στον Παράδεισο ξέρουν την κατάστασή μας. Την πλειοψηφία των αμαρτιών μας γνωρίζουν και οι δαίμονες, δεν τις γνωρίζουν όλες αλλά μέρος αμαρτιών διότι όλες τις ιδιότητες που προέρχονται από την κοινωνία Θεού τις έχουν απολέσει.
Οπότε όταν εμείς κρύβουμε τις αμαρτίες αυτό το κάνουμε προσωρινά και σίγουρα μόνο από ένα άτομο, τον ιερέα, αφού δεν εξαγορεύουμε σε κόσμο μπροστά, αν είναι διορατικός τότε ούτε και από αυτόν. Άρα είναι παράλογο να ντρεπόμαστε όχι μόνο διότι δεν καταφέρνουμε κάτι ή δεν κερδίζουμε κάτι αλλά χάνουμε πολλά.
Εξάλλου για την ντροπή εμπρός στον ιερέα ας σκεφτούμε και το εξής, όπως ένας άνθρωπος ο οποίος στην εργασία του έχει τριβή με πολύ κόσμο δεν εντυπωσιάζεται από παράδοξο θέαμα ανθρώπου αφού έχει δει χιλιάδες, κατά όμοιο τρόπο και ο ιερεύς δεν λοιδορεί ούτε εκπλήσσεται από τις αμαρτίες μας, έχει ακούσει τα ίδια πάμπολλες φορές. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι έχουμε διαπράξει μια μεγάλη αμαρτία ο ιερεύς είναι αρκετά πιθανό ότι θα την έχει ακούσει πολλές φορές ξανά αφού δεν υπάρχει πια ο πρώτος σε κάποια αμαρτία αλλά όλες έχουν γίνει άπειρες φορές. Αν λοιπόν σκεφτούμε ότι όλο το ουράνιο στερέωμα γνωρίζει την πνευματική μας κατάσταση, τότε ιδού άλλος ένας λόγος να μην ντραπούμε αφού πως γίνεται να υπάρξει ντροπή εφόσον είναι γνωστή η κατάστασή μας; Όχι μόνο να μην ντρεπόμαστε όταν εξομολογούμαστε αλλά να έχουμε μέγα ζήλο για εξομολόγηση και απόφαση απαλλαγής από την αμαρτία διότι με αυτό χαροποιούμε όλο το ουράνιο στερέωμα, χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι όπως μας λέει η Γραφή, μαζί και τα αγαπημένα μας πρόσωπα που είναι στον ουρανό χαροποιούμε, αντιθέτως η ψυχή τους γίνεται περίλυπη όταν παραμένουμε ανεξομολόγητοι και χωρίς συμμετοχή στα Μυστήρια.
Αν το σκεφτούμε και εις βάθος είναι προτιμότερο να τα εξαγορεύσουμε διότι εν τέλει τα αμαρτήματα χωρίζονται σε ανεξομολόγητα ή μη, κατ' επέκταση σε συγχωρημένα ή μη και όχι σε κρυφά και φανερά. Η ντροπή και η απόκρυψη τους δεν θα μας φέρουν κανένα καλό αφού τα αμαρτήματά μας είναι γνωστά στον Χριστό στους Αγίους και στους Αγγέλους αλλά η συντριπτική πλειοψηφία αυτών είναι γνωστά και στους δαίμονες, δηλαδή ουσιαστικά κρυβόμαστε από τον εαυτό μας. Ο Χριστός ως Θεός είναι ευκόλως εννοούμενο ότι τα ξέρει ακόμη και πριν τα πράξουμε ενώ οι Άγγελοι και οι Άγιοι τα γνωρίζουν διότι το Άγιο Πνεύμα τους πληροφορεί όπως γινόταν με τους γέροντες Άγιους Παΐσιο, Πορφύριο, Ιάκωβο. Αυτοί όπως θα έχετε διαβάσει αναγνώριζαν τον Άγιο και έλεγαν "ο τάδε είναι Άγιος" ή έλεγαν σε κάποιον ότι χρειάζεται πνευματικό αγώνα γιατί έχει το τάδε να τον βαραίνει ή ότι δεν είναι σε καλή κατάσταση και χρειάζεται διόρθωση. Και Άγιοι αγαπητοί νοείται όλοι όσοι βρίσκονται στον ουρανό, όλοι όσοι είναι στον Παράδεισο ξέρουν την κατάστασή μας. Την πλειοψηφία των αμαρτιών μας γνωρίζουν και οι δαίμονες, δεν τις γνωρίζουν όλες αλλά μέρος αμαρτιών διότι όλες τις ιδιότητες που προέρχονται από την κοινωνία Θεού τις έχουν απολέσει.
Οπότε όταν εμείς κρύβουμε τις αμαρτίες αυτό το κάνουμε προσωρινά και σίγουρα μόνο από ένα άτομο, τον ιερέα, αφού δεν εξαγορεύουμε σε κόσμο μπροστά, αν είναι διορατικός τότε ούτε και από αυτόν. Άρα είναι παράλογο να ντρεπόμαστε όχι μόνο διότι δεν καταφέρνουμε κάτι ή δεν κερδίζουμε κάτι αλλά χάνουμε πολλά.
Εξάλλου για την ντροπή εμπρός στον ιερέα ας σκεφτούμε και το εξής, όπως ένας άνθρωπος ο οποίος στην εργασία του έχει τριβή με πολύ κόσμο δεν εντυπωσιάζεται από παράδοξο θέαμα ανθρώπου αφού έχει δει χιλιάδες, κατά όμοιο τρόπο και ο ιερεύς δεν λοιδορεί ούτε εκπλήσσεται από τις αμαρτίες μας, έχει ακούσει τα ίδια πάμπολλες φορές. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι έχουμε διαπράξει μια μεγάλη αμαρτία ο ιερεύς είναι αρκετά πιθανό ότι θα την έχει ακούσει πολλές φορές ξανά αφού δεν υπάρχει πια ο πρώτος σε κάποια αμαρτία αλλά όλες έχουν γίνει άπειρες φορές. Αν λοιπόν σκεφτούμε ότι όλο το ουράνιο στερέωμα γνωρίζει την πνευματική μας κατάσταση, τότε ιδού άλλος ένας λόγος να μην ντραπούμε αφού πως γίνεται να υπάρξει ντροπή εφόσον είναι γνωστή η κατάστασή μας; Όχι μόνο να μην ντρεπόμαστε όταν εξομολογούμαστε αλλά να έχουμε μέγα ζήλο για εξομολόγηση και απόφαση απαλλαγής από την αμαρτία διότι με αυτό χαροποιούμε όλο το ουράνιο στερέωμα, χαρὰ ἔσται ἐν τῷ οὐρανῷ ἐπὶ ἑνὶ ἁμαρτωλῷ μετανοοῦντι όπως μας λέει η Γραφή, μαζί και τα αγαπημένα μας πρόσωπα που είναι στον ουρανό χαροποιούμε, αντιθέτως η ψυχή τους γίνεται περίλυπη όταν παραμένουμε ανεξομολόγητοι και χωρίς συμμετοχή στα Μυστήρια.
Θέλουμε οι αγαπημένοι μας να είναι χαρούμενοι ή λυπημένοι;
Δεν χρειάζεται ούτε καν να το σκεφτούμε.
"Χαρά
γίνεται στον ουρανό όταν ένας αμαρτωλός μετανοεί", δεν λέει ο γέροντας Πορφύριος και ο γέροντας Παΐσιος ή κάποιος προφήτης χαίρονται, αλλά λέει χαρά στον
ουρανό. Όλοι όσοι είναι στον ουρανό δέχονται πληροφορίες από το Άγιο Πνεύμα και χαίρονται για την μετάνοιά μας, δεν είναι όπως εδώ στην γη όπου μερικοί είναι διορατικοί. Ούτε λέει όταν έρθει στον Παράδεισο χαίρονται αλλά όταν
μετανοεί χαίρονται. Όλους τους πληροφορεί το Άγιο Πνεύμα λοιπόν, για αυτό γνωρίζουν ότι
πραγματικά μετανόησε. Διότι μπορεί έναν να βλέπουμε σήμερα και να
φαίνεται ότι έχει μετανοήσει αλλά σε ένα χρόνο να είναι ξανά στην
αμαρτία και χειρότερος, όμως επειδή πληροφορούνται από το Άγιο Πνεύμα
γνωρίζουν πέραν πάσης αμφιβολίας και χαίρονται ειδάλλως από εξωτερική
παρατήρηση δεν θα ήταν σίγουρο, θα χαίρονται μόνο όταν τον έβλεπαν και έμπαινε στον
Παράδεισο. Άρα λοιπόν αγαπητοί όχι μόνο δίνουμε την μέγιστη χαρά στους αγαπημένους μας αλλά αν θα θέλαμε να είμαστε μαζί με αυτούς για περισσότερο καιρό εδώ στην Γη, όπου μετρητός ο χρόνος και πολύς να είναι, δεν θέλουμε πολύ περισσότερο να είμαστε μαζί τους αμέτρητο χρόνο, αιώνια στον Ουρανό; Βεβαίως και θέλουμε, ας πράξουμε λοιπόν ανάλογα. Τι ανεκλάλητα δώρα που μας προσφέρει η σωστή εξομολόγηση και η απόφαση απαλλαγής από την αμαρτία!
Ένα άλλο που παρατηρείται είναι ότι πολλοί αναζητούν τον "χαρισματικό γέροντα" ώστε να τον κάνουν πνευματικό τους. Αγαπητοί αυτό είναι λάθος και μάλιστα μεγάλο, το να ψάχνουμε αποκλειστικά τον διορατικό τον προορατικό και τα λοιπά όμοια εξομολόγο. Λέει η Γραφή δοκιμαζέτω δὲ ἄνθρωπος ἑαυτόν, καὶ οὕτως ἐκ τοῦ
ἄρτου ἐσθιέτω καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω· Α Κορ. 11,28 Ας εξετάζει κάθε άνθρωπος τον εαυτό του με πολλή προσοχή και έτσι
προετοιμασμένος ας προσέρχεται στην Θεία Ευχαριστία. Άρα εμάς έχει διορίσει διορατικούς επί της εξομολογήσεως ο Χριστός, εμείς πρέπει να δούμε μέσα μας, η εξομολόγηση δεν είναι ανάκριση και απαγγελία κατηγοριών. Αυτά τα χαρίσματα απευθύνονται κυρίως σε όσους δεν έχουν πιστέψει και όχι σε όσους έχουν πιστέψει για αυτό και τα πρώτα χρόνια της πίστεως ήταν σε πολύ μεγάλη αφθονία ενώ τώρα έχουν είτε εκλείψει είτε έχουν μειωθεί κατά πολύ. Ο Χριστιανός πιστεύει ότι υπάρχει Θεός, δεν είναι ανάγκη να του πει κάποιος μια προφητεία ή τις κρυφές αμαρτίες του ώστε να αποδεχτεί.
Τι ζητάμε ώστε να μας αποκαλύψει άραγε ο προορατικός ιερέας; Τις αμαρτίες μας ώστε να τις εξομολογηθούμε; Μα αυτές τις ξέρουμε ήδη. Να μας πει ο εξομολόγος τις αμαρτίες άρα εμείς γίναμε σαν τον πονηρό που ομολογεί κάτω από την πίεση όταν τον καίνε οι Άγιοι; Τι ζητάμε; Να μας αποκαλύψει το μέλλον; Μα αυτό εμείς με την ελευθερία μας το δημιουργούμε. Μήπως νομίζουμε το Άγιο Πνεύμα μέντιουμ; Ο Χριστιανός θεωρεί το Άγιο Πνεύμα οδηγό προς την θέωση που έρχεται μέσα από το "αράτω τον Σταυρόν αυτού", τον αγώνα, τα μυστήρια και όχι ένα μέντιουμ που λέει το μέλλον αν θα πάθει το ένα ή θα γίνει το άλλο. Τι θα επιθυμούσαμε να μας έλεγε ο προορατικός; Αν θα πεθάνουμε ή θα ζήσουμε από την αρρώστια; Άραγε ο Χριστός υποσχέθηκε αιώνια παραμονή πάνω στην Γη και ζωή χαρισάμενη χωρίς δυσκολίες και αρρώστιες σε αυτούς που θα πιστέψουν; Ο Χριστιανός έχει εμπιστοσύνη στο σχέδιο του Θεού και ξέρει ότι δεν γίνεται τίποτα χωρίς να το επιτρέπει.
Ο ίδιος ο Χριστός δεν πέθανε νέος 33 ετών και μάλιστα με φρικτό τρόπο;
Σε όλα όχι μόνο έχει δώσει τις εντολές αλλά είναι και το παράδειγμα, δεν ήταν μόνο του λέγειν όπως πολλοί από εμάς. Όταν έρχεται μια ασθένεια ο Χριστιανός φυσικά και αναζητάει ιατρική βοήθεια διότι όπως λέει η Γραφή ο Θεός δίνει την ιατρική επιστήμη και δεν προστρέχει στους σύγχρονους μάγους που πλασάρουν θεραπείες ασύμβατες προς την Ορθόδοξη διδασκαλία, δείτε την ανάρτηση
Κυρίως όμως ο Χριστιανός έχει υπομονή και ελπίδα στον Θεό, γνωρίζει ότι ο Θεός επιτρέπει τις ασθένειες γιατί μέσα από αυτές επέρχεται ωφέλεια ψυχική. Μέσα από δύσκολες καταστάσεις για την υγεία μας ο άνθρωπος μετανοεί και αναζητάει τον Θεό ή δοξάζεται και φαίνεται η μεγάλη αρετή του όπως έγινε με τον Ιώβ. Χωρίς αγώνα πως θα μπορέσει κάποιος να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο, χωρίς δοκιμασίες πως θα φαίνονταν οι πρωταθλητές της πίστεως; Αν όλη η ζωή ήταν χαρές και καλοπέραση η φιλαυτία και ο εγωισμός θα φούντωναν ενώ η σωτήρια μνήμη Θεού και θανάτου θα ξεθώριαζαν. Εξάλλου η ζωή στην Γη είναι σύντομη και ο σκοπός δεν είναι να αποκτήσουμε πολλά χρήματα ή να έχουμε αιώνια νεότητα αλλά το εδώ είναι μια προετοιμασία για το εκεί. Λέει ο Χριστός "κοιτάξτε τα πουλιά που πετούν στον ουρανό, δεν σπέρνουν ούτε θερίζουν και όμως ο ουράνιος Πατέρας τα φροντίζει, αν αυτά φροντίζει δεν θα φροντίσει για εσάς;" Ο Θεός λοιπόν προνοεί για όλη την πλάση, από το πιο μεγάλο έως το πιο μικρό πλάσμα, άρα μέσα στο σχέδιο του Θεού είναι και οι διάφορες ασθένειες μας, εξάλλου ο άνθρωπος κάποτε θα πεθάνει. Βεβαίως είναι άλλο να θέλουμε να επισκεφθούμε τον χαρισματούχο και άλλο να θέλουμε τον εξομολόγο χαρισματούχο. Ας εξετάσουμε μήπως και χωρίς να το ξέρουμε με την έρευνα αυτή για διορατικούς θεωρούμε ότι κανονικός εξομολόγος είναι ο διορατικός και ο προορατικός άρα όλοι οι άλλοι είναι υποδεέστεροι. Δεν προσβάλλουμε χωρίς να το θέλουμε τον Θεό αλλά και την Εκκλησία; Αν ο Θεός ήθελε να είναι οι εξομολόγοι έτσι θα ήταν όλοι έτσι και αν η Εκκλησία κάνει εξομολόγους μη διορατικούς λαθεύει. Να ζητάμε με θέρμη και ζήλο πνευματικό και όχι μόνο τον διορατικό πνευματικό γιατί αυτό δεν μας ωφελεί. Πρέπει να διαλέγουμε εξομολόγο αλλά όμως δεν πρέπει η διαλογή να γίνεται με κριτήρια κοσμικά και επιπλέον να μην βλέπουμε τον ιερέα με το αντίθεο σκεπτικό της βλακώδους γενικεύσεως "όλοι οι παπάδες είναι τάδε" ούτε να δίνουμε σημασία στις διάφορες κατηγορίες που ακούμε από τους συκοφάντες γιατί οι περισσότερες είναι ψεύτικες κατηγορίες και μπορεί να βλέπουμε την αμαρτία ενός αλλά η μετάνοια του είναι αόρατη και μπορεί να βρεθούμε να πει ο Χριστός σε εμάς το ίδιο που είπε στον Φαρισαίο Σίμωνα ο οποίος τον είχε καλέσει σπίτι του.
Σειρά εξομολόγηση
1 Αμαρτία εξομολογουμένη ουκ εστί αμαρτία
2 Οι Χριστιανοί συγγραφείς έως το 450 για την εξομολόγηση
3 Ο Χρυσόστομος για την εξομολόγηση, σε ποιους ανήκει η εξουσία αφέσεως
4 Σύντομος οδηγός εξομολόγησης
5 Διορατικός ιερέας εξομολόγος
6 Άγιος δεν είναι ο αναμάρτητος αλλά αυτός που αγωνίζεται
7 Εξομολόγηση αποτελέσματα, μένει ουλή;
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου