Πλούτος και φτώχεια

 

Μεγάλη ἔσται ἡ δόξα τοῦ οἴκου τούτου ἡ ἐσχάτη ὑπέρ τήν πρώτην

λέγει Κύριος παντοκράτωρ·Αγ. 2,9

 

Πλούτος και φτώχεια

Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να νομίζεται ότι ο Χριστιανισμός θεωρεί την ιδιοκτησία κάτι το κακό και τον πλούτο κατακριτέο. Οι πλούσιοι δύσκολα μπαίνουν στην Βασιλεία του Θεού είπε ο Χριστός αλλά όπως είναι γνωστό αρκετά πιστά και αγιασμένα Βιβλικά πρόσωπα ήταν πολύ πλούσια. Σε άλλο σημείο βλέπουμε τον Χριστό να λέει άφρονα πλούσιε αυτήν την νύχτα οι δαίμονες απαιτούν την ψυχή σου. 

Στην αντίθετη πλευρά η απόλυτη φτώχεια του ασώτου ο οποίος δεν είχε τι να φάει δεν τον ωφελεί ψυχικά σε τίποτα. Ούτε ο πλούτος απέκλεισε από τον παράδεισο τον Αβραάμ ούτε ο πλούτος εισήγαγε στην κόλαση τον πλούσιο της παραβολής του Λαζάρου.  

Οπότε είναι φανερό ότι εφόσον η φτώχεια και ο πλούτος δεν μπορούν αφ' εαυτών να σώσουν ή να κολάσουν στον Παράδεισο δεν θα πάνε μόνο φτωχοί ούτε στην κόλαση μόνο πλούσιοι. Ο πλούτος δεν έχει κάποια αυτόματη επίδραση στο άτομο και το όλο θέμα έγκειται στον τρόπο τον οποίο αποκτήθηκε ή χρησιμοποιείται. Όταν ο Χριστός παρουσιάζει τον αμαρτωλό πλούσιο και τον φτωχό Λάζαρο δεν ομιλεί κατά του πλούτου αλλά κατά του σκεπτικού του πλουσίου ο οποίος ενώ του είχαν παρασχεθεί πολλά υλικά αγαθά όχι τον Θεό δεν ευχαριστούσε για αυτά αλλά αγνοούσε ακόμη και έναν άρρωστο που βρισκόταν ακριβώς δίπλα του. Τα υλικά δεν έχουν αφ' εαυτών κάποια επιδραστική δύναμη στην ψυχή του ανθρώπου ειδάλλως θα έπρεπε ο πλούτος να έχει φθείρει τους πάμπλουτους Ιώβ ή Αβραάμ. Όταν ο Χριστός λέει "ο πλούσιος δύσκολα μπαίνει στην Βασιλεία" αυτό δεν ερμηνεύεται ότι εννοεί κάθε πλούσιος είναι εξόχως δύσκολο να εισέλθει στην Βασιλεία αλλά εδώ γίνεται λόγος ειδικώς και πλούσιος νοείται αυτός που μεταχειρίζεται τα υλικά ως ένα μέσο προς αμαρτία. Οι πλούσιοι που δεν μεταχειρίζονται τον πλούτο τους για την απόκτηση θησαυρών στον ουρανό, όσοι δεν μεταχειρίζονται τον πλούτο τους για την υποστήριξη του συνανθρώπου, είναι οι πλούσιοι που εννοεί ο Χριστός. Είναι φανερό ότι όταν η Βίβλος ομιλεί εναντίων του πλούτου ή αρνητικά για πλούσιους δεν ομιλεί γενικώς αλλά ειδικώς. Ομιλεί κατά πλούτου που αποκτήθηκε κακώς ή εναντίων πλούσιου που χρησιμοποιεί τον πλούτο για αμαρτωλούς σκοπούς και προς πολυτελή βιοτή. Ο άνθρωπος που έγινε πλούσιος επειδή κλέβει τον συνάνθρωπο, επειδή κλέβει το ταμείο της εταιρείας, αυτός που πλουτίζει πατώντας επί πτωμάτων, αυτός που εξαπατά, που αισχροκερδεί, που νοθεύει το προϊόν, αυτός που πολιτεύεται για το ατομικό του συμφέρον και όχι για το συμφέρον του συνανθρώπου του και της  πατρίδος είναι κατακριτέος πλούσιος. Βεβαίως με τον πλούτο ο άνθρωπος μπορεί να ζει πολυτελώς και να ασωτεύει, αλλά τι μπορεί να τον ωφελήσει ο κόσμος όλος εφόσον ζημιώνει την ψυχή η οποία είναι ανεκτίμητη; Αντί να γίνει κάποιος πλούσιος λαμβάνοντας τα τριάντα αργύρια, τουτέστιν να προδώσει την αρετή, είναι καλύτερο να μείνει φτωχός. 

Ο πλούτος γίνεται κακός και βλαβερός στην ψυχή όταν ο άνθρωπος τον χρησιμοποιεί κακώς, οπότε είναι φανερό ότι γίνεται ωφέλιμος όταν αποκτιέται με αγνά μέσα και χρησιμοποιείται για ευγενείς σκοπούς. Δηλαδή είναι φανερό ότι η πλήρης πώληση ή η δωρεά της περιουσίας δεν είναι η μόνη συνιστώμενη από τον Χριστό οδός. 

Μπορεί κάποιος και διατηρώντας τις επιχειρήσεις ή την περιουσία του να φανεί ωφέλιμος στους συνανθρώπους του. Μπορεί να χρησιμοποιεί Χριστιανικώς τον πλούτο που παράγει, μπορεί με τα κέρδη του να βοηθάει συνεχώς τον αδελφό, μπορεί στις επιχειρήσεις του να προσλαμβάνει αδύναμους και συνανθρώπους που έχουν ανάγκη. Οπότε η πρόταση του Χριστού στον πλούσιο νέο πρέπει να ερμηνεύεται έχοντας στον νου την συγκεκριμένη περίσταση διότι η τελεία πτωχεία δεν είναι κατάλληλη για όλους. Επί παραδείγματι ο μοναχός δεν έχει ανάγκη περιουσίας αντιθέτως με όσους έχουν οικογενειακές υποχρεώσεις. Είναι γνωστό τοις πάσι ότι Χριστός ευλογεί και τον γάμο όχι μόνο την μοναχική ζωή. Οπότε όπως δεν πράττει σωστά ο άνθρωπος που προτιμάει τον πλούτο από τον Θεό, όμοια δεν πράττει σωστά όποιος παραμελεί την οικογένειά του προτιμώντας την αμαρτία από τον Χριστό που ευλογεί τον γάμο και αντί να τιμήσει το ευλογημένο προτιμάει να είναι έρμαιο παθών και να ασωτεύει. Γίνεται φανερό ότι έχουμε κατά Θεόν πλουτισμό και χρήση πλούτου και κατά κόσμον πλουτισμό και χρήση πλούτου. Οπότε στην αντίθετη πλευρά αυτών έχουμε την κατά Θεόν και κατά κόσμον πενία.  

Πολλοί είναι οι μακάριοι οι οποίοι αφιέρωσαν όλη την περιουσία τους στην εκκλησία ή πολλοί είναι αυτοί που πτώχευσαν αφιερώνοντας όλο το βιός τους στον αγώνα για την ελευθερία της πατρίδος. Πολλοί είναι όσοι δώρισαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους χρήματα ώστε να χτιστεί κάποιο ίδρυμα ή νοσοκομείο, σε αυτά τα ιδρύματα σπούδασαν χιλιάδες νέοι και περιθάλπηκαν χιλιάδες ασθενείς. Πολλοί ήταν και είναι όσοι αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους υπέρ των πτωχών και οι ίδιοι ζουν λιτά. 

Αυτή η φτώχεια είναι μια θεάρεστη τελεία πτωχεία. Αυτή η πτωχεία γέμει πλούτου, είναι ένδειξη πνεύματος αγάπης φιλανθρωπίας και θυσίας προς τον αδελφό. 

Στην αντίθετη πλευρά της θεάρεστης πτωχείας υπάρχει η κατά κόσμον φτώχεια ή αλλιώς η φτώχεια που δεν είναι θεάρεστη. Εάν κάποιος είναι φτωχός διότι είναι ράθυμος, εάν κάποιος πριν ήταν πλούσιος αλλά από ασωτείες και πάθη σπατάλησε την περιουσία και κατέληξε φτωχός, εάν κάποιος πτώχευσε την επιχείρησή του διότι δεν ήταν καλός οικονόμος και όλα τα όμοια είναι ευκόλως εννοούμενο ότι αυτή η φτώχεια στερείται Χριστιανικού πνεύματος φιλανθρωπίας και αγάπης. Η φτώχεια στην οποία έχει περιέλθει το άτομο αυτό δεν συνιστά ούτε αρετή ούτε είναι θεάρεστη. Αν ήταν τότε ο Χριστιανισμός θα προέτρεπε προς την τεμπελιά, θα παρακινούσε προς την ανευθυνότητα και την απροσεξία, θα δίδασκε την ασωτεία και την ανοησία. Θα ήταν υπέρμαχος όλων των όμοιων ασχήμων τα οποία ήταν τα αίτια του συγκεκριμένου είδους φτώχειας.

Η Βίβλος μας διδάσκει ότι η κατοχή πλούτου ή η φτώχεια δεν είναι από μόνα τους αρετή ή αμαρτία, δεν είναι καλά ή κακά αλλά καταλήγουν καλά ή κακά. Είναι το άτομο το οποίο μετατρέπει τον πλούτο ή την φτώχεια σε καλό ή κακό, σε σύμφωνη ή όχι βιοτή με τον Χριστιανισμό. Πτωχεία και πλούτος δεν έχουν αφ' εαυτών δύναμη οπότε έτσι επιδεικνύουν και τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ανθρώπου. Ο φιλάργυρος, αυτός που πατάει επί πτωμάτων ώστε να πλουτίσει, αυτός που αισχροκερδεί και όλα τα όμοια δηλώνει ο ίδιος ότι εσωτερικά είναι αφιλάνθρωπος άσπλαχνος και άνομος. Στην αντίθετη πλευρά η άρνηση του υπερκέρδους και η ελεημοσύνη από τον πλούτο καταδεικνύει ότι στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου υπάρχει η αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο.

 

Σήμερα εορτάζουν οι: Προφήτης Αγγαίος. Αγία Θεοφανώ η θαυματουργή, σύζυγος του βασιλιά Λέοντα του σοφού. Άγιος Μόδεστος Αρχιεπίσκοπος Ιεροσολύμων. Άγιος Μαρίνος. Άγιοι Πρόβος και Ιλάριος. Άγιος Μέμνων αρχιεπίσκοπος Εφέσου. Άγιος Νικόλαος Β' Χρυσοβέργης. Ανάμνηση εγκαινίων ναού του Αγίου Χριστοφόρου κοντά στον Άγιο Πολύευκτο. Άγιος Συμεών αρχιεπίσκοπος Αντιοχείας. Αγία Δόμνα του Τόμσκ η δια Χριστόν σαλή.

Posted in Πλούτος και φτώχεια