02/02/2020 Υπαπαντή του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού. Αγίου Αγαθόδωρου, αγίου Ιορδάνη εκ Τραπεζούντας. Οσιομάρτυρα Γαβριήλ Κωσταντινουπόλεως. Αγίου Ευθυμίου εκ Γεωργίας.
Εξομολόγηση
Μένει ουλή στον αμαρτωλό;
Αγαπητοί ο αμαρτωλός είναι μελανιασμένος, είναι τραυματισμένος, είναι ημιθανής, αυτό αναλόγως σε ποιο βάθος αμαρτίας έχει έλθει. Με την άφεση που δίδει ο Χριστός ο άνθρωπος λαμβάνει την πλήρη υγεία.
ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω αὐτῇ συνούλωσιν καὶ ἴαμα καὶ φανερώσω αὐτοῖς εἰσακούειν καὶ ἰατρεύσω αὐτὴν καὶ ποιήσω αὐτοῖς εἰρήνην καὶ πίστιν. καὶ ἀποστρέψω τὴν ἀποικίαν Ἰούδα καὶ τὴν ἀποικίαν Ἰσραὴλ καὶ οἰκοδομήσω αὐτοὺς καθὼς τὸ πρότερον. καὶ καθαριῶ αὐτοὺς ἀπὸ πασῶν τῶν ἀδικιῶν αὐτῶν, ὧν ἡμάρτοσάν μοι, καὶ οὐ μὴ μνησθήσομαι ἁμαρτιῶν αὐτῶν, ὧν ἥμαρτόν μοι καὶ ἀπέστησαν ἀπ᾿ ἐμοῦ. Ιερ. 40,6-8
Αλλά να εγώ θα επιφέρω στην Ιερουσαλήμ θεραπεία και επούλωση, θα καθοδηγήσω και θα διδάξω αυτούς να με υπακούν. Θα την θεραπεύσω και θα την ιατρεύσω εξ ολοκλήρου. Θα συνάψω με αυτούς ειρήνη και θα τους εμπνεύσω αξιοπιστία προς εμένα και τους λόγους μου. Θα επαναφέρω ελευθέρους από την εξορία αιχμαλώτους της φυλής Ιούδα και τους αιχμαλώτους του ισραηλιτικού λαού, θα αποκαταστήσω αυτούς όπως και προηγουμένως. Θα απαλλάξω και θα καθαρίσω αυτούς από όλες τις αδικίες δια των οποίων είχαν αμαρτήσει ενώπιόν μου και δεν θα θυμηθώ πλέον τις αμαρτίες τις οποίες αυτοί διέπραξαν με την παρακοή και την απομάκρυνση τους από εμένα.
Η πνευματική ασθένεια ήταν η αιτία της φυσικής εξορίας, η πνευματική ίαση είναι η αιτίας της αποκαταστάσεως όπως πριν, καθὼς τὸ πρότερον. Η μετάνοια που το Άγιο Πνεύμα θα εμπνεύσει, ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω, και η τήρηση των εντολών που φέρνει η αληθινή μετάνοια, φανερώσω αὐτοῖς εἰσακούειν, θα έχει αποτέλεσμα την επούλωση και ιατρεία, θα θεραπεύσει εξολοκλήρου, οἰκοδομήσω αὐτοὺς καθὼς τὸ πρότερον. Οι πολίτες Ισραήλ θα αποκατασταθούν στην προηγούμενη κατάσταση, θα καθαριστούν από κάθε αδικία την οποία ενώπιον του Θεού διέπραξαν. Είναι φυσικά προτύπωση για το τι σήμερα λέει ο Θεός για τον πολίτη του Νέου Ισραήλ, αυτός θα μετανοήσει και θα αποκατασταθεί πλήρως, θα εισέλθει δε εις την χώρα του αφού έγινε υγιές μέλος. Μας λέει ο
Θεοδώρητος για τον στίχο: ιδού γαρ εγώ επάγω επ' αυτήν συνούλοσιν και ίαμα και ιατρεύσω αυτούς. Η συνούλωσις την τελείαν ίασιν δηλοί. Είτα διδάσκει όπως την επάνοδον ορώντα τα έθνη, υμνήσει της ελευθερίας τον χορηγόν· και οι μεν καλοκαγαθία συζώντες, θαυμάσουσιν· οι δε πονηρίαν ασπαζόμενοι πικρανθήσονται, ορώντες εν ευπραξία την πόλιν, και τας θείας εορτάς επιτελουμένας συνήθως.
Μας λέει ότι η λέξη συνούλωσις την τέλεια ίαση δηλώνει, βεβαίως στον Ιερεμία η λέξη συνούλωση δηλώνει την μετάνοια από το άκουσμα της φωνής του Αγίου Πνεύματος εντός του ανθρώπου, αλλά είναι αληθές αυτό που λέει ο Θεοδώρητος διότι η λέξη δεν χρησιμοποιείται μόνο για να δείξει την ουλή που μένει μετά από κάποιο τραύμα αλλά και για να δείξει την πλήρη ίαση χωρίς να παραμένει κάποιο σημάδι.
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι δύω Μάρτυρες, οἱ ἐν Φρυγίᾳ, τυπτόμενοι τελειοῦνται.
Βάκλοις ἀθληταὶ τραυματισθέντες δύω, Στεφθέντες εὗρον τὴν συνούλωσιν τάχει.
Οι δυο αθλητές της πίστεως θανατώθηκαν αφού χτυπήθηκαν πάρα πολύ άγρια με ρόπαλα όμως με τον στέφανο του μαρτυρίου βρήκαν την ίαση άμεσα.
Οι δυο αυτοί άγιοι εόρταζαν πριν κάποιες ημέρες.
Εδώ η συνούλωση δεν σημαίνει μια ίαση ατελή, μια ίαση που άφησε σημάδια, αλλά πλήρη ίαση και κάτι παραπάνω, σημαίνει εισαγωγή στον Παράδεισο. Όπως ειπώθηκε όμως, η συνούλωση στον Ιερεμία πρέπει να εννοηθεί ότι είναι η μετάνοια, ο αμαρτωλός αφήνει την αμαρτία και γιατρεύεται, ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω αὐτῇ συνούλωσιν καὶ ἴαμα καὶ φανερώσω αὐτοῖς εἰσακούειν, η ειλικρινής μετάνοια οδηγεί στα σωτήρια μυστήρια, εκεί γίνεται η ιατρεία, καὶ ἰατρεύσω αὐτὴν καὶ ποιήσω αὐτοῖς εἰρήνην καὶ πίστιν, και ο άνθρωπος οικοδομείται καθώς το πρότερον καὶ οἰκοδομήσω αὐτοὺς καθὼς τὸ πρότερον.
Σχολιάζει για τον στίχο ο όσιος Νείλος ο Ασκητής: φησίν Ιερεμίας ο προφήτης εκ προσώπου του Θεού προς την ταίς αμαρτίαις τραυματωθείσαν και λεπρωθείσαν ψυχήν. "ιδού εγώ ανάγω συνούλωσιν αυτή, και ίαμα, και ιατρεύσω αυτήν, και φανερώσω αυτοίς ειρήνην, και πίστιν, και ου μη μνησθώ των αμαρτιών, ων ημαρτόν μοι". Το ιδού νυν ανάγω συνούλωσιν, χρήσιμον εστι παραληφθήναι εις την λέπραν εν τω Λευϊτικώ γεγραμμένην. Οις δε ο Θεός την συνούλωσιν ανάγει, και ους ιατρεύει, τούτοις και την ειρήνην της διανοίας, και την πίστην την αδίστακτον και στερεμνίαν φανεροί. Οι τοίνυν συνουλωθέντες, δήλον ότι το τέλεον καθαρθέντες την ψυχήν, το χάρισμα της απαθείας κομίζονται. MPG 79,128.
Το ανωτέρω χωρίο λέει ο Θεός στην από τις αμαρτίες τραυματισμένη και λεπρωμένη ψυχή.
Σε αυτούς που ο Θεός στην συνούλωση οδηγεί και ιατρεύει δίνει την ειρήνη της διάνοιας και την στέρεα πίστη. Το τέλεον καθαρθέντες την ψυχήν.
Την διδαχή ότι δεν υπάρχει ουλή αφού έχει επέλθει η θεραπεία από τον Κύριο παρατηρούμε να μας μεταφέρει και ο ποιητής του στιχηρού που ψάλλεται την Ε' εβδομάδα των νηστειών. Υπάρχει και η ανθρώπινη προσπάθεια στην υμνογραφία, εδώ είναι το άνωθεν χάρισμα.
Και μόνο αυτός ο θεόπνευστος ύμνος, του οποίου θα δούμε την ερμηνεία του, θα ήταν αρκετός ώστε να βεβαιώσει πέραν πάσης αμφιβολίας για το ορθόν του ανωτέρω συμπεράσματος, θα μας το υποδείξει εξάλλου ξεκάθαρα μέσα στον λόγο του Θεού, την Αγία Γραφή.
Ὡς ἐξ Ἱερουσαλήμ, σοῦ τῶν θείων ἐντολῶν ἐξερχόμενος, καὶ πρὸς τὰ πάθη τῆς Ἱεριχὼ καταντήσας, τῇ δόξῃ τῆς ἀτιμίας, τῶν βιωτικῶν μελημάτων κατασυρείς, λῃσταῖς περιέπεσον τῶν λογισμῶν, τῆς υἱοθεσίας τῇ χάριτι, τὸν χιτῶνα ὑπ' αὐτῶν ἐκδυθείς, καὶ ταῖς πληγαῖς, ὡς ἄπνους κατάκειμαι. Ἱερεὺς δὲ παρών, καὶ τὸ πτῶμα κατιδών, οὐ προσέσχε. Λευΐτης, καὶ αὐτὸς βδελυξάμενος, ἀντιπαρῆλθέ μοι. Σὺ δὲ Κύριε, ὁ ἐκ Παρθένου ἀφράστως σαρκωθείς, τῇ ἐκχύσει τοῦ σωτηρίου, καὶ ἑκουσίως ἐκ πλευρᾶς σου, ἐκχυθέντος Αἵματος καὶ ὕδατος, ὡς ἔλαιον ἐπιστάξας Χριστὲ ὁ Θεός, τὰς οὐλὰς τῶν τραυμάτων μου, τῇ μοτώσει περίσφιγξον, καὶ πρὸς οὐράνιον συγκαταρίθμησον χῶρον, ὡς εὔσπλαγχνος.
Το τροπάριο έχει την ρίζα του στην παραβολή του καλού Σαμαρείτη, στην παραβολή του άσωτου υιού, αλλά και στον προφήτη Ωσηέ. Είναι βεβαίως φανερή η διατύπωση που υπάρχει στον Σαμαρείτη, ο δε χιτώνας ο οποίος έχει απεκδυθεί λόγω των βιωτικών μελημάτων των παθών και των λογισμών είναι εισηγμένος από άλλη παραβολή, αυτήν του άσωτου υιού, τῆς υἱοθεσίας τῇ χάριτι, τὸν χιτῶνα ὑπ' αὐτῶν ἐκδυθείς. Η φρασεολογία για τον χιτώνα που βγήκε, ἐκδυθείς, έχει μεν το αποτέλεσμα που δίδει το βάπτισμα, αυτό μας δίδει την υιοθεσία, τῆς υἱοθεσίας τῇ χάριτι, αλλά είναι παρμένη από τον άσωτο υιό διότι ο χιτώνας του βαπτίσματος δεν γίνεται ποτέ να απεκδυθεί, για αυτό τον λόγο αναφέρεται από όλους τους Χριστιανούς συγγραφείς ως αμίαντος ή στην αντίθετη πλευρά ως κηλιδωμένος, εδώ θα έλεγε τον χιτώνα υπ' αυτών ρερυπωμένον ή σπιλωθέντα. Ο άσωτος υιός απεκδύεται τον χιτώνα, φεύγει μακριά από τον Πατέρα, σπαταλάει στα βιωτικά, στην ύλη, την περιουσία, καταντάει από την δόξα στην ατιμία, ληστεύει τον εαυτό του. Το ίδιο κάνει και ο ομιλών στον ύμνο, αυτοληστεύεται, δεν είναι απλά κάποιος περαστικός που πήγαινε για δουλειές και έπεσε θύμα ληστών όπως ο τραυματίας της παραβολής, ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἱεριχώ. Το άτομο του τροπαρίου εξέρχεται από την πατρική οικία και φεύγει μακριά μόνος του όπως ο άσωτος υιός, ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν, καὶ ἐκεῖ διεσκόρπισε τὴν οὐσίαν αὐτοῦ ζῶν ἀσώτως -- τῶν θείων ἐντολῶν ἐξερχόμενος, καὶ πρὸς τὰ πάθη τῆς Ἱεριχὼ καταντήσας, τῇ δόξῃ τῆς ἀτιμίας.
Όσο αφορά την παραβολή του καλού Σαμαρείτη ο τραυματίας που παρουσιάζει το τροπάριο είναι και αυτός μισοπεθαμένος χωρίς ανάσα πεσμένος κάτω, ἄπνους κατάκειμαι, όπως ήταν ο Σαμαρείτης της παραβολής, ἡμιθανῆ τυγχάνοντα Λουκ. 10,30. Όμως ενώ ακολουθείται η διατύπωση της παραβολής ως προς τα τραύματα, πληγὰς ἐπιθέντες Λουκ. 10,30, οπότε ο χτυπημένος από τους ληστές του χιτώνα είναι με πληγές, ταῖς πληγαῖς, αργότερα για την ακρίβεια της διδαχής αλλάζει η περιγραφή και ενώ ακόμη ο τρίτος περαστικός, εδώ ο Χριστός, δεν έχει επέμβει και παρακαλείται να το κάνει, Σὺ δὲ Κύριε, οι πληγές στις οποίες θα δεθεί ο μοτός, μοτός είναι ο επίδεσμος, μοτώσει, ώστε αυτές να θεραπευθούν, μετατρέπονται από πληγές σε ουλές, τὰς οὐλὰς τῶν τραυμάτων μου. Στο Ευαγγέλιο ο περαστικός βάζει επίδεσμο σε τραύματα και τα περιποιείται, στο τροπάριο ο Χριστός βάζει επίδεσμο σε ουλές και τις αφανίζει, Λουκ. 10,34 καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον -- τὰς οὐλὰς τῶν τραυμάτων μου, τῇ μοτώσει περίσφιγξον.
Ως γνωστόν περίδεση, δηλαδή ανάγκη για φροντίδα ώστε να μην υπάρξει σήψη αλλά και να ιαθεί χρειάζεται η πληγή, το τραύμα, ταῖς πληγαῖς -- καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ Λουκ. 10,34. Αυτό διότι οι ουλές δεν χρειάζονται κάποιο επίδεσμο αφού όταν έχουν πια σχηματιστεί αυτό σημαίνει ότι ο κίνδυνος σήψεως έχει παρέλθει και η θεραπεία του τραύματος έχει επέλθει.
Το έλαιον της παραβολής καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον Λουκ. 10,34 στο στιχηρό μετατρέπεται στο αίμα και ύδωρ που εξήλθε από την πλευρά του Εσταυρωμένου, ἐκ πλευρᾶς σου, ἐκχυθέντος Αἵματος καὶ ὕδατος. Αυτό θα γίνει η περίδεση των ουλών και όχι των τραυμάτων, άρα θα έχουμε την υπερφυσική ιατρεία τους ώστε έπειτα να μπορεί να γίνει εισαγωγή στην ουράνιο Βασιλεία, καὶ πρὸς οὐράνιον συγκαταρίθμησον χῶρον.
Είδε τι κέρδισε φεύγοντας από τον Χριστό, τραύματα, και τι κέρδιζε ακολουθώντας τον, δόξα. Μετανοώντας και λαμβάνοντας μέρος στα μυστήρια, αυτό εννοεί το, Αἵματος καὶ ὕδατος, εξομολόγηση Ευχαριστία, τα οποία αντλούν την δύναμη τους από την Σταυρική θυσία., θα κάνει δικά του τα δώρα της θυσίας αυτής. Επιστρέφει με μετάνοια στον Κύριο ζητεί να τον μοτώσει με το άγιο αίμα του και από νεκρός θα συναναστηθεί με τον Χριστό του οποίου η ανάσταση έγινε αιτία της δική μας ανάστασης και μας έδωσε την δωρεά της αθανασίας ή αλλιώς επιστρέφει με μετάνοια στον Κύριο ζητεί να τον μοτώσει με το άγιο αίμα του και έτσι εντός δύο ημερών θα τον θεραπεύσει και την τρίτη ημέρα θα σηκωθεί υγιής και θα ζήσει ενώπιον του Χριστού. Πορευθῶμεν καὶ ἐπιστρέψωμεν πρὸς Κύριον τὸν Θεὸν ἡμῶν, ὅτι αὐτὸς ἥρπακε καὶ ἰάσεται ἡμᾶς, πατάξει καὶ μοτώσει ἡμᾶς· ὑγιάσει ἡμᾶς μετὰ δύο ἡμέρας, ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῇ τρίτῃ ἐξαναστησόμεθα καὶ ζησόμεθα ἐνώπιον αὐτοῦ. Ωσ. 6,1-2
Σε δύο ημέρες δεν γιατρεύεται ούτε μια γρατζουνιά, πόσο μάλλον δεν γιατρεύεται κάτι για το οποίο χρειάζεται να μείνει κλινήρης κάποιος. Όπως θα βρουν θαυμαστή και υπερφυσική θεραπεία οι Ισραηλίτες, όπως βρίσκει υπερφυσική και θαυμαστή θεραπεία ο κάθε ένας που πιστεύει στον Χριστό, έτσι και ο υμνογράφος μας λέει ότι αυτός που μετανοεί θα βρει θαυμαστή και υπερφυσική θεραπεία που δεν μπορεί να επιτελεστεί από άνθρωπο και κατ' αυτόν τον τρόπο οι ουλές θα εξαφανιστούν. Η Εκκλησία με αυτό το θεόπνευστο τροπάριο αλλά και δια του Ιερεμία μας διδάσκει ότι η ορθή διδαχή είναι ότι δεν μένει καμία ουλή μετά την άφεση.
Το
σώμα και αίμα Χριστού που εκχύθηκε από την πλευρά δεν είναι επίδεσμος
που κρύβει μια κατάσταση ώστε να γίνει εισαγωγή στην Βασιλεία, αυτό θα
είναι γελοίο να το σκεφτεί κάποιος, η Ευχαριστία δεν είναι έμπλαστρο
αλλά "αντίδοτο του μη αποθανείν", το Σώμα και Αίμα είναι πλήρως ιαματικό
διότι μας καθαρίζει από πάσης αμαρτίας καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης
ἁμαρτίας Α Ιω. 1,7 αυτό σημαίνει ότι κάνει τον χιτώνα του βαπτίσματος
αμίαντο οπότε και γίνεται εισαγωγή στην Βασιλεία.
Δεν είναι τυχαίο που ο
Κύριος για να μας διδάξει χρησιμοποιεί εικόνα με αλλαγή χρώματος, από κατακόκκινο σε λευκό
όταν ομιλεί για την άφεση που δίδει καὶ δεῦτε διαλεχθῶμεν, λέγει Κύριος· καὶ ἐὰν ὦσιν αἱ ἁμαρτίαι ὑμῶν
ὡς φοινικοῦν, ὡς χιόνα λευκανῶ, ἐὰν δὲ ὦσιν ὡς κόκκινον, ὡς ἔριον
λευκανῶ. Ησ. 1,18
Και εδώ έχουμε την υπερφυσική
ιατρεία.
Το νόημα ότι δεν μένει ουλή επιβεβαιώνει η εκλογή και εισαγωγή φράσης από την παραβολή του ασώτου, απέκδυση του χιτώνα, ἐκδυθείς. Στην παραβολή ο άσωτος υιός ενδύεται την στολή την πρώτη και λαμβάνει το δαχτυλίδι, δηλαδή την υιοθεσία, εξενέγκατε τὴν στολὴν τὴν πρώτην καὶ ἐνδύσατε αὐτόν, καὶ δότε δακτύλιον εἰς τὴν χεῖρα αὐτοῦ. Οπότε αυτό που θα φέρει η περίδεση, τῇ μοτώσει περίσφιγξον, ισοδυναμεί όχι με κάποια κάλυψη των ουλών αλλά με επανένδυση της στολής που είχε απεκδυθεί, τὸν χιτῶνα ὑπ' αὐτῶν ἐκδυθείς -- ἐνδύσατε αὐτόν. Ισοδυναμεί με την λεύκανση του χιτώνα του βαπτίσματος. Ισοδυναμεί από σώμα με ουλές σε επαναφορά στην πρώτη κατάσταση, τὴν στολὴν τὴν πρώτην. Ισοδυναμεί από τῇ δόξῃ τῆς ἀτιμίας, σε εκ ατιμίας εις δόξην δηλαδή εισαγωγή στην Βασιλεία. Ισοδυναμεί από παραμορφωμένη εκ των ουλών όψη στην ευμορφία όπως λέει ο
Χρυσόστομος Τι αισχύνη λοιπόν; ότε επόρνευες, ούκ ησχύνου· και ότε το φάρμακον επιτίθησιν, αισχύνη; Τότε ώφειλες αισχύνεσθαι, τότε έδει σε αισχύνεσθαι, ότε ημάρτανες· ότε εγίνου αμαρτωλός, ουκ ησχύνου, και ότε γίνη δίκαιος, αισχύνη; Λέγε γαρ τας ανομίας σου πρώτος, ίνα δικαιωθής. Ω φιλανθρωπία Δεσπότου! ουκ είπεν, Ίνα να μην κολασθείς, αλλ', ίνα δικαιωθείς. Ουκ ήρκει αυτώ, Ίνα να μην κολασθείς, αλλά και δίκαιον ποιεί· και πάνυ. Αλλά πρόσεχε μετά ακριβείας τω λόγω· Δίκαιον αυτόν ποιεί. Και που τούτο εποίησεν; Επί του ληστού· ίνα είποι μόνον εκείνος· Ουδέ φοβή συ τον Θεόν; τω εταίρω εαυτού· και ημείς μεν δικαίως άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν· λέγει· Σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω. Ούκ είπεν, Απαλλάτω σε κολάσεως και τιμωρίας, αλλ' εις τον παράδεισον εισάγει τον δίκαιον. Είδες από εξομολογήσεως δίκαιον γενόμενον; Πολύ φιλάνθρωπος εστιν ο Θεός· Υιού ουκ εφείσατο, ίνα δούλου φείσηται· παρέδωκε τον Μονογενή, ίνα αγοράσει δούλους αγνώμονας· το αίμα του Υιού αυτου τιμήν κατέβαλεν. Ω φιλανθρωπίας Δεσπότου! Και μη μοι λέγε πάλιν· Ήμαρτον πολλά, και πως δύναμαι σωθήναι; Συ ου δύνασαι, αλλ' ο Δεσπότης σου δύναται· και ούτως εξαλείψει σου τα αμαρτήματα, ως μήτε ίχνος αυτών μείναι. Επί μεν γαρ των σωμάτων ουκ ένι τούτο· αλλά καν μυριάκις σπουδάσει ο ιατρός, καν φάρμακα επιθή τω τραύματι, το μεν τραύμα ηφάνισε, την δε ουλήν ουκ εξήλειψεν· αντιπίπτει γαρ αυτώ η ασθένεια της φύσεως, και το ανίσχυρον της τέχνης, και το ευτελές των φαρμάκων. Ο δε Θεός, όταν εξαλείφη αμαρτήματα, ουδέ ουλήν αφίησιν, ουδέ ίχνος συγχωρεί μείναι· αλλά μετά της υγείας και την ευμορφίαν χαρίζεται, μετά της απαλλαγής της κολάσεως και δικαιοσύνην επιδίδωσι, και ποιεί τον ημαρτηκόταν ίσον είκεναι τω μη ημαρτηκότι. Μη εστιν αμαρτία έχουσα απόγνωσιν, ή νικώσα την φιλανθρωπίαν του Θεού;
Μέγα δοχείο χάριτος και αγιότητας ο Χρυσόστομος. Και όμως ορισμένοι συνάνθρωποι μας απορρίπτουν τον Χρυσόστομο και ακολουθούν τις θεωρίες του κάθε αποτυχημένου που αγόρασε μια Γραφή και άνοιξε εκκλησία.
Ο επίγειος ιατρός γιατρεύει αλλά δεν μπορεί να εξαλείψει την ουλή, ακόμη και χιλιάδες φορές να βάλει στην πληγή φάρμακο, το τραύμα αφάνισε αλλά την ουλή δεν εξάλειψε. Το ανίσχυρον της τέχνης και το ευτελές των φαρμάκων δεν μπόρεσαν να κάνουν το δέρμα όπως πριν. Όταν όμως ο μέγας ιατρός των ψυχών και των σωμάτων επιθέτει το φάρμακο όχι μόνο γιατρεύει αλλά δεν αφήνει ούτε καν ουλή χαρίζοντας την παλαιά ομορφιά, την ευμορφίαν.
Πολύ όμορφα μας αναφέρει ο Χρυσόστομος όλα αυτά διότι ειδάλλως οι ουλές ταυτόχρονα συνιστούν και αφαίρεση του δέρματος, δηλαδή αφαίρεση μέρους του χιτώνα που εισάγει στην Βασιλεία. Ειδάλλως οι ουλές συνιστούν μείωση του δέρματος, δηλαδή μείωση του δοχείου της χάριτος.
Οι ουλές συνιστούν ατελή ίαση, δηλαδή ανεπιστρεπτί μείωση της καλής προαιρέσεως. Ουλή σημαίνει αδυναμία και μάλλον βαθμιαία ανεπιστρεπτί φθορά της θέλησης, προαίρεσης, του ανθρώπου η οποία δεν είναι πια ικανή να εκλέγει το αγαθό εύκολα ή δεν είναι ικανή να το εκλέγει εντελώς. Η θέληση θα είναι αδύνατη στο να εκλέγει το αγαθό και θα παραμείνει έτσι, "θα διάκειται προς τα πονηρά" και άμεσα με την κάθε μεγάλη αμαρτία θα γίνεται συνέχεια χειρότερη.
Όποιος έχει διαπράξει μεγάλες και πολλές αμαρτίες θα είναι έως και αδύνατον να λάβει τα χαρίσματα του Πνεύματος, θα είναι έως και αδύνατον να αγιάσει διότι αρχικά δεν θα είναι γόνιμος και εν τέλει κάποτε θα είναι στείρος, ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν καὶ ὠδινήσαμεν καὶ ἐτέκομεν· πνεῦμα σωτηρίας σου ἐποιήσαμεν ἐπὶ τῆς γῆς, οὐ πεσούμεθα, ἀλλὰ πεσοῦνται πάντες οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς. Ησ. 26,18.
Ο σπόρος του σπείρων θα είναι αδύνατον να γεννήσει καρπό, την κάθαρση της καρδιάς.
Δεν υπάρχει μέρος στην αγιότητα για τον Ιούδα και κάθε ανά τους αιώνες Ιούδα που προδίδει τον Χριστό. Αν όποιος έχει αμαρτήσει ξεπέφτει από την αθωότητα
δια παντός και μετά την μετάνοια και την ίαση των μυστηρίων δεν είναι
ξανά ποτέ όπως πριν μπορεί να κατακτήσει την κατά Χριστόν
απάθεια; Η κατά Χριστόν απάθεια είναι όχι απλά η αποφυγή των παθών αλλά
ακόμη και η εξάλειψη της επιθυμίας της αμαρτίας.
Η πλήρης ίαση είναι ελπίδα σωτηρίας.
Εάν κάποιος τραυματιστεί πάρα πολύ, διαπράξει πάρα πολλές και μεγάλες αμαρτίες, τότε οι ουλές που θα έχει θα είναι τόσο πολλές και σε τέτοια έκταση που αν έχουμε την φωτογραφία του με το πριν και αυτήν με το μετά δεν θα μοιάζει καθόλου με τον προηγούμενο εαυτό του. Το καθ' ομοίωσιν, η ομοιότητα θα είναι δυνατόν να επιτευχθεί όσο και αν μετανοήσει; Θεραπεύθηκε ατελώς, είναι αδύνατον να θεραπευθεί εντελώς ακόμη και αν έχει την μεγαλύτερη μετάνοια και απόφαση.
Ακόμη και τα μυστήρια αποδείχτηκαν ανεπαρκή.
Όμως τα μυστήρια , εξομολόγηση, Θεία Κοινωνία, που έχουν την βάση τους και αντλούν ισχύ από την φιλανθρωπία του Θεού, Μη εστιν αμαρτία έχουσα απόγνωσιν, ή νικώσα την φιλανθρωπίαν του Θεού, που ενσαρκώθηκε και σταυρώθηκε, καθαρίζουν τον άνθρωπο.
Όχι μόνο τον αποτρέπουν από το κακό αλλά και τον ενδυναμώνουν προς το αγαθό, όχι μόνο ιατρεύουν την ασθένεια αλλά και ισχυροποιούν, ουκ είπεν, Ίνα να μην κολασθείς, αλλ', ίνα δικαιωθείς. Ουκ ήρκει αυτώ, Ίνα να μην κολασθείς, αλλά και δίκαιον ποιεί· και πάνυ.
Σε αυτό το σημείο προτού προχωρήσουμε σε μαρτυρίες Χριστιανών συγγραφέων ας παρατηρήσουμε την ομοιότητα.
1) τὰς οὐλὰς τῶν τραυμάτων μου, τῇ μοτώσει περίσφιγξον, καὶ πρὸς οὐράνιον συγκαταρίθμησον χῶρον, ὡς εὔσπλαγχνος.
2) Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, οἱ Ἅγιοι δύω Μάρτυρες, οἱ ἐν Φρυγίᾳ, τυπτόμενοι τελειοῦνται.
Βάκλοις ἀθληταὶ τραυματισθέντες δύω, Στεφθέντες εὗρον τὴν συνούλωσιν τάχει.
1) ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω αὐτῇ συνούλωσιν καὶ ἴαμα καὶ φανερώσω αὐτοῖς εἰσακούειν καὶ ἰατρεύσω αὐτὴν καὶ ποιήσω αὐτοῖς εἰρήνην καὶ πίστιν Ιερ. 40,6
2) Ὡς ἐξ Ἱερουσαλήμ, σοῦ τῶν θείων ἐντολῶν ἐξερχόμενος, καὶ πρὸς τὰ πάθη τῆς Ἱεριχὼ καταντήσας, τῇ δόξῃ τῆς ἀτιμίας
3) Και που τούτο εποίησεν; Επί του ληστού· ίνα είποι μόνον εκείνος· Ουδέ φοβή συ τον Θεόν; τω εταίρω εαυτού· και ημείς μεν δικαίως άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν·
1) καὶ ἰατρεύσω αὐτὴν ... καὶ οἰκοδομήσω αὐτοὺς καθὼς τὸ πρότερον. Ιερ. 40,6-7
2) ἐκ πλευρᾶς σου, ἐκχυθέντος Αἵματος καὶ ὕδατος, ὡς ἔλαιον ἐπιστάξας Χριστὲ ὁ Θεός, τὰς οὐλὰς τῶν τραυμάτων μου, τῇ μοτώσει περίσφιγξον,
3) Ο δε Θεός, όταν εξαλείφη αμαρτήματα, ουδέ ουλήν αφίησιν, ουδέ ίχνος συγχωρεί μείναι· αλλά μετά της υγείας και την ευμορφίαν χαρίζεται
1) καὶ ἔσται εἰς εὐφροσύνην καὶ αἴνεσιν καὶ εἰς μεγαλειότητα Ιερ. 40,9
2) καὶ πρὸς οὐράνιον συγκαταρίθμησον χῶρον, ὡς εὔσπλαγχνος.
3) Σήμερον μετ' εμού έση εν τω παραδείσω. Ούκ είπεν, Απαλλάτω σε κολάσεως και τιμωρίας, αλλ' εις τον παράδεισον εισάγει τον δίκαιον. Είδες από εξομολογήσεως δίκαιον γενόμενον;
Διαβάζουμε σε ένα άλλο απόσπασμα υπό τον Χρυσόστομο
Ελέησον με ο Θεός κατά το μέγα έλεός σου και κατά το πλήθος των οικτειρμών σου εξάλειψον το ανόμημα μου [και το θειοτάτω Δαυΐδ, και τω δορυαλώτω λαώ, και τοις εν ημίν διακείμένοις κακώς αρμόττει τα προκείμενα ρήματα. Τα γάρ μεγάλα των τραυμάτων ισομέτρων δείται φαρμάκων. Ου δη χάριν και ο μέγας ικετεύει Δαυίδ όλον εις αυτόν εκχυθήναι τον έλεον, πάσαν των οικτιρμών την πηγήν κατακενώσαι της αμαρτίας τα ίχνη. Εικότων δε ανόμημα καλεί το πλημμέλημα· διττήν γαρ έχει του νόμου παράβασιν] Εξάλειψον το ανόμημα μου. Ήκουσας του προφήτου λέγοντος· Και Κύριος αφείλε το αμάρτημά σου. Τι ουν πλέον ζητείς; Μένω ευχαριστών, μένω δοξολογών. Περιηρέθη το αμάρτημά μου, βούλομαι και την ουλήν αφανισθήναι· περιηρέθη το έλκος, βούλομαι και την ευμορφίαν απολαβείν.
Και εδώ παρατηρούμε ότι η ουλή αφανίζεται, ότι λαμβάνουμε την ευμορφία.
Το απόσπασμα μάλλον δεν είναι τους Χρυσόστομου οπότε και αυτός ο συγγραφέας είναι σε συμφωνία με την σκέψη του Χρυσοστόμου αλλά και με την Βίβλο.
Είναι αναγκαίο όμως να δούμε έναν άλλο λόγο όπου ο Χρυσορρήμων λέει επόρνευσε τις μετά το λουτρόν; ενταύθα ουδέ παραμυθία λοιπόν το αμαρτήματι λείπεται. MPG 58, 693 Εδώ ο Χρυσόστομος δεν κάνει λόγο για το ότι αν πορνεύσεις μετά το βάπτισμα δεν συγχωρείσαι αλλά λέει ότι υπάρχει διαφορά από αμάρτημα σε αμάρτημα και λέγει για το πόση κρίση πρόκειται να λάβει ο αμετανόητος, αυτός που παραμένει στην αμαρτία και δεν εξομολογείται.
Έχει ενδιαφέρον όμως να δούμε προχωρώντας και κάποιους άλλους πατέρες όπως ο
Μέγας Αθανάσιος, Τι δε και Νουάτω μεμφόμεθα αναιρούντι μετάνοιαν, και φάσκοντι μηδεμίαν συγγνώμην έχει τους μετά το λουτρόν αμαρτάνοντας, ει δια τους μετά το λουτρόν αμαρτάνοντας είρηται το ρητόν; Και γαρ το εν τη προς Εβραίους ειρημένον ουκ εκκλειόν εστι των αμαρτανόντων την μετάνοιαν, αλλά δεικνύον εν είναι το της καθολικής Εκκλησίας βάπτισμα και μη δεύτερον. Εβραίοις γαρ έγραφε· και ίνα μη νομίσωσι, κατά την εν τω νόμω συνήθειαν, προφάσει μετανοίας είναι πολλά και κάθ' ημέραν βαπτίσματα, δια τούτο μετανοείν μεν παραινεί, μίαν δε είναι την ανακαίνισιν δια του βαπτίσματος, και μη δευτέραν αποφαίνεται, ως και εν ετέρα Επιστολή φησί "Μια πιστης εν βάπτισμα". Ουδέ γαρ, είπεν, αδύνατον μετανοείν· αλλ' αδύνατον προφάσει μετανοίας ανακαινίζειν ημάς. Έχει δε πολλήν την διαφοράν· ο μεν γαρ μετανοών παύεται μεν του αμαρτάνειν, έχει δε των τραυμάτων τας ουλάς· ο δε βαπτιζόμενος τον μεν παλαιόν απεκδιδύσκεται, ανακαινίζεται δε, άνωθεν γεννηθείς τη του Πνεύματος χάριτι. MPG 26,656Ο
Αθανάσιος με το "αυτός που μετανοεί σταματάει να αμαρτάνει αλλά έχει των τραυμάτων τις ουλές" δεν κάνει λόγο για αυτόν που λαμβάνει μέρος στα μυστήρια αλλά για αυτόν που παύει να τραυματίζει εαυτόν με την αμαρτία. Ο αμαρτωλός είναι με ανοιχτή πληγή, όποιος μετανοεί υπό την έμπνευση του Αγίου Πνεύματος, ακούει την φωνή του Πνεύματος που τον καλεί σε μετάνοια, δεν ανοίγει ξανά την πληγή, έχει επάνω του όμως την ουλή, έπειτα αυτή θα εξαφανιστεί με την συμμετοχή στα μυστήρια της Εξομολογήσεως και Ευχαριστίας ειδάλλως έχουμε και εδώ μια ημιαναίρεση της μετάνοιας και ο Νουάτος Νοουάτος Ναβάτος Νοβατιανός όπως τον βλέπουμε σε διάφορους συγγραφείς, έχει κάποιο δίκαιο. Άφεση στην θεωρία του Νοβατιανού για ορισμένα δεν υπάρχει, η άφεση του Αθανασίου θα είναι υπό όρους ή αλλιώς θα είναι μικρή ή μεγάλη αναλόγως το αμάρτημα. Επόμενος πατέρας που θα δούμε είναι ο
Ισίδωρος Πηλουσιώτης άμεινον μεν έχειν το της ψυχής κάλλος ακέραιον και απαθές· ει δε τούτο φυλαχθήναι δύσκολον, καν εν μικροκίς τισι και ευϊάτοις, και μη εν τοις καιρίοις δέχεσθαι την βλάβην. Μη γαρ δη επειδή ακούεις μετάνοιαν δεσόσθαι, αδεώς επί το αμαρτάνειν χώρει, ως πάντως ιαθησόμενος, αλλ' ίσθι, ότι πρώτον μεν πολλοί ουδέ μετανοίας έσχον καιρόν, εν αυτοίς τοις πλημμελήμασι δίκην απαιτηθέντες, έπειτα δε ότι η μετάνοια πολλώ τω χρόνων θεραπεύειν είωθε τα πάθη. Και γαρ πόνων και χρεία, και νηστείας και αγρυπνίας, και ελεημοσύνης, και ευχών, και πάντων των τοιούτων, ίνα θεραπευθεί τα προλαβόντα τραύματα. Τρίτον εννοείν χρη, ότι καν θεραπευθή, η ουλή ελέγχει το πάθος. Ου γαρ ταυτόν σώμα ακέραιον και τεθεραπευμένον· ουδέ ταυτόν ιμάτιον αρραγές και διερηγμένον, καν δοκή τέχνη τινί εις το μη ραδίως ελέγχεσθαι ήχθαι. Ει δε και εις το αρχαίον αποκατασταίη κάλλος, ουχ απλώς, ως έφην αποκαθίσταται, αλλά μετά μυρίων πόνων και θρήνων, και τιμωριών, ως εαυτή επιφέρει η αμαρτήσασα ψυχή.
Καλύτερα να είναι ακέραιο το κάλλος της ψυχής, αν αυτό είναι δύσκολο τότε να μην δεχόμαστε στα καίρια βλάβη αλλά σε αυτά που θεραπεύονται εύκολα. Αν όμως στο αρχαίο κάλλος αποκαθίσταται, αυτό γίνεται όχι απλά όπως ειπώθηκε αλλά με μύριους πόνους και θρήνους και τιμωρίες όπου ο αμαρτωλός επιφέρει στον εαυτό του. Ο άγιος Ισίδωρος έχει σαν πρώτο του μέλημα να μας διδάξει την αποφυγή της αμαρτίας και το ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει καθόλου εύκολα να αφήνει τον εαυτό του να αμαρτάνει διότι έτσι δεν γίνεται γνήσιος γιος Θεού ενώ κινδυνεύει η αμαρτία να τον κάνει ημιθανή.
Ο άνθρωπος όσο προχωρεί προς την πίστη πρέπει να φυλάγεται πολύ καλά από την αμαρτία, να έχει συνέχεια φυλακή του νου, να μην αμαρτάνει όχι εύκολα αλλά ει δυνατόν καθόλου βαριά αμαρτήματα, βαριά είναι ένα μεγάλο είτε συνεχώς πολλά μικρά, πρέπει να έχουμε απόφαση απαλλαγής από την αμαρτία όμοια με το να πεθάνουμε παρά να την ποιήσουμε, είναι απαράδεκτη η σκέψη να αμαρτάνω και ο Θεός θα με συγχωρεί.
Ο Χρυσόστομος συγγράφει λόγο για την μετάνοια, έτσι μιλάει διαφορετικά, ορισμένοι πατέρες όταν πραγματεύονται άλλο θέμα, δηλαδή την αμαρτία, δίδουν το βάρος στην νήψη και την φύλαξη μας χωρίς όμως να αποκρύπτουν ότι ο άνθρωπος μένει χωρίς ουλή μετά τα μυστήρια.
Η ουλή στον άγιο Ισίδωρο πρέπει να κατανοηθεί ως σχήμα διδαχής και όχι ως κάποιο πραγματικό σημάδι το οποίο παραμένει και δεν μπορεί να ιαθεί. Με πολύ όμορφο τρόπο ο άγιος αφενός προσπαθεί να αποτρέψει από την αμαρτία και αφετέρου να μας πει ότι θεραπεύεται η ουλή. Θεραπεύεται με πολύ κόπο, ουχ απλώς, ως έφην αποκαθίσταται, δηλαδή θέλει αγώνα για να απαλλαγούμε από τα πάθη που προξένησαν τις μεγάλες ουλές. Το βάπτισμα ναι μεν σώζει, δίδει την υιοθεσία και όλες τις μεγαλοδωρεές που η Γραφή μας λέει ότι παρέχει όμως δεν οδηγεί στην Βασιλεία αν ο βαπτισμένος δεν αγωνίζεται μετά μυρίων πόνων και θρήνων, και τιμωριών αλλά περιμένει ξαπλωμένος μέχρι να έρθει η ώρα να πεθάνει και να πάει στον Παράδεισο.
Επιπλέον αυτού, αφενός όλοι είμαστε αμαρτωλοί και αφετέρου είναι γνωστό ότι αν δεν δώσεις αίμα δεν θα λάβεις Πνεύμα, "δώσε αίμα και λάβε Πνεύμα", οπότε ο οποιοσδήποτε Χριστιανός, είτε ο βαπτισμένος πριν ένα λεπτό είτε ο βαπτισμένος πριν δεκαετίες, πρέπει με "μύριους πόνους", δηλαδή αγώνες, και "θρήνους", δηλαδή προσευχές, και "τιμωρίες", δηλαδή άσκηση, να αποκατασταθεί διαμέσω των μυστηρίων στο αρχαίον κάλλος, να είναι σε Θεοκοινωνία, να διατηρεί τον χιτώνα αμίαντο, ή αλλιώς να απαλλάσσεται από την ουλή.
Ει δε και εις το αρχαίον αποκατασταίη κάλλος, ουχ απλώς, ως έφην αποκαθίσταται, αλλά μετά μυρίων πόνων και θρήνων, και τιμωριών, ως εαυτή επιφέρει η αμαρτήσασα ψυχή. Μπορούμε να πούμε διαφορετικά ότι ο άγιος Ισίδωρος μας λέει ότι οι Χριστιανοί, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, Εβρ. 11,37 ή, μετά μυρίων πόνων και θρήνων, και τιμωριών, ή ἐν γαστρὶ ἐλάβομεν καὶ ὠδινήσαμεν καὶ ἐτέκομεν· Ησ. 26,18 δηλαδή περνώντας σαν από πόνους της εγκύου, λαμβάνουν της ψυχής κάλλος ακέραιον και απαθές, δηλαδή την πλήρη ίαση ή αλλιώς γεννούν πνεύμα σωτηρίας ἐτέκομεν· πνεῦμα σωτηρίας σου ή αλλιώς μαρτυρηθέντες Εβρ. 11,39 ευαρεστούν τον Θεό και έτσι αυτός είναι σε εκείνους άρα οδηγούνται στο αρχαίο κάλλος. Με την μετάνοια και τα μυστήρια επανέρχονται στο καθ' ομοίωσιν και ξαναβρίσκουν την παλαιά ομορφιά, εἰς τὸ καθ᾿ ὁμοίωσιν ἐπανάγαγε, τὸ ἀρχαῖον κάλλος ἀναμορφώσασθαι ή αλλιώς με τον επίπονο αγώνα πόνων και θρήνων και τιμωριών και με την μετάνοια και τα μυστήρια επανέρχονται εις το αρχαίον κάλλος, ει δε και εις το αρχαίον αποκατασταίη κάλλος, ουχ απλώς, ως έφην αποκαθίσταται, αλλά μετά μυρίων πόνων.
Το ίδιο μπορούμε να δούμε στον όσιο Νείλο όπου ενώ όπως είδαμε πριν λέει Οις δε ο Θεός την συνούλωσιν ανάγει, και ους ιατρεύει,
τούτοις και την ειρήνην της διανοίας, και την πίστην την αδίστακτον και
στερεμνίαν φανεροί. Οι τοίνυν συνουλωθέντες, δήλον ότι το τέλεον
καθαρθέντες την ψυχήν, το χάρισμα της απαθείας κομίζονται. MPG 79,128 σε
επιστολή του σε έναν υποδιάκονο, τον Κουίντο, που έπεσε σε σαρκικό αμάρτημα ομιλεί όμοια με τον άγιο Ισίδωρο λέγοντας ότι καλό είναι να μην αμαρτάνει κάποιος, να μην τραυματιστεί, αλλά αν αυτό γίνει με προσευχή, νηστεία, δάκρυα μετανοίας εξομολόγηση αγρυπνία είναι η απολογία του ευπρόσδεκτη στον Χριστό και όπως είδαμε πριν αυτός του δίνει την ιατρεία την ειρήνη της διάνοιας και στους τελείως καθαρθέντες το χάρισμα της απαθείας, καλόν υπήρχε μηδέ
όλως μολύναι τον άσπιλον χιτώνα. Καλόν υπήρχε μη ζοφώσαι το φέγγος.
Καλόν υπήρχε ατραυμάτιστον μένειαν, και μη χρήζειν ιατρού. Καλόν υπήρχε
την ραντισθείσαν καρδίαν τω αίματι του Θεού, και ανθούσαν ροδοειδώς, μη
βορβορώσαι τη αθέσμω ηδονή. Επειδή δε μικρό ερραθυμηκώς και αμελήσας
νενίκησαι, και ηττήθης βοσβορώδους και πικράς αμαρτίας, και σκελισθείς
υπό του διαβόλου, αιχμάλωτος γέγοντας, καίτοι μη προσδοκήσας τοιούτον τι
πείσεσθαι μη απογνώς. Έστι γαρ επάνοδος προς τον καλόν δια της
μετανοίας· και κατέφυγε προς τον Χριστόν τον πανοικτίρμονα και
φιλανθρωπότατον. Έστιν ευπρόσδεκτος προς αυτόν γινομένη απολογία
δι΄ευχών, και νηστειών, και κλαυθμού, εξομολογήσεως τε και αγρυπνίας, και
χαυμενίας, και θρήνων και τα εξής. MPG 79,464.
Να μην έχουμε καμία αμφιβολία για τις άνωθεν δωρεές που λαμβάνουμε δια των μυστηρίων, αυτές μας οδηγούν όχι σε ημι-ίαση αλλά στο αρχαίον κάλλος και αμέσως περνάμε σε αυτά που θα μας πει ο
Μέγας Βασίλειος Αλλ' επειδή αναγκαίον εστι δείξαι μετά το βάπτισμα σωζομένους τους παραπεσόντας, φοβούμενος, λέγω, μη παρά το εμόν βούλημα αποστήτε· πάνυ γαρ θέλω τους λαμβάνοντας το βάπτισμα μη αμαρτάνειν. MPG 37,1483
Άνθρωποι δε, λαβόντες το Πνεύμα, καλώς τρέχοντες, τοσαύτα υπομείναντες, κινδυνεύσαντες, εική υπομεμενηκότες, εκπεσόντες και καταργηθέντες, πάλιν αναγεννώνται ίνα μορφήν Θεού αναδέξονται. Μη πάλιν υπολείπεταί σοι αντιλογία περί μετανοίας; Τις ημάς έπλασε; Θεός. Εποίησεν ημίν σώμα, εποίησεν ημίν ψυχήν. Περιορά; Τις δέδωκεν ημίν φάρμακον ζωής; Δια τι αναγνώσματα; Ίνα αποστώμεν αμαρτημάτων. Δια τι αρδευόμεθα; Ίνα καρποφορήσωμεν. Τι ευχόμεθα; Ίνα αφεθώσιν ημών αι αμαρταίαι. Πληρώσωμεν τον λόγον. Τίσιν ουκ έστι μετάνοια; Ο δ' ελπίδι της μετανοίας κακουργών κακουργίας έχει τον τρόπον, και αποστέρηται μετανοίας. Εστιν ελπίς και μετά την αμαρτίαν, έστιν ίασις και μετά το έλκος, αλλά μένει η ουλή. Μακάριον το μηδέ διστάσαι· δεύτερος μακαρισμός η μετά την πληγήν ίασις. Θεώ δε τω πλάστη εξαρχής, και συνερχομένω τη ασθενεία, και φυλάττοντι την προαίρεσιν, και χαριζομένω μετάνοιαν, δι του άγοντος ημίν τα αγαθά, Ιησού Χριστού. MPG 37,1488
Ο Μέγας Βασίλειος θέλει και αυτός να μην αμαρτάνουμε εύκολα και ξεκινάει από αυτό, ένας αθλητής για να γίνει πρωταθλητής πρέπει να μάθει να μην πέφτει στα εμπόδια όχι να μάθει ότι αν πέσει θα σηκωθεί, αυτό δεν θα του δώσει την πρώτη θέση στον καλό αγώνα.
Η ουλή εδώ φαίνεται να μένει για τον "επ' ελπίδι της συγχώρησης αμαρτάνοντα". Όσοι αμαρτάνουν με την σκέψη ότι ο Θεός είναι φιλάνθρωπος λαμβάνουν μεν άφεση στο μυστήριο ἰδοὺ ἐγὼ ἀνάγω αὐτῇ συνούλωσιν καὶ ἴαμα αλλά έχουν θεραπευτεί ατελώς διότι δεν αφήνουν την αμαρτία καὶ ποιήσω αὐτοῖς εἰρήνην καὶ πίστιν, δεν έχουν συμφιλιωθεί με τον Θεό.
Ο Θεός "επισκέπτεται την ασθένεια, φυλάει την προαίρεση χαρίζει μετάνοια", θα μπορούσε να προστεθεί στην συνέχεια το ιατρεύει πλήρως και την ευμορφίαν χαρίζει. Το φυλάει την προαίρεση μας οδηγεί στο ότι δεν μένει καμία ουλή στον άνθρωπο μετά την επίσκεψη Χριστού, ο αμαρτωλός εφόσον μετανοήσει ειλικρινά και λάβει μέρος στα μυστήρια έγινε ικανός και έχει δυνατότητα να φτάσει στα μεγαλυτερα ύψη αγιότητας ανεξαρτήτως βάθους ή ποσότητας αμαρτιών διότι η προαίρεση του έχει περιφρουρηθεί από τον Θεό, για τον μετανοημένο πρώην μέγιστο αμαρτωλό το καθ' ομοίωσιν δεν προυποθέτει καταστροφή της βούλησης.
Ευθύς θα περάσουμε να δούμε τι μας λέει ο
Γρηγόριος Θεολόγος Και ταύτα ουκ ούσης δευτέρας αναγεννήσεως, ουδέ αναπλάσεως, ουδέ είς το αρχαίον αποκατάστασεως, καν ότι μάλιστα επιζητώμεν ταύτην εν πολλοίς στεναγμοίς τε και δάκρυσιν, εξ ων συνούλοσις μεν έρχεται μόγις κατά δε τον εμόν όρον και νόμον (έρχεται γαρ και πιστεύομεν· ει δε και τας ουλάς εξαλείφωμεν, αγαπώην αν, επειδή και αυτός χρήζω φιλανθρωπίας)· πλην μη δευτέρας δεηθήναι καθάρσεως, αλλά στήναι μέχρι της πρώτης άμεινον, ην κοινήν οίδα πάσι και άμοχθον και ομότιμον, δούλοις, δεσπόταις πένησι.
Όμως αν εξαλείψουμε τις ουλές θα είμαι ευτυχής επειδή και εγώ έχω ανάγκη ελέους, αλλά καλύτερα είναι να μην χρειαστούμε δεύτερη κάθαρση αλλά να σταματήσουμε στην πρώτη, εννοεί το βάπτισμα, η οποία είναι κοινή για όλους και δεν απαιτεί κόπους. Και ο Γρηγόριος Θεολόγος δεν φαίνεται να εννοεί ότι παραμένει κάποια ουλή. Με αγώνα, με δώσε αίμα λάβε πνεύμα και τα μυστήρια, τα πάθη που οδήγησαν στις μεγάλες αμαρτίες εξαφανίζονται, φεύγει ο παλαιός και έρχεται ο νέος άνθρωπος, ο αμαρτωλός "εγήγερται τη ημέρα τη τρίτη". Βεβαίως μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι ο
Συμεών Θεσσαλονίκης εκλαμβάνει τον Γρηγόριο ως εξής, Τις η παρά τω Θεολόγω Γρηγορίω συνούλοσις. Συνούλοσις δε τω Θεολόγω δοκεί η δια της μετανοίας των τραυμάτων της αμαρτίας ίασις· ήτις ει και αληθώς έπεται, και ιατρεία τελεία γίνεται, αλλά τοις μετά το βάπτισμα πταίσασιν έτι και σημεία μένουσι των πληγών. Μια γαρ και μόνη ανάπλασις η και τας ουλάς εξαλείφουσα, το βάπτισμα μόνον, και μετ' αυτού το μαρτύριον. MPG 155, 920
Συνούλοση ο Γρηγόριος εννοεί την ίαση των τραυμάτων της αμαρτίας διαμέσω της μετάνοιας, η γιατρειά ακολουθεί την μετάνοια και τέλεια πραγματικά γίνεται αλλά όμως όσοι μετά το βάπτισμα αμάρτησαν έχουν κάποια σημεία των πληγών επειδή μόνο το βάπτισμα και μετά αυτό το μαρτύριο μπορεί να αναπλάσει τον άνθρωπο και να εξαλείψει τις ουλές, δηλαδή τα σημάδια της αμαρτίας.
Φυσικά ακόμη και έτσι εν τέλει καταλήγουμε στο ίδιο συμπέρασμα, ότι οι ουλές εξαφανίζονται. Μαρτύριον είναι να δώσεις το αίμα σου για τον Χριστό, όμως σε κάθε εποχή ο Χριστιανός δίνει το αίμα του για τον Χριστό, σε κάθε εποχή μαρτυρεί, εξάλλου το μαρτύριο είναι η τελευταία πράξη μιας μακρότατης πορείας, μια πορείας με καθημερινό μαρτύριο, δηλαδή μαρτυρία Χριστού η οποία είναι και επίπονη και φέρνει σύγκρουση με τον Διάβολο και τα όργανά του. Δεν έχουν εκλείψει τα στεφάνια του μαρτυρίου και δεν πρόκειται να εκλείψουν ποτέ επειδή εδώ στην πατρίδα μας δεν ρέει Χριστιανικό αίμα.
Ο Χριστιανός πεθαίνει κάθε ημέρα ως προς τον εαυτό του και ζει σε αυτόν ο Χριστός, κάθε ημέρα μαρτυρεί, κάθε ημέρα κουβαλάει τον Σταυρο και ακολουθεί τον Χριστό στον Γολγοθά, έτσι ερχόμαστε ξανά στο λεχθέν του Αγίου Ισίδωρου, μετά μυρίων πόνων και θρήνων, και τιμωριών. ή του Αγίου Νείλου, δι΄ευχών, και νηστειών, και κλαυθμού, εξομολογήσεως. Αν σε καθαρίζει το μαρτύριο τότε έχουμε μια Νομική άφεση, επιπλέον αν σε καθαρίζει το μαρτύριο σε καθαρίζει ανθρώπινο αίμα, αλλά είναι αδύνατον να σε καθαρίζει από τις ουλές η σάρκα που δεν ωφελεί σε τίποτα, η απλή ανθρώπινη, και όχι η σάρκα που ωφελεί, δηλαδή το σώμα του Θεανθρώπου η Ευχαριστία, τὸ πνεῦμά ἐστι τὸ ζωοποιοῦν, ἡ σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν· τὰ ῥήματα ἃ ἐγὼ λαλῶ ὑμῖν, πνεῦμά ἐστι καὶ ζωή ἐστιν.
Η θέληση του ανθρώπου πρέπει να είναι υγιής ώστε να οδηγήσει στο μαρτύριο, μια προαίρεση με ασθένεια δεν μπορεί να οδηγήσει στην τελευταία πράξη μιας λαμπρότατης πορείας, δεν οδηγεί ούτε καν στην λαμπρή πορεία, σε μια προαίρεση με ασθένεια οι περισσότερες πράξεις είναι αμαρτίες ενώ η κάθε αμαρτία είναι ένα ακόμη βήμα προς αργό θάνατο, η εξαφάνιση της ουλής είναι ελπίδα σωτηρίας. Ο άνθρωπος με την ροπή του προς την αμαρτία, κάθε ημέρα, κάθε λεπτό, δίδει μεγάλο αγώνα. Αγώνα ώστε να νεκρώσει την αμαρτία και εν τέλει να ζήσει μια ζωή σαν τον Χριστό. Όταν προχωρήσει τότε ότι κάνει ή λέει δεν το ενεργεί ο "παλαιός άνθρωπος" αλλά ο Χριστός. Αυτό είναι δύσκολο έως αδύνατον αν παραμένει ουλή. Θα περάσουμε τώρα να δούμε τι μας λέει ο άγιος
Εφραίμ ο Σύρος: Φοβητέον και πάση φυλακή τηρητέον, μη ψεύσται της ομολογίας ημών φαινώμεθα. Ει γαρ τας προς ανθρώπους ομολογίας εμπεδοί Θεός μέσος παραληφθείς, πόσος ο κίνδυνος ων, προς αυτόν εθέμεθα θείων συνθηκών, τούτον, παραβάτας ευρίσκεσθαι, και μη μόνον των άλλων αμαρτημάτων, αλλά και αυτού του ψεύδους υποδίκους είναι τη αληθεία, και ταύτα ουκ ούσης δευτέρας αναγεννήσεως, ουδέ αναπλάσεως, ουδέ εις το αρχαίον αποκαταστάσεως.
Λίγο αργότερα θα διαβάσουμε Ελευθέρωσόν με από παντός έργου πονηρού, πριν καταλάβη με το τέλος· όπως εύρω χάριν ενώπιόν σου εν τη ώρα του θανάτου και χωρισμού· Λεύκανον τον σπιλωθέντα μοι χιτώνα προ του ελθείν μοι το πρόσταγμα το φοβερόν και λαβείν με ανέτοιμον και ησχυμμένον. Ρύσαι ψυχήν τεθλιμμένην εκ στόματος λέοντος, και σώσον αυτήν χάριτι και οικτιρμοίς, πρεσβείαις της παναχράντου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και πάντων σου των Αγίων· ότι ευλογητός ει εις τους αιώνας αιώνων. Αμήν.
Είναι κάποιες προσευχές υπό τον άγιο Εφραίμ, ο τίτλος έχει ως εξής, "Προσευχές που συλλέχθηκαν από τις θείες Γραφές, οι περισσότερες από τον άγιο Εφραίμ, γι' αυτούς που θέλουν να πολεμήσουν την προαίρεσή τους που είναι προσκολλημένη στα πάθη και τις ηδονές". Εδώ μας λέει ότι η μετάνοια θα έχει αποτέλεσμα της λεύκανση του χιτώνα, λεύκανον τον σπιλωθέντα μοι χιτώνα. Βλέπουμε ότι υπάρχει αυτούσια μια πρόταση του Γρηγορίου Θεολόγου και ταύτα ουκ ούσης δευτέρας αναγεννήσεως, ουδέ αναπλάσεως, ουδέ είς το αρχαίον αποκατάστασεως, η συνέχεια στον Γρηγόριο: καν ότι μάλιστα επιζητώμεν ταύτην εν πολλοίς στεναγμοίς τε και δάκρυσιν, εξ ων συνούλοσις μεν έρχεται μόγις όμως ο χιτώνας του βαπτίσματος δεν μπαλώνεται ώστε να εισέλθεις στην Βασιλεία αλλά λευκαίνεται οπότε δεν παραμένει ουλή μας λέει ουσιαστικά η προσευχή η οποία έχει εκλάβει τον Γρηγόριο κατά αυτόν τον τρόπο. Τέλος θα δούμε αυτά που μας αναφέρει ο
Συμεών ο νέος θεολόγος: ταις καθαρθείσαις ψυχαίς δια δακρύων και μετανοίας προψαύσαν το θείον πυρ δράσσεται αυτών, και πλέον καθαίρει φωτίζον τα υπό της αμαρτίας εκοστισμένα μέρη αυτών, και τα τραύματα εξιώμενον εις τελείαν φέρει συνούλωσιν, ως τω θείω κάλλει υπεραστράπτειν αυτοίς. Επεί πυρ το θείον ο όντως, όπερ είπεν ο Δεσπότης, ότι ήλθεν ίνα βάλλη. Πρός ἕνα τῶν μαθητῶν, ὅτι ταῖς καθαρθείσαις ψυχαῖς διά δακρύων καί μετανοίας προσψαῦσαν τό θεῖον τοῦ Πνεύματος πῦρ δράσσεται αὐτῶν καί πλεον καθαίρει, φωτίζον τά ὑπό τῆς ἁμαρτίας ἐσκοτισμένα μέρη αὐτῶν καί τά τραύματα ἐξιώμενον εἰς τελεῖαν φέρει συνούλωσιν, ὡς τῷ θείῳ κάλλει ὑπεραστράπτειν αὐτάς.Ὄντως πᾶς ὁ ταῦτα βλέπων καί στενάξει καί θρηνήσει καί συνέπεσθαι θελήσει τῷ τό φῶς ἐκλάμψαντι Χριστῷ. Ταῦτα οὖν ποιῶν, ὡς εἶπον, καί τῷ λάμψαντι προσπίπτων - Θέα μοι καλῶς ἅ λέξω! - ἅπτεται χερσίν ὁ λάμψας τῶν δεσμῶν μου καί τραυμάτων˙ἔνθα δέ ἡ χείρ προσψαύσει ἤ δακτύλῳ προσεγγίσει, λύονται δεσμά εὐθέως, σκώληκες ἀπονεκροῦνται, πίπτουσι τά τραύματα δέ, συνεκπίπτει τούτοις ῥύπος καί κηλίς μικρά σαρκός μου, γίνεται συνούλωσίς τε ἀθρόως ἐπί τοσοῦτον, ὡς οὐλήν μή καθορᾶσθαι ὅλως ἐν ἐκείνῳ τόπῳ, ἀπαστράπτοντα δέ μᾶλλον ὅμοιον χειρός τῆς θείας ἀπεργάζεται τόν τόπον. Θαῦμα ξένον γε, ἡ σάρξ μου, τῆς ψυχῆς λέγω οὐσίαν, ναί δή, καί τοῦ σώματός μου, δόξης θείας μετασχόντα αἴγλην ἀπαστράπτει θείαν. Καθορῶν τοῦτο ἐν μέρει τελεσθέν τοῦ σώματός μου, πῶς τό ὅλον οὐ ποθήσω σῶμά μου καί ἱκετεύσω τῶν κακῶν ἀπαλλαγῆναι καί ὑγείας, οἵας εἶπον, δόξης τε τυχεῖν ὡσαύτως;
Ξεκάθαρα ο άγιος Συμεών μας λέει ότι καμία ουλή δεν μένει.
Ο άνθρωπος με την μετάνοια και την συμμετοχή στα μυστήρια λαμβάνει την πλήρη ίαση, ὡς οὐλήν μή καθορᾶσθαι ὅλως ἐν ἐκείνῳ τόπῳ, με την συμμετοχή στα μυστήρια αστράπτει φως, γίνεται μέτοχος της Θείας δόξας και λάμψης, δόξης θείας μετασχόντα αἴγλην ἀπαστράπτει θείαν διότι τα μυστήρια όχι μόνο είναι πλήρως ιαματικά αλλά και ισχυροποιά. Αυτά είναι ελάχιστα από τα τόσα πολλά και υπέροχα που ο άγιος Συμεών μας λέει στο απόσπασμα που είναι αποτέλεσμα του Θείου φωτός που είχε στην καρδία και της άφατης ηδονής που φέρει αυτό, τι να σχολιάσει κάποιος στα λόγια του αγαπητοί, δεν είναι ανάγκη, ας μείνουμε με την ομορφιά τους στον νου μας.
Σειρά εξομολόγηση
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου