Β' Χαιρετισμοί, ανακομιδή Ιερών Λειψάνων Αγίου Νικηφόρου του Ομολογητού, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, αγίου Πούπλιου ιερομάρτυρος επισκόπου Αθηνών, μαρτύρων Αφρικανού, Πούπλιου Τερέντιου, αγίου Αβίβου εξ Ερμουπόλεως, μαρτύρων Αλεξάνδρου Διονυσίου, αγίων Φρόντου Φρονίμου, αγίας Χριστίνης εκ Περσίας, αγίων Ευφρασίας, Μάριου επισκόπου Σεβαστείας Θεόκτιστου οσιομάρτυρας Λέανδρου εκ Ισπανίας, οσίας Υπομονής.
Αγαπητοί όλα τα συναισθήματα είναι δοσμένα από τον Θεό, είναι δώρα ώστε να μας οδηγήσουν στον Θεό και εν τέλει στην θέωση. Ένα από τα αισθήματα που μας έδωσε ο Θεός είναι η ντροπή η οποία είναι ωφέλιμη διότι μετά την Πτώση μας βοηθάει ώστε να πλησιάσουμε τον Θεό.
Η ντροπή μας συγκρατεί από την αμαρτία διότι από την μια μας αποτρέπει από αυτήν και από την άλλη ελέγχει όταν αμαρτάνουμε. Όπως κάποιος ντρέπεται όταν στενοχωρεί ένα αγαπημένο του πρόσωπο έτσι γίνεται και όταν κάνουμε την αμαρτία, με αυτήν στενοχωρούμε τον Θεό και όλη την Κτίση, απομακρύνουμε τους εαυτούς μας από τον Θεό, άρα μας αποτρέπει η ντροπή από την αμαρτία όπως γίνεται με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Με την ντροπή που μας έδωσε ο Θεός βοηθιόμαστε στην ευσέβεια και στον δρόμο προς την Βασιλεία, η ντροπή μας οδηγεί στην συγγνώμη στον συνάνθρωπο και στην συγγνώμη στον Θεό, δηλαδή την εξομολόγηση, μας οδηγεί στο να μην θέλουμε να αμαρτήσουμε.
Είναι φυσικά επόμενο ότι ο Αντικείμενος βλέποντας αυτό το δώρο προσπαθεί να το διαστρέψει.
Αντί να έχουμε ντροπή όταν στενοχωρούμε τον Χριστό να έχουμε ντροπή όταν τον ακολουθούμε, επί παραδείγματι να ντρεπόμαστε να κάνουμε τον σταυρό μας ή να ομολογούμε ότι είμαστε πιστοί, αντί να ντρεπόμαστε που δεν έχουμε τον Χριστό στην καρδιά να ντρεπόμαστε που δεν έχουμε χρήματα, αντί να ντρεπόμαστε όταν κάνουμε την αμαρτία να ντρεπόμαστε όταν απαλλασσόμαστε από αυτήν στην εξομολόγηση και όλα τα όμοια. Άρα βλέπουμε ότι υπάρχει και η αντίθετη πλευρά της ντροπής.
Υπάρχει η κακή ντροπή, η η ντροπή που οδηγεί στην αμαρτία και στην παραμονή στην αμαρτία.
Ο σοφός Σειράχ μας λέει συντήρησον καιρὸν καὶ φύλαξαι ἀπὸ πονηροῦ καὶ περὶ τῆς ψυχῆς σου μὴ αἰσχυνθῇς· ἔστι γὰρ αἰσχύνη ἐπάγουσα ἁμαρτίαν, καὶ ἔστιν αἰσχύνη δόξα καὶ χάρις. Σοφ. Σειρ. 4,20-21 Να προσέχεις και να εκτιμάς τις εκάστοτε περιστάσεις, φύλαξε την ψυχή σου από το πονηρό και σε ζητήματα τα οποία αφορούν την πρόοδο και σωτηρία της ψυχής σου μη ντραπείς κανένα. Διότι υπάρχει ντροπή η οποία οδηγεί στην αμαρτία, υπάρχει και ντροπή η οποία είναι δόξα και χάρη.
Εδώ ο Σειράχ μας λέει ότι έχουμε άγια και αμαρτωλή ντροπή. Η ντροπή που είναι δόξα και χάρη είναι η ντροπή να κάνει κάποιος την αμαρτία διότι με την αμαρτία ο άνθρωπος πέφτει από την υψηλή του θέση, ντροπιάζεται. Αυτήν την ντροπή που οδηγεί στην δόξα είχαν όλοι οι άγιοι, αυτήν την ντροπή πρέπει να έχουμε και εμείς, είναι η ευσεβής ντροπή.
Ο Ιωσήφ είχε την ευσεβή ντροπή, αισθανόταν ντροπή να πράξει την αμαρτία εναντίων του Θεού , ὅσα ἐστὶν αὐτῷ, ἔδωκεν εἰς τὰς χεῖράς μου καὶ οὐχ ὑπερέχει ἐν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ οὐδὲν ἐμοῦ, οὐδὲ ὑπεξῄρηται ἀπ᾿ ἐμοῦ οὐδὲν πλὴν σοῦ, διὰ τὸ σὲ γυναῖκα αὐτοῦ εἶναι, καὶ πῶς ποιήσω τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο, καὶ ἁμαρτήσομαι ἐναντίον τοῦ Θεοῦ;. Αφού έχει τόση εμπιστοσύνη σε εμένα ώστε τίποτε πλέον δεν παρακολουθεί, μου έχει παραδώσει τα πάντα στα χέρια μου και κανείς δεν είναι ανώτερός μου εκτός από εσένα που είσαι γυναίκα του, πως εγώ θα πράξω την πονηρή αυτή πράξη της μοιχείας και θα αμαρτήσω ενώπιον του Θεού; Και ο προφήτης Έσδρας αισθανόταν ντροπή για τα αμαρτήματα του λαού καὶ εἶπα· Κύριε, ᾐσχύνθην καὶ ἐνετράπην τοῦ ὑψῶσαι, Θεέ μου, τὸ πρόσωπόν μου πρός σε, ὅτι αἱ ἀνομίαι ἡμῶν ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ κεφαλῆς ἡμῶν καὶ αἱ πλημμέλειαι ἡμῶν ἐμεγαλύνθησαν ἕως εἰς τὸν οὐρανόν. Β Εσδ. 9,6
Και είπα, Κύριε, αισχύνη και ντροπή αισθάνθηκα να υψώσω το πρόσωπό μου προς εσένα ω Θεέ μου, διότι οι ανομίες μας πλήθυναν τόσο πολύ σαν θάλασσα και έφτασε επάνω και από τα κεφάλια μας, τα δε σφάλματά μας είναι τόσο μεγάλα ώστε έφθασαν έως τον ουρανό.
Έτσι είναι φανερό ότι αφενός πάντοτε υπάρχει η ντροπή ενώ αφετέρου όταν δεν υπάρχει η αγία, η ευσεβής ντροπή, υπάρχει η αμαρτωλή, η ασεβής ντροπή, η οποία φυσικά έχει την ρίζα της στην αιτία όλων των κακών, την υπερηφάνεια, οὗ ἐὰν εἰσέλθῃ ὕβρις, ἐκεῖ καὶ ἀτιμία· Παρ. 11,2 Εδώ η λέξη ύβρις σημαίνει υπερηφάνεια, αλαζονεία.
Οπότε το χωρίο λέει, όπου θα εισέλθει και θα κυριαρχήσει η υπερηφάνεια εκεί θα ακολουθήσει ο εξευτελισμός και η ταπείνωση. Πάντοτε προ πάσης συντριβής προηγείται η υπερηφάνεια, πρὸ συντριβῆς ἡγεῖται ὕβρις. Παρ. 16,18.
Μη έχοντας την ευσεβή ντροπή ο άνθρωπος όπως είδαμε εκπίπτει από την υψηλή του θέση αφού αποκηρύσσει τον Θεό, ουσιαστικά ντρέπεται τον Θεό με την αμαρτωλή ντροπή, με απλά λόγια δεν τον σέβεται. Στους πρωτόπλαστους μόλις εισήλθε η ὕβρις, δηλαδή η υπερηφάνεια σκεπτόμενοι ότι θα γίνουν θεοί μόνοι, αυτοί ντράπηκαν τον Θεό επειδή ήταν γυμνοί κάτι που δεν γινόταν όταν είχαν την ευσεβή ντροπή, ενώ με την ανυπακοή αμέσως ήλθε και η ἀτιμία·, ατιμάστηκαν, αλλά και η συντριβή συντριβῆς εξέπεσαν.
Καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ Θεός· τίς ἀνήγγειλέ σοι ὅτι γυμνὸς εἶ; Γεν. 3,11.
Και είπε ο Θεός, ποιος σου ανήγγειλε ότι είσαι γυμνός;
Η υπερηφάνεια και η απόρριψη του Θεού διαστρέφει όλα τα Θεία δώρα, η αμαρτωλή ντροπή ήταν καρπός της υπερηφάνειας και άγγελος κακών στον άνθρωπο.
Στους πρωτόπλαστους ήταν άγγελος κακών και της εκδιώξεως, σε εμάς είναι άγγελος μεγάλων κακών και της μονίμου εκδιώξεως εκ του Παραδείσου αν δεν μετανοήσουμε.
Άγγελος μεγάλων κακών διότι όταν η ντροπή έχει οδηγηθεί στην λάθος πορεία τότε ο άνθρωπος αρνείται την αιδώ προς τον εαυτό του. Δεν ντρέπεται να εκπέσει από την υψηλή του θέση και να ατιμαστεί, επί παραδείγματι σκεπτόμενος με ποιο τρόπο θα κλέψει, πως θα ψευδομαρτηρήσει, πως θα μοιχεύσει, πως θα πει ψέμματα. Ο άνθρωπος δεν συλλογίζεται το σεμνό, Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· Φιλιπ. 4,8 Λοιπόν αδελφοί, όσα είναι αληθινά, όσα είναι τίμια και σεβαστά, όσα είναι δίκαια ενώπιον του Θεού, όσα είναι αμόλυντα και καθαρά, όσα είναι αγαπητά και ευάρεστα στον Θεό και τους ανθρώπους, όσα έχουν και δίδουν καλήν φήμη και υπόληψη, κάθε αρετή και κάθε τι το άξιο επαίνου, αυτά και μόνα να συλλογίζεστε.
Ο απόστολος λέει λογίζεσθε διότι από τον νου και την καρδία ξεκινάει η έκπτωση από την αγνότητα.
Εφόσον ο άνθρωπος σχεδιάζει την αμαρτία τότε έχει απολέσει την ντροπή προς τον εαυτό του οπότε είναι επόμενο ότι θα είναι χωρίς ντροπή και απέναντι στον συνάνθρωπο του, δηλαδή έπειτα δεν έχει κανένα ενδοιασμό στο να πραγματοποιήσει αυτό που σχεδίασε τώρα μη έχοντας ντροπή και προς τον αδελφό του. Όλο αυτό όμως επειδή έχει αιτία την άρνηση των εντολών ταυτόχρονα έχει οδηγήσει στο να μην υπάρχει και η ντροπή προς τον Θεό, δεν υπάρχει ο φόβος Θεού, δηλαδή ο σεβασμός στον Θεό. Οπότε αν αφαιρεθεί η ευσεβής ντροπή ο άνθρωπος αμαρτάνει όχι μόνο απέναντι σε όλη την Κτίση, δηλαδή τους αγγέλους βοηθούς μας, τον εαυτό του και αλλήλους, αλλά αμαρτάνει και απέναντι στον Θεό. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος όπως μας λέει η παραβολή "δεν φοβάται ούτε Θεό ούτε άνθρωπο", σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα του χείριστου τύπου, του διαβολοποιημένου ανθρώπου, ο οποίος ούτε τον Θεό σέβεται ούτε τους συνανθρώπους του αφού τους κάνει το κακό. Κριτής τις ἦν ἔν τινι πόλει τὸν Θεὸν μὴ φοβούμενος καὶ ἄνθρωπον μὴ ἐντρεπόμενος. Λουκ. 18,2 Σε μια πόλη υπήρχε κάποιος κριτής ο οποίος ούτε Θεό φοβόταν ούτε άνθρωπο ντρεπόταν.
Εφόσον δεν ντρέπεται Θεό και Κτίση ο άνθρωπος όχι απλά αμαρτάνει αλλά ποιεί την αμαρτία χωρίς κανένα ενδοιασμό θεωρώντας την μάλιστα χαρά και συμφέρον αφού έχει όχι τις εντολές αλλά την αμαρτία σαν οδηγό στην ζωή, μεγαλόφρων ἐν ὕβρει θρασυκάρδιος, λαμπτὴρ δὲ ἀσεβῶν ἁμαρτία. Παρ. 21,4. Εκείνος που έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του είναι αλαζονικός θρασύς και σκληρός στην καρδία. Οι ασεβείς θεωρούν ως φως και χαρά της ζωής τους την αμαρτία.
Οπότε με αυτό δεν θέλει να έχει τον Θεό στην καρδία, την διαστρέφει σχεδιάζοντας συνεχώς το κακό και έτσι έρχεται η ξαφνική καταστροφή του. Αυτή δε πτώση και η συντριβή του θα είναι αθεράπευτη. Διεστραμμένῃ καρδίᾳ τεκταίνεται κακά, ἐν παντὶ καιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται ἡ ἀπώλεια αὐτοῦ, διακοπὴ καὶ συντριβὴ ἀνίατος· Παρ. 6,14-15
Και από την ντροπή φανερό ότι όλα τα δώρα του Θεού δεν εξαφανίζονται ποτέ αλλά είτε οδηγούνται στις σωστές ράγες με την βοήθεια του Θεού είτε εκτροχιάζονται από εμάς. Όταν οδηγηθούν στις σωστές ράγες ο Θεός κάνει μονή στην καρδία, όταν εκτροχιαστούν ο άνθρωπος ντρέπεται με την ασεβή ντροπή τον Θεό, γυμνώνεται από την χάρη και όπως είναι φυσικό επιφέρει επάνω στον εαυτό του την αποστροφή του Θεού. Εφόσον ντρέπεται τον Θεό, δηλαδή δεν τον επιθυμεί, τότε και ο Θεός ντρέπεται αυτόν σεβόμενος την απόφαση του, ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους, τοῦτον ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων. Λουκ. 9,26 Διότι όποιος ντραπεί εμένα και τα λόγια μου αυτόν θα ντραπεί και ο υιός του ανθρώπου να τον ονομάσει δικό του όταν με όλη του την δόξα και με την δόξα του Πατρός και των αγίων αγγέλων.
Δεν γινόταν να τον ονόμαζε δικό του εφόσον ο άνθρωπος απέρριψε τον Θεό, οπότε όταν θα αναστηθεί για να γίνει η Κρίση όταν "έλθει εν τη δόξη αυτού" ο Χριστός θα έχει την ντροπή που κουβαλάει από την Γη, έτσι είτε θα αναστηθεί για την αιώνια ζωή αφού είχε την ευσεβή ντροπή, είτε εφόσον απέρριψε τον Θεό θα αναστηθεί για την αιώνια ντροπή, καὶ πολλοὶ τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον. Δαν. 12,2 Αυτοί που βρίσκονται στον τάφο θα αναστηθούν, άλλοι για ζωή αιώνια, άλλοι σε ντροπή αιώνια.
Η αιώνια ντροπή αιτία είχε την υπερηφάνεια η οποία εξευτέλιζε τον άνθρωπο, τον έριχνε από την υψηλή του θέση, τον έκανε κλέπτη, ψεύτη, μοιχό, ενώ η αιώνια ζωή είχε αιτία την ταπεινοφροσύνη, δηλαδή την υπακοή στον Θεό και τις εντολές του, ὕβρις ἄνδρα ταπεινοῖ, τοὺς δὲ ταπεινόφρονας ἐρείδει δόξῃ Κύριος. Παρ. 29,23. Η υπερηφάνεια εξευτελίζει τον άνθρωπο. Τους ταπεινόφρονες όμως θα στηρίξει ο Κύριος με αναφαίρετη δόξα.
Όπως έχει πει ο Χριστός αυτό που πρέπει να ζητάμε είναι ο Θεός και όλα τα υπόλοιπα θα μας προστεθούν. Έτσι η αιτία όλων των αγαθών είναι ο φόβος Θεού, Ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου Παρ. 1,7 και ἀρχὴ σοφίας φοβεῖσθαι τὸν Κύριον Σοφ. Σειρ. 1,14, οπότε ο Χριστιανός πρέπει να ακολουθεί τις εντολές και να συμμετέχει στα μυστήρια έπειτα έρχεται ο Θεός και τον στηρίζει ώστε όλα οπότε και η ντροπή που είναι ένα δώρο Θεού τοποθετείται στις σωστές ράγες και έτσι στην ζωή μας να κινούμαστε με γνώμονα την ευσεβή ντροπή όπως οι Άγιοι.
Αυτή μας ωφελεί και στην επίγειες υποθέσεις μας αλλά και μας εξυψώνει προς τον Θεό.
Όχι μόνο το άτομο ωφελεί και εξυψώνει προς τον Θεό αλλά και το Έθνος εξυψώνει και αναδεικνύει, δικαιοσύνη ὑψοῖ ἔθνος, ἐλασσονοῦσι δὲ φυλὰς ἁμαρτίαι. Παρ. 14,34. Η δικαιοσύνη εξυψώνει και αναδεικνύει ένα έθνος, ενώ οι αμαρτίες ελαττώνουν και εξολοθρεύουν ολόκληρες φυλές.
Το βλέπουμε στην πράξη όταν ο προφήτης λέει ότι εξαιτίας των αμαρτιών μας παραδοθήκαμε σε σφαγή, σε αιχμαλωσία, σε λεηλασία, σε εξευτελισμό. Λόγω της απομακρύνσεως τους από τον Θεό περιέπεσαν σε κάθε κακό, ἀπὸ ἡμερῶν πατέρων ἡμῶν ἐσμεν ἐν πλημμελείᾳ μεγάλῃ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης· καὶ ἐν ταῖς ἀνομίαις ἡμῶν παρεδόθημεν ἡμεῖς καὶ οἱ βασιλεῖς ἡμῶν καὶ οἱ υἱοὶ ἡμῶν ἐν χειρὶ βασιλέων τῶν ἐθνῶν ἐν ῥομφαίᾳ καὶ ἐν αἰχμαλωσίᾳ καὶ ἐν διαρπαγῇ καὶ ἐν αἰσχύνῃ προσώπου ἡμῶν ὡς ἡ ἡμέρα αὕτη. Β' Εσδ. 9,7 Από της εποχής των πατέρων μας μέχρι σήμερα βρισκόμαστε υπό την κυριαρχία μεγάλης αμαρτίας. Εξ αιτίας της αμαρτίας μας παραδοθήκαμε εμείς και οι βασιλείς μας και τα παιδιά μας στα χέρια διαφόρων εθνών, άλλοι μεν για να σκοτωθούν, άλλοι για να αιχμαλωτιστούν, άλλοι για να γίνουν θύματα λεηλασιών και γενικώς είμαστε εξευτελισμένοι και εξουθενωμένοι μέχρι σήμερα.
Όχι μόνο την ντροπή αλλά και το κάθε συναίσθημα πρέπει να οδηγήσουμε στις σωστές ράγες ώστε να ωφεληθούμε. Την αγάπη αντί στην ύλη στον Θεό και τον πλησίον, τον θυμό αντί στον συνάνθρωπο στον Διάβολο και τα έργα του, την ντροπή να οδηγήσουμε στον Θεό, δηλαδή να σεβόμαστε τον Θεό καταργώντας το πάθος, καταργώντας την κακή ντροπή έχοντας την καλή ντροπή.
Να καταργήσουμε τα πάθη ή να εκριζώσουμε τα πάθη ή να μεταποιήσουμε τα πάθη, είναι σωστά και τα τρία αν ειπωθούν. Κατάργηση των παθών διότι πρέπει να ξεριζωθεί το δέντρο του κακού, δηλαδή να μετανοήσουμε, έπειτα να βλαστήσει σε δέντρο που φέρνει εκατό ο σπόρος που έσπειρε ο σπορέας Χριστός. Εκρίζωση των παθών διότι το κακό, η αμαρτία, πρέπει από την ρίζα να κόβεται διότι ούτε γίνεται να έχουμε στον αγρό ζιζάνιο διότι αυτό πνίγει τον σπόρο ούτε γίνεται να μπολιαστεί στο δέντρο του κακού ένα αγαθό φύτρο, ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται να εξαφανιστούν εντελώς αμαρτία και πάθη και να γίνει τέλειος, τέλειοι γίνεσθαι. Μεταποίηση των παθών επειδή αυτά είναι δοσμένα από τον Θεό αλλά μετά την Πτώση έγκειται επί τα πονηρά η διάνοια του ανθρώπου οπότε πρέπει να έχουμε αγώνα ώστε τα πάθη να δρομολογηθούν σωστά. Οπότε τα κατάργηση εκρίζωση κάνουν λόγο για την αμαρτία, για το σαρκικό φρόνημα, τα οποία ρυπαίνουν τον χιτώνα του βαπτίσματος και αποκλείουν από την Βασιλεία, λέγοντας μας ότι ο άνθρωπος πρέπει να έχει αγώνα κατά αυτού ώστε έπειτα να μπορέσει να προοδεύσει πνευματικά, ενώ μεταποίηση κάνει λόγο για το εκ Θεού πάθος το οποίο πρέπει να δρομολογηθεί σωστά ειδάλλως και εδώ έχουμε τον χτιώνα ρερυπωμένο και αποκλεισμό από την Βασιλεία.
Αγαπητοί όλα τα συναισθήματα είναι δοσμένα από τον Θεό, είναι δώρα ώστε να μας οδηγήσουν στον Θεό και εν τέλει στην θέωση. Ένα από τα αισθήματα που μας έδωσε ο Θεός είναι η ντροπή η οποία είναι ωφέλιμη διότι μετά την Πτώση μας βοηθάει ώστε να πλησιάσουμε τον Θεό.
Η ντροπή μας συγκρατεί από την αμαρτία διότι από την μια μας αποτρέπει από αυτήν και από την άλλη ελέγχει όταν αμαρτάνουμε. Όπως κάποιος ντρέπεται όταν στενοχωρεί ένα αγαπημένο του πρόσωπο έτσι γίνεται και όταν κάνουμε την αμαρτία, με αυτήν στενοχωρούμε τον Θεό και όλη την Κτίση, απομακρύνουμε τους εαυτούς μας από τον Θεό, άρα μας αποτρέπει η ντροπή από την αμαρτία όπως γίνεται με τα αγαπημένα μας πρόσωπα. Με την ντροπή που μας έδωσε ο Θεός βοηθιόμαστε στην ευσέβεια και στον δρόμο προς την Βασιλεία, η ντροπή μας οδηγεί στην συγγνώμη στον συνάνθρωπο και στην συγγνώμη στον Θεό, δηλαδή την εξομολόγηση, μας οδηγεί στο να μην θέλουμε να αμαρτήσουμε.
Είναι φυσικά επόμενο ότι ο Αντικείμενος βλέποντας αυτό το δώρο προσπαθεί να το διαστρέψει.
Αντί να έχουμε ντροπή όταν στενοχωρούμε τον Χριστό να έχουμε ντροπή όταν τον ακολουθούμε, επί παραδείγματι να ντρεπόμαστε να κάνουμε τον σταυρό μας ή να ομολογούμε ότι είμαστε πιστοί, αντί να ντρεπόμαστε που δεν έχουμε τον Χριστό στην καρδιά να ντρεπόμαστε που δεν έχουμε χρήματα, αντί να ντρεπόμαστε όταν κάνουμε την αμαρτία να ντρεπόμαστε όταν απαλλασσόμαστε από αυτήν στην εξομολόγηση και όλα τα όμοια. Άρα βλέπουμε ότι υπάρχει και η αντίθετη πλευρά της ντροπής.
Υπάρχει η κακή ντροπή, η η ντροπή που οδηγεί στην αμαρτία και στην παραμονή στην αμαρτία.
Ο σοφός Σειράχ μας λέει συντήρησον καιρὸν καὶ φύλαξαι ἀπὸ πονηροῦ καὶ περὶ τῆς ψυχῆς σου μὴ αἰσχυνθῇς· ἔστι γὰρ αἰσχύνη ἐπάγουσα ἁμαρτίαν, καὶ ἔστιν αἰσχύνη δόξα καὶ χάρις. Σοφ. Σειρ. 4,20-21 Να προσέχεις και να εκτιμάς τις εκάστοτε περιστάσεις, φύλαξε την ψυχή σου από το πονηρό και σε ζητήματα τα οποία αφορούν την πρόοδο και σωτηρία της ψυχής σου μη ντραπείς κανένα. Διότι υπάρχει ντροπή η οποία οδηγεί στην αμαρτία, υπάρχει και ντροπή η οποία είναι δόξα και χάρη.
Εδώ ο Σειράχ μας λέει ότι έχουμε άγια και αμαρτωλή ντροπή. Η ντροπή που είναι δόξα και χάρη είναι η ντροπή να κάνει κάποιος την αμαρτία διότι με την αμαρτία ο άνθρωπος πέφτει από την υψηλή του θέση, ντροπιάζεται. Αυτήν την ντροπή που οδηγεί στην δόξα είχαν όλοι οι άγιοι, αυτήν την ντροπή πρέπει να έχουμε και εμείς, είναι η ευσεβής ντροπή.
Ο Ιωσήφ είχε την ευσεβή ντροπή, αισθανόταν ντροπή να πράξει την αμαρτία εναντίων του Θεού , ὅσα ἐστὶν αὐτῷ, ἔδωκεν εἰς τὰς χεῖράς μου καὶ οὐχ ὑπερέχει ἐν τῇ οἰκίᾳ ταύτῃ οὐδὲν ἐμοῦ, οὐδὲ ὑπεξῄρηται ἀπ᾿ ἐμοῦ οὐδὲν πλὴν σοῦ, διὰ τὸ σὲ γυναῖκα αὐτοῦ εἶναι, καὶ πῶς ποιήσω τὸ ῥῆμα τὸ πονηρὸν τοῦτο, καὶ ἁμαρτήσομαι ἐναντίον τοῦ Θεοῦ;. Αφού έχει τόση εμπιστοσύνη σε εμένα ώστε τίποτε πλέον δεν παρακολουθεί, μου έχει παραδώσει τα πάντα στα χέρια μου και κανείς δεν είναι ανώτερός μου εκτός από εσένα που είσαι γυναίκα του, πως εγώ θα πράξω την πονηρή αυτή πράξη της μοιχείας και θα αμαρτήσω ενώπιον του Θεού; Και ο προφήτης Έσδρας αισθανόταν ντροπή για τα αμαρτήματα του λαού καὶ εἶπα· Κύριε, ᾐσχύνθην καὶ ἐνετράπην τοῦ ὑψῶσαι, Θεέ μου, τὸ πρόσωπόν μου πρός σε, ὅτι αἱ ἀνομίαι ἡμῶν ἐπληθύνθησαν ὑπὲρ κεφαλῆς ἡμῶν καὶ αἱ πλημμέλειαι ἡμῶν ἐμεγαλύνθησαν ἕως εἰς τὸν οὐρανόν. Β Εσδ. 9,6
Και είπα, Κύριε, αισχύνη και ντροπή αισθάνθηκα να υψώσω το πρόσωπό μου προς εσένα ω Θεέ μου, διότι οι ανομίες μας πλήθυναν τόσο πολύ σαν θάλασσα και έφτασε επάνω και από τα κεφάλια μας, τα δε σφάλματά μας είναι τόσο μεγάλα ώστε έφθασαν έως τον ουρανό.
Έτσι είναι φανερό ότι αφενός πάντοτε υπάρχει η ντροπή ενώ αφετέρου όταν δεν υπάρχει η αγία, η ευσεβής ντροπή, υπάρχει η αμαρτωλή, η ασεβής ντροπή, η οποία φυσικά έχει την ρίζα της στην αιτία όλων των κακών, την υπερηφάνεια, οὗ ἐὰν εἰσέλθῃ ὕβρις, ἐκεῖ καὶ ἀτιμία· Παρ. 11,2 Εδώ η λέξη ύβρις σημαίνει υπερηφάνεια, αλαζονεία.
Οπότε το χωρίο λέει, όπου θα εισέλθει και θα κυριαρχήσει η υπερηφάνεια εκεί θα ακολουθήσει ο εξευτελισμός και η ταπείνωση. Πάντοτε προ πάσης συντριβής προηγείται η υπερηφάνεια, πρὸ συντριβῆς ἡγεῖται ὕβρις. Παρ. 16,18.
Μη έχοντας την ευσεβή ντροπή ο άνθρωπος όπως είδαμε εκπίπτει από την υψηλή του θέση αφού αποκηρύσσει τον Θεό, ουσιαστικά ντρέπεται τον Θεό με την αμαρτωλή ντροπή, με απλά λόγια δεν τον σέβεται. Στους πρωτόπλαστους μόλις εισήλθε η ὕβρις, δηλαδή η υπερηφάνεια σκεπτόμενοι ότι θα γίνουν θεοί μόνοι, αυτοί ντράπηκαν τον Θεό επειδή ήταν γυμνοί κάτι που δεν γινόταν όταν είχαν την ευσεβή ντροπή, ενώ με την ανυπακοή αμέσως ήλθε και η ἀτιμία·, ατιμάστηκαν, αλλά και η συντριβή συντριβῆς εξέπεσαν.
Καὶ εἶπεν αὐτῷ ὁ Θεός· τίς ἀνήγγειλέ σοι ὅτι γυμνὸς εἶ; Γεν. 3,11.
Και είπε ο Θεός, ποιος σου ανήγγειλε ότι είσαι γυμνός;
Η υπερηφάνεια και η απόρριψη του Θεού διαστρέφει όλα τα Θεία δώρα, η αμαρτωλή ντροπή ήταν καρπός της υπερηφάνειας και άγγελος κακών στον άνθρωπο.
Στους πρωτόπλαστους ήταν άγγελος κακών και της εκδιώξεως, σε εμάς είναι άγγελος μεγάλων κακών και της μονίμου εκδιώξεως εκ του Παραδείσου αν δεν μετανοήσουμε.
Άγγελος μεγάλων κακών διότι όταν η ντροπή έχει οδηγηθεί στην λάθος πορεία τότε ο άνθρωπος αρνείται την αιδώ προς τον εαυτό του. Δεν ντρέπεται να εκπέσει από την υψηλή του θέση και να ατιμαστεί, επί παραδείγματι σκεπτόμενος με ποιο τρόπο θα κλέψει, πως θα ψευδομαρτηρήσει, πως θα μοιχεύσει, πως θα πει ψέμματα. Ο άνθρωπος δεν συλλογίζεται το σεμνό, Τὸ λοιπόν, ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· Φιλιπ. 4,8 Λοιπόν αδελφοί, όσα είναι αληθινά, όσα είναι τίμια και σεβαστά, όσα είναι δίκαια ενώπιον του Θεού, όσα είναι αμόλυντα και καθαρά, όσα είναι αγαπητά και ευάρεστα στον Θεό και τους ανθρώπους, όσα έχουν και δίδουν καλήν φήμη και υπόληψη, κάθε αρετή και κάθε τι το άξιο επαίνου, αυτά και μόνα να συλλογίζεστε.
Ο απόστολος λέει λογίζεσθε διότι από τον νου και την καρδία ξεκινάει η έκπτωση από την αγνότητα.
Εφόσον ο άνθρωπος σχεδιάζει την αμαρτία τότε έχει απολέσει την ντροπή προς τον εαυτό του οπότε είναι επόμενο ότι θα είναι χωρίς ντροπή και απέναντι στον συνάνθρωπο του, δηλαδή έπειτα δεν έχει κανένα ενδοιασμό στο να πραγματοποιήσει αυτό που σχεδίασε τώρα μη έχοντας ντροπή και προς τον αδελφό του. Όλο αυτό όμως επειδή έχει αιτία την άρνηση των εντολών ταυτόχρονα έχει οδηγήσει στο να μην υπάρχει και η ντροπή προς τον Θεό, δεν υπάρχει ο φόβος Θεού, δηλαδή ο σεβασμός στον Θεό. Οπότε αν αφαιρεθεί η ευσεβής ντροπή ο άνθρωπος αμαρτάνει όχι μόνο απέναντι σε όλη την Κτίση, δηλαδή τους αγγέλους βοηθούς μας, τον εαυτό του και αλλήλους, αλλά αμαρτάνει και απέναντι στον Θεό. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος όπως μας λέει η παραβολή "δεν φοβάται ούτε Θεό ούτε άνθρωπο", σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα του χείριστου τύπου, του διαβολοποιημένου ανθρώπου, ο οποίος ούτε τον Θεό σέβεται ούτε τους συνανθρώπους του αφού τους κάνει το κακό. Κριτής τις ἦν ἔν τινι πόλει τὸν Θεὸν μὴ φοβούμενος καὶ ἄνθρωπον μὴ ἐντρεπόμενος. Λουκ. 18,2 Σε μια πόλη υπήρχε κάποιος κριτής ο οποίος ούτε Θεό φοβόταν ούτε άνθρωπο ντρεπόταν.
Εφόσον δεν ντρέπεται Θεό και Κτίση ο άνθρωπος όχι απλά αμαρτάνει αλλά ποιεί την αμαρτία χωρίς κανένα ενδοιασμό θεωρώντας την μάλιστα χαρά και συμφέρον αφού έχει όχι τις εντολές αλλά την αμαρτία σαν οδηγό στην ζωή, μεγαλόφρων ἐν ὕβρει θρασυκάρδιος, λαμπτὴρ δὲ ἀσεβῶν ἁμαρτία. Παρ. 21,4. Εκείνος που έχει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του είναι αλαζονικός θρασύς και σκληρός στην καρδία. Οι ασεβείς θεωρούν ως φως και χαρά της ζωής τους την αμαρτία.
Οπότε με αυτό δεν θέλει να έχει τον Θεό στην καρδία, την διαστρέφει σχεδιάζοντας συνεχώς το κακό και έτσι έρχεται η ξαφνική καταστροφή του. Αυτή δε πτώση και η συντριβή του θα είναι αθεράπευτη. Διεστραμμένῃ καρδίᾳ τεκταίνεται κακά, ἐν παντὶ καιρῷ ὁ τοιοῦτος ταραχὰς συνίστησι πόλει. διὰ τοῦτο ἐξαπίνης ἔρχεται ἡ ἀπώλεια αὐτοῦ, διακοπὴ καὶ συντριβὴ ἀνίατος· Παρ. 6,14-15
Και από την ντροπή φανερό ότι όλα τα δώρα του Θεού δεν εξαφανίζονται ποτέ αλλά είτε οδηγούνται στις σωστές ράγες με την βοήθεια του Θεού είτε εκτροχιάζονται από εμάς. Όταν οδηγηθούν στις σωστές ράγες ο Θεός κάνει μονή στην καρδία, όταν εκτροχιαστούν ο άνθρωπος ντρέπεται με την ασεβή ντροπή τον Θεό, γυμνώνεται από την χάρη και όπως είναι φυσικό επιφέρει επάνω στον εαυτό του την αποστροφή του Θεού. Εφόσον ντρέπεται τον Θεό, δηλαδή δεν τον επιθυμεί, τότε και ο Θεός ντρέπεται αυτόν σεβόμενος την απόφαση του, ὃς γὰρ ἐὰν ἐπαισχυνθῇ με καὶ τοὺς ἐμοὺς λόγους, τοῦτον ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπαισχυνθήσεται ὅταν ἔλθῃ ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ καὶ τοῦ πατρὸς καὶ τῶν ἁγίων ἀγγέλων. Λουκ. 9,26 Διότι όποιος ντραπεί εμένα και τα λόγια μου αυτόν θα ντραπεί και ο υιός του ανθρώπου να τον ονομάσει δικό του όταν με όλη του την δόξα και με την δόξα του Πατρός και των αγίων αγγέλων.
Δεν γινόταν να τον ονόμαζε δικό του εφόσον ο άνθρωπος απέρριψε τον Θεό, οπότε όταν θα αναστηθεί για να γίνει η Κρίση όταν "έλθει εν τη δόξη αυτού" ο Χριστός θα έχει την ντροπή που κουβαλάει από την Γη, έτσι είτε θα αναστηθεί για την αιώνια ζωή αφού είχε την ευσεβή ντροπή, είτε εφόσον απέρριψε τον Θεό θα αναστηθεί για την αιώνια ντροπή, καὶ πολλοὶ τῶν καθευδόντων ἐν γῆς χώματι ἐξεγερθήσονται, οὗτοι εἰς ζωὴν αἰώνιον καὶ οὗτοι εἰς ὀνειδισμὸν καὶ εἰς αἰσχύνην αἰώνιον. Δαν. 12,2 Αυτοί που βρίσκονται στον τάφο θα αναστηθούν, άλλοι για ζωή αιώνια, άλλοι σε ντροπή αιώνια.
Η αιώνια ντροπή αιτία είχε την υπερηφάνεια η οποία εξευτέλιζε τον άνθρωπο, τον έριχνε από την υψηλή του θέση, τον έκανε κλέπτη, ψεύτη, μοιχό, ενώ η αιώνια ζωή είχε αιτία την ταπεινοφροσύνη, δηλαδή την υπακοή στον Θεό και τις εντολές του, ὕβρις ἄνδρα ταπεινοῖ, τοὺς δὲ ταπεινόφρονας ἐρείδει δόξῃ Κύριος. Παρ. 29,23. Η υπερηφάνεια εξευτελίζει τον άνθρωπο. Τους ταπεινόφρονες όμως θα στηρίξει ο Κύριος με αναφαίρετη δόξα.
Όπως έχει πει ο Χριστός αυτό που πρέπει να ζητάμε είναι ο Θεός και όλα τα υπόλοιπα θα μας προστεθούν. Έτσι η αιτία όλων των αγαθών είναι ο φόβος Θεού, Ἀρχὴ σοφίας φόβος Κυρίου Παρ. 1,7 και ἀρχὴ σοφίας φοβεῖσθαι τὸν Κύριον Σοφ. Σειρ. 1,14, οπότε ο Χριστιανός πρέπει να ακολουθεί τις εντολές και να συμμετέχει στα μυστήρια έπειτα έρχεται ο Θεός και τον στηρίζει ώστε όλα οπότε και η ντροπή που είναι ένα δώρο Θεού τοποθετείται στις σωστές ράγες και έτσι στην ζωή μας να κινούμαστε με γνώμονα την ευσεβή ντροπή όπως οι Άγιοι.
Αυτή μας ωφελεί και στην επίγειες υποθέσεις μας αλλά και μας εξυψώνει προς τον Θεό.
Όχι μόνο το άτομο ωφελεί και εξυψώνει προς τον Θεό αλλά και το Έθνος εξυψώνει και αναδεικνύει, δικαιοσύνη ὑψοῖ ἔθνος, ἐλασσονοῦσι δὲ φυλὰς ἁμαρτίαι. Παρ. 14,34. Η δικαιοσύνη εξυψώνει και αναδεικνύει ένα έθνος, ενώ οι αμαρτίες ελαττώνουν και εξολοθρεύουν ολόκληρες φυλές.
Το βλέπουμε στην πράξη όταν ο προφήτης λέει ότι εξαιτίας των αμαρτιών μας παραδοθήκαμε σε σφαγή, σε αιχμαλωσία, σε λεηλασία, σε εξευτελισμό. Λόγω της απομακρύνσεως τους από τον Θεό περιέπεσαν σε κάθε κακό, ἀπὸ ἡμερῶν πατέρων ἡμῶν ἐσμεν ἐν πλημμελείᾳ μεγάλῃ ἕως τῆς ἡμέρας ταύτης· καὶ ἐν ταῖς ἀνομίαις ἡμῶν παρεδόθημεν ἡμεῖς καὶ οἱ βασιλεῖς ἡμῶν καὶ οἱ υἱοὶ ἡμῶν ἐν χειρὶ βασιλέων τῶν ἐθνῶν ἐν ῥομφαίᾳ καὶ ἐν αἰχμαλωσίᾳ καὶ ἐν διαρπαγῇ καὶ ἐν αἰσχύνῃ προσώπου ἡμῶν ὡς ἡ ἡμέρα αὕτη. Β' Εσδ. 9,7 Από της εποχής των πατέρων μας μέχρι σήμερα βρισκόμαστε υπό την κυριαρχία μεγάλης αμαρτίας. Εξ αιτίας της αμαρτίας μας παραδοθήκαμε εμείς και οι βασιλείς μας και τα παιδιά μας στα χέρια διαφόρων εθνών, άλλοι μεν για να σκοτωθούν, άλλοι για να αιχμαλωτιστούν, άλλοι για να γίνουν θύματα λεηλασιών και γενικώς είμαστε εξευτελισμένοι και εξουθενωμένοι μέχρι σήμερα.
Όχι μόνο την ντροπή αλλά και το κάθε συναίσθημα πρέπει να οδηγήσουμε στις σωστές ράγες ώστε να ωφεληθούμε. Την αγάπη αντί στην ύλη στον Θεό και τον πλησίον, τον θυμό αντί στον συνάνθρωπο στον Διάβολο και τα έργα του, την ντροπή να οδηγήσουμε στον Θεό, δηλαδή να σεβόμαστε τον Θεό καταργώντας το πάθος, καταργώντας την κακή ντροπή έχοντας την καλή ντροπή.
Να καταργήσουμε τα πάθη ή να εκριζώσουμε τα πάθη ή να μεταποιήσουμε τα πάθη, είναι σωστά και τα τρία αν ειπωθούν. Κατάργηση των παθών διότι πρέπει να ξεριζωθεί το δέντρο του κακού, δηλαδή να μετανοήσουμε, έπειτα να βλαστήσει σε δέντρο που φέρνει εκατό ο σπόρος που έσπειρε ο σπορέας Χριστός. Εκρίζωση των παθών διότι το κακό, η αμαρτία, πρέπει από την ρίζα να κόβεται διότι ούτε γίνεται να έχουμε στον αγρό ζιζάνιο διότι αυτό πνίγει τον σπόρο ούτε γίνεται να μπολιαστεί στο δέντρο του κακού ένα αγαθό φύτρο, ο άνθρωπος πρέπει να αγωνίζεται να εξαφανιστούν εντελώς αμαρτία και πάθη και να γίνει τέλειος, τέλειοι γίνεσθαι. Μεταποίηση των παθών επειδή αυτά είναι δοσμένα από τον Θεό αλλά μετά την Πτώση έγκειται επί τα πονηρά η διάνοια του ανθρώπου οπότε πρέπει να έχουμε αγώνα ώστε τα πάθη να δρομολογηθούν σωστά. Οπότε τα κατάργηση εκρίζωση κάνουν λόγο για την αμαρτία, για το σαρκικό φρόνημα, τα οποία ρυπαίνουν τον χιτώνα του βαπτίσματος και αποκλείουν από την Βασιλεία, λέγοντας μας ότι ο άνθρωπος πρέπει να έχει αγώνα κατά αυτού ώστε έπειτα να μπορέσει να προοδεύσει πνευματικά, ενώ μεταποίηση κάνει λόγο για το εκ Θεού πάθος το οποίο πρέπει να δρομολογηθεί σωστά ειδάλλως και εδώ έχουμε τον χτιώνα ρερυπωμένο και αποκλεισμό από την Βασιλεία.
.jpg)
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου