Δημιουργία του ανθρώπου

Δημιουργία του ανθρώπου 
Αγία Τριάδα

Αγαπητοί ακροατές χαίρεται, η σημερινή μας εκπομπή τιτλοφορείται "ερμηνευτικά διαμάντια".
Σήμερα θα παρουσιάσουμε ορισμένα χωρία της Αγίας Γραφής τα οποία ερμηνεύονται πολύ ωραία από τον σοφό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Μέγα Φώτιο. Οι ερμηνείες του σώζονται στο μεγάλο και περισπούδαστο έργο του που τιτλοφορείται Αμφιλόχια. Ξεφυλλίζοντας αυτό το σύγγραμα δεν θαυμάζουμε μόνο την ερμηνευτική σοφία του Φωτίου αλλά και έναν υπέροχο και εξαίσιο Ελληνικό λόγο. 
5) Η 252η απάντηση αφορά το χωρίο Γένεση 1,26 ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾿ ὁμοίωσιν. Σύμφωνα με τον ιερό Φώτιο ο Θεός δεν απευθύνει αυτά τα λόγια σε αγγέλους, μια τέτοια άποψη αποτελεί παραλήρημα των αιρετικών, αλλά ούτε προς τους δαίμονες, τέτοια άποψη είναι ασεβέστατη. Και οι δύο απόψεις δεν έχουν λογική βάση διότι η φράση κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν τις αποκλείει, οι άγγελοι και οι δαίμονες δεν είναι ομοούσιοι προς τον Θεό και κατά συνέπεια δεν φέρουν την ίδια εικόνα, ων γαρ ουσία ασυγκρίτω λόγω διενήνοχε.
Των αγγέλων και των δαιμόνων η ουσία διαφέρει από την ουσία του Θεού ασυγκρίτω λόγω καμία σύγκριση μεταξύ τους και κατά συνέπεια δεν γίνεται με καμία δύναμη να πιστέψουμε ότι έχουν την ίδια εικόνα με τον Θεό. Ομοούσιος προς τον Θεό Πατέρα είναι ο Υιός, επίσης και το Άγιο Πνεύμα, τα τρία αυτά πρόσωπα έχουν την ίδια εικόνα. 
Γράφει ο Μέγας Φώτιος εδώ η λέξη ποιήσωμεν μάλιστα για τον λόγο ότι ακολουθεί η έκφρασή κατ᾿ εἰκόνα δεν μπορεί να εννοεί άλλο πρόσωπο παρά τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, έτσι το ποιήσωμεν βεβαιώνει και εγγυάται σαν αληθινές τις μεγάλες αρχές και εξουσίες οι οποίες συνηθίζουν να λέγουν, δίνουμε εντολή, γράφουμε διατάγματα, προστάζουμε. Σπουδαία είναι όσα σημειώνει ο σοφός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως για τα ενικώς προφερόμενα στην Αγία Γραφή καθώς και για τα πληθυντικώς προφερόμενα. Δηλαδή για το ότι άλλοτε ο Θεός ομιλεί στον ενικό αριθμό όπως λόγου χάριν μεταμελήθηκα που έπλασα τον άνθρωπο, Γένεσις 6,6 και άλλοτε στον πληθυντικό όπως εδώ, ποιήσωμεν ἄνθρωπον, να φτιάξουμε άνθρωπο, καίτοι τα πλείστα ενικώς η θεία Γραφή προφέρει λέγοντα τον των όλων Θεόν· Καιρός γαρ παντός ήκει εναντίων εμού· και Ενεθυμήθην ότι εποίησα τον άνθρωπον· και Απαλείψω τον άνθρωπον· και Ουκ έσονται θεοί έτεροι πλην εμού· και μυρία· ολιγάκις πλυθυντικώς σχηματίζει των της Τριάδος προσώπων εμφαίνων τον αριθμόν. Ώσπερ το, "δεύτε και καταβάντες συγχέωμεν τας γλώσσας· και περί ου νυν ο λογος·.
Τις περισσότερες φορές μας λέγει ο ιερός Φώτιος, μέσα στην Αγία Γραφή ο Θεός μιλώντας για τον εαυτό του χρησιμοποιεί ενικό αριθμό, αυτό γίνεται τις πλείστες φορές, ολιγάκις δε πληθυντικός σχηματίζει των της Τριάδος προσώπων εμφαίνων τον αριθμόν. Τις λίγες φορές που ομιλεί σε πληθυντικό το κάνει για να φανερώσει τον αριθμό τον προσώπων της Αγίας Τριάδος. Μάλιστα, τονίζει ο ιερός Φώτιος, ότι ο πληθυντικός χρησιμοποιείται όταν αναφέρεται η Γραφή σε κάποια πολύ σημαντικά θέματα, φυσικά ένα ιδιαίτερα σημαντικό και σπουδαίο ζήτημα ήταν η πλάση του ανθρώπου, η διάπλασις του λογικού ζώου.
Επειδή στο μέλλον θα ερχόταν η πτώση του ανθρώπου στην αμαρτία και στην φθορά και επειδή ο ανακαινισμός του θα γινόταν με το Άγιο Βάπτισμα και επειδή το Άγιο Βάπτισμα θα γινόταν με την επίκληση της Αγίας Τριάδος έπρεπε στην πλάση του ανθρώπου να υπάρχει κάτι αντίστοιχο με εκείνο που θα παίζει ρόλο στην ανάπλαση του και αυτό έχει την εξής έννοια, να γίνει αντιληπτό από τον άνθρωπο ότι ο ίδιος ο Θεός που τον έπλασε, δηλαδή η Αγία Τριάδα, ο ίδιος και τον έσωσε με το βάπτισμα. Στο κείμενο η διατύπωση έχει ως εξής ίνα τα της θεολογίας ο πλαττόμενος άνθρωπος λάβη αινίγματα, και ο του παναγίου βαπτίσματος αξιούμενος γινώσκει σαφώς ότι ο πλάσας και διάσωσε, και ο σώσας αυτός και διέπλασε. Με το πανάγιο βάπτισμα γίνεται η διάσωση του πεπτωκότως ανθρώπου, γίνονται τρεις καταδύσεις και αναδύσεις στο όνομα των τριών προσώπων της θεότητας, γίνεται φανερό ότι ο Θεός που σώζει είναι η Αγία Τριάδα.
Στην διάπλαση του Αδάμ ο Θεός δεν χρησιμοποιεί τον ενικό αλλά τον πληθυντικό, γιατί; 
Για να δηλώσει ότι τον άνθρωπο τον δημιούργησε η Αγία Τριάδα. Ο Τριαδικός Θεός επιτέλεσε και την πλάση και την σωτηρία του απολωλότος πλάσματος και οι Χριστιανοί καταλαβαίνουν ότι εκείνος που δημιούργησε τον άνθρωπο εκείνος και τον έσωσε όταν έπεσε χαμηλά. Καταλαβαίνουν ότι εκείνος που τον έσωσε από την πτώση του είναι εκείνος που κάποτε τον δημιούργησε, λέγοντας εκείνος εννοούμε τον Τριαδικό Θεό. Κατά τον ιερό Φώτιο στο χωρίο Γένεση 1,26 δηλώνεται και η μια φύση της Θεότητας και τα τρία πρόσωπα. Με τις λέξεις εἶπεν ὁ Θεός φανερώνεται η κοινή φύσις, η μια ουσία, με την λέξη ποιήσωμεν δηλώνεται ο αριθμός των προσώπων. Στην συνέχεια αναφέρεται η λέξη εἰκόνα που είναι σε ενικό αριθμό και δείχνει την ταυτότητα της φύσεως, ότι και τα τρία πρόσωπα έχουν την ίδια και την αυτή φύση, κατόπιν προστίθεται το ἡμετέραν, που σημαίνει η δική μας, αυτό δηλώνει τον αριθμό των προσώπων. Πάνω σε αυτό το χωρίο ο Άγιος Πατριάρχης αναφέρει και άλλα σπουδαία, μας τονίζει ότι στην δημιουργία του ανθρώπου ο Θεός δίνει μεγάλη προσοχή, ότι η πλάση του πρώτου ανθρώπου περιβάλλεται με ιδιαίτερη τιμή από τον Θεό. Στο μέλλον, γράφει ο ιερός Φώτιος, ο Μονογενής Υιός του Θεού θα γίνονταν άνθρωπος, θα ελάμβανε ανθρώπινη φύση από την πάναγνη Παρθένο και για αυτόν τον λόγο του γένους την κρηπίδα τιμής μεγίστης ηξίωσε, κρηπίδα σημαίνει βάση. Στο οικοδόμημα του ανθρωπίνου γένους βάση είναι ο Αδάμ, με πολύ τιμή περιβλήθηκε η δημιουργία του Αδάμ, καταρχήν πριν από την δημιουργία του έγινε συμβούλιο των τριών προσώπων της Θεότητας και ελήφθη η απόφαση της δημιουργίας του, βουλήν την δημιουργίας προέταξεν, η βουλή, η σύσκεψη, η απόφαση, δηλώνουν λογική διεργασία. Αυτό κατά τον Μέγα Φώτιο προδήλωνε ότι το πλάσμα που έμελλε να δημιουργηθεί θα είναι προικισμένο με λογική, ίνα του δημιουργουμένου το λογικόν προσημάνη, επίσης δηλώθηκαν κατά κάποιο τρόπο τα πρόσωπα της Θεότητας, έτσι προσφέρονται στον δημιουργούμενο άνθρωπο νύξεις για τα μυστήρια της Θεολογίας, όχι βέβαια πολύ καθαρά αλλά αινιγματωδώς, ίνα τα της θεολογίας λάβει αινίγματα.
Εμείς θα σημειώσουμε ότι στον χώρο της Παλαιάς Διαθήκης υπάρχει προσοχή για να μην παρασυρθεί ο άνθρωπος στην ειδωλολατρία, να μην νομίσει ότι υπάρχουν τρεις Θεοί, για αυτό η παρουσίαση του Τριαδικού Θεού γίνεται κατά τρόπο αινιγματικό, έτσι ο ιερός Φώτιος κάνει λόγο για αινίγματα θεολογίας. Στην συνέχεια προς το τέλος της απαντήσεως ο Άγιος πατήρ σημειώνει ότι εν σχέση με τα άλλα δημιουργήματα ο Θεός έδειξε περισσότερο ενδιαφέρον στην πλάση του ανθρώπου, έδειξε περισσότερη φροντίδα και αγάπη. Δεν περιορίστηκε σε μια διαταγή αλλά ενέργησε πολύ ιδιαίτερα και προσωπικά και οίον αυτουργός την διαπλάσεως γενόμενος, έδειξε την πλείονα περί τόδε το πλάσμα φιλοστοργίαν. Ομολογουμένως αυτή η 252η απάντηση του ιερού Φωτίου είναι περισπούδαστη, είναι και πολύ ενδιαφέρουσα για την αντιμετώπιση των αιρετικών και μάλιστα των αιρετικών που κυκλοφορούν σήμερα και αρνούνται το δόγμα της Αγίας Τριάδος.
Καθώς η εκπομπή μας φτάνει στο τέλος της αξίζει να υπογραμμίσουμε ένα μεγάλο προνόμιο που έχουμε εμείς οι Ορθόδοξοι. Στην ανεύρεση της ορθής ερμηνείας της Αγίας Γραφής πατούμε σε σταθερό έδαφος δηλαδή λαμβάνουμε υπόψιν μας τις ερμηνείες που δόθηκαν σε κάποια συγκεκριμένη Αγιογραφική περικοπή από τους σοφούς και Αγίους πατέρες της Εκκλησίας. Όταν συμπίπτουν οι ερμηνείες τους όταν έχουμε την λεγομένη συμφωνία των πατέρων consensus patrum αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει στους αιρετικούς εκεί ο κάθε αιρεσιάρχης δίνει την δική του ερμηνεία, οι πλανεμένοι οπαδοί του που τον θεωρούν ως προφήτη και ως θεόπνευστο και ως κανάλι του Θεού δέχονται ασυζητητί αυτήν την ερμηνεία και έτσι τυφλός τυφλόν οδηγεί.

Posted in Δημιουργία του ανθρώπου