beatus Daniel μακάριος Δανιήλ
Η Θεία Ευχαριστία ως θυσία
Μέρος 6ο
Θεία ευχαριστία Μέρος 1 Η συμβολική εξήγηση είναι απαράδεκτη
Θεία ευχαριστία Μέρος 2 Προφητείες στην Παλαιά Διαθήκη περί ιεροσύνης
Θεία ευχαριστία Μέρος 3 Η τριπλή θυσιαστήρια ιδιότητα στις Θ. Λειτουργίες
Θεία ευχαριστία Μέρος 3 Η τριπλή θυσιαστήρια ιδιότητα στις Θ. Λειτουργίες
Θεία ευχαριστία Μέρος 4 Αυτό το μέρος είναι υπό κατασκευή
Ο Ιερεμίας στο 33 κεφάλαιο, στο λγ' σύμφωνα με το Εβραϊκό κείμενο, δηλώνει καθαρά και ξάστερα ότι στις ημέρες του Μεσσία, δηλαδή της Καινής Διαθήκης, θα υπάρχει ιερατική τάξις και καθώς θα κυλούν οι αιώνες ο αριθμός των ιερέων θα γίνει αμέτρητος, στίχοι 15-22. Ο Ησαΐας στο 66ο κεφάλαιο στο ξστ’ προφητεύει, ότι τα έθνη θα γνωρίσουν τον Κύριο και ο Κύριος θα διαλέξει από αυτά πρώτον μεν κήρυκες και ιεραποστόλους, δεύτερον ιερείς και Λευίτες.
Καὶ ἀπ᾿ αὐτῶν λήψομαι ἐμοὶ ἱερεῖς καὶ Λευίτας, εἶπε Κύριος, στίχος 21.
Στίχος 21, δίνει εικοσιένα μαχαιριές στην αίρεση.
Θα πει αργότερα ο Άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, μια κορυφή θεολογική, κέκλινται προς ιεροσύνην πολλοί των εξ' αγέλης όντες Ελληνικής, Ελληνικής δηλαδή ειδωλολατρικής. Στην Καινή Διαθήκη εμμέσως υποδηλώνεται η λέξις ιερεύς όταν ο Χριστός αποκαλείται αρχιερεύς, δηλαδή αρχηγός των ιερέων Εβρ. γ’1.
Στα κείμενα της Καινής Διαθήκης οι έχοντες ιερατική εξουσία και περικυκλούντες το θυσιαστήριον, ονομάζονται Απόστολοι, Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι.
Αυτά φαίνονται ολοκάθαρα στις Επιστολές του Ιγνατίου Αντιοχείας, γράφτηκαν γύρω στο 110 μΧ. Στην Επιστολή προς Πολύκαρπο ο Ιγνάτιος λέει για τον επίσκοπο
"μηδὲν ἄνευ γνώμης σου γινέσθω μηδὲ σὺ ἄνευ θεοῦ τι πρᾶσσε, ὅπερ οὐδὲ πράσσεις· εὐστάθει"
ενώ στην επιστολή προς Σμυρναίους αναφέρει
"μηδείς χωρίς του επισκόπου τι πρασσέτω των ανηκόντων εις την Εκκλησίαν. Εκείνη βεβαία ευχαριστία ηγείσθω, ἡ υπό τον επίσκοπον ούσα, ἥ ω αν αυτός επιτρέψει. Όπου αν φανή ο Επίσκοπος, εκεί και το πλήθος έστω· ώσπερ όπου αν η Χριστός Ιησούς, εκεί η καθολική Εκκλησία. Ούκ εξόν εστιν χωρίς επισκόπου ούτε βαπτίζειν, ούτε αγάπην ποιείν· αλλ' ο αν εκείνος δοκιμάση, τούτο και τω Θεώ ευάρεστον, ίνα ασφαλές ή και βέβαιον πάν, ο πράσσεται." MPG5,713
Ο Ιγνάτιος προφανώς λόγω μεγέθους Χριστιανικής κοινότητας και υπό τον κίνδυνο των αιρετικών προτρέπει να ακούν τον επίσκοπο ως τον γνήσιο φορέα των εντολών και για αυτό τίποτα δεν πρέπει να γίνεται χωρίς την εντολή του ή την σύμφωνη γνώμη του.
Ως φορέας των γνησίων διδαχών δεν τον ξεγελούν αυτοί που φαίνονται Ορθόδοξοι αλλά δεν είναι, ενώ διαλέγει ως κληρικούς αυτούς που ασπάζονται την γνήσια διδαχή και επιτρέπει στους ορθώς φρονούντες να τελούν την Ευχαριστία και το βάπτισμα.
"Τω επισκόπω προσέχετε, ίνα και ο Θεός υμίν" MPG5,724.
Δεν ακολουθεί φυσικά ο Θεός τον επίσκοπο αφού δεν είναι η Οδός αλλά είναι ο δείκτης που οδηγεί στην Οδό, έχει τις εντολές του Θεού, έτσι είναι βέβαιο και ασφαλές ότι κάνουν διότι ακολουθώντας τις εντολές δεν αποστατούν από το βάπτισμα και ντύνονται την πανοπλία του Θεού
"το βάπτισμα υμών μενέτω ως όπλα, η πίστις ως περικεφαλαία, η αγάπη ως δόρυ, η υπομονή ως πανοπλία" MPG5,724-725.
Δεν είναι όμως Προτεστάντης πάστορας ο επίσκοπος αλλά ειδικός ιερέας που τελεί θυσία.
Οι αιρετικοί απέχουν από την Λειτουργία λόγω του ότι η αυτή έχει κέντρο θυσία, δηλαδή την θυσία της Θείας Ευχαριστίας
"ευχαριστίας και προσευχής απέχονται, δια το μη ομολογείν, την ευχαριστίαν σάρκα είναι του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, την υπέρ αμαρτιών ημών παθούσαν"
οι πιστοί ακολουθούν τον ειδικό ιερέα επίσκοπο, έχουν την ορθή διδαχή και περί Θείας Ευχαριστίας, και ομολογούν ότι αυτή είναι θυσία και αληθώς σάρκα του Σωτήρος.
Έτσι στην Επιστολή προς Φιλαδελφείς ο Ιγνάτιος αναφέρει
"Απέχεσθε των κακών βοτάνων, άστινας ου γεωργεί Ιησούς Χριστός, δια το μη είναι αυτάς φυτείαν Πατρός. Ούχ ότι παρ' υμίν μερισμόν εύρον, αλλ' αποδυυλισμόν. Όσοι γαρ Θεού εισιν και Ιησού Χριστού, ούτοι μετά του επισκόπου εισίν· και όσοι άν μετανοήσαντες έλθωσιν επί την ενότητα της Εκκλησίας, και ούτοι Θεού έσονται, ίνα ώσιν κατά Ιησούν Χριστόν ζώντες" MPG5,700
Ενώ προτρέπει τον Πολύκαρπο όταν τον χτυπούν οι αιρετικοί με τις κακοδιδασκαλίες τους να στέκεται σταθερός σαν αμόνι λέγοντας του να μην τον ξεγελάνε αυτοί που φαίνονται άξιοι εξωτερικά αλλά έχουν όμως στρεβλή διδασκαλία εσωτερικά,
"οι δοκούντες αξιόπιστοι είναι και ετεροδιασκαλούντες, μη σε καταπλησσέτσαν. Στήθι εδραίος ως άκμων τυπτόμενος. Μεγάλου εστίν αθλητού το δέρεσθαι και νικάν". MPG05,721
Γίνεται λοιπόν φανερό ότι ο επίσκοπος είναι αυτός ο οποίος κατέχει τις γνήσιες εντολές. Προφανώς αυτός είναι και ο λόγος που ο επίσκοπος έπρεπε να είναι κάποιος μέσα από την ίδια Εκκλησία της οποίας θα γινόταν ποιμενάρχης.
Έτσι βλέπουμε τον Κυπριανό να λέει ότι ο επίσκοπος πρέπει να εκλέγεται παρουσία των πιστών που ήξεραν το ποιόν του κάθε ενός ή τον Αθανάσιο να παρατηρεί
"Ποίος γαρ κανών εκκλησιαστικός, ή ποία παράδοσις αποστολική τοιαύτη, ώστε, ειρηνευσούσης Εκκλησίας, και επισκόπων τοιούτων ομόνοιαν εχόντων προς τον επίσκοπον Αλεξανδρείας Αθανάσιον, αποσταλήναι Γρηγόριον, ξένον μεν της πόλεως, μήτε εκεί βαπτισθέντα, μήτε γινωσκόμενων τοις πολλοίς, μη αιτηθέντα παρά πρεσβυτέρων, μη παρ' επισκόπων, μη παρά λαών .... αλλ' επ' αυτής της Εκκλησίας, απ' αυτού του ιερατείου απ' αυτού του κλήρου, τους εν τη επαρχία επισκόπους έδει καταστήσαι, και μη νυν τους υπο των αποστόλων κανόνας παραλύεσθαι." MPG25,297 κ.ε.
Ο επίσκοπος είναι ο φύλαξ ειδικός ιερέας ο οποίος με την σειρά του χειροτονεί ορθόδοξους ειδικούς ιερείς. Έτσι τα λεγόμενα του Ιγνατίου αλλά και η φράση "άνευ γνώμης" δεν εννοούν τον επίσκοπο ως κάποιον που κατέχει πρωτείο, ως αλάθητο, ως ιεροκήρυκα προτεσταντικού τύπου, αλλά ούτε ως διοικητικό άρχοντα μόνο ή τον αποκλειστικώς προσφέροντα την ευχαριστία ή τελών το βάπτισμα διότι ο Ιγνάτιος δεν αναφέρει ότι μόνο ο επίσκοπος πρέπει να προσφέρει την Ευχαριστία ή το βάπτισμα αλλά ότι αυτό δεν πρέπει να γίνεται χωρίς την άδεια του Επισκόπου "η υπό τον επίσκοπον ούσα, ή ω αν αυτός επιτρέψει". Έχει σημασία και δεν είναι πλεονασμός, το "ὅπερ οὐδὲ πράσσεις·", μηδὲ σὺ ἄνευ θεοῦ τι πρᾶσσε, ὅπερ οὐδὲ πράσσεις·.
Προφανώς το ενδιαφέρον και η προσοχή του Ιγνάτιου είναι να συσπειρωθούν οι πιστοί υπό τον επίσκοπο εναντίων των αιρετικών διδασκαλιών. Λόγω μικρής Χριστιανικής κοινότητας και περικυκλούντων εχθρών, ο Ιγνάτιος υπενθυμίζει στην Εκκλησία ότι ο επίσκοπος είναι ο ειδικός ιερέας φορέας των γνήσιων εντολών και προφορικών διδαχών των Αποστόλων.
Με τις ορθές διδαχές, ο πιστός που με το βάπτισμα έχει εισέλθει στην Εκκλησία, θα συναντήσει τον Χριστό και θα προσέλθει προς το σώμα και το αίμα Του που είναι φάρμακο αθανασίας αντίδοτο του θανάτου.
Για αυτό χωρίς την ορθή διδασκαλία ο Επίσκοπος όχι μόνο δεν μπορεί να προσφέρει "βεβαία" θυσία αλλά εκπίπτει αυτομάτως του επισκοπικού αξιώματος.
Αφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε, εάν για μια διαμάχη πρέπει να αφήσει το δώρο ώστε να συμφιλιωθεί με άνθρωπο, τότε όταν προσέλθει με στρεβλή διδασκαλία δεν πρέπει να αφήσει το δώρο και να συμφιλιωθεί, τώρα όχι με άνθρωπο, αλλά με τον ίδιο τον Θεό;
Στις Αποστολικές διαταγές διαβάζουμε
"ότι χρή τον επίσκοπον φροντίζειν, όπως ο λαός μη πλημμελή, δια το είναι αυτόν σκοπόν. Πάντων φροντιζέτω ο επίσκοπος, και των μη ημαρτικότων, ίνα μείνωσι αναμάρτητοι, και των αμαρτανόντων ίνα μετανοώσι"
ενώ για τους αμελείς επισκόπους
"λέγει γαρ προς τος αμελούντας του λαού επισκόπους Ιεζεκιήλ· Ουαί τοις ποιμέσι του Ισραήλ, ότι εποίμαινον εαυτούς· ου τα πρόβατα ποιμαίνουσιν οι ποιμένες, αλλ' εαυτούς· και πάλιν ουκ εξεζήτησαν οιποιμένες τα πρόβατα μου, και εποίμαινον οι ποιμένες εαυτούς, τα δε πρόβατα ουκ εποίμαινον" MPG1,629 και 632.
Τον επίσκοπο ως ειδικό ιερέα, ποιμένα και φορέα της γνήσιας Χριστιανικής διδαχής αλλά και την φράση "άνευ γνώμης", βλέπουμε στον Αποστολικό κανόνα λθ',
"Οἱ πρεσβύτεροι, καὶ οἱ διάκονοι, ἄνευ γνώμης τοῦ ἐπισκόπου μηδὲν ἐπιτελείτωσαν· αὐτὸς γὰρ ἐστὶν ὁ πεπιστευμένος τὸν λαὸν τοῦ Κυρίου, καὶ τὸν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν αὐτῶν λόγον ἀπαιτηθησόμενος"
Ο Χριστός έχει εμπιστευθεί τον λαό του στον Επίσκοπο ώστε να οδηγεί τον λαό με την ορθή διδαχή, ενώ θα απαιτηθεί λόγος από αυτόν όχι μόνο εάν διδάσκει κακόδοξα αλλά ακόμη και όταν ενώ κατέχει την ορθόδοξη διδαχή, αμελεί του ποιμνίου.
Για αυτό η Σύνοδος της Καρθαγένης αναφέρει
"ώστε επισκόπους και κληρικούς μη χειροτονείσθαι, ει μη πάντας τους ιδίους, Χριστιανούς ποιήσωσιν".
Σχολιάζει ο Ζωναράς,
"οι επίσκοποι χρέος έχουσι διδάσκειν, και μετάγειν τους απίστους εις πίστιν, και τους σφαλλομένους περί τα δόγματα Χριστιανούς οδηγείν εις ορθοδοξίαν· ομοίως και οι πρεσβύτεροι, και οι διάκονοι. Εάν δε τις, αυτός μεν είη Χριστιανός, τους δ' εν τω οίκω αυτού, οίον γυναίκα, και παίδας, και ούς προς υπηρεσίαν έχει, ή απίστους όντας παρορά, ή αιρετικούς, τούτον μήτε επίσκοπον, μήτε πρεσβύτερον, μήτε διάκονον γίνεσθαι λέγει ο κανών· ος γάρ τους εν τω οίκω αυτού διδάξαι, και μετστρέψαι κε κακοδοξίας εις ορθοδοξίαν ου δύναται, ή ου βούληται, πως ούτος ετέρους διδάξει; και αυτός δε αμφίβολος αν περί την πίστιν λογίζοιτο. Και ο μέγας δε Παύλος, Τιμοθέω γράφων φησίν· Εί τις του ιδίου οίκου προστήναι ου δύναται, πώς εκκλησίας Θεού επιμελήσεται;"
Για τον επίσκοπο και την διδαχή του ο Χρυσόστομος παρατηρεί
"Διαλεγόμενος περί επισκόπων, και χαρακτηρίσας αυτούς, και ειπών τίνα μεν έχειν, τίνων δε απέχεσθαι χρή, και το των πρεσβυτέρων τάγμα αφείς, εις τους διακόνους μεταπήδησε. Τι δήποτε; ότι ου πολύ το μέσον αυτών και των επισκόπων. Και γάρ και αυτοί διδασκαλίαν εισίν αναδεδειγμένοι, και προστασίαν της Εκκλησίας· και α περί επισκόπων είπε, ταύτα και πρεσβυτέροις αρμόττει. Τη γαρ χειροτονία μόνη υπερβεβήκασι, και τούτο μόνον δοκούσι πλεονεκτείν τους πρεσβυτέρους" MPG62,553.
Ο Κλήμης, επίσκοπος Ρώμης έως το 97μΧ, κάνει αναφορά στην ιεροσύνη της Καινής διαθήκης ως συνέχεια της ιεροσύνης της Παλαιάς. Όπως έγινε φανερό στο 2o Μέρος, ναός, προσευχή, ειδική ιεροσύνη, άφεση αμαρτιών δια ιερέων, συνεχίζονται τώρα έχοντας κέντρο τον Χριστό και την θυσία του. Η ειδική ιεροσύνη λαμβάνεται από τον Χριστό και συνεχίζεται στην εποχή της Καινής Διαθήκης με αρχιερέα αυτόν ενώ ειδική κατηγορία πιστών, οι ειδικοί ιερείς, μετέχουν στην ιεροσύνη του. Όλα τα μυστήρια τα τελεί μυστικώς και αοράτως ο Χριστός δια των ιερέων, οι ιερείς απλώς του δανείζουν τα χέρια τους και το στόμα τους. Οι ιερείς είναι όργανα του Χριστού, τελεσιουργός των μυστηρίων είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο μοναδικός ιερεύς της Καινής Διαθήκης.
Ο Θεοδώρητος Κύρου, γεννήθηκε το 393μΧ, παρατηρεί
"Και εκείνοι μεν έτερα προσέφερον θύματα, ούτος δε το εαυτού προσενήνοχε σώμα, αυτός ιερεύς και ιερείον γενόμενος, και ως Θεός μετά του Πατρός και του Πνεύματος το δώρον δεχόμενος" MPG82,733
Επειδή υπάρχει μόνο ένας ιερέας αλλά ταυτόχρονα και μέτοχοι στην ιεροσύνη του, ο Χριστός άλλοτε ονομάζεται αρχιερεύς, δηλαδή αρχηγός των ιερέων, έχοντες οὖν ἀρχιερέα μέγαν και άλλοτε ιερεύς, ἱερέα μέγαν ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦ Θεοῦ. Για τον ίδιο λόγο και ο απόστολος ή ο επίσκοπος ονομάζεται και πρεσβύτερος, πρεσβυτέρους οὖν ἐν ὑμῖν παρακαλῶ ὁ συμπρεσβύτερος.
Λόγω συνέχειας ειδικής ιεροσύνης στην εποχή της Καινής ο Κλήμης Ρώμης μπορεί και κάνει λόγο στην Χριστιανική εποχή για ειδική ιεροσύνη λέγοντας
"και τοις ιερεύσιν ίδιος ο τόπος προστέτακται, και Λευίτες ίδιαι διακονίαι επίκεινται ο λαϊκός άνθρωπος τοις λαϊκοις προστάγμασιν δέδεται"
Στα λόγια του Κλήμη γίνεται ξανά φανερό ότι ο διαχωρισμός ειδικού ιερατείου και λαϊκών όχι μόνο υπήρξε εξ αρχής αλλά και ότι αυτός είναι απόρροια συνεχείας.
Έτσι έχουμε το Παλαιοδιαθηκικό Λευίτης που τώρα υποδεικνύει την διαφορά ανάμεσα σε ειδικό ιερατείο και λαϊκούς στον Χριστιανικό λαό.
Πρεσβύτερος είναι ο έχων ειδική ιεροσύνη και όχι ο μεγάλος σε ηλικία, αυτό γίνεται φανερό όταν ο απόστολος παραγγέλλει στον Τιμόθεο μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω ενώ ο Ιγνάτιος στην επιστολή προς Μαγνησιείς λέγει το ίδιο με τον απόστολο για τον Δάμα.
και υμίν δε πρέπει μη συγχράσθαι τη ηλικία του επισκόπου, αλλά κατά δύναμιν Θεού Πατρός πάσαν εντροπήν αυτω απονέμειν, καθώς εγνων και τους αγίους πρεσβύτερους ου προσειληφοτας την φαινόμενην νεωτερικην τάξιν, αλλ' ως φρονιμω εν θεω συγχωρουντας αυτω· ουκ αυτω δε, αλλά τω πατρί Ιησού Χριστού, τω πάντων επισκόπω.
Ο επίσκοπος ή και πρεσβύτερος Δάμας είναι νέος σε ηλικία.
Ο Χρυσόστομος, γεννήθηκε το 347μΧ, αναφέρει
"παράγγελλε ταῦτα καὶ δίδασκε μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ ἕως ἔρχομαι πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου. Την διδασκαλίαν ενταύθα προφητεία λέγει. Μετά επιθέσεως των χειρών του πρεσβυτερίου. Ού περί πρεσβυτέρων φησίν ενταύθα, αλλά περί επισκόπων· ου γαρ δη πρεσβύτεροι τον επίσκοπον εχειροτόνουν. Ταύτα μελέτα, εν τούτοις ίσθι. Όρα πως πολλάκις περί των αυτών αυτώ παρεγγυά, δείξαι βουλόμενος, ότι μάλιστα πάντων εν τoύτοις σπουδάζειν τον διδάσκαλον χρή." MPG61, 565
και
"Συν επισκόποις και διακόνοις. Τι τούτο; μιας πόλεως πολλοί επίσκοποι ήσαν; Ουδαμώς· αλλά τους πρεσβυτέρους ούτως εκάλεσε. Τότε γαρ τέως εκοινώνουν τοις ονόμασι, και διάκονος ο επίσκοπος εγένετο. Δια τούτο γράφων και Τιμοθέω έλεγε· Την διακονια σου πληροφόρησον· επισκόπω όντι. Ότι γαρ επίσκοπος ην, φησί προς αυτόν, Χείρας ταχέως μηδενί επιτιθεί· και πάλιν ο εδόθη σοι μετά επιθέσεως των χειρών του πρεσβυτερίου· ουκ αν δε πρεσβύτεροι επίσκοπον εχειροτόνησαν. Και πάλιν προς Τίτον γράφων φησί· Τούτου χάριν κατελιπον σε εν Κρήτη, ίνα καταστήσης κατά πόλιν πρεσβυτέρους, ως εγώ σοι διεταξάμην· ει τις ανέγκλητος, μιας γυναικός ανήρ· α περί του επισκόπου φησί." MPG61,183
Εδώ παρατηρούμε ότι αντίθετα με το τι υποστηρίζουν κάποιοι αιρετικοί, υπήρχε ειδικό ιερατείο και πολλοί επίσκοποι σε διάφορες πόλεις πριν καν ακόμη συγγραφούν βιβλία της Καινής Διαθήκης.
Στους επόμενους συγγραφείς, δηλαδή μεταποστολικούς, συναντούμε τις λέξεις κλήρος κληρικός έτσι στις επιστολές του Αγίου Κυπριανού, μαρτύρησε το 258μΧ, βρίσκουμε τον όρο clericus, κληρικός, εξ ου και οι επιστολές του οι οποίες απευθύνονται προς αυτούς επιγράφονται littere clerice, επιστολές προς κληρικούς.
Με την λέξη κληρικός ονομάζονται από τους Χριστιανούς συγγραφείς όλοι εκείνοι οι οποίοι έχουν ιερατικό αξίωμα στην Εκκλησία ενώ κληρικοί υπό την έννοια κατώτεροι κληρικοί ονομάζονταν και όλοι όσοι έχουν κάποιο αξίωμα μέσα στην Εκκλησία όπως οι υποδιάκονοι, οι εξορκιστές, οι αναγνώστες.
Κατώτεροι κληρικοί ονομάζονται και σήμερα οι αναγνώστες, οι ψάλτες και λοιποί.
Η Σύνοδος Νικαίας, 325μΧ, στον πέμπτο κανόνα της αντιπαραβάλει κληρικούς με λαϊκούς
"Περὶ τῶν ἀκοινωνήτων γενομένων, εἴτε τῶν ἐν κλήρῳ, εἴτε τῶν ἐν λαϊκῷ τάγματι...."
ενώ ονομάζει κληρικούς και όλους αυτούς που έχουν κάποιο αξίωμα στην Εκκλησία και κάνει ενός είδους αντίθεση με το ιερατικό σχήμα επίσκοποι, πρεσβύτεροι, διάκονοι.
"απηγόρευσε καθόλου ἡ μεγάλη σύνοδος, μήτε ἐπισκόπῳ, μήτε πρεσβυτέρῳ, μήτε διακόνῳ, μήτε ὅλως τινὶ τῶν ἐν κλήρῳ, ἐξεῖναι συνείσακτον ἔχειν, πλὴν εἰ μὴ ἄρα μητέρα, ἢ ἀδελφήν, ἢ θείαν, ἢ ἃ μόνα πρόσωπα πᾶσαν ὑποψίαν διαπέφευγεν."
η Σύνοδος της Καρθαγενης, 419μΧ, ονομάζει κατώτερους κληρικούς αυτούς που έχουν κάποιο εκκλησιαστικό αξίωμα
"ἤρεσεν, ἵνα οἱ πρεσβύτεροι, καὶ οἱ διάκονοι, καὶ οἱ λοιποὶ κατώτεροι κληρικοί....".
Ο Ιερώνυμος, γεννήθηκε το 347μΧ, στον Διάλογο κατά Λουκεφεριανών παρατηρεί,
εφόσον ο Ιλάριος όταν έφυγε από την Εκκλησία ήταν μόνο διάκονος δεν μπορεί να τελέσει την Ευχαριστία γιατί δεν έχει ούτε επισκόπους ούτε ιερείς.
Ο Ωριγένης λέει ότι κάθε ένας πρέπει να τιμωρείται ανάλογα με τον βαθμό του εάν ο ανώτατος διοικητής διαπράξει αδίκημα τότε θα πρέπει να λάβει την μεγαλύτερη ποινή, ο λαϊκός πρέπει να έχει έλεος σε σύγκριση με τον διάκονο και ο διάκονος σε σύγκριση με τον πρεσβύτερο.
Ο Τερτυλλιανός που γεννήθηκε το 155μΧ κάνει και αυτός διάκριση μεταξύ κληρικών και λαϊκών. Έτσι στηλιτεύει τους αιρετικούς που δεν κάνουν και λέει
(οι αιρετικοί) σήμερα κάνουν έναν επίσκοπο και αύριο κάνουν επίσκοπο κάποιον άλλον, είναι διάκονος σήμερα και αύριο είναι αναγνώστης, ιερέας σήμερα και αύριο θα γίνει λαϊκός ξανά. Γιατί σκανδαλωδώς δίνουν τις ιερατικές λειτουργίες ακόμη και σε λαϊκούς. Απολογητικός κεφ.41
Ας το δουν αυτό όσοι νομίζουν ότι ο Τερτυλλιανός δεν δίνει μαρτυρία περί ειδικής ιεροσύνης. Στο Περί Βαπτίσματος λέγει
"το δικαίωμα να βαπτίζει το έχει ο Αρχιερέας ο οποίος είναι ο επίσκοπος και μετά δικαίωμα έχουν οι πρεσβύτεροι και οι διάκονοι, όχι όμως χωρίς την άδεια του επισκόπου και αυτό για την τιμή της εκκλησίας και την διαφύλαξη της εκκλησιαστικής ειρήνης."
Για το ιερατικό επισκοπικό αξίωμα ο Τερτυλλιανός λέει ότι πηγαίνει πίσω στον χρόνο έως τον Ιωάννη.
Στους σύγχρονους του Τερτυλλιανού, Ειρηναίο Λουγδούνου, αυτός γεννήθηκε περίπου το 130μΧ, και Κλήμη Αλεξανδρείας, 150-215μΧ, βλέπουμε μια μαρτυρία που λέει ότι ο Ιωάννης μετά την επιστροφή του από την εξορία στην Πάτμο εγκαταστάθηκε στην Έφεσο και χειροτόνησε επισκόπους όπως τον φώτισε το Άγιο Πνεύμα οι οποίοι ξεχωρίστηκαν από τους λαϊκούς, ενώ και ο Ευσέβιος παραθέτει το απόσπασμα.
"Ἐπὶ τούτοις κατὰ τὴν Ἀσίαν ἔτι τῷ βίῳ περιλειπόμενος αὐτὸς ἐκεῖνος ὃν ἠγάπα ὁ Ἰησοῦς, ἀπόστολος ὁμοῦ καὶ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης τὰς αὐτόθι διεῖπεν ἐκκλησίας, ἀπὸ τῆς κατὰ τὴν νῆσον μετὰ τὴν Δομετιανοῦ τελευτὴν ἐπανελθὼν φυγῆς ὅτι δὲ εἰς τούτους τῷ βίῳ περιῆν, ἀπόχρη διὰ δύο πιστώσασθαι τὸν λόγον μαρτύρων, πιστοὶ δ᾿ ἂν εἶεν οὗτοι, τῆς ἐκκλησιαστικῆς πρεσβεύσαντες ὀρθοδοξίας, εἰ δὴ τοιοῦτοι Εἰρηναῖος καὶ Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς· ὧν ὁ μὲν πρότερος ἐν δευτέρῳ τῶν πρὸς τὰς αἱρέσεις ὧδέ πως γράφει κατὰ λέξιν· καὶ πάντες οἱ πρεσβύτεροι μαρτυροῦσιν οἱ κατὰ τὴν Ἀσίαν Ἰωάννῃ τῷ τοῦ κυρίου μαθητῇ συμβεβληκότες παραδεδωκέναι τὸν Ἰωάννην. παρέμεινεν γὰρ αὐτοῖς μέχρι τῶν Τραϊανοῦ χρόνων". καὶ ἐν τρίτῳ δὲ τῆς αὐτῆς ὑποθέσεως ταὐτὸ τοῦτο δηλοῖ διὰ τούτων· "ἀλλὰ καὶ ἡ ἐν Ἐφέσῳ ἐκκλησία ὑπὸ Παύλου μὲν τεθεμελιωμένη, Ἰωάννου δὲ παραμείναντος αὐτοῖς μέχρι τῶν Τραϊανοῦ χρόνων, μάρτυς ἀληθής ἐστιν τῆς τῶν ἀποστόλων παραδόσεως". ὁ δὲ Κλήμης ὁμοῦ τὸν χρόνον ἐπισημηνάμενος, καὶ ἱστορίαν ἀναγκαιοτάτην οἷς τὰ καλὰ καὶ ἐπωφελῆ φίλον ἀκούειν, προστίθησιν ἐν ᾧ Τίς ὁ σῳζόμενος πλούσιος ἐπέγραψεν αὐτοῦ συγγράμματι· λαβὼν δὲ ἀνάγνωθι ὧδέ πως ἔχουσαν καὶ αὐτοῦ τὴν γραφήν· "ἄκουσον μῦθον οὐ μῦθον ἀλλὰ ὄντα λόγον περὶ Ἰωάννου τοῦ ἀποστόλου παραδεδομένον καὶ μνήμῃ πεφυλαγμένον. ἐπειδὴ γὰρ τοῦ τυράννου τελευτήσαντος ἀπὸ τῆς Πάτμου τῆς νήσου μετῆλθεν ἐπὶ τὴν Ἔφεσον, ἀπῄει παρακαλούμενος καὶ ἐπὶ τὰ πλησιόχωρα τῶν ἐθνῶν, ὅπου μὲν ἐπισκόπους καταστήσων, ὅπου δὲ ὅλας ἐκκλησίας ἁρμόσων, ὅπου δὲ κλῆρον ἕνα γέ τινα κληρώσων τῶν ὑπὸ τοῦ πνεύματος σημαινομένων."
Ο Ειρηναίος λέει ότι ο Ιωάννης έγραψε το Ευαγγέλιο του μετά από παράκληση αυτών των επισκόπων της Ασίας ενάντια στον Κήρινθο.
αυτήν την πίστη την διδάσκει ο Ιωάννης, ο μαθητής του Κυρίου, και θέλει να εξαλείψει το λάθος που ο Κήρινθος διέδωσε ανάμεσα στους ανθρώπους και πριν από αυτόν από αυτούς που αποκαλούνται Νικολαΐτες MPG7,879-880
Τους Νικολαΐτες τους βλέπουμε στην Αποκάλυψη, οὕτως ἔχεις καὶ σὺ κρατοῦντας τὴν διδαχὴν τῶν Νικολαϊτῶν ὁμοίως. Και ο Ιερώνυμος γράφει το ίδιο ότι δηλαδή ο Ιωάννης έγραψε το Ευαγγέλιο ενάντια στις αιρέσεις του Εβίωνα και του Κήρινθου,
"Ιωάννης, ον Ιησούς πάνυ ηγάπησεν, υίος Ζεβεδαίου αδελφός Ιακώβου του υπό Ηρώδου μετά το πάθος του Κυρίου αποκεφαλισθέντος, έσχατος παντων έγραψεν Ευαγγέλιον παρακληθείς παρα των της Ασίας επισκόπων, και κατά Κηρίνθου και άλλων αιρετικών και μάλιστα τηνικαύτα του των Εβιωνιτών δόγματος ανακύψαντος, των φασκόντων τον Χριστόν προ Μαρίας μη γεγενήσθαι. Όθεν ηναγκάσθη την θείαν γέννησιν αυτού ειπείν. Και άλλην δε αιτίαν τούτου του συγγράματος φέρουσιν. Αναγνούς γαρ Ματθαίου, Μάρκου και Λουκά τα τεύχη, εδοκίμασε μεν το ύψος των ιστοριών, και αληθή αυτούς ειρηκέναι εβεβαίωσεν, ενός δε ενιαυτού μόνου, εν ω και έπαθε μετά την φυλακήν Ιωάννου την ιστορίαν συντάξαι. Εάσας τοίνυν τον ενιαυτόν ου τα πεπραγμένα παρα των τριών εξετέθη, του ανωτέρου χρόνου, πριν, πριν ή τον Ιωάννην εμβληθήναι εις την ειρκτήν, τας πράξεις εξέθετο, καθά σαφησθήναι δυνήσεται τος επιμελώς τοις τέταρσιν Ευαγγελίοις εντυγχάνουσιν." MPL23,655κ.ε.
Και ενώ οι αιρετικοί λένε ότι δεν υπάρχει ειδικό ιερατείο, οι ανωτέρω μαρτυρίες δίδουν και αυτές στοιχεία ότι η τάξη των ειδικών ιερέων υπάρχει και είχε ήδη οριστεί από Χριστό και Αποστόλους όχι μόνον πριν πάρει την τελική μορφή του ο κανόνας της Καινής Διαθήκης τον οποίο εξάλλου ειδικοί ιερείς συνέταξαν, αλλά πριν καν ακόμη συγγραφούν βιβλία της Καινής.
Ο Κλήμης Αλεξανδρείας που γεννήθηκε το 150μΧ όχι μόνο μιλάει για πραγματικό σώμα και αίμα στο ποτήριο, αλλά στον Παιδαγωγό λέγει ότι ορισμένα χωρία της Γραφής απευθύνονται ειδικώς προς τους έχοντας ιερατικό αξίωμα
"μυρίαι δε όσαι υποθήκαι, εις πρόσωπα εκλεκτά διατείνουσαι, εγγεγράφαται ταις βίβλοις ταις αγίαις· αι μεν πρεσβυτέροις, αι δε, επισκόποις, αι δε διακόνοις, άλλαι χήραις, περι ων άλλος αν είη λέγειν καιρός·" MPG676.
Ο πατήρ φυσικά διαβάζει τις ίδιες βίβλοις ταις αγίαις τις οποίες οι "αποστολικοί" αιρετικοί καθημερινώς διαβάζουν και "μελετούν". Όμως οι αιρετικοί όχι μόνο δεν βλέπουν πουθενά να ομιλεί για ειδική ιεροσύνη αλλά από τοις βίβλοις ταις αγίαις αυτοί εννοούν ότι ο Χριστός την κατάργησε κιόλας !
Και εφόσον οι αιρετικοί το λένε απέναντι στα γραπτά τους, σε αυτόν τον ίδιο τον Ειρηναίο και τον Κλήμη αυτοπροσώπως λένε ότι εκείνοι τα ξέρουν καλύτερα.
Αλλά οι Χριστιανοί δέχθηκαν και τον τίτλο και το περιεχόμενο στο γραπτό του Ειρηναίου, κατά αιρέσεων, ενώ απέρριψαν τα γραπτά του Βαλεντίνου και του Μαρκίωνα.
Ενώ λοιπόν οι παλαιοί αιρετικοί δεν τα πήγαιναν καλά με τους Χριστιανούς, με τους σημερινούς "χριστιανούς" θα τα πήγαιναν περίφημα.
Ο επίσκοπος στην Θεία Ευχαριστία κάθεται σε θώκο, είναι ο "μέσος θώκος", ενώ δεξιά του και αριστερά οι πρεσβύτεροι στους "δεύτερους θρόνους".
Ει δε ο μέσος θώκος την έριν γεννά, λέγει ο Άγιος Μελέτιος προς τον Παυλίνο, 379μΧ.
Ας δούμε το απόσπασμα,
"Επειδή και εμοί τώνδε των προβάτων την επιμέλειαν ο των προβάτων ενεχείρισε Κύριος, και συ των άλλων αναδέξαι την φροντίδα, κοινωνεί δε αλλήλοις της ευσεβείας τα θρέμματα, συνάψωμεν ω φιλότης, τα ποίμνια, και την περί της ηγεμονίας καταλύσωμεν διαμάχην κοινή δε τα πρόβατα νέμοντες, κοινήν αυτοίς προσενέγκωμεν θεραπείαν. Ει δε ο μέσος θώκος την έριν γεννά, εγω και ταύτην εξελάσαι πειράσομαι. Εν γαρ τούτω το θείον προτεθεικώς Ευαγγέλιον, εκατέρωθεν ημάς καθήσθαι παρεγγυώ και ει μεν πρώτος εγώ δεξαίμην του βίου το πέρας, μόνος σχής, ω φίλος, την της ποίμνης ηγεμονίαν. Ει δε συ πρότερος τούτο πάθοις, εγώ πάλιν εις δύναμιν των προβάτων επιμελησομαι. Ταύτα ηπίως μεν άμα και φιλοφρόνως ο θείος είπε Μελέτιος, ο δε Παυλίνος ουκ έστερξεν. Ο δε στρατηγος, κριτής των ειρημένων γενόμενος, τω μεγάλω Μελετίω τας εξ αρχής αποκριθέντων προβάτων ηγούμενος." MPG82,1201
Ο επίσκοπος Άγιος Μελέτιος έχει την Ορθόδοξο διδαχή αλλά και το ταπεινό φρόνημα που στολίζει την Ορθόδοξο Εκκλησία, το οποίο τελευταίο ο Παυλίνος δεν έχει, ο δε Παυλίνος ουκ έστερξεν.
Δεν κατεβαίνει από τον μέσο θώκο όμως ο Άγιος Μελέτιος για να τον μοιραστεί μαζί με Απολλιναριστές και Αρειανούς, αλλά όταν αποκατασταθεί η Ορθόδοξος διδαχή, τότε κατεβαίνει, γιατί πρωτίστως είναι φύλακας της και υπηρέτης της.
Αυτό σημαίνει το Ευαγγέλιο στον μέσο θώκο και να το δούμε καλά αυτό.
Οι πρεσβύτεροι κάθονται και αυτοί εκ δεξιών και εξ ευωνύμων του επισκόπου σε ημικύκλιο. Αυτός προφανώς είναι ο λόγος που ο Ιγνάτιος μιλάει για πνευματικόν στέφανον του πρεσβυτέριου. Στις Αποστολικές Διαταγές βλέπουμε
"Κείσθω δε μέσος ο του επισκόπου θρόνος, παρ' εκάτερα δε αυτού καθεζέσθω το πρεσβυτέριον, και οι διάκονοι παριστάσθωσαν ευσταλείς της πλείονος εσθήτος, εοίκασι γαρ ναύταις και τοιχάρχοις. Προνοία δε τουτων εις το έτερον μέρος οι λαικοί καθεζέσθωσαν μετά πάσης ησυχίας και ευταξίας." MPG1,724
Οι πρεσβύτεροι κάθονται στους δεύτερους θρόνους, διαβάζουμε στον Ευσέβιο
"συζεύξας σεαυτῷ καὶ δύο γέ τινας τῶν ἐκ τοῦ δευτέρου θρόνου οὓς ἂν σὺ αὐτὸς ἐπιλέξασθαι κρίνῃς"
Ενώ ο Γρηγόριος ο Θεολόγος, γεννήθηκε το 329μΧ, λέγει ότι ο πατέρας του τον έβαλε εις θρόνους τους δευτέρους,
"o γαρ πατήρ με, καίπερ ακριβέστατα γνώμην γινώσκων την εμήν, ουκ οιδ' όθεν, ίσως δε φίλτρω πατρικώ κινούμενος (δεινόν δε φίλτρον εστί συν εξουσία), ως αν κατασχοι ταις πέδαις του πνεύματος ων τ' είχε τιμήσειε τοις αμεινοσιν, κάμπτει βιαίως εις θρόνων τους δευτέρους." MPG37,1053
Οι έχοντες ιερατικό αξίωμα έχουν εικόνα των επουράνιων.
Ο Κλήμης στον Στρωματέα λέγει
"Επεί και ενταύθα κατά την εκκλησίαν προκοπαί, επισκόπων, πρεσβυτέρων, διακόνων, μιμήματα, οίμαι, αγγελικής δόξης κακείνης της οικονομίας τυγχάνουσιν."
Στο "Των κατά την εν Νικαία σύνοδον πραχθέντων σύνταγμα" ο Γελάσιος αναφέρει
"Περί των ιερουμένων. Τους ιερούμενους εις τύπον και εικόνα χρή είναι των επουρανίων και τον μεν επίσκοπον επέχειν τον τόπον του Κυρίου, ως κεφαλήν μετ' αυτόν όντα της Εκκλησίας, ης παρείληφε. Τον δε πρεσβύτερον τον σεραφικόν επέχειν θρόνον τον δε διάκονο τον χερουβικόν τον υπηρέτην εις διακονίαν τούτων είναι προσήκει."
Με αφορμή την έπαρση του Παύλου Σαμοσατέα βλέπουμε τον Ευσέβιο, γεννήθηκε το 265μΧ, να λέει ότι σύνοδος της Αντιόχειας καταδικάζει την αίρεση του αλλά και τον στηλιτεύει διότι αυτός έφτιαξε ένα υπερμεγέθη θώκο σαν να είναι κάποιος βασιλιάς.
"ὁ μὲν κατ᾿ Ἀλεξάνδρειαν Διονύσιος παρακληθεὶς ὡς ἂν ἐπὶ τὴν σύνοδον ἀφίκοιτο, γῆρας ὁμοῦ καὶ ἀσθένειαν τοῦ σώματος αἰτιασάμενος, ἀνατίθεται τὴν παρουσίαν, δι᾿ ἐπιστολῆς τὴν αὐτοῦ γνώμην, ἣν ἔχοι περὶ τοῦ ζητουμένου, παραστήσας, οἱ δὲ λοιποὶ τῶν ἐκκλησιῶν ποιμένες ἄλλος ἄλλοθεν ὡς ἐπὶ λυμεῶνα τῆς Χριστοῦ ποίμνης συνῄεσαν, οἱ πάντες ἐπὶ τὴν Ἀντιόχειαν σπεύδοντες .... ὑψηλὰ φρονεῖ καὶ ὑπερῆρται, κοσμικὰ ἀξιώματα ὑποδυόμενος καὶ δουκηνάριος μᾶλλον ἢ ἐπίσκοπος θέλων καλεῖσθαι καὶ σοβῶν κατὰ τὰς ἀγορὰς καὶ ἐπιστολὰς ἀναγινώσκων καὶ ὑπαγορεύων ἅμα βαδίζων δημοσίᾳ καὶ δορυφορούμενος, τῶν μὲν προπορευομένων, τῶν δ᾿ ἐφεπομένων, πολλῶν τὸν ἀριθμόν, ὡς καὶ τὴν πίστιν φθονεῖσθαι καὶ μισεῖσθαι διὰ τὸν ὄγκον αὐτοῦ καὶ τὴν ὑπερηφανίαν τῆς καρδίας· οὔτε τὴν ἐν ταῖς ἐκκλησιαστικαῖς συνόδοις τερατείαν, ἣν μηχανᾶται, δοξοκοπῶν καὶ φαντασιοκοπῶν καὶ τὰς τῶν ἀκεραιοτέρων ψυχὰς τοῖς τοιούτοις ἐκπλήττων, βῆμα μὲν καὶ θρόνον ὑψηλὸν ἑαυτῷ κατασκευάσμενος, οὐχ ὡς Χριστοῦ μαθητής, σήκρητόν τε, ὥσπερ οἱ τοῦ κόσμου ἄρχοντες" Ευσεβ. Εκκ. Ιστορία 7.
Δυστυχώς πολλούς Παύλους Σαμοσατείς, δηλαδή αιρετικούς, βλέπουμε και σήμερα, οι οποίοι "δοξοκοπῶντες καὶ φαντασιοκοπῶντες" διδάσκοντας "οὐχ ὡς Χριστοῦ μαθητές", έστησαν "θρόνον ὑψηλὸν ἑαυτῷ" και παρασύρουν στην απώλεια.
Όμως θα δώσουν λόγο και υπέρ των ψυχών που παρέσυραν ενώ άλλοι επιπλέον και ως αίτιοι Προτεσταντών, Διαμαρτυρομένων, και λοιπών αιρετικών.
Και έχοντας στον νου αυτήν την εποχή του Ευσέβιου θα έλεγε κανείς ότι ο Θεός σε στιγμές κρίσιμες ενεργεί και ορθώνει επίσκοπο, που ενώ ως επίσκοπος έχει τοπική δικαιοδοσία, υπό την φώτιση και τις οδηγίες του Αγίου Πνεύματος στην πραγματικότητα έχει παγκόσμια δράση και δικαιοδοσία.
Όχι βέβαια δικαιοδοσία και πρωτείο επί των ορθώς φρονούντων επισκόπων, αυτό είναι η διαβολική έκδοση, αλλά πρωτείο επί και εναντίων του Διαβόλου, παγκόσμια δικαιοδοσία ως φορέας της γνησίου διδαχής, προστάτης της οικουμένης στον αόρατο πόλεμο, αιχμή του δόρατος κατά των αιρέσεων που σπείρει ο Σατάν, πέλεκυς εναντίων των φερεφώνων του με τα οποία τις διαδίδει.
Αυτό είναι το γνήσιο, ας το πούμε πρωτείο, που το δίδει ο Θεός στον εκάστοτε Πέτρο, και το βλέπουμε σε αναστήματα όπως τον Τιμόθεο, τον Μέγα Αθανάσιο, τον Μέγα Βασίλειο. Πρώτοι της οικουμένης και προστάτες αυτής.
Ο Μέγας Βασίλειος σε επιστολή προς τον Μέγα Αθανάσιο λέγει
"Όσον των Εκκλησιών τα αρρωστήματα επί το μείζον πρόεισι, τοσούτον πάντες επί την σήν επιστρεφόμεθα τελειότητα, μίαν εαυτοίς υπολείπεσθαι των δεινών παραμυθίαν την σην προστασίαν πεπιστευκότες· ος και τη δυνάμει των προσευχών, και τω ειδέναι τα βέλτιστα τοις πράγμασιν υποτίθεσθαι, διασώσασθαι ημάς εκ του φοβερού τούτου χειμώνος παρά πάντως ομοίως των και κατά μικρόν η ακοή η πείρα γνωριζόντων την τελειότητα σου πιστεύη." MPG32,456
και
"ότι σε ιατρόν των εν ταις Εκκλησίαις αρρωστημάτων ο Κύριος ημών εταμιεύσατο· αναλαμβάνομεν εαυτών τους λογισμούς, και εκ του κατά την απόγνωσιν πτώματος προς την ελπίδα των χρηστοτέρων διανιστάμεθα. Λέλυται πάσα Εκκλησία, ως ουδέ η ση φρόνησις αγνοεί. Και οράς πάντως τα εκασταχού, οίον αφ' υψηλής τινος σκοπιάς της του νου θεωρίας· .... Επεί ουν ώρμηται νυν γνησίως παν το περί ημάς υγιαίνον κατά την πίστιν εις την προς τους ομοδόξους κοινωνίαν και ένωσιν." MPG32,460
Ο Χρυσόστομος λέγει για τον Τιμόθεο
"Αναμνήσθητι του μακαρίου Τιμοθέου, ότι ουδέποτε εκ της αρρωστίας ανέπνευσεν, αλλά σύντροφος ην διηνεκεί τω σώματι. Ει δε και δίκαιος και άγιος εκείνος, και την της οικουμένης προστασίαν εγκεχειρισμένος, και νεκρούς εγείρων, και δαίμονας ελαύνων, και μυρία νοσήματα διορθωσάμενος εν ετέροις, τοσαύτα έπασχε δεινά, τίνα έξεις απολογίαν συ θορυβούμενος και ασχάλλων επι προσκαίροις νοσήμασι;"
αλλού παρατηρεί
"Την κηδεμονίαν την πολλήν την διδασκάλω πρέπουσαν περί τους αρχομένους επιδείκνυται. Και γαρ και στρατιώται και γεωργοί και ποιμένες ήσαν οι απόστολοι, ου γης ουδέ αλόγων ουδέ πολέμων αισθητών, αλλά ψυχών λογικών και της προς τους δαίμονας παρατάξεως" MPG61,173
και αλλού
"Ταύτα δε έλεγε, σημαίνων ποίω θανάτω δοξάσει τον Θεόν. Ούκ είπε, αποθανείται, αλλά δοξάσει τον Θεόν, ίνα μάθεις, ότι το παθείν υπέρ του Χριστού, δόξα του πάσχοντος και τιμή. Και ταύτα ειπών φησί λέγει ακολούθει μοι. Εντεύθεν πάλιν το κηδεμονικόν αινίτετται, και το σφόδρα προς αυτόν οικείων διακείσθαι. Ει δε λέγοι τις, πως ουν ο Ιάκωβος τον θρόνον έλαβε των Ιεροσολύμων; εκείνο αν είποιμι, ότι τούτον ου του θρόνου, αλλά της οικουμένης εχειροτόνησε διδάσκαλον." MPG59,480
Ο Θεοφύλακτος Βουλγαρίας αναφέρει
"Επεδή τέλος είχεν αυτώ του αρίστου, τω Πέτρω την προτασίαν των της οικουμένης προβάτων εγχειρίζει" MPG124, 309
Τι πέρασε ο Μέγας Αθανάσιος.....
κινδύνοις ἐκ γένους, κινδύνοις ἐξ ἐθνῶν, κινδύνοις ἐν πόλει, κινδύνοις ἐν ἐρημίᾳ, κινδύνοις ἐν θαλάσσῃ, κινδύνοις ἐν ψευδαδέλφοις· ἐν κόπῳ καὶ μόχθῳ, ἐν ἀγρυπνίαις πολλάκις, ἐν λιμῷ καὶ δίψει, ἐν νηστείαις πολλάκις, ἐν ψύχει καὶ γυμνότητι· χωρὶς τῶν παρεκτὸς ἡ ἐπίστασίς μου ἡ καθ' ἡμέραν, ἡ μέριμνα πασῶν τῶν ἐκκλησιῶν.
Το πρωτείο είναι πρωτείο υπέρμαχου της ορθής διδασκαλίας, είναι επί και εναντίον του Διαβόλου, για αυτό Πέτρειο πρωτείο χωρίς Ορθόδοξο διδασκαλία δεν υπάρχει.
Ο άνθρωπος βεβαίως είναι τρεπτός και μπορεί να παρασυρθεί σε αιρετικές διδασκαλίες.
Εάν στην αντίληψη του επισκόπου υποπέσει ότι το σώμα του Χριστού ασθενεί, δηλαδή κάποιος πρεσβύτερος διαδίδει ή ασπάστηκε αιρετικές διδασκαλίες και δεν θέλει να επανέλθει στην Ορθόδοξο διδαχή τότε ο επίσκοπος ως φύλαξ της διδασκαλίας θα απαγορεύσει την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας ή του βαπτίσματος από τον κακόδοξο πρεσβύτερο διότι αυτός μόνος του, έχει εκπέσει εκ του αξιώματος και δεν δύναται να τελέσει μυστήρια.
Στην περίπτωση επισκόπου ο οποίος υπέπεσε σε αίρεση και ενώ είναι αμετανόητος χειροτονεί αιρετικούς της ιδίας γνώμης στην περιοχή δικαιοδοσίας του ώστε να έχει υποστήριξη τότε έχουμε μεγαλύτερη ασθένεια. Το σώμα Χριστού όμως ενεργοποιείται ξανά ως και το ανθρώπινο σώμα, τα υγιή κύτταρα του σώματος Χριστού δηλαδή οι Ορθόδοξοι επίσκοποι, αυτομάτως απομακρύνουν από το σώμα της Εκκλησίας τον κακόδοξο και αναθέτουν σε Ορθόδοξο την διαποίμανση.
Για αυτό τον λόγο ο Απόστολος συστήνει προσοχή στην χειροθεσία.
Και για λόγους τέτοιους ο επίσκοπος μαζί με τους άλλους επισκόπους συνέρχεται ώστε αυτό και διάφορα άλλα θέματα να επιλύονται για να κρατείται ακέραια η ορθόδοξος διδαχή.
Οι Αποστολικές Διαταγές αναφέρουν
"επίσκοπον δε προστάσσομεν χειροτονείσθαι υπό τριών επισκόπων ή το γούν έλλατον υπό δύο, μη εξείναι δε υπό ενός υμίν καθίστασθαι, η γαρ των δύο και τριών μαρτυρία βεβαιοτέρα και ασφαλής"
και
"δεύτερον του έτους σύνοδος γινέσθω των επισκόπων, και ανακρινέτωσαν αλλήλους τα δόγματα της ευσεβείας, και τας εμπιπτούσας εκκλησιαστικάς αντιλογίας διαλυέτωσαν· άπαξ μεν, τη τετάρτη εβδομάδι της Πεντηκοστής· δεύτερον δε, Υπερβερεταίου δωδεκάτη."
Σχόλια Ζωναρά:
"Δια τας εμπιπτούσας περι δογμάτων αμφιβολίας, και εκκλησιαστικάς ετέρας αιτίας, και τους παρά των απισκόπων αφορισμοίς υποβαλλομένους, ει αιτιώνται τους αφορίσαντας, αναγκαίων εκρίθη τοις ιερείς Αποστόλοις, τους εκάστης επαρχίας επισκόπους συνέρχεσθαι επί το αυτό δις του ενιαυτού, και κοινούσθαι αλλήλοις τας γινομένας αμφιβολίας, και λύειν ταύτας. Καιρούς δε των ετησίων συνόδων τούτων των διττών, ο μεν παρών κανών, και ο της εν Αντιοχεία συνόδου κ' κανών, την τετάρτην εβδομάδα την μετά το Πάσχα ορίζουσι, και τον του μετοπώρου καιρόν ήγουν τον Οκτώβριον· ούτως γαρ ο Υπερβερεταίος. Ο δε της εν Νικαία συνόδου της πρώτης πέμπτος κανών, προ της Τεσσαρακοστής την μίαν γίνεσαι διατάττεται."
Εκτός από το ιερατικό σχήμα επίσκοποι πρεσβύτεροι διάκονοι, υπάρχουν και αυτοί που δεν κατέχουν κάποιο ιερατικό ή άλλο αξίωμα μέσα στην Εκκλησία και ονομάζονται, λαϊκοί, βιωτικοί ή ιδιώτες. Η λέξις λαϊκός είναι πασίγνωστη και σήμερα στο τι δηλώνει, είδαμε τον Κλήμη και τον Τερτυλλιανό ενώ ο Χρυσόστομος λέγει
"Από γαρ Λευί η ιεροσύνη παρά Ιουδαίοις την αρχήν έλαβεν. Αλλ' ούτος ο Αβραάμ ο πρόγονος των Λευιτών και των Ιουδαϊκών ιερέων, επί του Μελχισεδέκ, ος ην τύπος της καθ' ημάς ιεροσύνης, λαϊκού τάξιν επείχε και τούτον δι' αμφοτέρων εδήλωσε, και δια του δούναι δεκάτην αυτώ, οι γαρ λαϊκοί τοις ιερεύσι τας δεκάτας διδόασι και ότι ηυλογήθη παρ' αυτού, οι γαρ λαϊκοί παρά των ιερέων ευλογούνται." MPG48,923
Τὸ ἔλαττον ὑπὸ τοῦ κρείττονος εὐλογεῖται, ο Μελχισεδέκ με αυτήν την ευλογία φανερά δηλώνει ότι ως ιερεύς είναι και πραγματικός ιερέας αλλά και ανώτερος από τον ιερέα της Νομικής ιεροσύνης ενώ μυστικά δηλώνει ότι η ειδική ιεροσύνη μετατιθέμενη και λαμβανόμενη από τον Άγιο Κύριο θα αγιαστεί, θα ευλογηθεί. Ο Αβραάμ ενώπιον του Μελχισεδέκ συμβολίζει τους λαϊκούς της Καινής Διαθήκης και ο Μελχισεδέκ το ειδικό ιερατείο. Ο Μελχισεδέκ προτυπώνει τον Χριστό ως ιερέα όχι στον Σταυρό αλλά στον Μυστικό Δείπνο έτσι η Θεία Ευχαριστία είναι θυσία και εφόσον οι Απόστολοι έλαβαν εντολή να τελούν είναι ειδικοί ιερείς που τελούν θυσία. Πίσω από τούς δυο αυτούς στίχους κρύβεται τόσο βάθος νοημάτων που απαιτείται να γραφεί ένα ολόκληρο βιβλίο για να το παρουσιάσει. Την αρχή την έκανε ο Απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή, εκεί αναφέρει ότι ο λόγος για τον Μελχισεδέκ είναι πολύς και δυσερμήνευτος ε’11.
Η λέξις βιωτικός είχε την ίδια έννοια με την σημερινή λέξη κοσμικός, δηλαδή βιωτικός είναι αυτός που ενώ είναι Χριστιανός απασχολείται με τις μέριμνες του βίου.
Βίος βιωτικός, κόσμος κοσμικός.
Με αυτήν την λέξη γίνεται διαχωρισμός των λαϊκών από κλήρο και μοναχούς ή των λαϊκών από μοναχούς. Αυτό μπορούμε να το δούμε στον Χρυσόστομο όταν λέει
"και δεικνύς, ότι πάσι ταύτα διατάτετται, και ιερεύσι και μοναχοίς, ουχί τοις βιωτικοίς μόνον" MPG65,61
ενώ όταν αλλού προτρέπει να διαβάζονται οι Γραφές από όλους τους Χριστιανούς παρατηρεί,
"δικαστηρίων προσήλωμαι, τα της πόλεως πράττω πράγματα, τέχνην μετέρχομαι, γυναίκα έχω, παιδία τρέφω, οικίας προίσταμαι, ανήρ ειμί βιωτικός ούκ έστιν εμόν Γραφάς αναγινώσκειν, αλλ΄εκείνων των αποταξαμένων, των τας κορυφάς των ορέων καταλειφότων, των τούτον τον βίον εχόντων διηνεκώς." MPG48, 992.
και η συνέχεια είναι κατάλληλο να παρατεθεί ώστε ο ιερός πατήρ να μας συμβουλεύσει
"Τι γαρ λέγεις άνθρωπε; ούκ έστι σον έργον Γραφαίς προσέχειν, επειδή μυρίαις περιέλκη φροντίσι; Σον μεν ουν μάλλον εστιν, ή εκείνων. Ου γαρ ούτως εκείνοι χρήζουσι της από των θείων Γραφών βοηθείας, ως οι εν μέσω στρεφόμενοι πραγμάτων πολλών"
Ενώ ο συγγραφέας του Αποκρίσεις προς Ορθοδόξους λέγει
"Και ο αυτός παλμός ο προμηνύων πλούτων προσγίνεται τω βιωτικώ ανθρώπω και τω ασκητή" MPG6,1265
Εκτός από την λέξη κοσμικός έχουμε και την λέξη ιδιώτης η οποία επίσης υποδηλώνει τον λαϊκό, ενώ με αυτήν την έννοια αναφέρεται στο χωρίο Α' Κορινθ. 14,16.
O Χρυσόστομος μας εξηγεί
"ιδιώτην δέ τόν λαϊκόν λέγει καί δείκνυσι καί αὐτόν οὐ μικράν ὑπομένοντα τήν ζημίαν, ὅταν τό Ἀμήν εἰπεῖν μή δύνηται. Ο δε λέγει, τούτο εστιν· Αν ευλογήσεις τη των βαρβάρων φωνή, ουκ ειδώς τι λέγεις, ουδέ ερμηνεύσαι δυνάμενος, ου δύναται υποφωνήσαι το Αμήν ο λαϊκός. Ου γαρ ακούων το, Εις τους αιώνας των αιώνων, όπερ εστί τέλος, ου λέγει το, Αμήν." MPG61,300.
Εδώ βλέπουμε ο Χρυσόστομος να χρησιμοποιεί την λέξη λαϊκός έχοντας την ως συνώνυμη με την λέξη ιδιώτης, ενώ ταυτόχρονα έχουμε την ερμηνεία της λέξεως ιδιώτης στο ὁ ἀναπληρῶν τὸν τόπον τοῦ ἰδιώτου πῶς ἐρεῖ τὸ ἀμὴν ἐπὶ τῇ σῇ εὐχαριστίᾳ; ως λαϊκός.
Και ο Θεοδώρητος μας δίδει την ίδια ερμηνεία,
"επεί εάν ευλογήσεις τω πνεύματι, ο αναπληρών τον τόπον του ιδιώτου πως ερεί το Αμήν επί τη ση ευχαριστία; επειδή τι λέγεις ουκ οίδε. Ιδιώτην καλεί τον εν τω λαικώ τάγματι τεταγμένον· επειδή και τους έξω της στρατιάς όντας ιδιώτας καλείν ειώθασι." MPG82,341
Ο Ωριγένης στο Κατά Κέλσου, "Εἰ δ' ἐξίσταται καὶ οὐκ ἐν ἑαυτῇ ἐστιν ἡ Πυθία, ὅτε μαντεύεται, ποδαπὸν νομιστέον πνεῦμα, τὸ σκότον καταχέαν τοῦ νοῦ καὶ τῶν λογισμῶν, ἢ τοιοῦτον ὁποῖόν ἐστι καὶ τὸ τῶν δαιμόνων γένος, οὓς οὐκ ὀλίγοι Χριστιανῶν ἀπελαύνουσι τῶν πασχόντων σὺν οὐδενὶ περιέργῳ καὶ μαγικῷ ἢ φαρμακευτικῷ πράγματι ἀλλὰ μόνῃ εὐχῇ καὶ ὁρκώσεσιν ἁπλουστέραις καὶ ὅσα ἂν δύναιτο προσάγειν ἁπλούστερος ἄνθρωπος; Ως ἐπίπαν γὰρ ἰδιῶται τὸ τοιοῦτον πράττουσι, παριστάσης τῆς ἐν τῷ λόγῳ Χριστοῦ χάριτος τὸ τῶν δαιμονίων εὐτελὲς καὶ ἀσθενές, οὐ πάντως δεόμενον ἡττηθῆναι καὶ εἶξαν ὑπεξελθεῖν ἀπὸ ψυχῆς ἀνθρώπου καὶ σώματος σοφοῦ τινος καὶ δυνατοῦ ἐν ταῖς λογικαῖς περὶ τῆς πίστεως ἀπο δείξεσιν", η λέξις ιδιώτης δίδει την πρώτη εντύπωση ότι εννοεί μόνο αυτόν που δεν έχει γνώσεις, πρέπει όμως να εννοηθεί ως, λαϊκός μη έχων γνώσεις, διότι ο Ωριγένης θέλει εμφατικά να αποδείξει στον Κέλσο ότι η εκδίωξη δαιμόνων γίνεται από τα άτομα που δεν διαθέτουν καμία θεολογική γνώση ή ιερατικό αξίωμα. Αυτό γίνεται φανερό όχι μόνο γιατί οι επίσκοποι και οι πρεσβύτεροι θα είχαν λίγες ή πολλές θεολογικές γνώσεις ενώ ταυτόχρονα είναι και οι αρμόδιοι για εξορκισμό, αλλά κυρίως για τον λόγο ότι η εκδίωξη δαιμόνων ήταν ένα από τα έκτακτα χαρίσματα το οποίο διδόταν σε κάποιον πιστό ανεξαρτήτως ειδικής ιεροσύνης ενώ αργότερα όταν αυτά έπαυσαν δημιουργήθηκε η ειδική τάξη των εξορκιστών, αυτόν εννοεί ο Ωριγένης.
Ο Τερτυλλιανός με ίδιο σκεπτικό όπως του Ωριγένη απευθύνεται προς τους εθνικούς
"ας έρθει οποιοσδήποτε (Χριστιανός) στο δικαστήριο σας, το οποίο είναι πολύ γνωστό ότι είναι υπό την επήρεια του δαίμονα, αυτό το πνεύμα εάν διαταχτεί από οποιοδήποτε Χριστιανό να μιλήσει, θα αποκαλύψει αμέσως ότι είναι δαίμονας." Απολογητικός 23.
Δηλαδή εδώ ο Τερτυλλιανός μιλάει εμφατικά και με σιγουριά και είναι σαν να λέει "ας πάρτε τον πιό αγράμματο και χωρίς Εκκλησιαστικό αξίωμα Χριστιανό και πηγαίνετε τον εμπρός στο πνεύμα και αυτός αμέσως θα το κάνει να παραδεχθεί ότι είναι δαίμονας".
Ενώ στον Ιουστίνο διαβάζουμε
"πολλοί των ημετέρων ανθρώπων των Χριστιανών, επορκίζοντες κατά του ονόματος Ιησού Χριστού του σταυρωθέντος επί Ποντίου Πιλάτου, υπό των άλλων επορκιστών και επαστών και φαρμακευτών μη ιαθέντας, ιάσαντο, και έτι νυν ιώνται, καταργούντες και εκδιώκοντες τους κατέχοντας τους ανθρώπους δαίμονας".
Έτσι όταν ο Ωριγένης λέγει ως ἐπίπαν γὰρ ἰδιῶται τὸ τοιοῦτον πράττουσι, ἐπίπαν οι περισσότεροι-κατά κύριο λόγο, δεν κάνει απλά διαχωρισμό μεταξύ Χριστιανών μορφωμένων και μη αλλά για να δώσει έμφαση εννοεί εκ των χαρισματούχων τους εξορκιστές λαϊκούς οι οποίοι ταυτόχρονα είναι και χωρίς μόρφωση αλλά και ιερατικό αξίωμα στην Εκκλησία.
Η λέξις ιδιώτης υπό την έννοια λαϊκός προφανώς έχει συνέχεια χρήσης στην Εκκλησία για αρκετούς αιώνες μετά τους Αποστόλους. Έτσι μπορούμε να την παρατηρήσουμε στον καθημερινό λόγο του 4ου αιώνος όταν ο Συνέσιος Κυρηναίος γράφοντας προς τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο λέγει ότι κάποιοι ιερείς εφόσον δεν είναι άξιοι της ιεροσύνης πρέπει να θεωρηθούν ως λαϊκοί
"και δημοσία μεν, ούτω προσοιστέον αυτοίς, ως αντίκρυς ιδιώταις, αν και τω σεμνοτάτω σου θρόνω συνδοκή" MPG66,1432
Ενώ και πρωτύτερα σε καθημερινό λόγο ο Συνέσιος χρησιμοποιεί την λέξη ιδιώτης σε αντιπαραβολή με την λέξη ιερεύς,
"συχνοί παρ' ημίν και ιδιώται και ιερείς, πλαττόμενοι τινας ονείρους, ους αυτοί καλούσιν αποκαλύψεις" MPG66,1381.
Ενώ τον 15ο αιώνα ο Συμεών Θεσσαλονίκης στο περί κοιμητηρίων κεφάλαιο λέγει
"Και εν τοις μοναστηρίοις δε τα αποτεταγμένα κοιμητήρια ιδία μεν έχουσι τους τάφους των ιερωμένων μοναχών και υποκάτω θυσιαστηρίου· ιδία δε των ιδιωτών. Διό και ώδε χρεών τους μεν αρχιερείς εγγύτερον τιθέναι του θυσιαστηρίου· τους ιερείς δε μετ' αυτούς και λοιπούς κληρικούς· περί δε τας πύλας του ναού τους λαϊκούς· ο δη και εν ταις μοναίς ακριβέστερον έτι τηρείται· και τους μεν καθηγουμένους και ιερωμένους ψάλλουσι ένδον του ναού, τους ιδιώτας δε μοναχούς, ή και λαϊκούς, εν τω νάρθηκι" MPG155,677
Άρα μπορούμε να δούμε την συνέχεια και το ότι σήμερα έχουν επικρατήσει οι δύο απο τις τρεις λέξεις που διαχωρίζουν τον κληρικό από τον λαϊκό.
Έχει επικρατήσει η λέξη λαϊκός, η οποία ήταν πάντοτε και η συνηθέστερη για τον μη κληρικό, αλλά και ένα συνώνυμο του βιωτικός δηλαδή η λέξη κοσμικός.
Την ευλογία του ποτηρίου απο τον ειδικό ιερέα που είδαμε πριν να αναφέρει ο Χρυσόστομος, άν ευλογήσεις τη των βαρβάρων φωνή, και το αμήν που απαντά ο ιδιώτης στο "εις τους αιώνας των αιώνων" το βλέπουμε όταν ο Τερτυλλιανός λέει
Τι συμπεριφορά είναι αυτή να πηγαίνεις απο την Εκκλησία του Θεού στην εκκλησία του Διαβόλου; απο τον ουρανό πας στην βρώμα, πως με τα χέρια που σήκωσες προς τον Θεό χειροκροτείς τον μονομάχο; πως δίνεις σε αυτόν την ομολογία με το ίδιο στόμα που είπες πριν αμήν στα άγια ωστε να πείς εις αιώνας απ' αιώνων σε όλα που υπάρχουν, εκτός απο τον Θεό και τον Χριστό; Περί των Θεαμάτων κεφ.25
Ενώ ο Ειρηναίος δίδει την πληροφορία περι των Βαλεντινιανών ότι ερμηνεύουν το "εις τους αιώνας των αιώνων" της Ευχαριστίας ως ότι ομιλεί για τους δικούς τους αιώνες
"Και τον Παύλον φανερώτατα λέγουσι τούσδε Αιώνας ονομάζειν πολλάκις, έτι δε και την τάξιν αυτών τετηρηκέναι, ούτως ειπόντα, εις πάσας τας γενεάς των αιώνων του αιώνος. Αλλά και ημάς επί της ευχαριστίας λέγοντας εις τους αιώνας των αιώνων, εκείνους τους Αιώνας σημαίνειν, και όπου αν αιών ή αιώνες ονομάζονται, την αναφοράν εις εκείνους είναι θέλουσι" MPG7,468 κ.ε.
Έτσι όταν ο επίσκοπος Ειρηναίος παρατηρεί ότι εμείς λέμε εις τους αιώνας των αιώνων και ο Ιουστίνος περιγράφει την τέλεση της Ευχαριστίας και αναφέρει οὗ συντελέσαντος τὰς εὐχὰς καὶ τὴν εὐχαριστίαν - ὁ παρὼν λαὸς ἐπευφημεῖ λέγων· Ἀμήν, αυτό το αμήν του Ιουστίνου είναι πασιφανές ότι έρχεται σε απάντηση από τους λαϊκούς στο "εις τους αιώνας των αιώνων" του ειδικού ιερέως που τελεί την θυσία.
"ἔπειτα προσφέρεται τῷ προεστῶτι τῶν ἀδελφῶν ἄρτος, καὶ ποτήριον ὕδατος καὶ κράματος· καὶ οὗτος, λαβὼν, αἶνον καὶ δόξαν τῷ Πατρὶ τῶν ὅλων διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Πνεύματος τοῦ ἁγίου ἀναπέμπει· καὶ εὐχαριστίαν ὑπὲρ τοῦ κατηξιῶσθαι τούτων παρ' αὐτοῦ ἐπὶ πολὺ ποιεῖται· οὗ συντελέσαντος τὰς εὐχὰς καὶ τὴν εὐχαριστίαν, πᾶς ὁ παρὼν λαὸς ἐπευφημεῖ λέγων· Ἀμήν. Τὸ δὲ ἀμὴν τῇ Ἑβραΐδι φωνῇ τὸ γένοιτο σημαίνει."
Ο λαϊκός λέγει αμήν και όταν λαμβάνει την Θεία Ευχαριστία απο τον ειδικό ιερέα που την τέλεσε και αυτό το βλέπουμε όταν ο Διονύσιος επίσκοπος Αλεξανδρείας, μαρτύρησε το 265μΧ, λέγει για κάποιον λαϊκό,
"ἐξομολογούμενος μὲν καὶ ἐξομνύμενος τὸ βάπτισμα, ὃ παρὰ τοῖς αἱρετικοῖς βεβάπτιστο....εὐχαριστίας γὰρ ἐπακούσαντα καὶ συνεπιφθεγξάμενον τὸ ἀμὴν καὶ τραπέζῃ παραστάντα καὶ χεῖρας εἰς ὑποδοχὴν τῆς ἁγίας τροφῆς προτείναντα καὶ ταύτην καταδεξάμενον καὶ τοῦ σώματος καὶ τοῦ αἵματος τοῦ κυρίου ἡμῶν μετασχόντα ἱκανῷ χρόνῳ, οὐκ ἂν ἐξ ὑπαρχῆς ἀνασκευάζειν ἔτι τολμήσαιμι·"
Ενώ ο πάπας Κορνήλιος λέγει σε επιστολή του οτι ο Νοβατιανός το μετέτρεπε σε όρκο για να αναγκάσει τον δεχόμενο να ορκιστεί πίστη σε αυτόν, "όρκος στο μείζον" για απόλυτη δέσμευση, το οποίο μείζον δεν είναι ούτε ο ουρανός, ούτε η τράπεζα, αλλά το σώμα και αίμα Χριστού (Νοβατιανός Θεία Ευχαριστία 5)
"ότι καὶ ἀντὶ τοῦ εἰπεῖν λαμβάνοντα τὸν ἄρτον ἐκεῖνον τὸ ἀμήν, "οὐκ ἐπανήξω πρὸς Κορνήλιον" λέγει" MPG20,628.
Και οι Αποστολικές Διαταγές αναφέρουν το αμήν στην μετάδοση της Θείας Ευχαριστίας όταν λένε
"και ο μεν επίσκοπος διδότω την προσφοραν λέγων· Σώμα Χριστού, και ο δεχόμενος λεγέτω· Αμήν."
ενώ αναφέρουν και το αμήν στο εις τους αιώνας των αιώνων
"Ὅτι σοὶ δι᾿ αὐτοῦ πᾶσα ἡ δόξα, σέβας καὶ εὐχαριστία· καὶ διὰ σὲ καὶ μετά σε αὐτῷ τιμὴ καὶ προσκύνησις ἐν ἁγίῳ πνεύματι, καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς ἀνελλειπεῖς καὶ ἀτελευτήτους αἰῶνας τῶν αἰώνων. Καὶ πᾶς ὁ λαὸς λεγέτω· Ἀμήν."
Οι προφορικές διδασκαλίες και παραδόσεις μεταδίδονται από την μια γενεά στην άλλη και ανάμεσα στους πρώτους Χριστιανούς υπήρξαν πρόσωπα με μόρφωση, με συγγραφικό ταλέντο και έγραψαν επιστολές, απολογίες, συγγράμματα και μέσα σε αυτά κατεγράφησαν πλείστα όσα από την προφορική παράδοση των Αποστόλων.
Εκτός
και εάν οι αιρετικοί θέλουν να μας παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των
πρώτων αιώνων σαν κούτσουρα, σαν πέτρες αναίσθητες, σαν άτομα που δεν
καταλάβαιναν τι πήραν από την προηγούμενη γενεά.
Δεν έγραψαν κάποια επιστολή για ζητήματα Εκκλησιαστικά;
Δεν συνέταξαν κάποια απολογία προς τους ειδωλολάτρες κατήγορους και συκοφάντες;
Δεν έγραψαν κάποιο ερμηνευτικό έργο στα κείμενα της Αγίας Γραφής;
Έτσι θέλουν να μας τους παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων οι αιρετικοί.
Δεν έγραψαν κάποια επιστολή για ζητήματα Εκκλησιαστικά;
Δεν συνέταξαν κάποια απολογία προς τους ειδωλολάτρες κατήγορους και συκοφάντες;
Δεν έγραψαν κάποιο ερμηνευτικό έργο στα κείμενα της Αγίας Γραφής;
Έτσι θέλουν να μας τους παρουσιάσουν τους Χριστιανούς των πρώτων αιώνων οι αιρετικοί.
Εδώ εάν αναρωτιέσαι είναι θαμμένοι μαζί, ένα ολόκληρο πλήθος από Αγιασμένους.
Αυτά τα τιμημένα μνήματα έχουν μέσα τους τα σώματα Αγίων.
Τις αγαθές ψυχές τους ο Παράδεισος πήρε για τον εαυτό του.
Εδώ είναι θαμμένη η συντροφιά του Σίξτου (Ξυστός Β' 257-258),
ο οποίος αφαίρεσε τα τρόπαια του εχθρού.
ο οποίος αφαίρεσε τα τρόπαια του εχθρού.
Εδώ αριθμός από τους ιεράρχες οι οποίοι φρουρούσαν τα θυσιαστήρια του ΧΡΙ-στου.
Εδώ είναι θαμμένος ο ιερέας που έζησε κατά την διάρκεια της μεγάλης ειρήνης.
Εδώ οι Άγιοι εξομολογητές που μας έστειλε η Ελλάδα.
Εδώ νέοι μα και παιδιά, γέροι και οι εγγονοί τους οι οποίοι
προτίμησαν να διαφυλλάξουν την αγνότητα τους
Εδώ εγω ο Δάμασος (315-384), το παραδέχομαι, θα ήθελα να θάψω το σώμα μου
αλλά φοβάμαι μην ταράξω τις ιερές στάχτες των αγίων.
Εδώ νέοι μα και παιδιά, γέροι και οι εγγονοί τους οι οποίοι
προτίμησαν να διαφυλλάξουν την αγνότητα τους
Εδώ εγω ο Δάμασος (315-384), το παραδέχομαι, θα ήθελα να θάψω το σώμα μου
αλλά φοβάμαι μην ταράξω τις ιερές στάχτες των αγίων.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου